Κατηγορία: ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος και στη μείωση του κινδύνου λοιμώξεων. Ωστόσο, υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για τη σχέση μεταξύ της διατροφής και του κινδύνου για COVID-19.

Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό European Journal of Nutrition, αξιολόγησε την πιθανή συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων και του κινδύνου για COVID-19, διαπιστώντας αύξηση του κινδύνου νόσησης με την υψηλότερη κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων.

Παραδείγματα τέτοιων τροφίμων είναι τα κατεψυγμένα γεύματα, τα αναψυκτικά, κάθε είδος fast food καθώς και τα συσκευασμένα τρόφιμα, όπως μπισκότα, κέικ και αλμυρά σνακ.

Οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθανάσιος Ράπτης (Καθηγητής Παθολογίας-Σακχαρώδη Διαβήτη), Αναστασία Θανοπούλου (Επίκουρη Καθηγήτρια Παθολογίας), Παναγιώτης Χαλβατσιώτης (Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας), Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου (Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας), Εριφύλη Χατζηαγγελάκη (Καθηγήτρια Παθολογίας-Μεταβολικών Νοσημάτων), και Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της μελέτης αυτής.

Συνολικά, 41.012 συμμετέχοντες από τη μελέτη UK Biobank στο Ηνωμένο Βασίλειο με τουλάχιστον 2 ως και 5 24ωρες διατροφικές αξιολογήσεις συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη. Οι διατροφικές συνήθειες συλλέχθηκαν χρησιμοποιώντας ένα διαδικτυακό ερωτηματολόγιο διατροφής 24 ωρών και τα τρόφιμα κατηγοριοποιήθηκαν ανάλογα με το βαθμό επεξεργασίας τους, με βάση τη διεθνή ταξινόμηση NOVA. Η λοίμωξη COVID-19 ορίστηκε ως άτομα που ήταν θετικά στην COVID-19 ή απεβίωσαν από COVID-19. Αξιολογήθηκε η συσχέτιση μεταξύ της μέσης κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων (% ημερήσια πρόσληψη γραμμαρίων) και της μόλυνσης από COVID-19 με τη χρήση αξιόπιστων στατιστικών μεθόδων.

Σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες στο χαμηλότερο τεταρτημόριο χρήσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων στη δίαιτα, οι συμμετέχοντες στο 2ο, 3ο και υψηλότερο τεταρτημόριο παρουσίασαν υψηλότερο κίνδυνο για λοίμωξη COVID-19 (3%, 24% και 22% πάνω αντίστοιχα, p< 0,001). Δεν εντοπίστηκε επίδραση της ηλικίας, του επιπέδου εκπαίδευσης και των συννοσηροτήτων στις συσχετίσεις αυτές. Από την άλλη, ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ ή BMI) είχε κάποια μεσολάβηση (13,2%) στις συσχετίσεις αυτές, υποδηλώνοντας ότι τα υπερ-επεξεργασμένα τροφίμα αυξάνουν το σωματικό βάρος, γεγονός που με τη σειρά του αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης από COVID-19.

Συμπερασματικά, η υψηλότερη κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης από COVID-19. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την καλύτερη κατανόηση των υποκείμενων μηχανισμών. Είναι σημαντικό όμως να συμβουλεύουμε για μείωση της κατανάλωσης των τροφίμων αυτών και για έναν επιπρόσθετο λόγο πλέον.

Πηγή: https://link.springer.com/article/10.1007/s00394-022-02982-0

Η διατροφή διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην περιεκτική αντιμετώπιση της ψωρίασης. Μια υγιεινή διατροφή – πολλά φρούτα και λαχανικά, άπαχη πρωτεΐνη και δημητριακά ολικής αλέσεως – είναι μια καλή πρακτική για όλους επεσήμανε σε πρόσφατο webinar, ο κ. Δημήτρης Γρηγοράκης, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος MSc, PhD, Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Επιστημονικός Συνεργάτης ΤΕΔΔ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου & Α΄ Νευρολογικής Κλινικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Καθηγητής ΚΕΔΙΒΙΜ ΕΚΠΑ.

Ορισμένες βασικές διατροφικές οδηγίες για την αντιμετώπιση της ψωρίασης σύμφωνα με τον κ. Γρηγοράκη, είναι οι ακόλουθες:

• Περιορίστε το αλκοόλ: Μελέτες δείχνουν ότι οι άνδρες που πίνουν πολύ δεν ανταποκρίνονται επίσης στις θεραπείες ψωρίασης. Και ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα που έχουν ψωρίαση και πίνουν πολύ μπορεί να διαπιστώσουν ότι το δέρμα τους γίνεται καλύτερο όταν σταματούν.
• Καταναλώνετε τροφές που καταπολεμούν την φλεγμονή: Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα αντιοξειδωτικά, όπως η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε, το β-καροτένιο και το σελήνιο, μπορεί να κάνουν τη διαφορά. Και μερικές έρευνες δείχνουν ότι τα λιπαρά οξέα από το ιχθυέλαιο μπορούν να είναι χρήσιμα. Φρούτα και λαχανικά, ειδικά μούρα, κεράσια και φυλλώδη χόρτα, σολομός, σαρδέλες και άλλα ψάρια πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, και πλούσια σε αντιοξειδωτικά βότανα και μπαχαρικά όπως θυμάρι, φασκόμηλο, κύμινο και τζίντζερ. Τέλος, οι πηγές λίπους που είναι υγιείς για την καρδιά, όπως ελαιόλαδο, σπόροι και ξηροί καρποί.
• Χάστε βάρος: Τα άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθούν από ψωρίαση και τα συμπτώματά τους τείνουν να είναι χειρότερα.
• Προσοχή στις θαυματουργές δίαιτες: Μείνετε μακριά από ακραίες δίαιτες που ισχυρίζονται ότι θεραπεύουν την ψωρίαση με πράγματα όπως η νηστεία ή τα κλύσματα.

H στέβια είναι ένα γλυκαντικό που προέρχεται από την εκχύλιση των γλυκών φύλλων του φυτού στέβια (Stevia rebaudiana). Θεωρείται ένα από τα πιο δημοφιλή φυτικά γλυκαντικά και υποκατάστατα της ζάχαρης τις τελευταίες δεκαετίες. Ολοένα και μεγαλώνει ο αριθμός των ανθρώπων που την επιλέγουν αντί για τη ζάχαρη.
Συγκεκριμένα, οι γλυκοζίτες στεβιόλης, το γλυκαντικό που προέρχεται από τα φύλλα του θαμνώδους φυτού στέβια, προσδίδουν γλυκύτητα 200-300 φορές μεγαλύτερη από τη ζάχαρη, γεγονός που επιτρέπει τη χρήση τους σε λίγες μόνο σταγόνες, χωρίς καμία θερμιδική επιβάρυνση. Έτσι, η στέβια καθίσταται ιδανική για όσους προσέχουν τη διατροφή τους.
Η σχεδόν μηδενική της θερμιδική αξία έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη κατανάλωση απλών σακχάρων από τη διατροφή μας. Το καθημερινό «ενεργειακό κέρδος» από την κατανάλωση στέβιας, σε συνδυασμό με μια ισορροπημένη διατροφή και συστηματική σωματική άσκηση συμβάλλουν θετικά στη μείωση του σωματικού βάρους.

Ποιοι μπορούν να την καταναλώσουν;
Απευθύνεται σε υγιή πληθυσμό, αλλά εξίσου και σε ευαίσθητες και ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, όπως τα άτομα με διαβήτη και τα παιδιά. Φαίνεται, λοιπόν, πως δεν επηρεάζει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και συμβάλλει στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο σε σχέση με τη ζάχαρη.
Στέβια και επιπρόσθετα συστατικά
Η στέβια συχνά βρίσκεται ενωμένη με κάποιο άλλο πρόσθετο, όπως η ερυθριτόλη, η δεξτρόζη, η μαλτοδεξτρίνη (διογκωτικοί παράγοντες). Η μαλτοδεξτρίνη, η οποία έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη σε σχέση με την επιτραπέζια ζάχαρη, αυξάνει πιο γρήγορα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Η χρήση επομένως των γλυκαντικών απαιτεί προσοχή. Διαβάζετε καλά τις ετικέτες τροφίμων.
Από την άλλη πλευρά, η ερυθριτόλη, όπως όλες οι πολυόλες, μπορεί να έχει υπακτική δράση ή να προκαλέσει τάση για ναυτία, εμετό και γαστρεντερική δυσφορία.

