Συντάκτης: ΔΥΟ Newsroom

Άγγελος Πάλλης
Εκτοετής Φοιτητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ

Ως αναιμία ορίζεται η μείωση της φυσιολογικής αιμοσφαιρίνης (Hb) στο αίμα, της πρωτεΐνης δηλαδή που υπάρχει στα ερυθροκύτταρα και είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς και στα όργανα. Η ποσότητα αυτή μπορεί να υπολογιστεί στην εξέταση αίματος και τα όρια στον άντρα είναι 13 g/dl, ενώ στη γυναίκα 12 g/dl.
Η κατάσταση αυτή οφείλεται σε πλειάδα παραγόντων ενώ διακρίνεται σε αρκετές κατηγορίες ανάλογα με το υποκείμενο αίτιο. Η συχνότερη μορφή της είναι αυτή που προκαλείται λόγω ελλείμματος σιδήρου, η γνωστή σε όλους σιδηροπενική αναιμία. Η σιδηροπενική αναιμία προσβάλλει παγκοσμίως πάνω από 1,2 δισεκατομμύρια ανθρώπους, κυρίως σε χώρες χαμηλού/μεσαίου κοινωνικο-οικονομικού επιπέδου, καθιστώντας την ως 1 από τις 5 κύριες αιτίες αναπηρίας και προκαλώντας ποικίλες επιδράσεις όπως μειωμένη γνωστική λειτουργία και μειωμένη σωματική ικανότητα.

Ο σίδηρος προσλαμβάνεται καθημερινά με τη διατροφή. Αυτός μπορεί ή να αποθηκευτεί σε αποθήκες σιδήρου που καλούνται φερριτίνες (ενδοκυτταρικές πρωτεΐνες), ή να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων ή να αξιοποιηθεί για άλλους σκοπούς. Αναλόγως των αναγκών σε σίδηρο αυτός μεταβολίζεται στο λεπτό έντερο όπου μπορεί είτε να αποθηκευτεί στη φερριτίνη είτε να απομακρυνθεί από εκεί και να κυκλοφορήσει στο αίμα συνδεδεμένο με ένα μόριο που ονομάζεται τρανσφερρίνη.
Βασικός ρυθμιστής εξόδου του σιδήρου αποτελεί μια πρωτεΐνη που παράγεται κατά βάση στο ήπαρ και λιγότερο στους νεφρούς και ονομάζεται εψιδίνη. Η πρωτεΐνη αυτή ελέγχει τον σίδηρο που φεύγει από τις θέσεις μεταβολισμού του με σκοπό να αποτραπεί το έλλειμμα του στον οργανισμό, αλλά και η υπερφόρτωση του οργανισμού με σίδηρο, μια δυνητικά επιβλαβή κατάσταση. Έτσι όταν έχουμε αρκετή ποσότητα σιδήρου, η πρωτεΐνη αυτή υπερπαράγεται αποτρέποντας την περαιτέρω έξοδο του από το λεπτό έντερο, ενώ όταν υπάρχει έλλειμμα, ελαχιστοποιείται η παραγωγή της οπότε έχουμε απελευθέρωση σιδήρου στην κυκλοφορία. Έτσι, σε καταστάσεις ελλείμματος σιδήρου, με αυτόν τον μηχανισμό εξαντλείται όλος ο σίδηρος που είναι αποθηκευμένος στη φερριτίνη και οδηγούμαστε σε ένδεια αυτού.

Οι λόγοι που μπορεί να παρατηρηθεί έλλειμμα σιδήρου είναι ποικίλοι. Μπορεί να οφείλονται σε αυξημένες ανάγκες σε σίδηρο (εγκυμονούσες, παιδιά), μειωμένη πρόσληψη σιδήρου με τη διατροφή, μειωμένη απορρόφηση σιδήρου (δυσανεξία στη γλουτένη, γαστρεκτομή), απώλεια αίματος (φάρμακα, αιματολογικά νοσήματα, τακτικοί αιμοδότες), λοιμώξεις, χρόνια νεφρική νόσος και πολύ σπάνια γενετικοί παράγοντες.
Τα συμπτώματα της σιδηροπενικής αναιμίας είναι μη ειδικά και συχνά ξεγελούν ακόμα και έναν έμπειρο γιατρό. Το σημαντικότερο από αυτά είναι η κούραση. Άλλα συμπτώματα αποτελούν η μειωμένη συγκέντρωση, η ζάλη, οι εμβοές, η αλωπεκία, η ωχρότητα, ο πονοκέφαλος, η ξηροδερμία. Λίγο ειδικότερα συμπτώματα αποτελούν η κοιλονυχία, το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, η ατροφική γλωσσίτιδα (γλώσσα δίκην φράουλας), το σύνδρομο Pica (η κατανάλωση μη βρώσιμων ουσιών π.χ. παγάκια). Σπανιότατα αλλά επικίνδυνα συμπτώματα αποτελούν η στηθάγχη και η συγκοπή.

Η διάγνωση της νόσου γίνεται κατά κύριο λόγο με τη γενική αίματος. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι μειωμένα ενώ ορισμένοι δείκτες που αξιοποιούνται για να προσδιορίσουν και το είδος της αναιμίας (MCV, MCH) είναι ελαττωμένοι. Απαραίτητο στοιχείο για τη διάγνωση της νόσου είναι η φερριτίνη ορού η οποία είναι ελαττωμένη (<30 μg/l) και ουσιαστικά αυτή θέτει και τη διάγνωση και την ξεχωρίζει από άλλες καταστάσεις με παρόμοιο εργαστηριακό έλεγχο (π.χ. ετεροζυγωτία μεσογειακής αναιμίας).

Η θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας συνίσταται στη χορήγηση ενώσεων σιδήρου από το στόμα 3 φορές την ημέρα αρχικά για 2 μήνες. Στη συνέχεια γίνεται επανέλεγχος του ασθενούς όπου επί βελτίωσης συνεχίζει την ίδια θεραπεία για 6-12 μήνες με σκοπό να γεμίσουν οι αποθήκες του οργανισμού με σίδηρο. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ασθενείς άνω των 50 ετών και άτομα με γνωστό ιστορικό νόσου του πεπτικού συστήματος πρέπει να πραγματοποιήσουν και ενδοσκοπικό έλεγχο προς ανίχνευση κάποιας παθολογίας που είναι υπεύθυνη για την αναιμία τους (π.χ. κακοήθεια πεπτικού) . Αντίστοιχα οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες θα πρέπει να υποβληθούν σε γυναικολογικό έλεγχο για αντίστοιχη παθολογία (π.χ. μητρορραγία). Επί αποτυχίας ανταπόκρισης στην από του στόματος χορήγηση ή σε ειδικές ενδείξεις (σοβαρή αναιμία, νοσήματα εντέρου) είναι εφικτή η ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου με παρόμοια αποτελέσματα.
Πρόκειται για μια συχνότατη νόσο που είναι εξαιρετικά ύπουλη, ωστόσο είναι πολύ εύκολη στη διαγνωστική προσέγγιση και διαθέτει μια χρονοβόρα μεν, αλλά αποτελεσματική θεραπεία. Τόσο η εμπειρία του γιατρού όσο και η συνεργασία του ασθενούς μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της νόσου.

