Κατηγορία: ΥΓΕΙΑ

Πολλοί από εμάς κοιμούνται άσχημα περιστασιακά και, σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, περίπου το 30% των ενηλίκων έχουν περιστασιακή ή βραχυπρόθεσμη αϋπνία. Δείτε τι πρέπει να κάνετε την επόμενη μέρα, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας Koa Foundation.

 Προσπαθήστε να μην το πολυσκεφτείτε.

Όσο περισσότερο σκέφτεστε πόσο άσχημα κοιμηθήκατε, τόσο χειρότερα θα αισθάνεστε. Αν θέλετε να το βγάλετε από μέσα σας, γράψτε ημερολόγιο ή μιλήστε σε έναν φίλο σας και μετά κάντε ό,τι μπορείτε για να μην ασχοληθείτε με αυτό. Το να σκέφτεστε υπερβολικά θα σας αγχώσει μόνο.

Μην καταναλώνετε υπερβολική ποσότητα καφεΐνης.

Ένα ή δύο φλιτζάνια για να ξεκινήσετε τη μέρα σας είναι μια χαρά, αλλά η υπερβολή με τον καφέ και τα καφεϊνούχα ροφήματα το μόνο που θα κάνει είναι να νιώσετε νευρικότητα και ανησυχία εκτός από την κούραση. Και ό,τι κι αν κάνετε, διακόψτε την κατανάλωση καφεΐνης 4-6 ώρες πριν από τον ύπνο.

Κάντε ένα κρύο ντους.

Μπορεί να μη σας αρέσει πολύ, αλλά έρευνες δείχνουν ότι το να στέκεστε κάτω από μια παγωμένη ροή νερού αυξάνει τον ρυθμό της  αναπνοή σας και μαζί με αυτήν την πρόσληψη οξυγόνου, η οποία με τη σειρά της αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και τη ροή του αίματος και τη συνολική ενέργεια. Το σοκ από το παγωμένο σπρέι προκαλεί επίσης μια αντίδραση σοκ του “καλού στρες”, προκαλώντας στον εγκέφαλο την απελευθέρωση χημικών ουσιών που προκαλούν ευεξία.

Ενυδατωθείτε

Μελέτες δείχνουν ότι ο κακός ύπνος μπορεί να σας αφυδατώσει, επιδεινώνοντας την κόπωση και τα προβλήματα συγκέντρωσης  που μπορεί να αντιμετωπίζετε ήδη λόγω της απώλειας ύπνου.

Καθήστε κάτω από τον ήλιο.

Μόλις 15 λεπτά έκθεσης στο άμεσο ηλιακό φως όταν ξυπνάτε μπορούν να σας βοηθήσουν να επαναφέρετε το εσωτερικό σας ρολόι (το οποίο είναι ό,τι πρέπει μετά από μια άσχημη νύχτα ).

Το φως σταματάει την παραγωγή μελατονίνης (η οποία μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε ζαλισμένοι) και αυξάνει τα επίπεδα της σεροτονίνης, η οποία συνδέεται με τη βελτίωση της διάθεσης και τα καλύτερα επίπεδα ενέργειας.

Κουνηθείτε.

Αλλά μην εξαντλείτε τον εαυτό σας με υπερβολική γυμναστική. Προτιμήστε κάτι πιο μεσαίο, όπως ένα γρήγορο περπάτημα ή  πιλάτες. Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Τζόρτζια, η άσκηση χαμηλής έντασης μπορεί να μειώσει την κούραση έως και 65%.

Πάρτε μια  βαθιά ανάσα.

Κρατήστε την κούραση (και το άγχος) μακριά με έναν γύρο βαθιών αναπνοών. Αυτό το είδος αναπνοής δεν σας βοηθά απλώς να ηρεμήσετε- βελτιώνει επίσης τη ροή οξυγόνου στο σώμα σας και μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση των επιπέδων ενέργειάς σας.

Ακούστε λίγη μουσική.

Μπορεί να ακούγεται αντιφατικό να εισάγετε έναν ακόμη περισπασμό σε μια μέρα που πιθανώς ήδη δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε. Παρόλα αυτά, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, ο ρυθμός και οι ρυθμοί της μουσικής μπορούν στην πραγματικότητα να αυξήσουν τα επίπεδα συγκέντρωσης που υστερούν, καθώς το σώμα σας τελικά συγχρονίζεται με τη μουσική.

Μείνετε μακριά από τις οθόνες κατά τη διάρκεια της ημέρας σας.

Κάντε τακτικά διαλείμματα από τις οθόνες (όχι μόνο από τον υπολογιστή σας, αλλά και από τα τηλέφωνα και τις ταμπλέτες) κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο χρόνος μακριά από τις συσκευές κάνει καλό στον εγκέφαλό σας, στην ψυχική σας ευεξία και στα μάτια σας.

Αυτά τα διαλείμματα θα σας βοηθήσουν επίσης να αποφύγετε την καταπόνηση των ματιών σας από το να κοιτάτε την οθόνη σας (η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πονοκεφάλους).

Νανοτεχνολογία των εμβολίων αλλά και του νέου εμβολίου της Novavax Συνέντευξη του Καθηγητή Κ. Ν. Δεμέτζου,  Διευθυντή του Εργαστηρίου Φαρμακευτικής Τεχνολογίας του ΕΚΠΑ και Προέδρου της Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρείας

Ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Δεμέτζος είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου Φαρμακευτικής Τεχνολογίας, του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος Επιστημονικής Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρείας (ΕΦΕ) και τακτικό Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας, Επιστημών και Τεχνών, Τάξη IV Φυσικών Επιστημών, 2021. Ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Ν. Δεμέτζος, το 2018 βραβεύθηκε από την Τάξη των Θετικών Επιστημών της Ακαδημίας Αθηνών για το επιστημονικό του έργο στην Φαρμακευτική Νανοτεχνολογία και για το πρωτότυπο σύγγραμμα του ‘Pharmaceutical Nanotechnology. Fundamentals and Practical Applications’, το οποίο προσφέρει νέες και διεπιστημονικές προσεγγίσεις στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη νέων και καινοτόμων νανοσυστημάτων για την μεταφορά φαρμακομορίων και θεραπευτικών προϊόντων για την θεραπεία των νόσων. [http://demetzoslab.gr/; https://orcid.org/0000-0001-9771-4314; http://linkedin.com/in/costas-demetzos-76a651203]

Ο Καθηγητής κ. Δεμέτζος μίλησε στο HUB σχετικά με τη Νανοτεχνολογία των εμβολίων αλλά και του νέου εμβολίου της Novavax

Ακολουθεί η συνέντευξη:

• Ποια είναι η τεχνολογία των εμβολίων mRNA και ποιος ο ρόλος της Νανοτεχνολογίας στην ανάπτυξη των εμβολίων και των νέων θεραπειών ?

Τα εμβόλια εναντίον του κοροναϊου SARS-CoV-2 αποτελούν αντικείμενο ευρύτατης συζήτησης, όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα και στην ασφάλεια τους. Οι συζητήσεις, οι συνεντεύξεις και η αρθρογραφία που αφορούν στην ενημέρωση των πολιτών και του επιστημονικού δυναμικού της χώρας στην εποχή της πανδημίας και αναφέρονται στην νανοτεχνολογία των εμβολίων και στην κατανόηση του τεχνολογικού τους υπόβαθρου, είναι περιορισμένες.

Δεν θα αναφερθούμε στην μεθοδολογία παραγωγής του mRNA το οποίο κωδικοποιεί την παραγωγή της πρωτεΐνης ‘ακίδας’ του ιού SARS-CoV-2, αλλά θα συζητήσουμε το νανοτεχνολογικό υπόβαθρο των εμβολίων. Η νανοτεχνολογία  είναι ένα διεπιστημονικό πεδίο στο οποίο συμμετέχουν επιστήμες όπως, της ιατρικής, της φυσικής , της χημείας, των μαθηματικών, της φαρμακευτικής αλλά και  αυτές των υπολογιστών, της μηχανικής μάθησης, της τεχνητής νοημοσύνης. Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη νανοσυσκευών με χρήση βιοϋλικών  οι οποίες έχουν διαστάσεις ενός δισεκατομμυριοστό του μέτρου (10^-9 m) αποτελεί το βασικό αντικείμενο  της φαρμακευτικής νανοτεχνολογίας με στόχο την μεταφορά θεραπευτικών προϊόντων, φαρμάκων ή γενετικού υλικού.

Τα λιπιδικά νανοσωματίδια τα ονομαζόμενα Lipid Nano Particles (LNPs), αναπτύχθηκαν και μελετήθηκαν για πολλές δεκαετίες και σε αυτά  εγκλωβίζεται το ευαίσθητο mRNA . Χωρίς τα νανοσωματίδια δεν θα μπορούσαμε να έχουμε αναπτύξει τα εμβόλια, τα σημαντικά αυτά όπλα εναντίον του ιού SARS-CoV-2. (Βιβλ. Drug Delivery, Covid-19, ‘Without these lipid shells, there would be no m RNA vaccines for COVID, 19’, R.Cross, 99 (8), March, 2021) . Οι  νανοσυσκευές έχουν διαστάσεις εκατοντάδες φορές μικρότερες από το πλάτος της ανθρώπινης τρίχας. Αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για αόρατα  νανο-οχήματα που χρησιμοποιούνται για τον εγκλωβισμό, την μεταφορά και παράδοση του mRNA στα κύτταρα και στην συνέχεια στα ριβοσώματα (οργανίδια των κυττάρων) στα οποία θα πραγματοποιηθεί η μετάφραση του mRNA και η παραγωγή της  πρωτεΐνης ‘ακίδας’ η οποία θα ενεργοποιήσει την παραγωγή των αντισωμάτων  εναντίον του ιού SARS-CoV-2. Τα λιπιδικά νανοσωματίδια (Lipid Nano Particles, LNPs) που έχουν χρησιμοποιηθεί ως δομικά συστατικά (καινοτόμα έκδοχα) των εμβολίων εναντίον του ιού SARS-CoV-2, έχει επιβεβαιωθεί ότι είναι ασφαλή και αποτελεσματικά, όχι μόνο από τις κλινικές μελέτες, αλλά και από την χορήγηση τους σε δισεκατομμύρια δόσεις παγκοσμίως για την προστασία εναντίον της COVID-19. Η έρευνα εξελίσσεται καθημερινά και νέες πρωτοποριακές μελέτες δημοσιεύονται συνεχώς και γίνονται εμφανείς οι προοπτικές ανάπτυξης και μελλοντικής έγκρισης νέων αντιιικών θεραπειών βασισμένων στην νανοτεχνολογία.