Το παγωτό με στέβια είναι διαιτητική επιλογή;
Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να τονιστεί πως ένα προϊόν δεν γίνεται αυτόματα υγιεινό επειδή δεν περιέχει ζάχαρη, αλλά θα πρέπει να βλέπουμε συνολικά τα συστατικά που περιέχει.
Ένα παγωτό με στέβια αντί για ζάχαρη μπορεί να φαντάζει μια υγιεινή και διαιτητική επιλογή, ωστόσο θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στην ποσότητα κατανάλωσής του γιατί οι θερμίδες του μπορεί να παραμένουν αυξημένες. Και εδώ, λοιπόν, προσοχή στην ετικέτα.

Είναι ασφαλής η κατανάλωση παγωτού με στέβια;
Όπως ισχύει για όλα τα γλυκαντικά, η υπέρμετρη κατανάλωσή τους μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα, καθώς οι τροφές με στέβια μπορεί να περιέχουν και άλλα συστατικά τα οποία αποδίδουν θερμίδες.
Επίσης, η μεγάλη και συχνή κατανάλωση στέβιας μπορεί να προκαλέσει ναυτία, φούσκωμα, αέρια και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα.
Στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, η κατανάλωση στέβιας σε μέτρια ποσότητα μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση του σωματικού βάρους και στην καθημερινή ικανοποίηση της ανάγκης για γλυκιά γεύση.

Τα πιο αποτελεσματικά tips για να απαλλαγείς από τα περιττά κιλά χωρίς στερήσεις και αυστηρές δίαιτες.

Κάθε χρόνο, αυτή την εποχή για πολλούς από εμάς το αδυνάτισμα είναι ο Νο1 στόχος των ημερών. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, μια βραχυπρόθεσμη πολύ περιοριστική δίαιτα, ακόμα κι αν φέρει πρόσκαιρα αποτελέσματα, δεν είναι ο ιδανικός ούτε ο πιο υγιεινός τρόπος να χάσουμε τα περιττά κιλά πριν βγούμε στις παραλίες. Αντίθετα με ό,τι έχουμε συνηθίσει να πιστεύουμε, η διατροφή μας πρέπει να παρέχει ελευθερία και όχι περιορισμούς και να εστιάζει όχι στις “απαγορευμένες” τροφές αλλά σε αυτές που είναι καλά να προτιμάμε.

Πόσα κιλά μπορώ να χάσω σε ένα μήνα;

Το πρώτο βήμα είναι να θέσουμε έναν ρεαλιστικό στόχο. Η απώλεια μισού έως ενός κιλού την εβδομάδα είναι ένας τέτοιος στόχος. Βέβαια, το πόσο γρήγορα χάνει ο καθένας από εμάς βάρος μπορεί να διαφέρει καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Τα βασικά “κλειδιά” για το αδυνάτισμα είναι να ακολουθήσουμε μια ισορροπημένη διατροφή , με 3 κύρια γεύματα την ημέρα και 2 σνακ, που να αποτελούνται από τροφές που προσφέρουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά στον οργανισμό και λιγότερα λίπη και σάκχαρα που μας παχαίνουν. Επιπλέον, μια οποιασδήποτε μορφής σωματική άσκηση είναι απαραίτητη –έχε στο μυαλό σου ότι η απώλεια βάρους είναι περίπου 80% διατροφή και 20% άσκηση.

Τα tips για να χάσεις 4 κιλά σε ένα μήνα

Διάλεξε σωστά τα σνακ σου

Πολλοί από εμάς, ενώ προσέχουμε τι θα φάμε στα κύρια γεύματα, δεν δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στα σνακ, θεωρώντας ότι κάτι τόσο μικρό δεν μπορεί να παχαίνει. Κι όμως, εάν κάνουμε τις λάθος επιλογές, αυτά τα μικρογεύματα μπορεί να μας φορτώσουν με πολλές περιττές θερμίδες. Προτίμησε μερικές φέτες μήλου με μια κουταλιά του γλυκού βούτυρο ξηρών καρπών, δύο ρυζογκοφρέτες ή ένα φλιτζάνι ελαφρώς αλατισμένα ποπ κορν. Άλλες καλές επιλογές είναι μια μικρή χούφτα ξηροί καρποί ή σταφίδες ή μια κουταλιά χούμους με στικς από καρότο, αγγούρι και σέλινο.

Επιπλέον, τα σνακ είναι μια καλή ευκαιρία να βάλεις περισσότερα φρούτα και λαχανικά στη διατροφή σου, εάν δεν τρως αρκετά στα κύρια γεύματα της ημέρας. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι γενικά χαμηλά σε θερμίδες και λιπαρά, ενώ έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες που βοηθούν να μην πεινάμε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Περιέχουν επίσης βιταμίνες και μέταλλα απαραίτητα για τη γενική υγεία και ευεξία.

Πρόσεξε το μέγεθος κάθε μερίδας

Ξεκίνα το γεύμα σου με μια μικρή μερίδα φαγητού και αφού την καταναλώσεις προσπάθησε να αφουγκραστείς το σώμα σου. Εάν εξακολουθείς να πεινάς, άφησε να περάσουν μερικά λεπτά πριν βάλεις να φας κάτι ακόμα. Όπως σίγουρα γνωρίζεις, χρειάζονται περίπου 20 λεπτά για να δώσει σήμα το στομάχι στον εγκέφαλο ότι είναι γεμάτο.

Διάβασε τις ετικέτες

Αυτή η συμβουλή είναι χρήσιμη είτε θέλεις να χάσεις βάρος είτε θέλεις να προσέξεις την ποιότητα της διατροφής σου. Προτίμησε όσα έχουν μικρότερη περιεκτικότητα σε λιπαρές ουσίες και ζάχαρη (όσο πιο πίσω είναι ένα στοιχεία στη λίστα με τα συστατικά, τόσο λιγότερο από αυτό περιέχεται στο συγκεκριμένο τρόφιμο). Και φυσικά, τσέκαρε τις θερμίδες για να γνωρίζεις πόσες από αυτές που σου αναλογούν μέσα στην ημέρα θα πάρεις καταναλώνοντάς το. Είναι σίγουρο ότι κάποιες φορές θα διαπιστώσεις ότι δεν αξίζει να πάρεις τόσο πολλές θερμίδες για μια τόσο μικρή απόλαυση.

Φτιάξε το πιάτο σου σωστά

Όταν πρόκειται για κύριο γεύμα, μια καλή συμβουλή είναι να γεμίσεις το μισό πιάτο σου με λαχανικά και σαλάτα. Στη συνέχεια, χώρισε το υπόλοιπο στη μέση και βάλε στο ένα μέρος κάποια πηγή πρωτεΐνης (όπως κοτόπουλο, ψάρι, κρέας, αυγό, φασόλια ή άλλες φυτικές πηγές) και στο υπόλοιπο κάποιον αμυλούχο υδατάνθρακα, όπως ρύζι, ζυμαρικά ή ψωμί. Όταν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, προτίμησε ποικιλίες ολικής αλέσεως – όπως καστανό ρύζι και ζυμαρικά, ψωμί ολικής αλέσεως- που περιέχουν περισσότερες φυτικές ίνες.