Ιωάννης Κ. Τριανταφυλλόπουλος
Επίκ. Καθηγητής Ορθοπεδικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Διευθυντής Ε’ Ορθοπεδικής Ν.ΥΓΕΙΑ
Email:sportdoc@otenet.gr

Τους χειμερινούς μήνες αναμένουμε περισσότερους τραυματισμούς των αρθρώσεων μετά από πτώσεις σε ολισθηρές (βρεγμένες ή παγωμένες) επιφάνειες αλλά και στα χειμερινά αθλήματα. Ο αρθρικός χόνδρος έχει περιορισμένη ικανότητα αυτοεπούλωσης με αποτέλεσμα όταν τραυματισθεί να οδηγείται σε προοδευτική καταστροφή. Αν η αρχική βλάβη του χόνδρου δεν διαγνωστεί και αντιμετωπισθεί έγκαιρα τότε εγκαθίσταται οστεοαρθρίτιδα. Οι συνεχώς εξελισσόμενες μέθοδοι αποκατάστασης των χόνδρινων βλαβών οδηγούν σε όλο και πιο ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Όσο πιο γρήγορα διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί μια χόνδρινη βλάβη τόσο καλύτερα αποτελέσματα αναμένονται. Αν η βλάβη αντιμετωπισθεί ένα έτος μετά την κλινική εμφάνισή της, τότε η πρόγνωση χειροτερεύει δραματικά. Στη σύγχρονη Ορθοπεδική εφαρμόζονται πλέον εξελιγμένες τεχνικές αποκατάστασης των βλαβών του αρθρικού χόνδρου με μεγάλα ποσοστά επιτυχίας.
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει συντηρητικός τρόπος αντιμετώπισης μιας χόνδρινης βλάβης. Και αυτό για δύο λόγους: πρώτον, ο αρθρικός χόνδρος είναι ανάγγειος και δεν έχει δυνατότητα αυτοεπούλωσης και δεύτερον, δεν έχουν ακόμη βρεθεί φαρμακευτικοί παράγοντες διέγερσης του αρθρικού χόνδρου προς επιδιόρθωση αλλά ούτε και τρόποι που μία φαρμακευτική ουσία θα φτάσει στην περιοχή της βλάβης. Η χορήγηση επομένως σκευασμάτων που περιέχουν συστατικά του φυσιολογικού αρθρικού χόνδρου (γλυκοζαμίνες, χονδροϊτίνες, υαλουρονικό οξύ, κολλαγόνο) έχει βοηθητική δράση στις παρακάτω τεχνικές.
Σήμερα, η χειρουργική αποκατάσταση των χόνδρινων βλαβών πραγματοποιείται κατά κύριο λόγο με αρθροσκοπικές τεχνικές και μόνο σε περιορισμένες περιπτώσεις εκτεταμένων χόνδρινων βλαβών καταφεύγουμε σε ανοικτές χειρουργικές τεχνικές (αρθροτομές). Ο ορθοπεδικός διαθέτει πλέον μεγάλο αριθμό αρθροσκοπικών τεχνικών χονδρογένεσης και κάθε φορά εφαρμόζει κατά περίπτωση την καταλληλότερη.

Τεχνικές διέγερσης του υποχόνδριου οστού
Το οστό που βρίσκεται κάτω από τον αρθρικό χόνδρο επικοινωνεί άμεσα με τον μυελό που είναι πλούσιος σε μεσεγχυματικά κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά αν τοποθετηθούν στις τραυματισμένες χόνδρινες επιφάνειες μετατρέπονται σε χονδροκύτταρα και παράγουν νέο αρθρικό χόνδρο. Έτσι, έχουν αναπτυχθεί οι αρθροσκοπικές τεχνικές των μικροκαταγμάτων και των μικροτρυπανισμών με τις οποίες διανοίγονται δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της τραυματισμένης χόνδρινης επιφάνειας με το πλούσιο σε μεσεγχυματικά κύτταρα υποχόνδριο οστούν. Οι τεχνικές αυτές έχουν ικανοποιητικά αποτελέσματα αλλά για μικρού μεγέθους βλάβες.

Τεχνικές εμφύτευσης οστεοχόνδρινων κυλίνδρων
Με τις τεχνικές αυτές λαμβάνονται οστεοχόνδρινα κυλινδρικά τεμάχια από υγιείς μη-φορτιζόμενες περιοχές μιας άρθρωσης και άμεσα τοποθετούνται στις περιοχές βλάβης (τεχνικές μωσαϊκού). Εφαρμόζονται σε μεγαλύτερου μεγέθους βλάβες και σε σύγκριση με τις τεχνικές διέγερσης του μυελού παρουσιάζουν μεγαλύτερα και μακροβιότερα ποσοστά επιτυχίας που φτάνουν το 80-90%.

Μεταμόσχευση μεγάλων οστεοχόνδρινων αλλομοσχευμάτων
Σε περιπτώσεις όπου οι βλάβες του αρθρικού χόνδρου καταλαμβάνουν μεγάλη επιφάνεια της άρθρωσης και του υποχόνδριου οστού, τότε η επιλογή είναι η μεταμόσχευση μεγάλων οστεοχόνδρινων τεμαχίων από δωρητές (αλλομοσχεύματα) που έχουν υποστεί κατάλληλη προετοιμασία για την αποφυγή μετάδοσης νοσημάτων. Η τεχνική αυτή έχει άριστα κλινικά αποτελέσματα με ποσοστά επιτυχίας που αγγίζει το 90%.

Βιολογική αρθροπλαστική
Μιμούμενοι τη φύση και τον τρόπο με τον οποίο αυτή δημιουργεί αρθρικό χόνδρο αναπτύχθηκε η βιολογική αρθροπλαστική μιας άρθρωσης. Πρόκειται για την ταυτόχρονη χρησιμοποίηση όλων εκείνων των βιολογικών συστατικών που θα οδηγήσουν σε δημιουργία νέου αρθρικού χόνδρου. Τα συστατικά αυτά είναι τα: (α) Χονδρογενετικά κύτταρα δηλαδή τα καλλιεργήματα αυτόλογων χονδροκυττάρων, τα βλαστοκύτταρα που λαμβάνονται από το λιπώδη ιστό του ασθενούς και τα μεσεγχυματικά κύτταρα που λαμβάνονται από τον μυελό των οστών του ασθενούς. (β) Μεμβράνες – ικριώματα, προϊόντα τεχνολογίας οι οποίες προσφέρουν προστασία στα κύτταρα ως σταθερό υπόστρωμα, προσκόλληση στην περιοχή της βλάβης ώστε τα κύτταρα να μην χάνονται μέσα στο αρθρικό υγρό αλλά και πλέον είναι φορτωμένες με αυξητικούς παράγοντες που διεγείρουν τα κύτταρα στο να κατασκευάσουν νέο αρθρικό χόνδρο. (γ) Περιβάλλον – αυξητικοί παράγοντες, όπου είναι πρωτεΐνες αποθηκευμένες στα ανθρώπινα αιμοπετάλια και ένας από τους πολλαπλούς ρόλους τους είναι η επούλωση των χόνδρινων βλαβών. Απομονώνονται από το αίμα του ασθενούς κατά την έναρξη της επέμβασης και στη συνέχεια τοποθετούνται στην περιοχή της βλάβης. (δ) Μεταμόσχευση μηνίσκων, συνθετικών ή αλλομοσχευμάτων όπου τοποθετούνται όταν υπάρχουνε εκτεταμένες βλάβες των φυσικών μηνίσκων.