Η τεχνολογία των LNPs τα οποία ομοιάζουν με τα λιποσώματα (liposomes), εμφανίζεται στη βιβλιογραφία από το 1974, και αναφέρεται η ανοσοενισχυτική τους δράση (Βιβλ. Allison, A.C and Gregoriadis, G, Nature, 252, 1974).  Επίσης από το 1990 αναφέρονται λιποσωμιακά προϊόντα, ενώ η βιβλιογραφία αναφέρεται σε προσπάθειες που εξελίσσονταν σχετικά με  τον εγκλωβισμό νουκλεϊνικών οξέων σε λιποσωμιακά ή λιπιδικά νανοσωματίδια, με στόχο την δημιουργία εμβολίων αλλά και νέων θεραπειών. Η σημαντική αλλά και συσσωρευμένη επιστημονική γνώση στην θεραπευτική νανοτεχνολογία σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην μοριακή γενετική,  οδήγησε στην ανάπτυξη του εμβολίου εναντίον του ιού SARS-CoV-2, σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Στο παρακάτω Σχήμα (Σχήμα 1) παρουσιάζεται η εξέλιξη του mRNA παράλληλα με την εξέλιξη των λιπιδικών νανοσωματιδίων  (Βιβλ. Xucheng Hou , Tal Zaks  , Robert Langer , Yizhou Dong  Nat Rev Mater  2021 Aug 10;1-17. doi: 10.1038/s41578-021-00358-0.)

Θα πρέπει να αναφέρουμε επίσης την τεχνολογία των virosomes (νανοσωμιακοί φορείς) (Εικόνα 1)

που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή εμβολίων και κυκλοφορούν από την δεκαετία του 1990 εναντίον της γρίπης (στελέχη Α και Β) και της ηπατίτιδας Α. Τα virosomes είναι μη αντιγραφόμενοι τεχνητοί ιοί που χρησιμοποιούνται για να μεταφέρουν ιικά αντιγόνα. Αποτελούνται από ανασύσταση των πρωτεϊνών του ιού της γρίπης, συγκεκριμένων στελεχών, σε συνδυασμό με φωσφολιπίδια και τα οποία αυτό-οργανώνονται και σχηματίζουν τεχνητά καψίδια.  Ανήκουν στα πρωτεο-λιποσωμιακά νανοσωματίδια και στόχο έχουν τη μεταφορά αντιγόνων και την ενεργοποίηση αντισωμάτων, για την αντιμετώπιση  συγκεκριμένων πρωτεϊνών που έχουν στην επιφάνεια τους. Από το2014 δημοσιεύονται ερευνητικές δραστηριότητες και αποτελέσματα κλινικών μελετών που αφορούν στην εφαρμογή της λιποσωμιακής νανοτεχνολογίας και της τεχνολογίας των λιπιδικών νανοσυστημάτων για τον εγκλωβισμό και την ασφαλή μεταφορά και παράδοση στα κύτταρα- στόχους του mRNA για την ανοσοθεραπεία του καρκίνου. Το 2017 δημοσιεύονται κλινικές μελέτες με λιπιδικά νανοσυστήματα για χρήση ως εμβόλια εναντίον του ιού της γρίπης καθώς και μελέτες για την ανάπτυξη εξατομικευμένων εμβολίων mRNA εναντίον του καρκίνου καθώς και εφαρμογές σε πρωτεϊνικές θεραπείες. Το 2020 έχουμε την ανάπτυξη και κυκλοφορία των σημαντικών, αποτελεσματικών και ασφαλών εμβολίων εναντίον του ιού SARS-CoV-2. Η περιγραφή του μηχανισμού με τον οποίο τα λιπιδικά νανοσωματίδια ενσωματώνονται στα ανθρώπινα κύτταρα και η ανάπτυξη κατάλληλων αντισωμάτων για την αντιμετώπιση του ιού SARS-CoV-2 περιγράφεται εκτενώς σε πρόσφατα δημοσιευμένο  άρθρο (Βιβλ. Xucheng Hou , Tal Zaks  , Robert Langer , Yizhou Dong  Nat Rev Mater  2021 Aug 10;1-17. doi: 10.1038/s41578-021-00358-0).

Τα Νανοσωματιδια της κατηγορίας των Virus-Like Particles (VLPs) με μέγεθος σωματιδίων 20-100 nm, έχουν τις πρωτεΐνες και τα δομικά υλικά του καψιδίου του ιού, αλλά χωρίς να έχουν γενετικό υλικό, οπότε δεν πολλαπλασιάζονται και συνεπώς δε έχουν μολυσματικότητα για τον άνθρωπο. Τα πολύπλοκα αυτά συστήματα με χαρακτηριστικό την  αυτό-οργάνωση (self-assembly) των πρωτεϊνών (self-assembly of proteins in a vector) αποτελούν την νανοτεχνολογική πλατφόρμα εγκεκριμένων εμβολίων όπως  τα anti-HBV EngerixTM-B, Recombivax-HB® and Fendrix®, anti-HPV GardasilTM and CervarixTM. Εμβόλια της κατηγορίας των VLPs εναντίον της ελονοσίας, των ιών SAR, HIV, Ebola  είναι ήδη σε κλινικές μελέτες. Το πλεονέκτημα αυτών των εμβολίων είναι ότι συνδυάζουν την ανοσογονικότητα του ιού λόγω της υπερμοριακής τους δομής όμοιας με του ιού, χωρίς όμως την μολυσματικότητα του λόγω της μη ύπαρξης του γενετικού του υλικού που έχει αφαιρεθεί (Tsakiri, M., et al., Int J Pharm. 2021. doi: 10.1016/j.ijpharm.2021.121212. Epub 2021; Kushnir N, et al., Vaccine. 2012 Dec 17; 31(1): 58–83. doi: 10.1016/j.vaccine.2012.10.083). Η σύσταση των εμβολίων mRNA είναι λιπιδικά νανοσωματιδία (LNPs) στα οποία έχει εγκλωβισθεί το mRNA (Εικόνα 2).  Με βάση το Φύλλο Οδηγιών Χρήσης (Summary of Product Characteristics, SPC) του εμβολίου της Pfizer/BioNTech, το εμβόλιο εκτός του mRNA, το οποίο είναι εγκλωβισμένο στα Λιπιδικά νανοσωματιδία και κωδικοποιεί την παραγωγή της πρωτεΐνης ‘ακίδας’ του ιού SARS-CoV-2 η οποία οδηγεί στην παραγωγή των αντισωμάτων, περιλαμβάνει και τα λεγόμενα έκδοχα. Τα βασικό ‘καινοτόμο έκδοχο’  χωρίς το οποίο δεν θα μπορούσε να υπάρχει το εμβόλιο, είναι τα λιπιδικά νανοσωματίδια (LNPs), η σύσταση των οποίων περιγράφεται στο φύλλο οδηγιών χρήσης και είναι : ιοντιζόμενα κατιονικά λιπίδια (ionizable cationic lipid (ALC-0315), πολυεθυλενογλυκόλη (PEG, ALC-0159), χοληστερόλη και ένα ‘βοηθητικό’ φωσφολιπίδιο , διστεαροϋλοφωσφατιδυλοχολίνη (helper Distearoylphosphatidylcholine, DSPC). Το εμβόλιο φυλάσσεται σε θερμοκρασία -80 ^oC και αυτό αποτελεί πρόβλημα για τις χώρες χαμηλού κατά κεφαλή εισοδήματος. Το εμβόλιο της εταιρείας Moderna το οποίο και αυτό είναι της τεχνολογίας mRNA, είναι σταθερό σε θερμοκρασίες ψυγείου για ένα μήνα και για επτά μήνες σε θερμοκρασία -25 ^oC έως -15 ^oC. Η διαφορετική αυτή θερμοκρασία αποθήκευσης των δυο εμβολίων πιθανόν να οφείλεται σε διαφορετική ποιοτική η ποσοτική σύσταση των λιπιδικών νανοσυστημάτων και λιγότερο στις μικρές διαφορές στο mRNA, ανάμεσα στις δυο εταιρείες. Η μορφοποίηση των λιπιδικών νανοσωματιδίων της εταιρείας Moderna  με βάση το Φύλλο Οδηγιών Χρήσης (Summary of product characteristics) περιέχει SM-102  ως ιοντιζόμενο κατιονικό λιπίδιο, επίσης περιέχει DSPC, χοληστερόλη και πολυεθυλενογλυκόλη ( polyethyleneglycol 2000 – dimyristoyl glycerol (PEG2000 DMG)). Και οι δυο μορφοποιήσεις των λιπιδικών νανοσωματιδίων περιέχουν ιοντιζόμενα κατιονικά λιπίδια τα οποία συνδέονται ηλεκτροστατικά με το αρνητικά φορτισμένο mRNA.  Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η μορφολογία των δυο ιοντιζόμενων κατιονικών λιπιδίων, ALC-0315 and SM- 102, είναι διαφορετική π.χ. στο μήκος των υδρόφοβων αλυσίδων τους. Επίσης η ακριβής μοριακή αναλογία των συστατικών που δημιουργούν το λιπιδικό νανοσωματιδίο φαίνεται ότι καλύπτεται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας τα οποία είναι ενεργά. Όλα τα παραπάνω φανερώνουν ότι υπάρχουν όχι μόνο χημικές διαφορές της σύστασης των λιπιδικών νανοσωματιδίων, αλλά λόγω της αυτό-οργάνωσης των βιοϋλικών τους σε λιπιδικές νανοδομές, δημιουργείται διαφορετική οργάνωση των βιοϋλικών με αποτέλεσμα να έχουν διαφορετική βiοφυσική συμπεριφορά.

Αξίζει να αναφερθεί ότι όλα τα συστατικά των νανοσωματιδίων είναι ασφαλή και εγκεκριμένα από τους διεθνείς οργανισμούς όπως τον FDA (Food and Drug Administration, USA) και χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια στην ανάπτυξη θεραπευτικών προϊόντων που ήδη κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά. Πρόσφατα δημοσιευμένο άρθρο (Βιβλ.Nature Biotechnology Vol. 39, October 2021, 1169-1175 ) αναφέρεται στην ανάπτυξη νανοσυσκευών με συγκεκριμένη λειτουργικότητα. Σημαντικό  να αναφερθεί  ότι οι  νανοσυσκευές με δομικά υλικά λιπίδια ή και πολυμερή είναι βιοσυμβατές και βιοαποικοδομίσιμες από τον ανθρώπινο οργανισμό, και αποβάλλονται μέσω των φυσιολογικών ανθρώπινων λειτουργιών. Η ανάπτυξη επίσης πολύ-λειτουργικών νανοσυσκευών έχει ως στόχο την χρήση τους στην αντιμετώπιση πολλών διαφορετικών ιών οι οποίοι όμως έχουν κοινά δομικά χαρακτηριστικά δηλ. κοινές βιολογικές ‘σημαίες’, οι οποίες αναγνωρίζονται από τις νανοσυσκευές.