Απόφυγε το αλκοόλ

Το αλκοόλ έχει πολλές θερμίδες και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους. Σκέψου ότι 1g αλκοόλ παρέχει περίπου 7 θερμίδες, ενώ οι υδατάνθρακες και η πρωτεΐνη δίνουν 4 θερμίδες ανά γραμμάριο. Επιπλέον, σε πολλούς ανθρώπους, το διεγείρει επίσης την όρεξη. Για να μειώσεις την ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώνεις, προτίμησε ένα μη αλκοολούχο ποτό ή κάποιο με χαμηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα και μην πίνεις πάνω από 1-2 φορές την εβδομάδα.

Πηγή: https://www.madamefigaro.gr/

Θρεπτική αξία

Τα αυγά των ορνίθων αποτελούν τροφή υψηλής διαθρεπτικής αξίας. Η ισορροπία και η ποικιλομορφία των μακροθρεπτικών και μικροθρεπτικών συστατικών τους, η υψηλή πεπτικότητα αυτών και η σχετικά προσιτή τιμή τους τα έχουν θέσει ως βασική τροφή για τον άνθρωπο. Το αυγό παραμένει ανά τους αιώνες ως ένα προϊόν υψηλής διατροφικής ποιότητας για ενήλικες, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων και των παιδιών και καταναλώνεται εκτενώς σε όλο τον κόσμο.
Το υψηλό διατροφικό τους ενδιαφέρον αποδεικνύεται από την περιεκτικότητα τους σε πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, το προφίλ αλλά και τα επίπεδα -σε σχέση με τη Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη- των βιταμινών, μετάλλων, ιχνοστοιχείων, αντιοξειδωτικών και λιπιδίων τα οποία περιέχουν, τη μέτρια θερμιδική τους απόδοση και τις ανεξάντλητες μαγειρικές-γαστρονομικές τους δυνατότητες. Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι το αυγό περιέχει επίσης πολλές και ανεξερεύνητες ακόμα βιοδραστικές ενώσεις, οι οποίες μπορεί να παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για την πρόληψη/θεραπεία ασθενειών.Η θρεπτική αξία των αυγών επηρεάζεται από τη διατροφή των ωοτόκων ορνίθων. Η σύσταση του αυγού, όσον αφορά τη συνολική πρωτεΐνη, τα ολικά λιπίδια, τα φωσφολιπίδια, τον φώσφορο και τον σίδηρο, παραμένει σχετικά σταθερή, αλλά συστατικά, όπως το προφίλ των λιπαρών οξέων, η περιεκτικότητα σε μέταλλα, βιταμίνες, καροτενοειδή, αντιοξειδωτικά και χοληστερόλη, επηρεάζονται από τα σιτηρέσια των ορνίθων και εμφανίζουν διακυμάνσεις.
Ένα μέσο αυγό (βάρους 50 γραμμαρίων) αποδίδει περίπου 70 kcal ενέργειας και 6 γραμμάρια πρωτεΐνης τα οποία περιέχουν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα απαραίτητα αμινοξέα: λυσίνη, θρεονίνη, μεθειονίνη, κυστεΐνη και τρυπτοφάνη.

Πρόσθετα καλύπτει το 20-30% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (ΣΗΠ) των βιταμινών Α & Ε, το 46% της ΣΗΠ της Β12, το 15% της ΣΗΠ της B6, το 60% της ΣΗΠ της χολίνης, το 42% της ριβοφλαβίνης, το 25% του φώσφορου, το 11% του ψευδάργυρου, το 15% της βιταμίνη D, το 6% της ΣΗΠ των ωμέγα-3 πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (n-3 PUFA) -η περιεκτικότητα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα σχετίζεται με σιτηρέσια ορνίθων (όρνιθες ελευθέρας βοσκής παράγουν αυγά με περισσότερα ω-3 λιπαρά οξέα από ό,τι οι όρνιθες κλωβοστοιχίων). Ένα μεσαίου μεγέθους αυγό αποτελεί πηγή σεληνίου (9,00-41,4μg/100 g), καταλαμβάνοντας σε συγκριτική αξιολόγηση την 3η θέση σε περιεκτικότητα σε σχέση με τα θαλασσινά και το κρέας.
Ωστόσο, ο κρόκος περιέχει περισσότερα από τα 2/3 της Προσλαμβανόμενης Ποσότητας Αναφοράς των 300 mg χοληστερόλης.
H διαιτητικά προσλαμβανόμενη υπερβολική ποσότητα χοληστερόλης, κορεσμένων και τρανς λιπαρών από οποιαδήποτε πηγή μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα η οποία στη συνέχεια αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου.

Πλήθος πρόσφατων επιδημιολογικών μελετών αναζητούν συσχέτιση μεταξύ της συχνότητας κατανάλωσης αυγών και των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης στο αίμα αλλά και του ενδεχόμενου κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα. Σε κάποιες έρευνες η διαιτητική χοληστερόλη αυξάνει το λόγο ολική χοληστερόλη/ HDL-χοληστερόλη και, ως εκ τούτου, φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά το λιπιδικό προφίλ. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες και μετα-αναλύσεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση αυγών δεν αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής νόσου ή των παραγόντων κινδύνου της, όπως φλεγμονή, σκλήρυνση των αρτηριών και υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, σε περίπτωση κατανάλωσης ενός αυγού ημερησίως από υγιείς ανθρώπους ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής την οποία ακολουθούν. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για την αξιολόγηση και συσχέτιση μεταξύ της συχνότητας και του τρόπου επεξεργασίας κατά την κατανάλωση αυγών στην ανθρώπινη υγεία.

Συχνότητα κατανάλωσης
Παράγοντες όπως το γενετικό προφίλ, το οικογενειακό ιστορικό, ο τρόπος επεξεργασίας των αυγών, οι διατροφικές συνήθειες, η φυσική δραστηριότητα θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον αριθμό των αυγών τα οποία θα μπορούσαν να καταναλωθούν με ασφάλεια ημερησίως. Για έναν υγιή ενήλικα με φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης και χωρίς σημαντικούς υποκείμενους παράγοντες κινδύνου καρδιακής νόσου αποδεικνύεται ότι 1 αυγό ημερησίως είναι ασφαλές και, όπως προκύπτει από πρόσφατες έρευνες, μπορεί να έχει οφέλη για την καρδιά, αλλά και να συμβάλλει σε μείωση κινδύνου εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου.
Πρόσθετα έρευνες σε πειραματόζωα απέδειξαν τις ευεργετικές επιδράσεις του αυγού στη συγκέντρωση της χοληστερόλης στο αίμα μέσω της μείωσης της απορρόφησης και της αύξησης της απέκκρισής της. Στις ενώσεις που περιέχονται στο αυγό και αναστέλλουν την εντερική απορρόφηση της χοληστερόλης περιλαμβάνονται οι πρωτεΐνες (κυρίως η ωομυκίνη) αλλά και τα φωσφολιπίδια.
Πρόσθετα στην αύξηση της ολικής χοληστερόλης στο αίμα συμβάλλουν όχι μόνο τα επίπεδα της διαιτητικά προσλαμβανόμενης αλλά και η συγκέντρωση των λαμβανόμενων κορεσμένων λιπαρών. Στο αυγό μόνο το 27% των λιπαρών είναι κορεσμένα (παλμιτικό, στεατικό και μυριστικό οξύ), ενώ ως γνωστό αποτελεί πολύ καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων τα οποία έχουν καρδιοπροστατευτικά οφέλη.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η χοληστερόλη συγκεντρώνεται στον κρόκο, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει εκτενής αξιοποίηση των ασπραδιών του αυγού ως πηγής άπαχης πρωτεΐνης, αν και ο κρόκος περιέχει βιοενεργά θρεπτικά συστατικά (σίδηρο, βιταμίνη D, καροτενοειδή κ.ά.) με θετική επίπτωση στην υγεία.

Συμπεράσματα
Είναι πλέον καλά τεκμηριωμένο ότι το αυγό μπορεί να συμβάλει στη συνολική υγεία καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, ωστόσο σε άτομα που πάσχουν από μεταβολικές διαταραχές, όπως ο διαβήτης, η υπερχοληστερολαιμία, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η υπέρταση, συνίσταται εξατομικευμένη αξιολόγηση για τη συχνότητα πρόσληψης σε εβδομαδιαία βάση αλλά και τον τρόπο της επεξεργασίας κατά την κατανάλωση.