Γονιδιακή θεραπεία χόνδρινων βλαβών
Η γονιδιακή θεραπεία έχει βρει σημαντικό πεδίο στην έρευνα της χονδρογένεσης. Γονιδιακοί φορείς ή γενετικά τροποποιημένα χονδροκύτταρα ή μεσεγχυματικά κύτταρα τοποθετούνται στην περιοχή της βλάβης και είναι ρυθμισμένα ώστε να παράγουν αυξητικούς παράγοντες που οδηγούν στην παραγωγή νέου αρθρικού χόνδρου (χονδρογένεση). Ακόμα όμως η γονιδιακή θεραπεία βρίσκεται σε ερευνητικό επίπεδο και δεν έχει προχωρήσει σε κλινικές δοκιμές.

Αριστείδης Πατρινός
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
www.apatrinos.gr

«Γκουχου γκουχου. Μα καλά πως είναι δυνατόν να αρρώστησα πάλι, αφού παίρνω τις βιταμίνες μου και βάζω αντισηπτικό στα χέρια μου;»

Η αλήθεια είναι ότι συχνά συγχέουμε την ενίσχυση του ανοσοποιητικού με την λήψη φαρμάκων και συμπληρωμάτων. Προφανώς, στον έντονα καταναλωτικό κόσμο που ζούμε μας έχει εμφυτευτεί η ιδέα πως το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε για να ενισχύσουμε την άμυνα του οργανισμού μας, είναι να πάρουμε ένα προϊόν. Βέβαια, το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο και πολυδιάστατο. Έτσι είναι απαραίτητο να κάνουμε στοχευμένες αλλαγές στον συνολικό τρόπο ζωής μας προκειμένου να το ενδυναμώσουμε αποτελεσματικά.
1. Ανοσοδιατροφή:
Περίπου το 70% των κυττάρων του ανοσοποιητικού μας βρίσκονται στο λεπτό έντερο. Επομένως είναι λογικό ένα μεγάλο μέρος της ανοσοποίησης να συνδέεται και με τις διατροφικές μας συνήθειες.

Τι να αποφύγω;
Είναι καλό να αποφύγετε τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, δηλαδή τα τρόφιμα που είναι πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες και κακά λιπαρά. Αυτά, όπως και η κατανάλωση αλκοόλ είναι ιδιαίτερα βλαβερά για την υγεία του εντέρου μας και κατά συνέπεια για το ανοσοποιητικό μας.

Τι να προτιμήσω;
Προτιμήστε μια μεγάλη ποικιλία από ανεπεξέργαστες τρόφιμα που καλλιεργούνται, αλιεύονται ή εκτρέφονται αυτή την περίοδο και σε κοντινή απόσταση από εσάς. Σε γενικές γραμμές ακολουθήστε μια πλήρη μεσογειακή διατροφή και πιο συγκεκριμένα, επιλέξτε:

✤ 5 μερίδες πολύχρωμων φρούτων (ρόδι, εσπεριδοειδή, ακτινίδια, μήλα) και λαχανικών (μπρόκολο, άγρια χόρτα, παντζάρια, κόκκινο λάχανο) εποχής από μικρούς τοπικούς παραγωγούς
✤ Μεγάλη ποικιλία από ωμούς ανάλατους ξηρούς καρπούς και σπόρους (φιστίκια Βραζιλίας, κολοκυθόσπορο, κάσιους, σουσάμι)
✤ Όσπρια 1-2 φορές την εβδομάδα
✤ Θαλασσινά τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα (μύδια, καλαμάρια, γαρίδες, χταπόδι)
✤ Σούπες για καλύτερη ενυδάτωση και περισσότερη προσθήκη λαχανικών και μπαχαρικών στη διατροφή σας (τραχανάς, σούπα λαχανικών, ψαρόσουπα, κοτόσουπα)
✤ Τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση (γιαούρτι, αριάνι, κεφίρ, τουρσί)
✤ Ενισχύστε τα γεύματα σας με μπαχαρικά και μυρωδικά (ρίγανη, θυμάρι, μαϊντανός, κουρκουμά, πιπέρι καγιέν, τζίντζερ)
✤ Προσθέστε στο τέλος του μαγειρέματος εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ή αγουρέλαιο.
✤ Καταναλώστε 1 κ.γ. πολυφαινολικό ελαιόλαδο το πρωί νηστικοί.
✤ Αν είναι ανεκτό από το στομάχι σας και σας αρέσει προσθέστε σκόρδο και κόκκινο κρεμμύδι στα γεύματα σας.
Με τους παραπάνω τρόπους θα ενισχύσετε την διατροφή σας σε ψευδάργυρο, χαλκό, σελήνιο, βιταμίνες (Β,C, A, E), κερσετίνη, προβιοτικά και πρεβιοτικά, αντιοξειδωτικά και τρόφιμα με αντιικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες. Ήδη είστε σε ένα πολύ καλό επίπεδο, αλλά θα έχετε κάνει ότι καλύτερο μπορείτε για να χτίσετε ένα γερό ανοσοποιητικό όταν τα ακολουθήσετε σε συνδυασμό με τα παρακάτω.

2. Συνολικός τρόπος ζωής:
✤ Ενημερωθείτε από τον ενημερωμένο θεράποντα ιατρό σας και κατ’ επέκταση από έναν εξειδικευμένο φαρμακοποιό και διατροφολόγο για το αν είναι απαραίτητο να λάβετε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής. (Αποφύγετε να πάρετε μόνοι σας συμπληρώματα, ειδικά σε μεγάλες δοσολογίες.)
✤ Εκτεθείτε για 15-20 λεπτά στον ήλιο καθημερινά χωρίς αντιηλιακό.
✤ Πιείτε 1-2 ελληνικά βοτανικά ροφήματα την μέρα (κυνόροδο, φασκόμηλο, τσάι του βουνού, μολόχα, δίκταμο, εχινάκεια)
✤ Βάλτε με μέτρο στην ζωή σας το μέλι και τα προϊόντας της μέλισσας σε κατάλληλες δοσολογίες (προσοχή στις αντενδείξεις).
✤ Ασκηθείτε απαραιτήτως για πάνω από 2,5 ώρες μες την εβδομάδα.
✤ Κοιμηθείτε βαθιά! Ο ποιοτικός ύπνος είναι πολύτιμος σύμμαχος.
✤ Αποφύγεται το περιττό άγχος, όπως είναι η παρακολούθηση δελτίου ειδήσεων.
✤ Ελάτε σε επαφή με την φύση έχει αγχολυτικές και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες.
✤ Κάντε μια παύση! Μήπως χρειάζεται να φροντίσετε τον εαυτό σας;

Να θυμάστε πως οι απότομες αλλαγές στην διατροφή και τον τρόπο ζωής μας έχουν συνήθως αντίθετα αποτελέσματα. Βήμα βήμα μπορείτε να χτίσετε ένα γερό ανοσοποιητικό! Αν δείτε ότι δυσκολεύεστε να εντάξετε τα παραπάνω στην καθημερινότητα σας συνεργαστείτε με έναν εξειδικευμένο διατροφολόγο, ώστε να σας καθοδηγήσει να το κάνετε πράξη.