Κλινικές μελέτες φάσης Ι και ΙΙ εξελίσσονται για εμβόλια εναντίον διαφόρων μορφών  καρκίνου για τους οποίους πολύ γρήγορα αναμένεται να έχουμε θεραπευτικά εμβόλια. Αυτά, θα κινητοποιούν το ανοσοποιητικό να παράγει αντισώματα που θα στρέφονται εναντίον συγκεκριμένων καρκινικών κυττάρων αναγνωρίζοντας συγκεκριμένες πρωτεΐνες στην επιφάνεια τους. Τα αντισώματα που θα παράγονται από τον οργανισμό του ασθενή, θα ‘επιτίθενται’ και θα καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα. Οι εξελίξεις αυτές είναι το αποτέλεσμα της  συνεργασίας της νανοτεχνολογίας και της βιοτεχνολογίας αλλά και άλλων κλασσικών αλλά και αναδυόμενων τεχνολογιών που θα βοηθήσουν να δημιουργηθούν οι προοπτικές θεραπείας των νόσων βασισμένων στην ανοσοθεραπεία. Επίσης έχουμε την προοπτική ανάπτυξης θεραπειών και για νευροεκφυλιστικές νόσους,  χρησιμοποιώντας τα νέα επιστημονικά εργαλεία, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η μηχανική μάθηση κ.α.

Σήμερα γίνεται μια  επανάσταση και πρέπει να αντιληφθούμε ότι η εξέλιξη της επιστήμης των υπολογιστών και της πληροφορικής, η τεχνητή νοημοσύνη και μηχανική μάθηση μπορούν να δημιουργήσουν πολύ-υβριδικά νανοσωματίδια. Σε συνδυασμό με την τριδιάστατη εκτύπωση (3D Printing)  μπορούν να αναπτυχθούν νανοτεχνολογικά προϊόντα για την απεικόνιση των ιστών, όπως γίνεται με τις ακτινογραφίες, τις τομογραφίες και τους υπερήχους, παράλληλα με την εφαρμογή σύγχρονων απεικονιστικών μεθόδων αλλά και νέων θεραπειών με σημαντικά πλεονεκτήματα στην θεραπεία των ασθενών. Είναι ρεαλιστικό ότι,  τα νανοσωματίδια απεικόνισης των ιστών, μπορεί να μεταφέρουν και το θεραπευτικό προϊόν ταυτόχρονα, βελτιώνοντας έτσι το τελικό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η κατηγορία αυτή των διαγνωστικών και θεραπευτικών προϊόντων ταυτόχρονα, είναι γνωστή ως theranostics.

• Ποια είναι η τεχνολογία του νέου εμβολίου NVX-CoV2373 της εταιρείας Novavax;

Η τεχνολογία με την οποία έχει αναπτυχθεί το εμβόλιο NVX-CoV2373 εναντίον του ιού SARS-CoV-2 αναφέρεται ως recombinant nanoparticle technology, δηλ. ανασυνδυασμένη νανοτεχνολογία. Το νανοεμβόλιο NVX-CoV2373, εναντίον του SARS-CoV-2 το οποίο έχει αναπτυχθεί από την εταιρεία Novavax και αναμένεται τον Φεβρουάριο του 2022 στην Ελλάδα, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η μορφοποίηση του περιλαμβάνει την πρωτεΐνη ‘ακίδα’ του ιού SARS-CoV-2 και το ανοσοενισχυτικο Matrix-M^TM.  Το ανοσοενισχυτικό Matrix-M^TM είναι κατοχυρωμένο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας στην εταιρεία Novavax  και έχει ως δομικό συστατικό το φυσικό προϊόν σαπωνίνη (fraction extract) από το φυτό  Quillaja saponaria Molina (Βιβλ. . Li X., et al.,  2018; Chung Y.H.,et al.,  2020 ; Tian J.H., et al.,  2021). Η Novavax είναι η εταιρεία η οποία αναπτύσσει όχι μόνο ένα νανοσύστημα με αντιγονικές ιδιότητες λόγω της ύπαρξης της πρωτεΐνης ‘ακίδας’ ως μέρους του εμβολίου, αλλά επίσης ένα νανο-ανοσοενισχυτικό εμβόλιο  (NVX-CoV2373 – 0.5 mL). Το NVX-CoV2373 περιέχει ένα ανασυνδιασμένο νανοσωματίδιο (rSARS-CoV-2, ∼27.2 nm) και ένα νανο-ενισχυτικό. Η νανοπλατφόρμα δημιουργείται με αυτό-οργάνωση των συστατικών δηλ. της πρωτεΐνης ‘ακίδας’ του ιού SARS-CoVO-2, και έτσι δημιουργούνται νανο μικκυλιακές δομές (Εικόνα 3) οι οποίες ‘καθαρίζονται’ μέσα σε κύτταρα baculovirus Spodoptera fruigiperda (Sf9) (Βιβλ. Tian et al., 2020).

Ο εμβολιασμός απαιτεί δυο ενδομυϊκές δόσεις με διαφορά 21 ημέρες, ενώ τα  rSARS-CoV-2 και Matrix-M^TM διατηρούνται ξεχωριστά σε θερμοκρασία  2–8 °C και αναμιγνύονται λίγο πριν την χορήγηση. To εμβόλιο NVX-CoV2373 είναι το πέμπτο στην σειρά εμβόλιο εναντίον του ιού SARS-CoV-2 και λαμβάνει προσωρινή έγκριση (rolling review) από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) με το εμπορικό όνομα Nuvaxovid. Τον Μάρτιο του 2021 η εταιρεία ανακοίνωσε ποσοστό αποτελεσματικότητας 96% εναντίον του κορωνοϊού, 86 % έναντι της παραλλαγής B.1.1.7 και 49% έναντι της παραλλαγής B.1.351. Το εμβόλιο της εταιρείας Novovax ακολουθεί διαφορετική λογική στην ανάπτυξη των νανοσωματιδίων με δομή μικκυλίων από ότι των εμβολίων των Pfizer/BioNTech και Moderna (m RNA) και των  Astra-Zeneca και  Janssen-Cilag (Johnson & Johnson). Οι τελευταίες χρησιμοποιούν αδενοϊούς χωρίς γενετικό υλικό και με βάση την τεχνολογία του ανασυνδυασμένου γενετικού υλικού παράγουν την πρωτεΐνη-ακίδα η οποία δημιουργεί τα εξουδετερωτικά αντισώματα.

Ο ρόλος των ανοσοενισχυτικών (adjuvants) παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Η δομή τους αλλά και η μορφολογία τους όταν συνδέονται με τα νανοσωματίδια και στην συνέχεια η δομική τους σταθερότητα, είναι προϋποθέσεις για την βιολογική σταθερότητα και αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Η χρήση των ανoσοενισχυτικών τα οποία μπορεί να είναι συνθετικά, ή  μπορούν να παραχθούν με την χρήση της γενετικής μηχανικής, ή είναι εκχυλίσματα ή φυσικά προϊόντα, είναι εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας στην ανοσοποίηση του οργανισμού.  Θα πρέπει να μελετηθούν διάφοροι παράμετροι πριν την επιλογή του κατάλληλου ανοσοενισχυτικού για την δημιουργία του τελικού εμβολίου. Σήμερα ένας μεγάλος αριθμός προϊόντων είτε μικρής σχετικής μοριακής μάζας (μοριακού βάρους) (μικρά μόρια), φυσικής προέλευσης , είτε συνθετικά, αλλά και μακρομόρια, χρησιμοποιούνται ως ανοσοενισχυτικοί παράγοντες. Είναι προφανές ότι η επιλογή τους γίνεται στην βάση όχι μόνο της αποτελεσματικότητας τους αλλά και της ασφάλειας και μη τοξικότητας τους (Πινακας 1)

Πίνακας 1. Εγκεκριμένα από τον FDA (Food Drug Administration, USA) ανοσοενισχυτικά τα οποία χρησιμοποιούνται σε εμβόλια (Βιβλ. Nanishi E., Dowling D.J., Levy O. Toward precision adjuvants: Optimizing science and safety. Curr. Opin. Pediatr. 32 (1), 125–138, 2020).

• Ποιο το έργο του ΕΚΠΑ και του Εργαστηρίου Φαρμακευτικής Νανοτεχνολογίας στους τομείς της τεχνολογίας νανοσωματιδίων  για ανάπτυξη θεραπευτικών προϊόντων, καθώς και γενικότερα, σχετικά με τα νανοσωματίδια και τη νανοτεχνολογία;

Το εργαστήριο της Φαρμακευτικής Νανοτεχνολογίας, δημιουργήθηκε το 2002 μετά την επιστροφή μου από τις ΗΠΑ (1996) όπου η μεταδιδακτορική μου έρευνα αφορούσε στην ανάπτυξη καινοτόμων νανοτεχνολογικών φορέων των φαρμάκων και των θεραπευτικών βιομορίων. Η ερευνητική και διδακτική δραστηριότητα στην φαρμακευτική νανοτεχνολογία ξεκίνησε από μηδενική βάση στο τμήμα Φαρμακευτικής. Τα ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα στα οποία συμμετείχαμε, αλλά και η συνεχής προσπάθεια διαχρονικά των μελών του εργαστηρίου μου, έδωσε μεγάλη ώθηση στην δημιουργία υποδομών και στην συσσώρευση γνώσης για περαιτέρω έρευνα.

Σήμερα το εργαστήριο παράγει πρωτογενή γνώση και αποτελέσματα τα οποία δημοσιεύονται σε διεθνή περιοδικά. Η ερευνητική δραστηριότητα του εργαστηρίου αφορά όχι μόνο στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη νανοφορέων  της κατηγορίας κυρίως των λιπιδικών νανοσωματιδίων για εγκλωβισμό φαρμακομορίων, αλλά και στον τρόπο αυτό-οργάνωσης τους σε δομές, με μορφολογίες οι οποίες συσχετίζονται με την λειτουργικότητα τους π.χ., σταθερότητα, ρυθμός αποδέσμευσης φαρμακομορίων, βιοφυσική και σε μεγάλο βαθμό εφαρμογή της θερμοδυναμικής. Επίσης εκτός από την πρωτογενή ερευνητική δραστηριότητα, το εργαστήριο συμμετέχει σε εφαρμοσμένη έρευνα σε συνεργασία με την Ελληνική Φαρμακευτική βιομηχανία, βοηθώντας στην ανάπτυξη θεραπευτικών προϊόντων.

Έχουν ολοκληρωθεί δεκάδες διδακτορικές διατριβές, και μεταπτυχιακά διπλώματα ειδίκευσης καθώς και πολύ μεγάλος αριθμός διπλωματικών εργασιών.

Στο εργαστήριο έχουν απονεμηθεί διπλώματα ευρεσιτεχνίας, βραβεύσεις σε συνέδρια και επιστημονικές ημερίδες καθώς και προσωπικές τιμητικές διακρίσεις των μελών του εργαστηρίου. Συνεργαζόμαστε σε δεκάδες Εθνικά και Ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα, υποδεχόμαστε επιστήμονες και φοιτητές από την Ευρώπη κυρίως και συμμετέχουμε διαχρονικά σε πολλά ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από την Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία. Επίσης μέλη του εργαστηρίου εργάζονται σε Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα της Ευρώπης, μεταφέροντας τεχνογνωσία αλλά και τις γνώσεις τους που αποκτούν στο εργαστήριο μας. Μέλη του εργαστηρίου νανοτεχνολογίας έχουν ήδη πανεπιστημιακές θέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Τα τελευταία 22 χρόνια έχουν δημοσιευθεί περισσότερες από 250 ερευνητικές δημοσιεύσεις και εκατοντάδες ανακοινώσεις και ομιλίες σε Εθνικά και Διεθνή συνέδρια.

Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η μεγάλη αυτή ερευνητική δραστηριότητα στον τομέα των νανοσωματιδίων διαφορετικών μορφολογιών, οδήγησε σε ανάπτυξη σημαντικού διδακτικού έργου. Σήμερα διδάσκονται μαθήματα που δεν υπήρχαν στο παρελθόν τόσο στο τμήμα Φαρμακευτικής όσο και στην Ιατρική σχολή του ΕΚΠΑ, με αντικείμενο την Φαρμακευτική και Θεραπευτική νανοτεχνολογία, την νανο-Ιατρική και την νανο-φαρμακολογία, αλλά και σε άλλες Ιατρικές σχολές της χώρας. Επίσης συμμετέχουμε σε πολλά μεταπτυχιακά μαθήματα τόσο στο ΕΚΠΑ όσο και σε άλλα πανεπιστημιακά ιδρύματα όχι μόνο σε σχολές επιστημών υγείας αλλά και σε συναφή γνωστικά αντικείμενα, προσφέροντας μαθήματα φαρμακευτικής νανοτεχνολογίας και νανοϊατρικής, ενώ έχουμε οργανώσει και πρακτικές ασκήσεις σε προπτυχιακό επίπεδο για εκπαίδευση των φοιτητών.

Τέλος, το συγγραφικό έργο του εργαστηρίου είναι επίσης σημαντικό. Έχουν γραφτεί μονογραφίες τόσο με Ελληνικούς όσο και με ξένους εκδοτικούς οίκους με αντικείμενο την φαρμακευτική νανοτεχνολογία, καθώς και μεταφράσεις και επιστημονικές επιμέλειες διεθνών συγγραμμάτων  ενώ έχουν εκδοθεί πολύσυγγραφικά βιβλία με ξένους εκδοτικούς οίκους. Όλα τα βιβλία  δίδονται μέσω του συστήματος ΕΥΔΟΞΟΣ όχι μόνο σε σχολές επιστημών υγείας στα πανεπιστήμια της χώρας μας, αλλά και σε συναφή γνωστικά αντικείμενα άλλων πανεπιστημιακών σχολών.

Σήμερα το εργαστήριο φαρμακευτικής νανοτεχνολογίας προσφέρει τις γνώσεις του και τις υπηρεσίες του στην προσπάθεια που καταβάλει το ΕΚΠΑ για ενημέρωση των πολιτών και του επιστημονικού δυναμικού της χώρας. Μέλη του εργαστηρίου μας με ομιλίες σε επιστημονικές ημερίδες και συνέδρια με αντικείμενο την νανοτεχνολογία των εμβολίων, με συνεντεύξεις και άρθρα στον τύπο, συμβάλλει στην διάχυση της επιστημονικής γνώσης, αλλά κυρίως στην ενημέρωσης της κοινωνίας.

Μελλοντικός μας στόχος είναι η ακόμα μεγαλύτερη συμβολή μας στην κατάκτηση γνώσεων, στην αποκάλυψη των μυστικών του νανόκοσμου και στην ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προϊόντων υγείας, εμβολίων και φαρμάκων. Η ερευνητική δραστηριότητα αποτελεί την βάση για την εξέλιξη και προαγωγή της εκπαίδευσης των νέων επιστημόνων και στόχος μας είναι η μεγιστοποίηση της προσπάθειας μας προς αυτή την κατεύθυνση. Επίσης, στόχος μας αποτελεί η εκλαΐκευση δύσκολων επιστημονικών πεδίων και εννοιών, ώστε η εξωστρέφεια που σήμερα το ΕΚΠΑ έχει επιτύχει, να είναι μεγαλύτερη και προς την κατεύθυνση της μεταφοράς της επιστημονικής γνώσης στην κοινωνία, και σε αυτό είμαστε έτοιμοι να συμβάλλουμε ακόμα περισσότερο.

Ευχαριστίες

Ως διευθυντής του εργαστηρίου της Φαρμακευτικής Τεχνολογίας και επιστημονικός υπεύθυνος του εργαστηρίου της Φαρμακευτικής Νανοτεχνολογίας του ΕΚΠΑ, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον πρύτανη καθηγητή Α.Μ Δημόπουλο, διότι αποτελεί αρωγό στην προσπάθεια του εργαστηρίου μου και δίνει πάντοτε βήμα έκφρασης των δραστηριοτήτων του. Επίσης η εξωστρέφεια του ΕΚΠΑ και οι διεθνείς επιτυχίες του έχουν και την δική του συμβολή. Τέλος ευχαριστίες στο Γραφείο Τύπου του ΕΚΠΑ και στον κόμβο επικοινωνίας του HUB.

Περισσότερες πληροφορίες για την δραστηριότητα του εργαστηρίου της Φαρμακευτικής Νανο-Τεχνολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ στην ιστοσελίδα του εργαστηρίου: www.demetzoslab.gr

Πηγή: hub.uoa.gr

Συμπληρώνονται δύο χρόνια από την έναρξη της πανδημίας Covid-19 και οι δυσμενείς επιπτώσεις αυτής στη σωματική και ψυχική μας υγεία είναι ακόμη δύσκολο να εκτιμηθούν. Την περίοδο αυτή, έχοντας ήδη βιώσει 2 περιόδους γενικής καραντίνας ως προληπτικό μέτρο μείωσης της μετάδοσης του ιού, ένα μέρος του ενήλικου πληθυσμού (ιδιαίτερα άνω των 60) περιόρισε τις συνήθεις σωματικές του δραστηριότητες στα πλαίσια της κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου UCL από το Ηνωμένο βασίλειο σε δείγμα 5.800 ενηλίκων άνω των 20 ετών αναφέρει πως, ενώ η πλειονότητα (60%) αυτών διατήρησε τα ίδια επίπεδα φυσικής δραστηριότητας με την προ Covid περίοδο, ένα 25,4 % υιοθέτησε έναν πιο “καθιστικό” τρόπο ζωής.
Η ομάδα αυτή αφορούσε κυρίως ανθρώπους με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας, όπως παχυσαρκία, καρδιαγγειακές παθήσεις και πνευμονοπάθειες, με αποτέλεσμα περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης της υγείας τους.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, κάθε χρόνο 5 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της καθιστικής ζωής: υπολογίζεται πως η κακή φυσική κατάσταση αυξάνει από 20 έως 30% τον κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία.
Στον αντίποδα, η ευεργετική επίδραση της άσκησης στην ψυχική και σωματική υγεία, είναι καλά τεκμηριωμένη με εκατοντάδες έρευνες εδώ και αρκετές δεκαετίες.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη συστηματικής σωματικής άσκησης για ένα μέρος του ενήλικου πληθυσμού.
Η ενασχόληση με τις αθλητικές δραστηριότητες με τρόπο περιστασιακό και έντονο, χωρίς στις περισσότερες περιπτώσεις να προϋπάρχει καλό επίπεδο φυσικής κατάστασης, εγκυμονεί αυξημένους κινδύνους τραυματισμών. Οι πιο συχνοί μυοσκελετικοί τραυματισμοί που παρατηρούνται είναι:

Διαστρέμματα και μυϊκοί τραυματισμοί

Είναι οι συχνότεροι τύποι κακώσεων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια των αθλητικών δραστηριοτήτων. Αφορούν ρήξη συνδέσμων ή μυικών ινών αντίστοιχα. Η βαρύτητα τους ποικίλλει και στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται συντηρητικά με ακινητοποίηση – ψυχρά επιθέματα – αντιφλεγμονώδη αγωγή – φυσικοθεραπεία.

Τενοντίτιδες – Θυλακίτιδες

Είναι συνήθως προϊόν υπέρχρησης ή ελλειπούς προθέρμανσης. Συχνότερα εντοπίζονται στον Αχίλλειο, επιγονατιδικό και στο μυοτενοντώδες πέταλο του ώμου. Συχνή, επίσης, είναι και η επικονδυλίτιδα του αγκώνα (Tennis elbow). Η αντιμετώπιση είναι κατά κανόνα συντηρητική (ξεκούραση/ φυσικοθεραπεία).

Κακώσεις του γόνατος

Συχνά αφορούν κακώσεις (ρήξεις) των χιαστών συνδέσμων, των πλαγίων συνδέσμων, των μηνίσκων ή/και του αρθρικού χόνδρου. Συμβαίνουν συχνότερα σε αθλήματα όπως: ποδόσφαιρο, μπάσκετ, σκι. Είναι συνήθως μετρίου ή σοβαρού βαθμού και μπορεί να οδηγήσουν τον ασθενή στο χειρουργείο.

Κακώσεις του ώμου

Συνηθέστερα αφορούν κακώσεις του μυοτενοντώδους πετάλου (υπερακανθίου, υπακανθίου, υποπλατίου), ρήξεις του επιχειλίου χόνδρου (αστάθειες-εξαρθρήματα). Παρατηρούνται συνήθως σε όσους ασχολούνται με δραστηριότητες όπως το βόλεϊ, το τένις, η κολύμβηση, τα βάρη κ.λπ. Ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της βλάβης επιλέγεται και η κατάλληλη θεραπεία. Οι σοβαρότερες κακώσεις μπορεί να απαιτήσουν χειρουργική θεραπεία.

Οστικά οιδήματα

Είναι συνήθως αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενης καταπόνησης (υπέρχρησης) ενός οστού που μπορεί να οδηγηθεί και σε κάταγμα (κοπώσεως). Συχνές εντοπίσεις είναι στην κνήμη, στο σκαφοειδές ή στο μετατάρσιο οστό. Παρατηρείται πιο συχνά σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων. Αντιμετωπίζεται συνήθως συντηρητικά με αποφόρτιση, φυσικοθεραπεία με χρήση διαμαγνητικής αντλίας ή/και υπερβαρικό οξυγόνο. Επίσης, διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικές ουσίες (ιδιαίτερα σε Βιταμίνες D, C, Κ) συμβάλλει στην ταχύτερη επούλωση.