Η λέξη νηστεία ετυμολογικά παραπέμπει στην έννοια της αποχής από το φαγητό. Βέβαια, με τη θρησκευτική έννοια της νηστείας εννοούμε την αποχή από το κρέας και γενικότερα από τα ζωικά προϊόντα. Αν αξιολογήσουμε τη διατροφική αξία της θρησκευτικής νηστείας, μπορούμε να αναγνωρίσουμε αρκετά πλεονεκτήματα αλλά και κάποιες παγίδες, οι οποίες μπορούν να αποφευχθούν με την κατάλληλη γνώση και μέριμνα.

Η αποχή από τα ζωικά προϊόντα αποτελεί μια διατροφική τάση της εποχής μας που συνεχώς κερδίζει έδαφος. Επομένως, η περίοδος της θρησκευτικής νηστείας προσφέρεται για μια εισαγωγή σε νέες διατροφικές συνήθειες και επομένως αύξηση της ποικιλίας στις διατροφικές μας επιλογές. Η ποικιλία στις τροφικές επιλογές έχει συσχετισθεί με τη βελτίωση της γενικότερης υγείας και της πληρέστερης θρέψης. Παρ’όλα αυτά, στην περίοδο της νηστείας καλούμαστε να αλλάξουμε δραστικά τις συνήθειες μας αποφεύγοντας μεγάλο αριθμό τροφίμων, με αποτέλεσμα να εγείρονται κάποιες αμφιβολίες για την επαρκή και αποτελεσματική θρέψη μας.

Καταρχάς αμφισβητείται η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης, καθώς αποφεύγουμε τις κύριες πηγές της, όπως το αυγό, το γιαούρτι, το γάλα, το κρέας. Πλούσιες πηγές φυτικής πρωτεΐνης αποτελούν τα όσπρια, η σόγια και τα προϊόντα της, ο αρακάς, οι ξηροί καρποί. Επίσης, τα θαλασσινά μπορούν να αποδώσουν επαρκείς ποσότητες πρωτεΐνης. Η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας πρωτεΐνης είναι σημαντικότατη, καθώς είναι κρίσιμης σημασίας εάν γυμναζόμαστε ή εάν πάσχουμε από συγκεκριμένες ασθένειες. Αντίστοιχη μέριμνα πρέπει να ληφθεί για τους υδατάνθρακες, οι οποίοι είναι θεμιτό να είναι καλής ποιότητας, δηλαδή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό εάν πάσχουμε από σακχαρώδη διαβήτη.

Η απορρόφηση του σιδήρου είναι ένα καίριο θέμα, καθώς η μορφολογία του φυτικού σιδήρου (μη αιμικού) περιορίζει την απορρόφησή του. Όμως, πλούσιες πηγές είναι τα όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια), οι ξηροί καρποί (ηλιόσποροι, σουσάμι, κάσιους, φιστίκια), δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης, εμπλουτισμένα προϊόντα σόγιας. Αυξημένη απορρόφηση σιδήρου από τα όσπρια επιτυγχάνεται με την ταυτόχρονη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C, όπως πιπεριές με μαυρομάτικα ή φακές ή/και λεμόνι με τα ρεβίθια.

Το μούλιασμα των οσπρίων βοηθά στην καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου αλλά και του ασβεστίου. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς ορισμένες φυτικές τροφές περιέχουν οξαλικά οξέα τα οποία δυσχεραίνουν την απορρόφηση των προαναφερθέντων θρεπτικών συστατικών. Σαφώς για άτομα τα οποία πάσχουν από γαστρεντερικές διαταραχές θα πρέπει να ληφθεί εξατομικευμένη μέριμνα, καθώς η αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών θα μπορούσε να διεγείρει τις παθογένειες του γαστρεντερικού συστήματος.

Επίσης, σημαντικές βιταμίνες για τη συγκεκριμένη περίοδο αποτελούν η βιταμίνη D, για την οποία ταυτόχρονα με την καθημερινή έκθεση στον ήλιο συνίσταται και η κατανάλωση εμπλουτισμένων προϊόντων, όπως δημητριακά ολικής άλεσης ή σόγιας. Αντίστοιχα, το μαγνήσιο μπορεί να προσληφθεί από δημητριακά, βρώμη, πατάτα, μπανάνα, σόγια και ο ψευδάργυρος από δημητριακά, ταχίνι.

Η υπέρμετρη κατανάλωση κρέατος, η οποία τις τελευταίες δεκαετίες έχει κυριαρχήσει στις διατροφικές μας συνήθειες, απέχει από το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής. Πρότυπο το οποίο συνιστά αυξημένη κατανάλωση φυτικών προϊόντων, μέτρια κατανάλωση λευκού (άλιπου κρέατος) και σπανιότερη κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Η συμμόρφωση με το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής και κατά περιόδους η αποφυγή ζωικών προϊόντων (υπό τις προϋποθέσεις που προαναφέρθηκαν) μπορούν να καλύψουν τις διατροφικές μας ανάγκες και να ενισχύσουν τη γενικότερη υγεία μας.

Oπως είναι ευρέως γνωστό, πολλοί αθλητές και αθλούμενοι, ακόμη και ο ευρύς πληθυσμός λόγω των γρήγορων ρυθμών της καθημερινότητας, είναι σε μία διαρκή αναζήτηση τροφίμων και ποτών τα οποία θα τους παρέχουν αυξημένα επίπεδα ενέργειας αλλά και βελτίωση της σωματικής και πνευματικής επίδοσης. Ένα από τα προϊόντα που επιδιώκουν να λύσουν αυτό το πρόβλημα είναι τα ενεργειακά ποτά.

Τί είναι τα Ενεργειακά Ποτά;

Τα ενεργειακά ποτά αποτελούν μη αλκοολούχα ροφήματα τα οποία έχουν ως βασικό στόχο την ενίσχυση της ενέργειας και τη βελτίωση της σωματικής επίδοσης. Το βασικότερα συστατικά τους είναι η καφεΐνη, αμινοξέα (ταυρίνη, L-αργινίνη, L-κιτρουλίνη), βιταμίνες του συμπλέγματος Β αλλά και διάφορα φυτικά συστατικά, όπως ginseng και guarana, τα οποία χρησιμοποιούνται για απόδοση και ψυχική εγρήγορση. Επιπλέον, τα περισσότερα ενεργειακά ποτά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλλά τα τελευταία χρόνια κυκλοφορούν και ενεργειακά ποτά χωρίς ζάχαρη τα οποία περιέχουν διάφορες τεχνητές ή φυσικές γλυκαντικές ουσίες (όπως ασπαρτάμη και στέβια αντίστοιχα).
Η λήψη ενεργειακών ποτών 45-60 λεπτά πριν από έντονη αθλητική δραστηριότητα φαίνεται πως μπορεί να αυξήσει αποτελεσματικά τα επίπεδα ενέργειας και τις σωματικές επιδόσεις. Επιπλέον, μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία, την ετοιμότητα, την προσοχή και τη μνήμη, πιθανότατα χάρη στην περιεκτικότητά τους σε καφεΐνη.
Τα ενεργειακά ποτά δεν θα πρέπει να συγχέονται με τα αθλητικά ποτά, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης μέσω της αναπλήρωσης ηλεκτρολυτών, γλυκογόνου και υγρών που χάθηκαν κατά τη διάρκεια έντονης σωματικής άσκησης. Σε αντίθεση με τα ενεργειακά ποτά, τα κύρια συστατικά των αθλητικών ποτών είναι ηλεκτρολύτες (νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, χλώριο, φωσφόρος, μαγνήσιο) και υδατάνθρακες (γλυκόζη, σουκρόζη κ.λπ.).