Παύλος Β. Μαραγκουδάκης
Ωτορινολαρυγγολόγος
Καθηγητής ΕΚΠΑ
Διευθυντής ΩΡΛ κλινικής «Ιασώ»

H φαρυγγίτιδα που εκδηλώνεται με πονόλαιμο και δυσκολία στην κατάποση είναι σύμπτωμα και όχι ασθένεια. Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή που προκαλεί οίδημα στο οπίσθιο τμήμα της στοματικής κοιλότητας ανάμεσα στις αμυγδαλές και τον λάρυγγα. Προσβάλει ασθενείς συχνότερα το χειμώνα και νωρίς την άνοιξη.
Συνήθως την ταυτίζουμε με το κοινό κρυολόγημα και οφείλεται σε ιούς στους οποίους όμως περιλαμβάνονται η γρίπη, ο coxsackie, η μονοπυρήνωση. Η ιογενής φαρυγγίτιδα εκτός από πονόλαιμο συνοδεύεται από βήχα, μπουκωμένη μύτη με καταρροή αλλά και από πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγίες, αρθραλγίες και διόγκωση τραχηλικών λεμφαδένων. Τα συμπτώματα διαρκούν 2-7 ημέρες.
Είναι σημαντικό να διακρίνουμε την ιογενή από τη μικροβιακή φαρυγγίτιδα. Στη μικροβιακή η διόγκωση των λεμφαδένων είναι συχνότερη απουσιάζει ο βήχας και υπάρχει πυώδες επίχρισμα στις αμυγδαλές (κριτήρια Centor). Η διάγνωση στηρίζεται στην κλινική εξέταση του στοματοφάρυγγα επιβεβαιώνεται από τις αιματολογικές εξετάσεις και το strep test.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για ιογενή φλεγμονή και η αντιμετώπιση είναι ανακουφιστική. Χορηγούμε παυσίπονα αντιπυρετικά όπως η παρακεταμόλη ή αντιφλεγμονώδη. Συνιστούμε ανάπαυση, καλή ενυδάτωση, τροφές και ποτά που ανακουφίζουν και δεν ερεθίζουν (σούπες, κρέμες, ροφήματα). Τροφές που ερεθίζουν είναι τα κρακεράκια, το ψωμί με κόρα, τα ανθρακούχα ποτά, ο καφές, το αλκοόλ, τα ωμά λαχανικά. Να αποφεύγουμε ερεθιστικούς παράγοντες όπως το κάπνισμα. Το περιβάλλον να έχει ικανοποιητική υγρασία, να αναπαυόμαστε και να παραμένουμε σπίτι όσο είμαστε ασθενείς. Βοηθούν οι παστίλιες και τα φαρμακευτικά διαλύματα για γαργάρες αλλά προσφέρουν ανακούφιση και βοηθούν τη θεραπεία οι γαργάρες με αλατόνερο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να παραμένουν οι ασθενείς καλά ενυδατωμένοι. Δεν είναι απαραίτητο τα υγρά που καταναλώνουν να είναι ζεστά, αρκεί να είναι αρκετά, ώστε να παραμένουν ενυδατωμένοι κύρια τη νύχτα που ξηραίνεται ο φάρυγγας και τα συμπτώματα επιδεινώνονται. Από τις ιογενείς φλεγμονές ιδιαίτερη κλινική βαρύτητα έχει η λοιμώδης μονοπυρήνωση που προκαλεί και εκδηλώσεις από άλλα συστήματα.
Εάν το αίτιο διαπιστωθεί ότι είναι μύκητας, που προσβάλλει συνήθως ανοσοκατασταλμένους και ασθενείς που χρησιμοποιούν κορτικοστεροειδή για μεγάλο διάστημα, χορηγούνται αντιμυκητιασικά.

Στις μικροβιακές φαρυγγίτιδες χορηγούνται αντιβιοτικά. Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εξέταση και τις αιματολογικές εξετάσεις. Για την επιβεβαίωση τής στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας αξιοποιούμε το strep test. Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα μπορεί να θεραπευθεί χωρίς φαρμακευτική αγωγή η πιθανότητα όμως να παρουσιασθούν επιπλοκές όπως το περιαμυγδαλικό απόστημα και ο ρευματικός πυρετός αυξάνεται σε ασθενείς που δεν λαμβάνουν θεραπεία.
Το περιαμυγδαλικό απόστημα είναι επιπλοκή της μικροβιακής αμυγδαλίτιδας όταν διασπάται η κάψα της αμυγδαλής και αναπτύσσεται συλλογή πύου. Η κλινική εικόνα επιβαρύνεται με έντονη δυσκαταποσία, ο ασθενής έχει σιελόρροια γιατί κυριολεκτικά δεν καταπίνει ούτε το σάλιο του, υψηλό πυρετό και περιορισμό της διάνοιξης του στόματος. Η θεραπεία απαιτεί χειρουργική διάνοιξη και παροχέτευση του αποστήματος.
Σε περίπτωση που στα συμπτώματα που προαναφέραμε προστεθεί δύσπνοια υπάρχει η πιθανότητα ο ασθενής να πάσχει από επιγλωττίτιδα, μία φλεγμονή που μπορεί να προκαλέσει απόφραξη του αναπνευστικού με κακή κατάληξη, σε αυτή την περίπτωση απαιτείται ο ασθενής να αντιμετωπίζεται σε νοσοκομειακή μονάδα.
Χρόνια φαρυγγίτιδα ονομάζεται όταν ο πονόλαιμος επιμένει για εβδομάδες ή υποτροπιάζει συχνά. Μετά τις τρεις εβδομάδες οι ασθενείς πρέπει να απευθύνονται σε γιατρό. Μπορεί να οφείλεται σε λοίμωξη, περιβαλλοντικούς παράγοντες, αλλεργία, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και η αντιμετώπιση στοχεύει στο αίτιο.

Πρόληψη
Ο πονόλαιμος είναι σύμπτωμα και δεν είναι μεταδοτικός είναι όμως οι ιοί και τα μικρόβια που τον προκαλούν. Είναι εύλογο ότι πρέπει να αποφεύγουμε να ερχόμαστε σε επαφή με ασθενείς και να μοιραζόμαστε τροφές, ποτά και σκεύη με άλλους. Να πλένουμε τα χέρια μας συχνά, ιδιαίτερα πριν το φαγητό και μετά το βήχα και το φτάρνισμα και αν αυτό δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιούμε αλκοολούχα αντισηπτικά. Να μην καπνίζουμε και να αποφεύγουμε τους πολυσύχναστους χώρους σε περιόδους εξάρσεων.

Πέτρος Μπακάκος
Καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ

Οι λοιμώξεις των πνευμόνων (κατώτερου αναπνευστικού) αποτελούν σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στον γενικό πληθυσμό. Αρκεί να αναφερθεί ότι με βάση τα στοιχεία του ΠΟΥ (Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας) οι λοιμώξεις αυτές αποτελούν παγκοσμίως την 5η συχνότερη αιτία θανάτου.