Η Αμερικανική Ακαδημία Ορθοπαιδικών Χειρουργών (AAOS) έχει προχωρήσει σε συστάσεις για την πρόληψη τραυματισμών που συνδέονται με την άσκηση και οι οποίες περιλαμβάνουν τα εξής:
✤ Ελέγξτε την κατάσταση της υγείας σας με τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα συστηματικής άσκησης.
✤ Αφιερώστε χρόνο για προθέρμανση πριν κάθε αθλητική δραστηριότητα.
✤ Εφαρμόστε προοδευτικό πρόγραμμα επιβάρυνσης: αυξήστε την ένταση ή τη διάρκεια της άσκησης κατά 10% κάθε εβδομάδα. Έτσι, η προσαρμογή του οργανισμού στις νέες συνθήκες γίνεται ομαλά και ο κίνδυνος τραυματισμών ελλατώνεται.
✤ Αποφύγετε να γίνετε ο “Αθλητής του Σαββατοκύριακου”: η μικρή σε ένταση και διάρκεια καθημερινή άσκηση είναι πολύ πιο ευεργετική και ασφαλής.
✤ Συμβουλευθείτε τους ειδικούς: η συμβολή ενός γυμναστή – προπονητή στην κατάρτιση εξατομικευμένου προγράμματος σύμφωνα με τις ανάγκες σας είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην αποφυγή τραυματισμών που σχετίζονται με την άσκηση.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΕ για την τακτική σωματική άσκηση περιγράφουν τα κυριότερα οφέλη αυτής, όπως:

✤ Μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
✤ Πρόληψη ή καθυστέρηση ανάπτυξης υπέρτασης.
✤ Μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου ΙΙ (ενηλίκων).
✤ Μειωμένο κίνδυνο παχυσαρκίας καθώς και ορισμένων τύπων καρκίνου.
✤ Χαμηλότερα επίπεδα άγχους, μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση.
✤ Μειωμένο κίνδυνο κατάθλιψης και άνοιας.
✤ Σε ηλικιωμένα άτομα μειωμένο κίνδυνο πτώσεων –επιβράδυνση της διαδικασίας γήρανσης.

Δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας COVID-19 έχει γίνει σαφές ότι η επίδραση στην υγεία της λοίμωξης δεν τελειώνει με την οξεία φάση. Λιγότερο από το 10% όσων νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ θα αποκτήσουν μόνιμες βλάβες στην υγεία τους, κυρίως στο αναπνευστικό ή καρδιαγγειακό σύστημα, ενώ 10-15% του συνόλου των ασθενών φαίνεται να εμφανίζει σειρά συμπτωμάτων που πολλές φορές έρχονται σε κύματα υφέσεων και εξάρσεων και διαρκούν πολλούς μήνες.
Η πλειοψηφία των ασθενών με COVID-19 εμφανίζουν ήπια έως μέτρια νόσο και αναρρώνουν πλήρως εντός λίγων εβδομάδων. Το ίδιο ισχύει και για τους ασθενείς που νοσηλεύτηκαν.

Οι περισσότεροι ειδικοί θεωρούν ότι, κατά πάσα πιθανότητα, λιγότερο από το 10% όσων νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ θα αποκτήσουν μόνιμες βλάβες στην υγεία τους, κυρίως στο αναπνευστικό ή καρδιαγγειακό σύστημα. Αντίθετα, λιγότερο μελετημένη και αρκετά πιο περίπλοκη είναι η εικόνα ασθενών που δεν χρειάστηκαν νοσηλεία. Ένα ποσοστό 10-15% φαίνεται να εμφανίζει σειρά συμπτωμάτων που πολλές φορές έρχονται σε κύματα υφέσεων και εξάρσεων που διαρκούν πολλούς μήνες.

Ο όρος «μετά-COVID σύνδρομο» (post COVID syndrome στη διεθνή ορολογία) αναφέρεται στην παρουσία συμπτωμάτων που εμφανίζονται μέχρι τέσσερις εβδομάδες μετά την οξεία λοίμωξη και μπορεί να διαρκέσουν ως και δώδεκα εβδομάδες μετά, ενώ ο όρος «μετά-COVID σύνδρομο μακράς διάρκειας» (long COVID syndrome στη διεθνή ορολογία) αναφέρεται στην παραμονή ή επανεμφάνιση ενός τουλάχιστον συμπτώματος για πάνω από δώδεκα εβδομάδες (WHO/6-10-2021).

Παρότι η COVID-19 θεωρείται νόσος του αναπνευστικού συστήματος, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οποιοδήποτε σύστημα μπορεί να προσβληθεί, τόσο στην αρχική όσο και στην όψιμη περίοδο. Μάλιστα, ορισμένοι ασθενείς διατρέχουν κίνδυνο να εμφανίσουν μόνιμες βλάβες στην υγεία τους (πιο συχνά πνευμονική ίνωση, νεφρική ανεπάρκεια, εμφράγματα ή εγκεφαλικά επεισόδια).

Το «μετά-COVID ή μακράς διάρκειας COVID σύνδρομο» εμφανίζει ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η πιθανότητα εμφάνισής του δε σχετίζεται με τη βαρύτητα της αρχικής νόσησης, καθώς αφορά όχι μόνον ασθενείς που νοσηλεύτηκαν αλλά και νέους, υγιείς που μπορεί να προσβληθούν με ιδιαίτερη σφοδρότητα από αυτό. Περίπου τα 2/3 των ασθενών με μακράς διάρκειας COVID σύνδρομο είναι γυναίκες και η πλειοψηφία των πασχόντων ανήκει στις ηλικίες 30-50 ετών.

Τα πιο συχνά συμπτώματα που αναφέρουν οι ασθενείς ότι παραμένουν για πολλούς μήνες είναι κόπωση (60-80%), δύσπνοια (50-70%), διαταραχές της μνήμης ή της συγκέντρωσης σε νοητική εργασία (50-70%). Άλλα συχνά προβλήματα είναι ο βήχας, ο πόνος στον θώρακα, οι αρθραλγίες, οι μυαλγίες, οι ημικρανίες, το αίσθημα παλμών, η ζάλη, οι διαταραχές ύπνου, οι μεταβολές στην αίσθηση της όσφρησης ή της γεύσης, η τριχόπτωση, το άγχος, η κατάθλιψη και το μετατραυματικό στρες. Κάποια από τα ιατρεία που οργανώθηκαν για αυτό τον σκοπό από τον Μάιο του 2020, κυρίως σε Ερευνητικά ή Πανεπιστημιακά Κέντρα των ΗΠΑ ή της ΕΕ, αναφέρουν ότι σε διάρκεια ενός έτους οι μισοί ασθενείς που παρακολουθούσαν με σύνδρομο COVID μακράς διάρκειας είχαν αναρρώσει, ενώ οι υπόλοιποι εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν προβλήματα ποικίλης έντασης.

Διάγνωση

Η διάγνωση του συνδρόμου στηρίζεται στην παρουσία συμπτωμάτων που συνήθως περιγράφονται από τον ασθενή. Διάφορα τυποποιημένα εργαλεία έχουν προταθεί και βρίσκονται υπό συνεχή αξιολόγηση από πολλές ερευνητικές και κλινικές ομάδες. Οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του «μετά COVID συνδρόμου» δεν έχουν γίνει ακόμη κατανοητές. Παράλληλα, καθώς το σύνδρομο δεν έχει γίνει κατανοητό επαρκώς στην ιατρική επιστήμη, κάποιοι ασθενείς φτάνουν να βιώνουν κοινωνικό αποκλεισμό, καθώς μπορεί να υποφέρουν από ουσιαστική αναπηρία που εμποδίζει την πλήρη συμμετοχή τους στην εργασιακή ή κοινωνική ζωή χωρίς την αντίστοιχη νομική και εργασιακή προστασία.

Ήταν γνωστό από παλιά ότι μετά από ιογενείς λοιμώξεις παρατηρούνταν σύνδρομα χρόνιας κόπωσης. Η επιδημία του Ebola όμως ανέδειξε μεγάλο αριθμό ασθενών με χρόνια προβλήματα υγείας και πυροδότησε ένα μεγάλο κύμα ερευνητικού ενδιαφέροντος. Η έρευνα πάνω στο μετά COVID σύνδρομο συνεχίζει σε αντίστοιχη κατεύθυνση. Παράλληλα, αξιολογούνται και μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις τεχνικών αποκατάστασης για την κόπωση, τη δύσπνοια ή τη βελτίωση του ύπνου των ασθενών.

Όσοι ασθενείς νοσούν από COVID-19 θα πρέπει να ενημερώνονται από το θεράποντα ιατρό τους, είτε αυτός βρίσκεται στην πρωτοβάθμια φροντίδα είτε σε νοσοκομειακή δομή, για την πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων που επιμένουν και στην περίπτωση που διαρκέσουν πέραν του μηνός θα πρέπει να επανεκτιμηθούν από ιατρό με εμπειρία στη διαχείριση μακράς διάρκειας COVID συνδρόμου. Η συνθήκη αυτή αποτελεί από μόνη της μία πρόκληση, καθώς είναι προφανής η ανάγκη ευαισθητοποίησης της ιατρικής κοινότητας ταυτόχρονα με το ευρύ κοινό και η ανάγκη θέσπισης απλών αλγορίθμων επιλογής και διαχείρισης του ασθενούς που πρέπει να παραπεμφθεί για πιο εξειδικευμένη μετά-COVID φροντίδα. Απαιτείται μία διεπιστημονική συνεργασία ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων, εξειδικευμένων νοσηλευτών, κοινωνικών λειτουργών, ειδικών αποκατάστασης και λειτουργία εξειδικευμένων εξωτερικών ιατρείων.

Τα ιατρεία POST COVID οφείλουν να λειτουργούν σε ένα δίκτυο που ανταλλάσσει εμπειρία και συμμετέχει στην έρευνα, έτσι ώστε να καλύπτουν τις πολυποίκιλες και αναδυόμενες ανάγκες των ασθενών. Ταυτόχρονα, τα δίκτυα αυτά μπορούν να μοιράζονται εξειδικευμένες υπηρεσίες που μπορεί να μην υπάρχουν διαθέσιμες σε όλες τις μονάδες υγείας, εξοικονομώντας πολύτιμους πόρους και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα του ΕΣΥ. Μέσω της κλινικής ολιστικής και διεπιστημονικής φροντίδας, αλλά και της συμμετοχής σε πολυκεντρικές ερευνητικές προσπάθειες οφείλουμε να σταθούμε δίπλα σε όσους υποφέρουν περιμένοντας απαντήσεις και ελπίζοντας σε αποτελεσματικές θεραπείες και στρατηγικές ανακούφισης της νόσου τους. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να εξασφαλιστεί η έγκαιρη και αποτελεσματική διαχείριση σημαντικών οργανικών δυσλειτουργιών που μπορεί να εμφανίσει μια μικρή ομάδα ατόμων που νόσησαν από COVID-19, όπως πνευμονική ίνωση, νεφρική ανεπάρκεια, καρδιαγγειακή νόσος κ.λπ.

Εν μέσω πανδημίας η αξία του εμβολιασμού αναδείχθηκε όσο ποτέ άλλοτε. Δεν πρέπει όμως να δίνεται μοναδική έμφαση στον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού, καθώς και άλλα παθογόνα, όπως ο πνευμονιόκοκκος και η γρίπη, εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικές αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας.

O εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου είναι αναγκαίος γιατί αποτελεί βασική αιτία πρόκλησης σοβαρής πνευμονίας στα μικρά παιδιά και στα άτομα ηλικίας άνω των 60-65 ετών, δηλαδή στα άκρα των ηλικιών. Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι, ενώ η συχνότητα της νόσου είναι σχεδόν ισόποσα αυξημένη στις πολύ μικρές και στις πολύ μεγάλες ηλικίες, η θνητότητα αυξάνεται εκθετικά στις μεγάλες ηλικίες.