Πώς Λειτουργούν τα Συστατικά τους;

Καφεΐνη: Η καφεΐνη αποτελεί ένα διεγερτικό το οποίο βρίσκεται σε πολλά ροφήματα και τρόφιμα. Τα ενεργειακά ποτά περιέχουν συνήθως καφεΐνη σε συγκεντρώσεις από 70 έως 400 mg ανά λίτρο. Οι κυριότερες επιδράσεις της καφεΐνης προέρχονται από τη διέγερση του κεντρικού νευρικού συστήματος, οδηγώντας έτσι σε αύξηση της ετοιμότητας και της συγκέντρωσης.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Κοινότητα Αθλητικής Διατροφής (ISSN), η λήψη καφεΐνης 45-60 λεπτά πριν από έντονη άσκηση σε ποσότητες 2-6 mg/kg (δηλαδή 140-420 mg για έναν άνθρωπο που ζυγίζει 70 kg) μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη επίδοση τόσο σε άσκηση αερόβιας αντοχής όσο και σε άσκηση μυϊκής αντοχής και μυϊκής δύναμης. Ωστόσο, θα πρέπει να δίνεται προσοχή στη λαμβανόμενη ποσότητα, καθώς υψηλές ποσότητες καφεΐνης μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες, όπως άγχος, νευρικότητα, αϋπνία και ταχυκαρδία.
Αμινοξέα: Η ταυρίνη αποτελεί ένα αμινοξύ το οποίο παράγεται φυσιολογικά από το ανθρώπινο σώμα και συνδέεται με τη λειτουργία των σκελετικών μυών, καθώς επίσης και με τη λειτουργία του καρδιαγγειακού και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Επιπλέον, η L-αργινίνη και η L-κιτρουλίνη είναι αμινοξέα τα οποία μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα του νιτρικού οξέος, οδηγώντας με αυτόν τον τρόπο σε βελτιωμένη κυκλοφορία του αίματος και αυξημένη αθλητική επίδοση.
Βιταμίνες Β: Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι απαραίτητες για την παραγωγή ενέργειας, καθώς συμβάλλουν στον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπιδίων και των αμινοξέων. Επιπλέον, συμβάλλουν στη δημιουργία νέων ερυθρών κυττάρων, στη σύνθεση DNA, ενώ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ωστόσο, η περιεκτικότητά τους στα ενεργειακά ποτά συνήθως δεν επαρκεί για να καλυφθούν οι ανάγκες του μέσου ανθρώπου και θα πρέπει να ακολουθείται ένα ισορροπημένο πρότυπο διατροφής, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες σε βιταμίνες τους συμπλέγματος Β αλλά και των υπόλοιπων θρεπτικών συστατικών.
Ginseng και Guarana: Το ginseng (Panax ginseng) θεωρείται πως μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση, τη συγκέντρωση αλλά και την αερόβια αντοχή. Ωστόσο, οι επιστημονικές μελέτες σχετικά με το ginseng βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο και είναι περιορισμένες, ενώ υπάρχουν και ενδείξεις για παρενέργειες, όπως κεφαλαλγία, αϋπνία και στομαχικές διαταραχές. Τέλος, όσοι λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, ιδιαίτερα φαρμακευτική αγωγή για σακχαρώδη διαβήτη ή αντικαταθλιπτικά, θα πρέπει να συμβουλεύονται τον ιατρό τους πριν λάβουν ginseng, καθώς η ταυτόχρονη λήψη τους μπορεί να είναι επικίνδυνη.
Tο guarana (Paullinia cupana) είναι ένα εγγενές φυτό του Αμαζονίου και η χρήση του είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη Βραζιλία. Θεωρείται πως μπορεί να αυξήσει την ενέργεια και τις αθλητικές επιδόσεις, αλλά τα επιστημονικά δεδομένα μέχρι στιγμής είναι ελάχιστα. Το guarana περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις καφεΐνης, για αυτό και η υπέρμετρη λήψη του μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως άγχος, νευρικότητα και αϋπνία. Τέλος, σε πολλές περιπτώσεις η περιεκτικότητα του guarana σε καφεΐνη δεν συνυπολογίζεται στην ολική συγκέντρωση καφεΐνης στα ενεργειακά ποτά, με αποτέλεσμα να λαμβάνεται μεγαλύτερη ποσότητα από την επιθυμητή.

Χρήση, Ασφάλεια και Πιθανές Ανησυχίες

Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια Τροφίμων (EFSA) σε μία μελέτη σε 16 κράτη μέλη της ΕΕ και με 52.000 συμμετέχοντες βρήκε πως 30% των ενηλίκων (18-65 ετών), 68% των εφήβων (10-18 ετών) και 18% των παιδιών (3-10 ετών) καταναλώνουν τακτικά ενεργειακά ποτά. Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι η EFSA στην ίδια μελέτη βρήκε πως 56% των ενηλίκων καταναλωτών και 53% των εφήβων καταναλωτών λαμβάνουν αλκοόλ μαζί με τη λήψη ενεργειακών ροφημάτων. Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), η ταυτόχρονη λήψη καφεϊνούχων ποτών (όπως τα ενεργειακά ποτά) και αλκοόλ θα πρέπει να αποφεύγεται, καθώς η καφεΐνη μπορεί να επικαλύψει τις κατασταλτικές ιδιότητες του αλκοόλ και να οδηγήσει σε υπέρμετρη λήψη αλκοολούχων ποτών. Τέλος, μόλις 41% των εφήβων και 52% των ενηλίκων καταναλωτών λαμβάνουν ενεργειακά ποτά πριν ή κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων (που αποτελεί και τον βασικό ρόλο των ενεργειακών ποτών).
Παρά την εκτεταμένη χρήση των ενεργειακών ποτών, η ασφάλεια τους παραμένει αμφιλεγόμενη και έχει φανεί πως μπορεί να υπάρξουν και παρενέργειες εξαιτίας της κατάχρησής τους. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ενδείξεις πως μπορούν να προκαλέσουν αϋπνία, νευρικότητα, άγχος και ταχυκαρδία. Επιπλέον, μπορεί να αυξήσουν το ρίσκο για οδοντική διάβρωση. Τέλος, εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας τους σε ζάχαρη η υπέρμετρη κατανάλωσή τους ενδέχεται να αυξήσει το ρίσκο για χρόνια νοσήματα, όπως η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) δήλωσε πως η αυξημένη κατανάλωση ενεργειακών ποτών μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο στη δημόσια υγεία, ιδιαίτερα μεταξύ των νεαρών ατόμων.

Για αυτόν τον λόγο ο WHO προτείνει κάποιες δράσεις που μπορούν να εφαρμοστούν με σκοπό την αποφυγή παρενεργειών από την κατανάλωση ενεργειακών ποτών, όπως:
✤ Δημιουργία ανώτατου ορίου σχετικά με την περιεκτικότητα καφεΐνης που μπορεί να περιέχεται ανά μερίδα ενεργειακού ποτού.
✤ Κανονισμοί για «ηθικό» marketing προς τα νεαρά άτομα.
✤ Ενημέρωση του κοινού σχετικά με τον κίνδυνο της ανάμειξης αλκοόλ με ενεργειακά ποτά.

Συμπερασματικά, η λήψη ενεργειακών ποτών περίπου 60 λεπτά πριν από έντονη αθλητική δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη επίδοση, ενώ φαίνεται πως υπάρχουν οφέλη και στη γνωστική λειτουργία. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφεύγεται η κατάχρηση τους, καθώς μπορούν να οδηγήσουν σε παρενέργειες, όπως άγχος, νευρικότητα, ταχυκαρδία, κεφαλαλγία και στομαχικές διαταραχές. Επιπλέον, συνιστάται να μην λαμβάνονται 3-6 ώρες πριν τον ύπνο, αφού μπορεί να προκαλέσουν αϋπνία και να διαταράξουν τον κιρκάρδιο ρυθμό. Επιπλέον, θα πρέπει να αποφεύγεται η λήψη ενεργειακών ποτών σε συνδυασμό με αλκοολούχα ποτά λόγω της πιθανής υπέρμετρης λήψης αλκοόλ. Τέλος, η λήψη ενεργειακών ποτών από ανήλικους θα πρέπει να αποφεύγεται, ή έστω να είναι μετριασμένη.