Οι δυο βασικότεροι εμβολιασμοί – και προ εποχής COVID-19 – είναι ο αντιγριπικός και ο αντιπνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός.

Αντιγριπικός Εμβολιασμός
Ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης μπορεί να μειώσει σημαντικά τις λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού που απαιτούν νοσηλεία στο νοσοκομείο και τους θανάτους από γρίπη. Χορηγείται σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω βάσει ηλικιακού κριτήριου αλλά και σε άτομα 18-64 ετών με υποκείμενα χρόνια νοσήματα ή επιβαρυντικούς για σοβαρή λοίμωξη παράγοντες όπως χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (ΧΑΠ, βρογχικό άσθμα κ.ά), χρόνια καρδιακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφροπάθεια, χρόνιες παθήσεις ήπατος, ανοσοκαταστολή, δρεπανοκυτταρική αναιμία και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες, μεταμόσχευση οργάνων και νευρολογικά νοσήματα. Επίσης άτομα με παχυσαρκία, έγκυες γυναίκες, λεχωίδες ή θηλάζουσες, άτομα σε στενή επαφή με παιδιά <6 μηνών ή που φροντίζουν ή ζουν μαζί με άτομα με υποκείμενο νόσημα καθώς και κλειστοί πληθυσμοί (σχολές, ειδικά σχολεία, ιδρύματα χρονίως πασχόντων, μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων) και εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υγείας όπως ιατρονοσηλευτικό προσωπικό συστήνεται να εμβολιάζονται για τη γρίπη. Η εμφάνιση των ανεπιθύμητων ενεργειών από το εμβόλιο είναι συνήθως ήπια και παροδική.

Αντιπνευμονιοκοκικκός εμβολιασμός
Το 13δύναμο συζευγμένο και το 23δύναμο πολυσακχαριδικό αντιπνευμονιοκοκικκό εμβόλιο που υπήρχαν εδώ και πολλά χρόνια αντικαταστάθηκαν πολύ πρόσφατα από το 20δύναμο συζευγμένο εμβόλιο. Συστήνεται η διενέργεια μιας δόσης του νέου συζευγμένου 20δύναμου εμβολίου σε ενήλικες ≥65 ετών. Σε άτομα που έχουν λάβει μόνο μια δόση 13δύναμου συζευγμένου ή μόνο μια δόση 23δύναμου εμβολίου συνιστάται να λάβουν μια δόση από το 20δύναμο νεότερο εμβόλιο τουλάχιστον 1 χρόνο μετά και με αυτόν τον τρόπο θα έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους κατά του πνευμονιόκοκκου για όλη τους τη ζωή.

Ο αντιπνευμονιοκοκκικός εμβολιασμός συστήνεται και σε άτομα ηλικίας 18-64 ετών με υποκείμενα νοσήματα όπως χρόνια καρδιοπάθεια, χρόνια πνευμονοπάθεια, χρόνια ηπατική νόσο, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, αλκοολισμό, ανοσοκαταστολή ή που είναι καπνιστές.
Σε άτομα υψηλού κινδύνου που έχουν κάποιο από τα υποκείμενα νοσήματα που αναφέρθηκαν και που έχουν λάβει και τα 2 παλαιότερα εμβόλια μπορεί να ακολουθήσει η χορήγηση του 20δύναμου 5 έτη μετά την τελευταία δόση.
Η θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος έναντι των λοιμώξεων του αναπνευστικού περιλαμβάνει εκτός από τα δυο προαναφερθέντα εμβόλια και το εμβόλιο έναντι του SARS-CoV2, το εμβόλιο κατά του κοκκύτη ενώ είναι πιθανό να προστεθεί και το εμβόλιο έναντι ενός άλλου ιού του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV).
Όσο και αν φαίνεται να γίνεται περίπλοκο το εμβολιαστικό σχήμα με περισσότερα εμβόλια που απαιτούν προγραμματισμό για τη διενέργειά τους πρέπει να καταστεί κατανοητό και σαφές ότι οι εμβολιασμοί είναι απαραίτητοι για την άμυνα έναντι των αναπνευστικών λοιμώξεων όχι μόνο για εκείνον που εμβολιάζεται αλλά και για τους γύρω του.

 

Οι περισσότεροι άνθρωποι όταν κατά τη διάρκεια του χειμώνα σκέφτονται τους ιούς έρχονται στο μυαλό τους εκείνοι που προκαλούν κρυολόγημα, γρίπη ή COVID-19. Εκτός από αυτούς όμως υπάρχουν και ορισμένοι που είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε καρκίνο. Υπολογίζεται ότι έως και το 15% των κακοηθειών προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς, οι περισσότεροι των οποίων είναι ιοί. Και εκτός από εκείνους που επηρεάζουν τα εσωτερικά όργανα του σώματος, υπάρχουν και άλλοι που προσβάλλουν το δέρμα.

Η μόλυνση, ωστόσο, από κάποιον δυνητικά επικίνδυνο ιό δεν καθιστά βέβαιη την ανάπτυξη καρκίνου. Αντιθέτως, οι πιθανότητες είναι μικρές. Εξάλλου, υπάρχουν τρόποι προφύλαξης, αφενός για την αποφυγή της μόλυνσης και αφετέρου για τη μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης της νόσου.

«Η σχέση μεταξύ ιών και καρκίνου του δέρματος έχει αποτελέσει αντικείμενο ερευνών τα τελευταία χρόνια, εξαιτίας της αναδυθείσας υπόθεσης ότι για κάθε καρκίνο του δέρματος δεν μπορεί φταίει αποκλειστικά η υπεριώδης ακτινοβολία. Για παράδειγμα, τα στοιχεία που έχουμε δείχνουν ότι η μόλυνση από υψηλού κινδύνου τύπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) μπορεί να γίνει αιτία ανάπτυξης ακανθοκυτταρικού καρκινώματος του δέρματος (cSCC).

Όμως, ο συγκεκριμένος ιός έχει γίνει γνωστός από το ενδεχόμενο να προκαλέσει κονδυλώματα στο δέρμα και καρκίνο στα γεννητικά όργανα, όπως στον τράχηλο της μήτρας, το αιδοίο, το πέος, τον πρωκτό, αλλά και στη στοματική κοιλότητα. Η πλειονότητα των ανθρώπων δεν γνωρίζει ότι μπορεί να ευθύνεται και για καρκίνους του δέρματος και αυτό γιατί σπανίως αναφέρεται ως πιθανότητα», επισημαίνει ο Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.

Βασική προϋπόθεση για να εξελιχθεί μια μόλυνση σε καρκίνο είναι η ύπαρξη ενός εξασθενισμένου ανοσοποιητικού συστήματος, το οποίο δεν μπορεί να εξουδετερώσει τα κύτταρα που δεν αναπτύσσονται φυσιολογικά προτού γίνουν καρκινικά ή η ανάπτυξη, από τους ιούς, μηχανισμών που το παρακάμπτουν ακόμα κι αν λειτουργεί σωστά. Ειδικότερα:

HPV

Ο HPV είναι ένας ιός που συγκαταλέγεται στα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Μεταδίδεται μέσω μικρών ρωγμών του δέρματος, που μπορεί να δημιουργούνται από την τριβή κατά τη σεξουαλική πράξη. Πύλη εισόδου, όμως, του ιού στον οργανισμό μπορεί να είναι και ένα κόψιμο του δέρματος, π.χ. στο χέρι.

Μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί πάνω από 220 στελέχη (τύποι) του ιού. Οι βλάβες που προκαλεί στο δέρμα και στους βλεννογόνους (μυρμηγκιές και κονδυλώματα) μπορεί να τις καταπολεμήσει ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα σε μερικούς μήνες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μπορεί να εξουδετερώσει και τον ιό.

Η ύπαρξή τους στο δέρμα ακόμα και όταν δεν υπάρχουν ορατές βλάβες, θεωρείται ως ένας πρόσθετος παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη μη φυσιολογικών κυττάρων που μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο.

Για παράδειγμα, ο τύπος 42 του ιού μέχρι σήμερα θεωρείτο ακίνδυνος και δεν περιλαμβάνεται σε εμβόλια που έχουν αναπτυχθεί για την προστασία από τους σεξουαλικά μεταδιδόμενους τύπους HPV και τις καρκινογόνες επιδράσεις τους.

Ωστόσο, επιστήμονες διαπίστωσαν ότι είναι εν δυνάμει καρκινογόνος. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer Discovery, σε δείγματα που μολύνθηκαν από αυτόν διαπιστώθηκε ότι ένα ιικό ογκογονίδιο που ονομάζεται Ε7 ενεργοποιεί ένα σύνολο γονιδίων με τρόπο που είναι ειδικός για τους καρκίνους που προκαλούνται από τον HPV, κάτι που δεν συμβαίνει σε κονδυλώματα που επίσης προκαλούνται από λοιμώξεις από τον ίδιο ιό.

Προς το παρόν τα μοναδικά όπλα προστασίας που έχουμε είναι:

• Ο εμβολιασμός, ο οποίος παρέχει προστασία από 9 στελέχη του HPV και πιστεύεται, (από μελέτη που πραγματοποιήθηκε) ότι προφυλάσσει και από τον καρκίνο του δέρματος
• Η χρήση προφυλακτικού
• Η αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης σε υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία καταστέλλει το ανοσοποιητικό και προκαλεί βλάβες στο DNA
• Το “χτίσιμο” ενός ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος, μέσω της διατροφής και της άσκησης, της αποφυγής των καταχρήσεων (κάπνισμα, αλκοόλ), του επαρκούς και ποιοτικού ύπνου, του ελέγχου του στρες και της εφαρμογής πρακτικών που περιορίζουν την πιθανότητα μολύνσεων (π.χ. πλύσιμο χεριών)
• Ο τακτικός έλεγχος από δερματολόγο, όταν ο οργανισμός έχει μολυνθεί, και φυσικά από γυναικολόγο.

 

Όλοι αυτοί οι κανόνες θα πρέπει να ακολουθούνται ευλαβικά ιδίως από ανθρώπους που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης ακανθοκυτταρικού καρκινώματος του δέρματος, δηλαδή οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, μαλλιά και μάτια, όσοι εκτίθενται υποχρεωτικά στον ήλιο (π.χ. λόγω επαγγέλματος) ή σε σολάριουμ, εκείνοι που πάσχουν από τη νόσο του Bowen, ή έχουν μολυνθεί από τους ιούς HPV και HIV.

Εκτός από τον HPV, υπάρχουν και άλλοι ιοί που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του δέρματος.

MCV

Το 2008 ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά ο ιός MCV (Merkel Cell Polyomavirus). Στην πορεία οι επιστήμονες που τον ανακάλυψαν, βρήκαν ότι οι περισσότεροι ενήλικες “φιλοξενούν” αυτόν τον ιό, ο οποίος είναι συνήθως αβλαβής, δύναται όμως να προκαλέσει καρκίνωμα των κυττάρων Merkel.

Είναι ένας σπάνιος επιθετικός και θανατηφόρος καρκίνος αφού είναι 3-5 φορές πιο απειλητικός για τη ζωή από το μελάνωμα.

Οι ίδιοι επιστήμονες ανακάλυψαν πρόσφατα τον τρόπο που ο MCV ξεκινά την αντιγραφή του DNA στα κύτταρα του ξενιστή. Η μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PNAS, έριξε φως στο θεμελιώδες ερώτημα πώς οι ιοί παρακάμπτουν το προσεκτικά ρυθμιζόμενο σύστημα αντιγραφής του DNA των κυττάρων-ξενιστών τους για να δημιουργήσουν εκατοντάδες νέα αντίγραφα του εαυτού τους, ώστε να καταστεί ευκολότερη η κατανόηση του τρόπου που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, όχι μόνο ο συγκεκριμένος ιός αλλά και άλλοι, καθώς και τον λόγο που κάποιοι άλλοι δεν οδηγούν σε αυτήν τη νόσο. Οι γνώσεις αυτές θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη εμβολίων κατά των ιών που προκαλούν καρκίνο ή αντιιικών φαρμάκων.

KSHV

Μελέτες έχουν δείξει ότι ο ιός του έρπητα τύπου 8 (KSHV – Ερπητοϊός σχετιζόμενος με το σάρκωμα Kaposi) -που επίσης ανακαλύφθηκε από τους επιστήμονες που βρήκαν τον MCV- ευθύνεται για περίπου 42.000 περιπτώσεις σαρκώματος Kaposi κάθε χρόνο παγκοσμίως.

Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι που έχουν μολυνθεί από αυτόν τον ιό δεν αναπτύσσουν ποτέ καρκίνο, από αυτούς εκείνοι με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιθανό να εμφανίσουν. Αρχικά, σχηματίζεται στην επένδυση των αιμοφόρων και λεμφαγγείων και κατόπιν εκδηλώνεται στο δέρμα, ως πλάκες ή οζίδια που έχουν κόκκινο, μωβ χρώμα και μοιάζουν με μελανιές.

 

«Είναι σημαντικό να επαναλαμβάνουμε τακτικά ότι, εάν οι δερματικοί καρκίνοι εντοπιστούν σε αρχικό στάδιο αυξάνονται οι πιθανότητες ίασης. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται τακτική αυτοεξέταση του δέρματος (ανά μήνα) και ετήσιες (ή συχνότερα) εξετάσεις από δερματολόγο.

Δεδομένου ότι οι μολύνσεις ειδικά από τον HPV είναι πολύ συχνές, οι πάσχοντες δεν θα πρέπει να πανικοβάλλονται στη θέαση μιας δερματικής βλάβης που προκαλείται από αυτόν. Θα πρέπει όμως να αναζητούν ιατρική γνωμάτευση και θεραπεία, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος καρκίνου», καταλήγει ο δρ Στάμου.