Παράλληλα, η πνευμονιοκοκκική νόσος αποτελεί κίνδυνο και σ’ εκείνους που πάσχουν από σοβαρά χρόνια νοσήματα, καθώς και στους καπνιστές, που αποτελούν επίσης μια σημαντική ευπαθή ομάδα.
Τελικά, αυτή η λοίμωξη δεν προκαλεί μόνο σημαντικές απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, αλλά αυξάνει σημαντικά το οικονομικό κόστος για τα συστήματα υγείας.

Αντιγριπικός εμβολιασμός

Ο αντιγριπικός εμβολιασμός είναι επίσης αναγκαίος, καθώς η γρίπη μπορεί μεν να αφορά όλες τις ηλικίες, τα νεότερα άτομα (παιδιά και έφηβοι) όμως μπορεί να νοσούν συχνότερα, αλλά ανταπεξέρχονται τη νόσο σχετικά εύκολα.
Αντίθετα, στις μεγαλύτερες ηλικίες, όπου αθροίζονται προβλήματα υγείας, το τίμημα είναι ιδιαιτέρα υψηλό. Τα προβλήματα αυτά μπορούν μαζί με τη γρίπη να γίνουν πρόξενοι απώλειας της ζωής.
Επιπλέον, το ανοσοποιητικό σύστημα των ηλικιωμένων εμφανίζει αδυναμίες στην αποτελεσματική διαχείριση μιας λοίμωξης, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως οι ηλικιωμένοι είναι εξ ορισμού ανοσοκατασταλμένοι. Απλά, το ανοσοποιητικό ενός ηλικιωμένου ατόμου δεν αντιδρά με την ίδια αμεσότητα που ανταποκρίνεται κατά τη νεότητα. Είναι μάλιστα γνωστό ότι η ικανότητα παραγωγής αντισωμάτων μετά από εμβολιασμό παρουσιάζει βαθμιαία ελάττωση, όσο προχωρά η ηλικία.
Ωστόσο, ο αντιγριπικός εμβολιασμός είναι απαραίτητος και στις νεαρότερες ηλικίες, όταν υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών από τη νόσο.
Όμοια με την πνευμονιοκοκκική νόσο, οι πάσχοντες από σοβαρά χρόνια νοσήματα, κυρίως των πνευμόνων και της καρδιάς, καθώς και οι καπνιστές κινδυνεύουν περισσότερο.
Με απλά λόγια, αυτό που καθορίζει την αναγκαιότητα του εμβολιασμού δεν είναι μόνο η ηλικία, αλλά και τα προβλήματα υγείας που μπορεί να αφορούν τα συγκεκριμένα άτομα.

Εκρηκτικό το κοκτέιλ γρίπης – κορωνοϊού

Τα ποσοστά του εμβολιασμού κατά της γρίπης φέτος κινήθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα για δύο βασικούς λόγους: γιατί κατά το προηγούμενο έτος λόγω της χρήσης των μασκών προσώπου και της περιόδου του lockdown και δευτερευόντως επειδή αυτονόητα δόθηκε έμφαση στον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού η εποχική γρίπη εξαφανίσθηκε!
Ωστόσο, ο εμβολιασμός κατά της γρίπης παραμένει σημαντικός γιατί, αν ένα άτομο προσβληθεί ταυτόχρονα από τον κορωνοϊό της πανδημίας και τον ιό της γρίπης, είναι λογικό να εμφανίσει βαρύτερη κλινική εικόνα.
Η συνέργεια, μια έννοια που είναι γνωστή από τη συνδυαστική χρήση των αντιβιοτικών, ισχύει σε σημαντικό βαθμό και για τα παθογόνα αίτια των λοιμώξεων. Δηλαδή, όπως κάποια αντιμικροβιακά φάρμακα συνεργάζονται μεταξύ τους στην προσπάθεια εξουδετέρωσης των μικροβίων, έτσι και οι παθογόνοι οργανισμοί, ιοί και μικρόβια, μπορούν να έχουν επίσης συνεργική δράση. Αυτό είναι εμφανές περισσότερο στην πνευμονία, όπου το ένα παθογόνο αίτιο διευκολύνει τη ζωή του άλλου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όταν γίνει η προσβολή από δύο παθογόνους παράγοντες, πρακτικά ο δεύτερος έρχεται να ολοκληρώσει το έργο του πρώτου.
Πότε πρέπει να γίνει ο εμβολιασμός κατά της γρίπης;
Με βάση την κινητικότητα του ιού της γρίπης στη χώρα μας, η καταλληλότερη εποχή εμβολιασμού είναι από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου μέχρι τις αρχές του Δεκεμβρίου.
Καθώς το εμβόλιο κατά της γρίπης μας δίνει το μέγιστο της προστασίας περίπου 3 -4 μήνες από τον εμβολιασμό, αν ο εμβολιασμός πραγματοποιηθεί κατά το χρονικό διάστημα που αναφέρθηκε, θα υπάρξει κάλυψη του ατόμου με τον μέγιστο τίτλο αντισωμάτων από την αρχή της εποχικής επιδημίας (τέλη Δεκεμβρίου) έως τα τέλη Μαρτίου, οπότε αρχίζει και μειώνεται σημαντικά η δραστηριότητα του ιού.
Ο εμβολιασμός μπορεί να πραγματοποιηθεί ακίνδυνα ταυτόχρονα με το εμβόλιο του κορωνοϊού, ωστόσο η επιλογή μιας μικρής χρονικής απόστασης μεταξύ των δύο εμβολίων δεν είναι άσκοπη. Αυτό όχι γιατί θα δημιουργηθεί κάποιο κλινικό πρόβλημα, αλλά επειδή έκαστο των εμβολίων ενδέχεται σε ορισμένα άτομα να προκαλέσει κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες (όπως πυρετική κίνηση, τοπικό πόνο και κακουχία). Επομένως, η ταυτόχρονη χορήγηση των δύο εμβολίων μπορεί να προκαλέσει αθροιστικά ενίσχυση αυτών των συμπτωμάτων.
Βέβαια, σε άτομα με φτωχή συμμόρφωση ο ταυτόχρονος εμβολιασμός θα βοηθήσει στο να μην αγνοηθεί το ένα από τα δύο εμβόλια. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο τίτλος αντισωμάτων που παράγονται με την ταυτόχρονη χορήγηση δύο εμβολίων, όπως εκείνων έναντι του πνευμονιοκόκκου και της γρίπης, είναι μεν σχετικά μικρότερος, ωστόσο γενικά θεωρείται επαρκής.

Εμβολιασμός & υγειονομικοί

Δυστυχώς, για πολλά χρόνια που τα ποσοστά του εμβολιασμού κατά της γρίπης ήταν πολύ χαμηλά στο υγειονομικό προσωπικό η πολιτεία έκανε το λάθος και δεν έδωσε το μήνυμα στους εργαζόμενους στους χώρους παροχής υπηρεσιών, και κυρίως σ’ εκείνους που εργάζονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και σε τμήματα νοσηλείας ανοσοκατασταλμένων ασθενών, ότι ο εμβολιασμός τους αποτελεί απαραίτητα προϋπόθεση για την προστασία των ευαίσθητων ασθενών. Με άλλα λόγια, δεν υπήρξε αναγνώριση της σχετικής υποχρεωτικότητας του αντιγριπικού εμβολιασμού στη συγκεκριμένη εργασιακή ομάδα.
Ως αποτέλεσμα, η εισαγωγή της υποχρεωτικότητας υπό συνθήκες πανδημίας συνάντησε αντιδράσεις. Μάλιστα, προκαλεί ιδιαίτερα δυσάρεστη έκπληξη το γεγονός ότι άνθρωποι που βίωσαν τον κορωνοϊό, άνθρωποι που υπηρέτησαν σε μονάδες COVID και είδαν άμεσα τι μπορεί να προκαλέσει αυτή η νόσος εξακολούθησαν να αρνούνται τον εμβολιασμό.
Η εμπειρία αυτή πρέπει να αποτελέσει μάθημα για όλους, ιδιαίτερα για εκείνους που έχουν την ευθύνη της λήψης αποφάσεων.

Γράφει η Σοφία Παπαγιάννη, Φαρμακοποιός,

Επιστημονική συνεργάτης Δ.Υ.Ο. MAGAZINE

Η απότομη εναλλαγή κρύου και ζεστού περιβάλλοντος προκαλεί αυτόν τον ερεθισμό , γνωστό σαν «χιονίστρες» ή χείμετλα κατά την επιστημονική ορολογία.

Η μικροκυκλοφορία του αίματος , στα σημεία που παρατηρούνται οι χιονίστρες , δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στην αγγειοσυστολή και αγγειοδιαστολή των αγγείων που συνεπάγεται η απότομη αλλαγή κρύου και ζέστης στην ατμόσφαιρα , με αποτέλεσμα η προσαρμογή να μην επιτυγχάνεται με επαρκή τρόπο λειτουργίας της κυκλοφορίας στα σημεία προβλήματος. Έτσι το αίμα παραμένει στα σημεία , τα οποία πρήζονται , κοκκινίζουν , μελανιάζουν και προκαλούν φαγούρα , κάψιμο και πολλές φορές πόνο , που μπορεί να δημιουργήσει ακόμα και φουσκάλες ή πληγές.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος , εκτός από αλοιφές και φάρμακα που μπορεί να συστήσει ένας επιστήμονας υγείας , προϋποθέτει και ανάλογη προληπτική ή κατασταλτική συμπεριφορά . Αυτή περιλαμβάνει αποφυγή κατά το δυνατόν απότομης εναλλαγής κρύου και ζεστού.
Έτσι τις κρύες ημέρες πρέπει να προστατεύουμε τον εαυτό μας με ζεστά γάντια , κάλτσες και ζεστά παπούτσια , καθώς και σκούφο ή προστατευτικά των αυτιών.

Όταν βρεθούμε σε ζεστό περιβάλλον , αποφεύγουμε την απευθείας επαφή με πηγές θερμότητας (τζάκι , καλοριφέρ , σόμπες)
Έτσι βοηθάμε στη σταδιακή και όχι απότομη προσαρμογή , δίνοντας χρόνο στα αγγεία να πραγματοποιήσουν ομαλά την συστολή και διαστολή τους , διοχετεύοντας το αίμα φυσιολογικά στην κυκλοφορία.

Επίσης την ίδια τακτική ακολουθούμε όταν πλένουμε τα χέρια μας ή χρησιμοποιούμε στις δουλειές κρύο και ζεστό νερό. Λαμβάνουμε πρωτίστως υπ´όψιν μας τις εναλλαγές της θερμοκρασίας , διευκολύνοντας την προσαρμογή του κυκλοφοριακού μας στα επίμαχα σημεία για να αποφύγουμε την ταλαιπωρία από τις χιονίστρες…

Εξυπακούεται ότι όταν χιονίσει  και παίξουμε χιονοπόλεμο, η προσοχή μας πρέπει να είναι ακόμα μεγαλύτερη γιά να μην…μας βγεί ξινό!