Tα επιστημονικά δεδομένα της Διαιτολογίας είναι σαφή και συστήνουν μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή για όλο τον πληθυσμό. Όταν τα όρια ξεπερνιούνται, ακόμη και στο πλαίσιο της υγιεινής διατροφής, μπορεί να υπάρξουν προβλήματα υγείας. Μια τέτοια περίπτωση είναι η Ορθορεξία, ένα διαταραγμένο πρότυπο διατροφής.

Η ορθορεξία εμφανίστηκε ως ορολογία τα τελευταία χρόνια. Κατατάσσεται στις διατροφικές διαταραχές Μη Προσδιοριζόμενες Διαφορετικά-EDNOS (Eating Disorders Not Otherwise Specified). Προσδιορίζεται ως η κατάσταση εκείνη κατά την οποία το άτομο έχει μία παθολογική εμμονή με τη σωστή διατροφή. Επιλέγει, δηλαδή, μόνο βιολογικά και υγιεινά τρόφιμα με έντονο ψυχαναγκασμό στην ολοκληρωτική αποφυγή ανθυγιεινών τροφίμων και ουσιών, π.χ. ζάχαρης, αλατιού, αλκοόλ, καφεΐνης ή αλευριού.

Τα άτομα με ορθορεξία συνήθως αποκλείουν από τη διατροφή τους πολλά τρόφιμα που θεωρούν ανθυγιεινά: π.χ. τα επεξεργασμένα δημητριακά, τα πρόσθετα σάκχαρα, τη γλουτένη, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τη σόγια και άλλα τρόφιμα ή ολόκληρες ομάδες τροφίμων. Σε σοβαρές περιπτώσεις η ορθορεξία μπορεί τελικά να οδηγήσει σε υποσιτισμό.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως ένας ορθορεκτικός είναι και αδύνατος. Πολλοί ορθορεκτικοί είναι υπέρβαροι, καθώς με τον αποκλεισμό πολλών τροφίμων μειώνεται η πρόσληψη συστατικών τα οποία είναι απαραίτητα για την καλή λειτουργία του μεταβολισμού.
Όσοι χαρακτηρίζονται ορθορεκτικοί κυρίως είναι άνθρωποι που ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή και για κάποιο λόγο αποκτούν μια εμμονή με την επιλογή τροφίμων. Στο τέλος δημιουργείται μια μανία εναντίον της λήψης «κακών» τροφών.
Βέβαια, από αυτή την κατηγορία θα πρέπει να διαχωρίσουμε όσους ακολουθούν κάποια ειδική δίαιτα, όπως π.χ. τη χορτοφαγία ή τη vegan διατροφή.
Οι ορθορεκτικοί συνήθως υιοθετούν και αντικοινωνική συμπεριφορά, λόγω των συγκεκριμένων διατροφικών επιλογών τους.

Τα βασικά χαρακτηριστικά των ατόμων που έχουν ορθορεξία:
✤ Σκέφτονται τι θα φάνε περισσότερες από τρεις ώρες ημερησίως και προγραμματίζουν τα γεύματά τους πολλές μέρες πριν από την κατανάλωσή τους
✤ Η θρεπτική αξία του γεύματος είναι πιο σημαντική από την ευχαρίστηση της κατανάλωσής του.
✤ Νιώθουν έντονο αίσθημα αυτοπεποίθησης, όταν τρώνε υγιεινά.
✤ Ακολουθούν με θρησκευτική ευλάβεια συγκεκριμένους κανόνες και είναι υπερήφανοι γι’ αυτό.
✤ Όταν χαλάει η διατροφή τους, επιβάλλουν στον εαυτό τους τιμωρίες, π.χ. «έφαγα μισό σοκολατάκι και για την υπόλοιπη ημέρα δεν θα φάω απολύτως τίποτα». Αυτό είναι πολύ αρνητικό για τον μεταβολισμό του ατόμου και φυσικά και για την ψυχολογία του.
✤ Ένα ορθορεκτικό άτομο γίνεται εξαιρετικά πειθαρχημένο ως προς το τι τρώει και καταναλώνει μόνο τα τρόφιμα που θεωρεί ότι είναι αγνά και φυσικά.
✤ Τα σκεύη που χρησιμοποιούν πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις, όπως μεγάλο βαθμό καθαριότητας και αποστείρωσης.
✤ Η ζωή τους γίνεται μία συνεχόμενη μάχη για να βρουν και να τρώνε μόνο τα σωστά τρόφιμα και να αποφύγουν να φάνε μολυσμένα ή επικίνδυνα τρόφιμα, όπως γλυκά, κέικ, πατατάκια, ψωμί και γενικώς πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα.
✤ Αισθήματα ενοχής, αηδίας και ατέλειας ακολουθούν μετά από οποιαδήποτε απόκλιση από τους κανόνες.
✤ Οι ορθορεκτικοί δυσκολεύονται να απολαύσουν τις κοινωνικές πτυχές του φαγητού, όπως το να βγουν έξω για δείπνο με φίλους ή ακόμα και την αποδοχή μιας πρόσκλησης σε ένα οικογενειακό γεύμα. Οι αυστηροί κανόνες που περιβάλλουν τα τρόφιμα περιορίζουν ή καθιστούν απαγορευτική την κατανάλωση φαγητού εκτός σπιτιού.
✤ Ένα ακόμη χαρακτηριστικό τους είναι ότι θυμούνται και περιγράφουν με λεπτομέρειες τις «σωστές» και «υγιεινές» επιλογές τους.
Σύμφωνα με τον Εθνικό Σύνδεσμο Διατροφικών Διαταραχών στη Βρετανία, προειδοποιητικά σημάδια της ορθορεξίας αποτελούν:
✤ Ο εξονυχιστικός έλεγχος των συστατικών στις ετικέτες.
✤ Ο αποκλεισμός τροφών.
✤ Τα υψηλά επίπεδα ψυχολογικής έντασης, όταν δεν υπάρχουν «υγιεινά» τρόφιμα στο διαιτολόγιο.
✤ Η έντονη ενασχόληση με λογαριασμούς κοινωνικής δικτύωσης και blogs.
Ο γιατρός Στίβεν Μπράτμαν ήταν ο πρώτος που αναγνώρισε και περιέγραψε το φαινόμενο της ορθορεξίας το 1997. Σχεδίασε μάλιστα ένα τεστ 10 ερωτήσεων που εξερευνά τις τάσεις του ατόμου προς τη διαταραχή.

Αντιμετώπιση
Το φαινόμενο της ορθορεξίας χρήζει προσέγγισης από διεπιστημονική ομάδα. Η συνεργασία εξειδικευμένων θεραπευτών -τόσο ψυχιάτρου ή ψυχολόγου όσο και διαιτολόγου ή ιατρού- κρίνεται απαραίτητη.
Ο ρόλος του διαιτολόγου στη θεραπεία είναι απαραίτητος, καθώς αναλαμβάνει τη διατροφική επανεκπαίδευση του ατόμου. Στόχος είναι να επαναπροσδιοριστούν οι έννοιες της σωστής διατροφής και της υγείας. Πρέπει, δηλαδή, να καταλάβει το ορθορεκτικό άτομο ότι δεν υπάρχουν μόνο υγιεινές ή μόνο ανθυγιεινές τροφές, αλλά ένα υγιεινό και ισορροπημένο διατροφικό πλάνο, σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου.
Όπως σε κάθε περίπτωση, έτσι και στις διατροφικές συνήθειες τα άκρα δεν ωφελούν, αλλά αντιθέτως προκαλούν προβλήματα στην ποιότητα ζωής.