Η ψωρίαση είναι μία συχνή χρόνια, αυτοάνοση, δερματολογική ασθένεια. Πολύ συχνά συνοδεύεται από ψωριασική αρθρίτιδα, ή άλλες χρόνιες ασθένειες, ενώ η κατάθλιψη αποτελεί την πιο συχνή ψυχιατρική συννοσηρότητα. Οι πάσχοντες από ψωρίαση ή και ψωριασική αρθρίτιδα, τείνουν να αποφεύγουν τις κοινωνικές σχέσεις, καθώς έρχονται αντιμέτωποι με τον κοινωνικό στιγματισμό. Αργά ή γρήγορα όλες οι σχέσεις των πασχόντων επηρεάζονται από την χρονιότητα και την εξέλιξη της νόσου και την ψυχολογική επιβάρυνση. Προσωπικές, σεξουαλικές, φιλικές, οικογενειακές, επαγγελματικές, κοινωνικές σχέσεις βάλλονται. Ο πάσχων ενδέχεται να αισθάνεται μόνος, ανήμπορος και απομονωμένος. Χάνει την ελπίδα και την πίστη στους ανθρώπους και τη ζωή.

Η ψωρίαση επηρεάζεται από ψυχολογικούς παράγοντες, και στην εμφάνιση και στις εξάρσεις της νόσου.

Είναι σημαντικό οι πάσχοντες από ψωρίαση να απολαμβάνουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον και να αρχίσουν να διαχειρίζονται τις επιπτώσεις της νόσου, ώστε να συνεχίσουν να ατενίζουν με αισιοδοξία για το μέλλον και να ζουν δημιουργικά της ζωή τους.

Η συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης και τα ατομικά ραντεβού με ειδικούς επιστήμονες μπορούν να βοηθήσει προς αυτή τη κατεύθυνση.

Μία ομάδα Ψυχικής & Σωματικής έκφρασης μπορεί να διαπραγματεύεται τις δυσκολίες οι οποίες προκύπτουν από την ψωρίαση ή τη ψωριασική αρθρίτιδα, αλλά και όποιο άλλο θέμα σχετίζεται με τη διαχείριση της καθημερινότητας. Με τη χρήση ασκήσεων προσωπικής ανάπτυξης και παιχνίδια ρόλων και αυτοσχεδιασμού οι συμμετέχοντες μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τον εαυτό τους και τους άλλους.

Μία διαδικτυακή ομάδα μπορεί επίσης να διαπραγματεύεται τις δυσκολίες οι οποίες προκύπτουν από την ψωρίαση ή τη ψωριασική αρθρίτιδα, αλλά και όποιο άλλο θέμα σχετίζεται με τη διαχείριση της καθημερινότητας. Η διαδικτυακή ομάδα αφορά σε ανθρώπους με ψωρίαση απ’ όλη την Ελλάδα, που θέλουν να βρουν διαδικτυακά μια ομάδα δημιουργικής έκφρασης των συναισθημάτων τους, δίνοντας μία διέξοδο στην καθημερινότητά τους και μια αίσθηση του ανήκειν.

Οφέλη που αποκομίζουν οι συμμετέχοντες στις ομάδες είναι:

• Μαθαίνουν να αναγνωρίζουν και να μοιράζονται τα συναισθήματά τους
• Αναπτύσσουν την ομαδικότητά τους
• Ενισχύουν την κοινωνικότητά τους και την αίσθηση του ανήκειν σε μία ομάδα με κοινό σκοπό
• Γνωρίζουν καλύτερα τον εαυτό τους
• Θέτουν νέους υγιείς και δημιουργικούς στόχους
• Τονώνεται η αυτοπεποίθησή τους
• Διαχειρίζονται καλύτερα το άγχος της καθημερινότητας

Η συμμετοχή επίσης σε μία Λέσχης Φιλίας, δηλαδή μία ομάδα ανθρώπων που τους ενώνει η ψωρίαση μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα για τους ανθρώπους με ψωρίαση αλλά και για τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους. Όχι μόνο  γιατί «το πιο σπουδαίο σε σχέση με τους καινούργιους φίλους είναι ότι φέρνουν νέα ενέργεια στην ψυχή σου» σύμφωνα με τη   Shaunna Rodriguez αλλά και γιατί βοηθά ανθρώπους με ψωρίαση και ψωριασική αρθρίτιδα να ξεπεράσουν τις όποιες αναστολές τους στις κοινωνικές τους επαφές . Γράφει χαρακτηριστικά η Μαρία. «Κοιτάζω τους αγκώνες μου που έχουν ανοίξει από την ψωρίαση και ντρέπομαι. Πώς θα πάω με την φίλη μου για ποτό; Πώς θα με αντιμετωπίσει  η καινούργια παρέα που θα μου συστήσουν; Θα κοιτάζουν διακριτικά ή περίεργα τα χέρια μου; Μήπως θα αποφεύγουν  ακόμα και την χειραψία από φόβο μην είναι κάτι κολλητικό;  Άντε πάλι να εξηγείς ότι είναι αυτοάνοση δερματική πάθηση και δεν μεταδίδεται…».

Κάπως έτσι αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με ψωρίαση τις σχέσεις τους· με φόβο, διστακτικότητα, ντροπή και κάπως έτσι, πολλές φορές, τους αντιμετωπίζει ο κοινωνικός τους περίγυρος με απορία, φόβο ίσως και με απέχθεια.

Μία Λέσχη Φιλίας βοηθάει στη κοινωνικοποίηση των ασθενών δίνοντάς του; Την ευκαιρία να απολαμβάνουν ως μία μεγάλη παρέα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα και κάθε τι άλλο αυτοί επιλέγουν.

Όταν επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες ντυνόμαστε όσο πιο ζεστά μπορούμε για να αντιμετωπίσουμε το κρύο, ξεχνώντας όμως ότι προστασία χρειάζονται και τα …μάτια μας!

«Είναι γεγονός ότι τα μάτια είναι από τα πιο ευαίσθητα όργανα του σώματος, γιατί απλά είναι τα πιο εκτεθειμένα! Είναι έτσι ευάλωτα στις ακραίες αποκλίσεις (έντονο κρύο, αέρας) από τη φυσιολογία του σώματος μας που είναι οι 36,8^o C και υγρασία 50 έως 60%. Ευτυχώς διαθέτουν μέτρα αυτοπροστασίας: τις βλεφαρίδες, τα βλέφαρα και τα «αλμυρά» δάκρυα για να αντέξουν το κρύο. Καθώς το αλατόνερο παγώνει σε πολύ χαμηλότερες θερμοκρασίες απ’ ό,τι το γλυκό νερό, τα μάτια μας παραμένουν υγρά ακόμα και όταν η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους μηδέν βαθμούς Κελσίου. Επίσης η θερμότητα που παράγει το σώμα τα προστατεύει» επισημαίνει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός-Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής της μονάδας Ημερήσιας Νοσηλείας, LaserVision στην Αθήνα, και Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου NYU της Νέας Υόρκης.