Τα φάρμακα που παίρνουμε αλληλεπιδρούν με τις τροφές που τρώμε και επιπλέον επηρεάζουν τη διαιτητική μας κατάσταση. Αλλά και αντίστροφα: Tο πώς θα δράσει ένα φάρμακο στον οργανισμό μας έχει άμεση σχέση με την τροφή μας. Γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντικό, όταν για οποιοδήποτε λόγο λαμβάνουμε ένα φάρμακο, να γνωρίζουμε αν θα πρέπει να το λαμβάνουμε με άδειο ή με γεμάτο στομάχι.

Γενικά η λήψη τροφής μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση των φαρμάκων και κατ’ επέκταση τη συνολική βιοδιαθεσιμότητά τους με διάφορους τρόπους.
Οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων – τροφής ταξινομούνται σε 5 βασικές κατηγορίες και συγκεκριμένα σε αυτές που προκαλούν:

α) μείωση της απορρόφησης,

β) καθυστέρηση της απορρόφησης,

γ) αύξηση της απορρόφησης,

δ) επιτάχυνση της απορρόφησης και

ε) καμία μεταβολή στην απορρόφηση.

Η μείωση της απορρόφησης ή ο καθυστερημένος ρυθμός απορρόφησης οφείλεται συνήθως στον μειωμένο ρυθμό γαστρικής κένωσης και/ή στο αυξημένο γαστρικό pH εξαιτίας της πέψης της τροφής. Γενικά πάντως η καθυστέρηση στην απορρόφηση του φαρμάκου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα απορροφηθεί λιγότερη ποσότητα φαρμάκου, αλλά ότι μπορεί να απαιτηθεί περισσότερος χρόνος για να επιτευχθεί η μέγιστη συγκέντρωση του φαρμάκου στο πλάσμα.
Η καθυστερημένη απορρόφηση του φαρμάκου είναι πολύ πιθανό να καθυστερήσει την έναρξη της θεραπευτικής δράσης του φαρμάκου, κάτι που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι κλινικά σημαντικό.

Από την άλλη πλευρά, τα φάρμακα των οποίων η απορρόφηση αυξάνεται με τη λήψη τροφής είναι συνήθως φάρμακα που φυσιολογικά παρουσιάζουν ημιτελή απορρόφηση από το εντερικό επιθήλιο λόγω της φτωχής τους διαλυτότητας στα γαστρικά υγρά. Σε αυτήν την περίπτωση η παρατεταμένη γαστρική κένωση και η αυξημένη έκκριση χολικών αλάτων ως αποτέλεσμα της λήψης τροφής μπορούν να οδηγήσουν σε αυξημένο ρυθμό διαλυτοποίησης των εν λόγω φαρμάκων και κατ’ επέκταση σε αύξηση της απορρόφησής τους.

Στην κατηγορία εκείνη των αλληλεπιδράσεων φαρμάκων – τροφής όπου η απορρόφηση παραμένει σχεδόν αμετάβλητη υπάγονται φάρμακα που γενικά δεν επηρεάζονται από τις προκαλούμενες από την τροφή φυσικοχημικές αλλαγές στο εσωτερικό του γαστρεντερικού αυλού. Σε τέτοιες περιπτώσεις η κάψουλα με το φάρμακο μπορεί να ανοιχθεί ή το δισκίο να κοπεί και να θρυμματισθεί και το περιεχόμενό του να αναμιχθεί άφοβα με το φαγητό ή με φρουτοχυμό. Το γεγονός αυτό μπορεί να έχει ιδιαίτερη σημασία στην ευκολία συμμόρφωσης και λήψης της φαρμακευτικής αγωγής από ομάδες πληθυσμού με ιδιαιτερότητες, όπως οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιά.

Ηπατικός μεταβολισμός
Η πλειοψηφία των επιδράσεων των τροφών στον μεταβολισμό των φαρμακευτικών μορίων αφορούν στις αντιδράσεις του ηπατικού μεταβολισμού.
Η ένδεια θρεπτικών συστατικών (πρωτεΐνες, τοκοφερόλη, ρετινόλη, απαραίτητα λιπαρά οξέα, ψευδάργυρος, χαλκός, σελήνιο, κάλιο κ.ά.) μπορεί να επιφέρει σημαντική μείωση στη μεταβολική ικανότητα των ηπατικών ενζυμικών συστημάτων, μειώνοντας το τελικό ποσοστό βιομετατροπής των φαρμάκων. Επίσης, η αυξημένη βιομετατροπή απαιτεί και αυξημένη ενέργεια, θειαμίνη και σίδηρο – συστατικά τα οποία μπορεί να μειωθούν σημαντικά ή και να εξαντληθούν.
Επίσης, η υπέρμετρη πρόσληψη βιταμινών μπορεί να επηρεάσει τη δράση των φαρμάκων. Για παράδειγμα, η αυξημένη πρόσληψη πυριδοξίνης (βιταμίνης Β6) μπορεί να αυξήσει τον μεταβολισμό και κατά συνέπεια να μειώσει την αποτελεσματικότητα της λεβοντόπας στη νόσο του Parkinson. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος της μειούμενης ανταπόκρισης των παρκινσονικών ασθενών στη φαρμακοθεραπεία έχουν εφαρμοσθεί δίαιτες πτωχές σε πρωτεΐνες (50-60g/ημέρα). Η συχνή κατανάλωση τροφών ψημένων στα κάρβουνα, λόγω των παραγόμενων αρωματικών πολυκυκλικών υδρογονανθράκων, προκαλεί ενζυμική επαγωγή του ηπατικού μεταβολικού συστήματος P-450 και του εντερικού επιθηλίου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον αυξημένο μεταβολισμό αρκετών φαρμάκων που υφίστανται βιομετατροπή κυρίως στο ήπαρ και την επίτευξη υποθεραπευτικών επιπέδων φαρμάκων στο πλάσμα. Παρόμοιο αποτέλεσμα, μέσω του ίδιου μηχανισμού, επιφέρει η συχνή κατανάλωση ορισμένων οπωροκηπευτικών, όπως τα λαχανάκια Βρυξελλών, λόγω κάποιων ιδιαίτερων συστατικών που αυτά περιέχουν.

Τέλος, ιδιαίτερη προσοχή απαιτεί η αλληλεπίδραση μεταξύ των αντιπηκτικών φαρμάκων και των τροφών που είναι πλούσιες σε βιταμίνη Κ. Τα κουμαρινικά αντιπηκτικά ανήκουν στην κατηγορία των ανταγωνιστών της βιταμίνης Κ και χρησιμοποιούνται ευρέως στην καθημερινή κλινική πράξη στη ρύθμιση της πήξης του αίματος. Οι ασθενείς με προβλήματα πηκτικότητας πρέπει να αποφεύγουν την προσθήκη στο διαιτολόγιό τους υπερβολικών ποσοτήτων λαχανικών και γενικά πλούσιων σε βιταμίνη Κ πηγών. Στην αντίθετη περίπτωση δημιουργούνται πολλά προβλήματα στην ορθή ρύθμιση της δοσολογίας των αντιπηκτικών φαρμάκων.

Και ο χυμός του γκρεϊπφρουτ έχει απασχολήσει αρκετά την επιστημονική κοινότητα, κυρίως για την ανακάλυψη του πλήρους μηχανισμού μέσω του οποίου επιτυγχάνεται η αύξηση της βιοδιαθεσιμότητας ορισμένων φαρμάκων. Ο χυμός του γκρεϊπφρούτ είναι γνωστό ότι περιέχει διάφορα φλαβονοειδή (π.χ. ναρινγίνη, ναρινγενίνη, κιρκετίνη κ.ά.) τα οποία αναστέλλουν τη δραστηριότητα ενός ενζυμικού υποστρώματος του ήπατος. Την ίδια ενζυμική αναστολή του φαίνεται ότι πετυχαίνουν και άλλα συστατικά του χυμού, όπως οι φουρανοκουμαρίνες.