Η παγωνιά όμως μπορεί να διαταράξει την όραση και να προκαλέσει ενοχλητικά συμπτώματα στα μάτια και μια από τις κυριότερες αιτίες που συμβαίνει αυτό είναι η ξηροφθαλμία. Όταν ο καιρός είναι πολύ κρύος, παράγουμε διαρκώς δάκρυα, τα οποία στη συνέχεια εξατμίζονται, οπότε τα μάτια πρέπει να ανανεώνουν συνεχώς τις παραγόμενες ποσότητες. Ο παγωμένος αέρας, όμως, επιταχύνει την εξάτμιση των δακρύων, με συνέπεια η ξηροφθαλμία να είναι πολύ πιο συχνή τον χειμώνα απ’ ό,τι τους άλλους μήνες του χρόνου. Μάλιστα την ξηροφθαλμία μπορεί να εντείνει τον χειμώνα η μειωμένη υγρασία στους εσωτερικούς χώρους που θερμαίνονται με συστήματα κεντρικής θέρμανσης.

«Είναι καλό να γνωρίζουμε ότι η ξηροφθαλμία δεν είναι απλώς μια ενοχλητική κατάσταση που κάνει τα μάτια να κοκκινίζουν. Μεταξύ άλλων μπορεί  να προκαλέσει ανυπόφορο κνησμό (φαγούρα), αίσθημα καύσου (κάψιμο) στα μάτια, να κάνει τα βλέφαρα να «κολλάνε» μεταξύ τους και να προκαλεί μια αίσθηση σαν να υπάρχει ξένο σώμα μέσα στο μάτι.

Για να προστατευθείτε από αυτήν», συμβουλεύει ο κ. Κανελλόπουλος «να αποφεύγετε τις συνθήκες που την ευνοούν. Για παράδειγμα το στέγνωμα των μαλλιών με το πιστολάκι, είναι μία τέτοια συνθήκη, κυρίως όταν ο ζεστός αέρας κατευθύνεται στο πρόσωπό σας. Καλό είναι να αφήνετε τα μαλλιά σας τυλιγμένα με μία πετσέτα, για να στεγνώσουν μόνα τους ή να αποφεύγετε την άμεση επαφή του θερμού αέρα από το πιστολάκι με τα μάτια μας.

Επίσης να ρυθμίζετε σε σχετικά χαμηλή θερμοκρασία τον θερμοστάτη του καλοριφέρ. Η θερμοκρασία 19-20 βαθμών Κελσίου είναι πολύ καλή για να αισθάνεστε άνετοι τις ώρες που είστε ξύπνιοι και το βράδυ  χαμηλώστε τη θερμοκρασία ακόμα 1-2 βαθμούς.

Η χρήση προστατευτικών γυαλιών στους υπαίθριους χώρους, κυρίως όταν φυσάει δυνατός αέρας προστατεύει από την ξηροφθαλμία. Οι σκιέρ για παράδειγμα φορούν γυαλιά που μοιάζουν με μάσκα, για να καλύπτουν τα μάτια τους και από τα πλάγια όταν κατεβαίνουν με ταχύτητα μία πλαγιά. Για μια βόλτα στο κρύο καλό είναι να φοράτε γυαλιά ηλίου εφόσον το επιτρέπει ο φωτισμός.

Σε περίπτωση που νιώθετε τα μάτια σας ξηρά ρωτήστε τον οφθαλμίατρό σας αν μπορείτε να βάλετε τεχνητά δάκρυα, τα οποία συμπληρώνουν τα φυσικά  και μπορεί να χρησιμοποιηθούν αρκετές φορές την ημέρα, ιδιαίτερα πριν βγείτε στο κρύο. Επίσης καλό είναι όταν έχει παγωνιά να μην φοράτε πολύ τους φακούς επαφής σας, διότι εμποδίζουν τα δάκρυα να υγράνουν την επιφάνεια των ματιών. Στην περίπτωση που η ατμόσφαιρα στο σπίτι είναι πολύ ξηρή, ίσως πρέπει να χρησιμοποιήσετε έναν υγραντήρα ή βρεγμένες πετσέτες πάνω στο καλοριφέρ».

«Γενικότερα η ξηροφθαλμία δεν οφείλεται πάντοτε στο ψύχος και την κεντρική θέρμανση τον χειμώνα. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχει υποκείμενες ιατρικές αιτίες, τις οποίες μόνο ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει. Αν τα προαναφερθέντα μέτρα αυτοβοήθειας δεν βελτιώνουν την κατάσταση, καλό είναι να μιλήσετε πάλι με τον οφθαλμίατρό σας για να σας πει τι πρέπει να κάνετε», συνιστά ο κ. Κανελλόπουλος: «Το σύνδρομο Sjögren -σύνηθες αυτοάνοσο κυρίως στις γυναίκες-διάφορες λοιμώξεις των ματιών, η έλλειψη βιταμίνης Α, η κακή χρήση των φακών επαφής, η ανεπάρκεια των μεϊβομιανών αδένων των βλεφάρων κ.λπ., ευθύνονται συχνά για την ξηρότητα στα μάτια.

Πάντως τώρα τον χειμώνα συχνά τα μάτια «τρέχουν» όταν βγαίνουμε στον παγωμένο αέρα, λόγω της υπερβολικά αυξημένης παραγωγής δακρύων, καθώς οι δακρυϊκοί αδένες προσπαθούν να τα διατηρήσουν επαρκώς ενυδατωμένα. Στην περίπτωση αυτή, η κατάσταση μπορεί να αντιμετωπιστεί όπως η ξηροφθαλμία.

Η φωτοκερατίτιδα είναι ένα άλλο πιθανό πρόβλημα. Πρόκειται για έγκαυμα στον κερατοειδή που προκαλείται από βλάβη των κυττάρων του εξαιτίας της υπεριώδους ακτινοβολίας του ηλίου. Είναι πιο συχνή σε όσους βγαίνουν στα χιόνια χωρίς γυαλιά ηλίου, καθώς το χιόνι αντανακλά σε σημαντικό βαθμό την UV και πάρα πολύ επώδυνη, ενώ μπορεί να προκαλέσει θόλωμα της όρασης. Όμως οι συνέπειες αυτές είναι παροδικές συνήθως (κατά κανόνα υποχωρούν σε 1-2 μέρες), εφόσον διακόψετε αμέσως την έκθεση των ματιών σας στην UV.

Στην περίπτωση που πρέπει να εκτεθείτε για πολλή ώρα στο ψύχος, ένας άλλος κίνδυνος είναι οι αλλαγές στην όραση λόγω συστολής των αιμοφόρων αγγείων των ματιών. Μπορεί να παρατηρήσετε θόλωμα της όρασης και διπλωπία (θα τα βλέπετε όλα διπλά).  Στην περίπτωση αυτή πρέπει να μεταβείτε σε έναν θερμαινόμενο χώρο», τονίζει ο κ. Κανελλόπουλος  προσθέτοντας πως «αν μέσα σε μισή ώρα η όρασή σας δεν έχει επανέλθει στο φυσιολογικό, πρέπει να συμβουλευθείτε έναν οφθαλμίατρο. Όλα τα παραπάνω φυσικά, επηρεάζουν και όσους φορούν φακούς επαφής με τον αντίστοιχο τρόπο.

Γενικότερα, αν και πολλά από τα ύποπτα συμπτώματα υποχωρούν καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία, μπορεί να αποδειχθούν επικίνδυνα εάν έχουν κάποια άγνωστη, υποκείμενη αιτία και δεν οφείλονται στην παγωνιά, γι΄ αυτό καλό είναι να συμβουλευόμαστε πάντα τον οφθαλμίατρό μας», καταλήγει ο καθηγητής.