Αλληλεπιδράσεις βιταμινών – φαρμάκων
Παρόλο που τα διατροφικά συμπληρώματα συμβάλλουν στην καλή υγεία, κάποια δύνανται να αλληλεπιδράσουν με τα φάρμακα.
Οι αλληλεπιδράσεις φυσικών προϊόντων – φαρμάκων βασίζονται στις ίδιες φαρμακοκινητικές και φαρμακοδυναμικές αρχές που βασίζονται και οι αλληλεπιδράσεις τροφών – φαρμάκου.
Μπορούν να λάβουν χώρα τόσο με τις υδατοδιαλυτές όσο και με τις λιποδιαλυτές βιταμίνες μέσω μιας πληθώρας εμπλεκόμενων μηχανισμών.
Για παράδειγμα, τα αντιβιοτικά, επειδή μεταβάλλουν την εντερική χλωρίδα, μπορεί να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό την απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών. Κάποια άλλα φάρμακα μπορούν να επάγουν τα ενζυμικά υποσυστήματα του ήπατος, επιταχύνοντας τον μεταβολισμό συγκεκριμένων βιταμινών. Είναι επίσης γνωστό ότι αρκετά φάρμακα μπορούν να μεταβάλλουν τις ημερήσιες απαιτήσεις του οργανισμού σε βιταμίνες. Μια ομάδα ανθρώπων που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής είναι οι ηλικιωμένοι. Αυτή η ομάδα τυπικά χρησιμοποιεί περισσότερα συνταγογραφημένα φάρμακα και είναι πιο ευάλωτη στο να έχει κάποιες παρενέργειες λόγω αλληλεπιδράσεων.

Τι θα πρέπει να προσέχει ο ιατρός
✤ Να λαμβάνει υπόψη του τις πιθανές αλληλεπιδράσεις φαρμάκων – τροφής κάθε φορά που ο ασθενής αρχίζει ή διακόπτει τη φαρμακευτική του αγωγή.
✤ Να σχεδιάζονται οι ώρες των γευμάτων, ώστε να μεγιστοποιηθεί η βιοδιαθεσιμότητα του φαρμάκου.
✤ Να παρακολουθείται η διατροφική κατάσταση του ασθενούς (ηλεκτρολύτες, αλβουμίνη, βάρος).
✤ Εάν υπάρχει πιθανότητα αλληλεπίδρασης φαρμάκου – τροφής, να τροποποιείται η δίαιτα του ασθενούς, να αλλάζει το σχήμα χορήγησης του φαρμάκου ή να αλλάζει το φάρμακο.

Οι ιατροί και οι φαρμακοποιοί είναι γνώστες των αλληλεπιδράσεων. Το εκρηκτικό ενδιαφέρον του κοινού για τα προϊόντα βοτάνων, βιταμινών, εναλλακτικής ιατρικής και ευεξίας, παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή, έχει ωθήσει τους φαρμακοποιούς στο να εντείνουν την παροχή συμβουλών στον τομέα των αλληλεπιδράσεων, τόσο των φαρμάκων όσο και των συμπληρωμάτων διατροφής, πολλές φορές μάλιστα παρέχοντας και εκπαιδευτικό υλικό.
Για τον λόγο αυτό οφείλουν οι ασθενείς να ενημερώνουν τον φαρμακοποιό τους για τη λήψη σκευασμάτων (φαρμακευτικών και συμπληρωμάτων), έτσι ώστε να αποφεύγονται οι αλληλεπιδράσεις.

Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει ενδογενή μηχανισμό αποτοξίνωσης από τοξίνες και υποπαράγωγα του μεταβολισμού. Σήμερα, όμως, με τον σύγχρονο τρόπο ζωής και διατροφής και με τα διάφορα τοξικά χημικά που υπάρχουν στο περιβάλλον επιβραδύνεται η φυσική διαδικασία καθαρισμού του σώματος. Η συσσώρευση τοξινών στο σώμα μπορεί να εκδηλωθεί με ημικρανίες, δυσκοιλιότητα, κατακρατήσεις, ερεθισμένο δέρμα, αδύναμα μαλλιά, δυσπεψία, κακή διάθεση, κυτταρίτιδα και παχυσαρκία.
Τα βασικά όργανα που συμβάλλουν στην αποτοξίνωση του σώματος είναι: το συκώτι, το λεμφικό σύστημα, το ουροποιητικό, οι πνεύμονες και το δέρμα.
Εκτός από έναν υγιεινό τρόπο διατροφής με ανεπεξέργαστα τρόφιμα και τακτική γυμναστική, μπορεί να ενισχυθεί η αποτοξίνωση του οργανισμού με κάποια συμπληρώματα διατροφής και βότανα.

1) Γαϊδουράγκαθο (Σιλυμαρίνη)
Είναι ένα βότανο το οποίο βοηθάει στην καλή λειτουργία του ήπατος, το οποίο είναι το «εργοστάσιο» αποτοξίνωσης του οργανισμού. Η σιλυμαρίνη έχει χρησιμοποιηθεί σε ηπατικές βλάβες και συγκεκριμένα σε λιπώδη διήθηση του ήπατος μη αλκοολικής αιτιολογίας, οδηγώντας σε μειωμένα επίπεδα των τρανσαμινάσων (ηπατικά ένζυμα) στον οργανισμό. Αναγεννά κατεστραμμένα κύτταρα του ήπατος, βοηθά σε παθήσεις της χολής και λειτουργεί ως ηπατοπροστατευτικό σε δηλητηριάσεις από χημικές ή περιβαλλοντικές τοξίνες ή από καταχρήσεις φαρμάκων και οινοπνεύματος.
Οι περισσότερες τοξίνες που προσλαμβάνουμε από την πεπτική οδό οδηγούνται στο συκώτι. Επίσης, η λήψη γαϊδουράγκαθου αύξησε τα επίπεδα της γλουταθειόνης (αντιοξειδωτικό ένζυμο), με αποτέλεσμα να μειωθεί το οξειδωτικό στρες που αποτελεί την κύρια ηπατοξικότητα. Η γλουταθειόνη είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποτοξίνωση. Δεσμεύει τις τοξίνες και τα βαρέα μέταλλα, βοηθώντας στην απομάκρυνσή τους από τον οργανισμό.

2) Τσουκνίδα (URTICA)
Οι διουρητικές της ιδιότητες την καθιστούν ιδανική για αποτοξίνωση, καθώς και για μείωση των κατακρατήσεων και του πρηξίματος. Είναι πλούσια σε ασβέστιο, κάλιο, σίδηρο και βιταμίνες (A, B, C). Λόγω της περιεκτικότητας σε C βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου και στην αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας. Είναι αιμοκαθαρτική και τονωτική. Πλούσια σε αντιοξειδωτικά, όπως τα φλαβονοειδή, το λυκοπένιο, β καροτένιο, καφεϊκό οξύ και βεταΐνη. Η παρουσία της σε σεκρετίνη διεγείρει το πάγκρεας για την παραγωγή ινσουλίνης βοηθώντας στη διατήρηση της ευγλυκαιμίας στους διαβητικούς.
3) Λουίζα
Είναι βότανο γνωστό για τη διουρητική του δράση, με αποτέλεσμα τη δυνητική απομάκρυνση τοξικών παραπροϊόντων του μεταβολισμού (τοξίνες). Αυτή του η δράση έμμεσα βοηθάει στην καταπολέμηση της κυτταρίτιδας, όταν αυτή οφείλεται σε συγκέντρωση τοξινών. Επίσης, βοηθάει σε προβλήματα πέψης, όπως δυσπεψία, μετεωρισμό, κολικούς του στομάχου και του εντέρου. Σταματάει τη διάρροια και την αιμορραγία. Ανακουφίζει από τις ημικρανίες. Καταπολεμά την κακοσμία του στόματος.

4) Πικραλίδα η κοινή (Taraxacum officinale)
Είναι εξαιρετικό διουρητικό. Περιέχει βιταμίνες A, C, D, σίδηρο, κάλιο, μαγνήσιο & ασβέστιο. Διεγείρει τις εκκρίσεις του ήπατος, του παγκρέατος και του εντέρου και βοηθάει στη λειτουργία της πέψης. Ρυθμίζει το σάκχαρο.