Δυστυχώς, τα αναψυκτικά διαίτης είναι πιο της μόδας από ποτέ. Τα παιδιά καταναλώνουν το πράγμα σε υπερδιπλάσιο ποσοστό από την προηγούμενη δεκαετία, σύμφωνα με έρευνα στο American Journal of Clinical Nutrition. Μεταξύ των ενηλίκων, η κατανάλωση έχει αυξηθεί σχεδόν κατά 25%, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας Prevention.

Νεφρικά προβλήματα

Να κάτι που δεν γνωρίζατε για τη σόδα διαίτης σας: Μπορεί να κάνει κακό στα νεφρά σας. Σε μια 11ετή μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ σε περισσότερες από 3.000 γυναίκες, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κόλα διαίτης σχετίζεται με διπλάσιο κίνδυνο για έκπτωση των νεφρών. Η λειτουργία των νεφρών άρχισε να μειώνεται όταν οι γυναίκες έπιναν πάνω από δύο αναψυκτικά την ημέρα. Ακόμη πιο ενδιαφέρον: Δεδομένου ότι η νεφρική έκπτωση δεν σχετιζόταν με τα αναψυκτικά με ζάχαρη, οι ερευνητές υποψιάζονται ότι τα γλυκαντικά διαίτης ευθύνονται.

Κακή λειτουργία  μεταβολισμού

Σύμφωνα με μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Μινεσότα του 2008 σε σχεδόν 10.000 ενήλικες, ακόμη και μία μόνο σόδα διαίτης την ημέρα συνδέεται με 34% υψηλότερο κίνδυνο μεταβολικού συνδρόμου, την ομάδα συμπτωμάτων που περιλαμβάνει το λίπος της κοιλιάς και την υψηλή χοληστερόλη και σας θέτει σε κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις. Δεν είναι σαφές αν η σύνδεση αυτή αποδίδεται σε κάποιο συστατικό της σόδας διαίτης ή στις διατροφικές συνήθειες των καταναλωτών. Αλλά αξίζει πραγματικά αυτό το ένα κουτάκι αναψυκτικού;

Παχυσαρκία

Διαβάσατε σωστά: Η σόδα διαίτης δεν σας βοηθά τελικά να χάσετε βάρος. Μελέτη του University of Texas Health Science Center διαπίστωσε ότι όσο περισσότερες σόδες διαίτης έπινε κάποιος, τόσο μεγαλύτερος ήταν ο κίνδυνος να γίνει υπέρβαρος. Η κατάποση μόλις δύο ή περισσότερων κουτιών την ημέρα αύξησε τη μέση κατά 500%. Γιατί; Τα τεχνητά γλυκαντικά μπορούν να διαταράξουν τη φυσική ικανότητα του οργανισμού να ρυθμίζει την πρόσληψη θερμίδων με βάση τη γλυκύτητα των τροφίμων, υποδεικνύει μελέτη σε ζώα από το Πανεπιστήμιο Purdue. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν τρόφιμα διαίτης μπορεί να είναι πιο πιθανό να υπερκαταναλώσουν, επειδή το σώμα σας ξεγελιέται και νομίζει ότι τρώει ζάχαρη, με αποτέλεσμα να λαχταράτε περισσότερη.

Κυτταρική βλάβη

Τα αναψυκτικά διαίτης περιέχουν κάτι που πολλά κανονικά αναψυκτικά δεν περιέχουν: αναστολείς μούχλας. Ονομάζονται βενζοϊκό νάτριο ή βενζοϊκό κάλιο και περιέχονται σχεδόν σε όλα τα αναψυκτικά διαίτης. Αλλά πολλά κανονικά αναψυκτικά, όπως η Coke και η Pepsi, δεν περιέχουν αυτό το συντηρητικό.

Αυτά είναι κακά νέα για όσους πίνουν διαιτητικά αναψυκτικά. Αυτές οι χημικές ουσίες έχουν την ικανότητα να προκαλούν σοβαρές βλάβες στο DNA των μιτοχονδρίων σε σημείο που το αδρανοποιούν εντελώς – το βγάζουν εντελώς εκτός λειτουργίας, δήλωσε ο Peter Piper, καθηγητής μοριακής βιολογίας και βιοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο του Sheffield στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε βρετανική εφημερίδα το 1999. Το συντηρητικό έχει επίσης συνδεθεί με κνίδωση, άσθμα και άλλες αλλεργικές καταστάσεις, σύμφωνα με το Κέντρο για την Επιστήμη προς το Δημόσιο Συμφέρον.

Έκτοτε, ορισμένες εταιρείες έχουν καταργήσει σταδιακά το βενζοϊκό νάτριο. Η Diet Coke και η Diet Pepsi το αντικατέστησαν με ένα άλλο συντηρητικό, το βενζοϊκό κάλιο. Τόσο το βενζοϊκό νάτριο όσο και το βενζοϊκό κάλιο ταξινομήθηκαν από την Επιτροπή Τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο ως ήπια ερεθιστικά για το δέρμα, τα μάτια και τους βλεννογόνους.

Χαλασμένα δόντια

Με pH 3,2, η σόδα διαίτης είναι πολύ όξινη. (Ως σημείο αναφοράς, το pH του οξέος της μπαταρίας είναι 1. Το νερό είναι 7.) Το οξύ είναι αυτό που διαλύει εύκολα το σμάλτο, και μόνο και μόνο επειδή μια σόδα διαίτης δεν σημαίνει ότι είναι ελαφρώς όξινη. Οι ενήλικες που πίνουν τρία ή περισσότερα αναψυκτικά την ημέρα έχουν χειρότερη υγεία των δοντιών τους, αναφέρει ανάλυση δεδομένων οδοντιατρικών ελέγχων του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Οι καταναλωτές σόδας είχαν πολύ περισσότερη τερηδόνα, περισσότερα χαμένα δόντια και περισσότερα σφραγίσματα.

Αναπαραγωγικά προβλήματα

Μερικές φορές, το κουτάκι της διατητικής σόδας  είναι εξίσου επιβλαβές. Διατροφή ή όχι, τα κουτιά αναψυκτικών είναι επικαλυμμένα με τον ενδοκρινικό διαταράκτη δισφαινόλη Α (BPA), ο οποίος έχει συνδεθεί με τα πάντα, από καρδιακές παθήσεις έως παχυσαρκία και αναπαραγωγικά προβλήματα. Αυτό είναι μεγάλο ρίσκο για ένα κουτάκι αναψυκτικού.

Ο πυρετός μπορεί να προκαλέσει δυσφορία, ειδικά αν ο πυρετός είναι υψηλός ή αν πρόκειται για παιδί που έχει πυρετό. Η εκ των προτέρων γνώση του τρόπου αντιμετώπισης του πυρετού μπορεί να σας απαλλάξει από πολύ άγχος, και αυτό περιλαμβάνει τη γνώση του πότε δεν πρέπει να τον αντιμετωπίσετε, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας Verywell Health.

Δοκιμάστε αντιπυρετικά

Το αντιπυρετικό είναι ένα είδος φαρμάκου που χρησιμοποιείται για τη μείωση του πυρετού. Τα αντιπυρετικά δρουν γρήγορα για να μειώσουν τον πυρετό και μπορεί να σας κάνουν να αισθανθείτε καλύτερα για τέσσερις έως οκτώ ώρες.

Πολλά μπορούν να αγοραστούν χωρίς ιατρική συνταγή, όπως η ακεταμινοφαίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα,  όπως η ασπιρίνη ή ιβουπροφαίνη.

Τα περισσότερα αντιπυρετικά που χορηγούνται χωρίς συνταγή μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ενήλικες και παιδιά, αλλά οι δόσεις ποικίλλουν. Εάν ένα παιδί ηλικίας κάτω των 3 μηνών έχει πυρετό, επικοινωνήστε με έναν παιδίατρο πριν χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε αντιπυρετικό φάρμακο.

Ενυδάτωση

Η κατανάλωση άφθονων υγρών είναι απαραίτητη για την αποφυγή της αφυδάτωσης κατά τη διάρκεια του πυρετού. Κατά κανόνα, όσο υψηλότερος είναι ο πυρετός, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος αφυδάτωσης.

Η σοβαρή αφυδάτωση κατά τη διάρκεια του πυρετού μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές κράμπες, θερμική εξάντληση, επιληπτικές κρίσεις, ακόμη και σε θανατηφόρα πτώση της αρτηριακής πίεσης.

Η κατανάλωση παγωμένων υγρών μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση του πυρετού. Το νερό και τα αθλητικά ποτά είναι καλές επιλογές.

Κάντε ένα χλιαρό μπάνιο

Ένα κρύο μπάνιο μπορεί να ακούγεται καλή ιδέα αν καίγεστε, αλλά μπορεί να προκαλέσει ρίγος που μπορεί να αυξήσει -αντί να μειώσει- τη θερμοκρασία του πυρήνα του σώματος.

Ένα χλιαρό (όχι ζεστό) μπάνιο μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του πυρετού και να σας χαλαρώσει ώστε να κοιμηθείτε καλύτερα.

Φροντίστε να βγείτε από τη μπανιέρα μόλις το νερό αρχίσει να κρυώνει.

Παγοκύστες κάτω από το μπράτσο

Η τοποθέτηση ενός δροσερού πανιού ή μιας κρύας συσκευασίας στο μέτωπο είναι ένας συνηθισμένος τρόπος για να μειωθεί ο πυρετός. Αλλά αν ο πυρετός είναι πολύ υψηλός, μια καλύτερη προσέγγιση μπορεί να είναι η τοποθέτηση μιας παγωμένης συσκευασίας κάτω από τη μασχάλη ή στη βουβωνική χώρα, όπου υπάρχουν μεγαλύτερα αιμοφόρα αγγεία.

Φροντίστε να τυλίγετε το ψυχρό πακέτο με ένα πανί για να αποφύγετε την άμεση επαφή με το δέρμα. Αφήστε το στη θέση του για όχι περισσότερο από 10 έως 15 λεπτά, μετακινώντας το πακέτο συνεχώς για να αποφύγετε τα κρυοπαγήματα.

Το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελείται από μια ομάδα χημικών ουσιών, κυττάρων, πρωτεϊνών και ιστών που συνεργάζονται για να καταστρέψουν οτιδήποτε αντιλαμβάνονται ως απειλή για την ευημερία μας, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας Gilbert Lab.

Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προστασία του σώματός μας από τις πολλές ξένες ουσίες, παθογόνους μικροοργανισμούς και ιούς με τους οποίους έρχεται σε επαφή καθημερινά. Εργάζονται διαρκώς για να μας κρατούν ζωντανούς.

Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C (ή η χημική της μορφή L-ασκορβικό οξύ) είναι γνωστή για την ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιιική της δράση. Μπορεί να βρεθεί σε πολλά τρόφιμα, όπως η γλυκοπατάτα, οι πιπεριές, το λάχανο, το μπρόκολο και τα εσπεριδοειδή, τα μούρα και άλλα.

Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η κατανάλωση βιταμίνης C μπορεί να ενεργοποιήσει την ανοσολογική απόκριση κατά ορισμένων ιών της γρίπης. Έρευνες έχουν δείξει ότι η συμπληρωματική χορήγηση L-ασκορβικού οξέος μπορεί να ενισχύσει την ανοσολογική απόκριση στους παθογόνους μικροοργανισμούς ρυθμίζοντας τη δραστηριότητα των κυττάρων φυσικών φονέων (NK) και των Τ-λεμφοκυττάρων – ανοσολογικών κυττάρων που σκοτώνουν μη ειδικά παθογόνα (NK) και ειδικά αντιγόνα (Τ-κύτταρα) καθώς και παράγουν ανοσολογική μνήμη. Η αύξηση της δραστηριότητας αυτών των ανοσοποιητικών κυττάρων εξασφαλίζει ότι ο οργανισμός είναι εξοπλισμένος για να καταπολεμήσει ένα ευρύ φάσμα παθογόνων μικροβίων.

Εκχύλισμα πράσινου τσαγιού

Ένα άλλο σπουδαίο αντι-ιικό φυτό είναι το Πράσινο Τσάι (Camelia sinensis). Το πράσινο τσάι χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική εδώ και χιλιάδες χρόνια για τα πολλαπλά οφέλη του για την υγεία, ιδιαίτερα ως ισχυρό αντιοξειδωτικό και αντιμικροβιακός παράγοντας. Η κύρια ένωση που ευθύνεται για τις θεραπευτικές ιδιότητες του βοτάνου είναι μια κατεχίνη που ονομάζεται επιγαλλοκατεχίνη-3-Ο-γαλλική (EGCG).

Πρόσφατες μελέτες έχουν υποδείξει ότι η EGCG μπορεί να διαθέτει αντιιικές ικανότητες έναντι ενός ευρέος φάσματος ιών RNA και DNA. Αυτό συνδέεται με την ικανότητα της ένωσης να εμποδίζει τα πρωταρχικά στάδια μιας ιογενούς λοίμωξης, δηλαδή τη δέσμευση και την είσοδο των ιών στα κύτταρα μέσω της παρεμβολής των πρωτεϊνών της ιικής μεμβράνης. Το πράσινο τσάι μπορεί να απολαμβάνεται ως τσάι ή να λαμβάνεται ως συμπλήρωμα διατροφής για μια επιπλέον ώθηση στην υγεία.

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος είναι ένα σημαντικό μέταλλο και θρεπτικό συστατικό που απαιτείται για πολλές διεργασίες στο σώμα. Μεταξύ πολλών άλλων λειτουργιών, ο ψευδάργυρος υποστηρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα, απαιτείται για την ανάπτυξη των οστών, βοηθά στην επούλωση πληγών, στην όραση, καθώς και στην ανάπτυξη του εγκεφάλου. Δείτε πώς λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα στα παιδιά και τα βρέφη!

Πολλά δημοσιευμένα άρθρα έχουν υποδείξει ότι ο ψευδάργυρος μπορεί να μειώσει τη σοβαρότητα και τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος λόγω της ιονοφορικής δράσης του ψευδαργύρου που έχει αντιιικές επιδράσεις κατά των ρινοϊών (δηλαδή του κοινού κρυολογήματος). Το κοινό κρυολόγημα εμφανίζεται μέσω μιας ρινοϊικής μόλυνσης των ρινικών επιθηλιακών κυττάρων. Ο ρινοϊός είναι ένας μονόκλωνος ιός RNA που ευθύνεται για τις περισσότερες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.

Ο ιός προσδένεται σε έναν τύπο μορίου υποδοχέα που βρίσκεται στο ρινικό επιθήλιο και ονομάζεται ενδοκυτταρικό μόριο προσκόλλησης-1 (ICAM-1).

Ο ιοντικός ψευδάργυρος έχει επίσης συγγένεια με τον υποδοχέα ICAM-1 λόγω του ηλεκτρικού φορτίου του. Προσκολλώντας σε αυτούς τους υποδοχείς, ο ψευδάργυρος εμποδίζει τον ιό να μολύνει τα επιθηλιακά κύτταρα. Αρκετές άλλες μελέτες έχουν συμφωνήσει με αυτά τα αποτελέσματα. Μια μελέτη έδειξε σημαντική μείωση της σοβαρότητας των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το κρυολόγημα, εφόσον ο ψευδάργυρος λαμβάνεται εντός 24 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Κερκετίνη

Η κερκετίνη και η ρουτίνη (Quercetin-3-O-rutinoside) είναι μια φυσική πολυφαινόλη και φλαβονοειδές, γνωστότερη για τις ισχυρές αντιφλεγμονώδεις και ανοσοενισχυτικές ικανότητές της. Πολλές τροφές όπως το κόκκινο κρεμμύδι, τα μούρα, το elderberry και το πράσινο τσάι περιέχουν αυτό το σημαντικό αντιοξειδωτικό.

Η κερκετίνη έχει εδώ και πολύ καιρό εκτιμηθεί για το αντιοξειδωτικό της δυναμικό. Οι φαινολικές της ιδιότητες της επιτρέπουν να εξουδετερώνει τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες μέσω της δωρεάς ενός ατόμου υδρογόνου.

Πρόσφατα, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η συμπληρωματική χορήγηση κερκετίνης μπορεί να έχει αντι-ιικά αποτελέσματα. Στην πραγματικότητα, διάφορα πειράματα in-vitro διαπίστωσαν ότι η κερκετίνη θα μπορούσε να εμποδίσει την είσοδο ορισμένων ιών μπλοκάροντας τους υποδοχείς στα κύτταρα στα οποία εισέρχονται οι ιοί, και ενδεχομένως να αποτρέψει ορισμένες λοιμώξεις.

Επιπλέον, ορισμένα τρόφιμα πλούσια σε κερκετίνη, όπως το κόκκινο κρεμμύδι, δρουν επίσης ως βλεννολυτικός παράγοντας, ο οποίος βοηθά στην αποβολή των κολλημένων βλεννογόνων και στην ανακούφιση από τη συμφόρηση στους πνεύμονες.

Ζαμπούκος

Ο ζαμπούκος  είναι ισχυρά βιοφλαβονοειδή – φυσικές ενώσεις που είναι πασίγνωστες για τις αντι-ιικές και αντιοξειδωτικές τους ιδιότητες. Μελέτες διερεύνησαν τις επιδράσεις των ζαμπούκων  στην ανοσία και έδειξαν ότι αυτά τα μούρα βελτιώνουν την ανοσολογική λειτουργία μέσω της ικανότητάς τους να αυξάνουν τη δραστηριότητα των κυτοκινών – μόρια σηματοδότησης που ρυθμίζουν τις ανοσολογικές αντιδράσεις και τη φλεγμονή.

Επιπλέον, οι επιστήμονες έδειξαν ότι αυτά τα φρούτα μπορεί να προσφέρουν σημαντικές προστατευτικές ιδιότητες για το αναπνευστικό σύστημα, βοηθώντας στην αποβολή της κολλημένης βλέννας/φλέγματος από τους πνεύμονες.

Οι καρποί του φυτού ζαμπούκος  πωλούνται συνήθως ως σιρόπι ή σε αποξηραμένους καρπούς (που μπορούν να γίνουν σιρόπι στο σπίτι προσθέτοντας αποξηραμένοι ζαμπούκοι, ακατέργαστο μέλι και βραστό νερό). Το ίδιο το λουλούδι μπορεί επίσης να καταναλωθεί ως υγιεινό τσάι.

Ν-ακετυλοκυστεΐνη (NAC)

Η Ν-ακετυλοκυστεΐνη (NAC) είναι η συμπληρωματική μορφή της κυστεΐνης, ενός ημι-βασικού αμινοξέος που παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπνευστική και ανοσολογική λειτουργία. Μία από τις πιο δημοφιλείς ιδιότητες της NAC είναι ότι βοηθά τον οργανισμό να παράγει γλουταθειόνη, το σημαντικότερο αντιοξειδωτικό του σώματος, το οποίο βοηθά τον οργανισμό να καταπολεμήσει τις βλάβες από τις ελεύθερες ρίζες και να προωθήσει τη μακροζωία.

Βιταμίνη D

Όλοι γνωρίζουμε ότι η βιταμίνη D είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία μας. Αυτή η λιποδιαλυτή βιταμίνη παίζει θεμελιώδη ρόλο στην καλή λειτουργία του σώματός μας και ιδιαίτερα του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

Τα δεδομένα σχετικά με τη σημασία της βιταμίνης D για την υγεία μας είναι εκτεταμένα. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα με επαρκή επίπεδα βιταμίνης D έχουν ενισχυμένες ανοσολογικές αντιδράσεις, μειωμένη φλεγμονή και είναι λιγότερο επιρρεπή σε λοιμώξεις.

Η βιταμίνη D απορροφάται καλύτερα μέσω της έκθεσης στον ήλιο. Είκοσι λεπτά την ημέρα ηλιακής ακτινοβολίας είναι ιδανικά. Ωστόσο, λόγω της γεωγραφικής θέσης, πολλοί λαμβάνουν τη βιταμίνη D μέσω της καθημερινής πρόσληψης συμπληρωμάτων, για να αποφύγουν την έλλειψη αυτής της απαραίτητης βιταμίνης.

Βαϊκαλίνη

Η βαϊκαλίνη είναι ένα φυτοθρεπτικό συστατικό με μακρά ιστορία χρήσης στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική για τις ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ενώσεις του και τις θετικές επιδράσεις στην ανοσοποιητική και κυκλοφορική λειτουργία.

Η βαϊκαλίνη έχει βρεθεί ότι ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα με την ικανότητά της να εξουδετερώνει τα παθογόνα. Μελέτες in vivo που πραγματοποιήθηκαν σε ποντίκια έδειξαν ότι η από του στόματος χορήγηση βαϊκαλίνης ήταν αποτελεσματική στην αναστολή του πολλαπλασιασμού ορισμένων ιών, αποδεικνύοντας την αντιιική δράση της βαϊκαλίνης.

Προσαρμογόνα

Τα προσαρμογόνα βοηθούν το σώμα σας να αντιμετωπίσει το στρες – είτε πρόκειται για σωματικό, περιβαλλοντικό ή συναισθηματικό στρες. Προσαρμόζονται στις ανάγκες του οργανισμού σε μια δεδομένη στιγμή – π.χ. αν είστε κουρασμένοι, σας δίνουν ενέργεια και σας βοηθούν να συγκεντρωθείτε (Cordyceps) και αν είστε πολύ νευρικοί από το άγχος, σας ηρεμούν (Rhodiola rosea, Reishi).

Άλλα βότανα

Υπάρχει ένας κατάλογος βοτάνων που έχουν αναφερθεί στη φυτική ιατρική βιβλιογραφία για τις ανοσοενισχυτικές τους ικανότητες. Μερικά από αυτά είναι τα εξής: Τα βότανα που χρησιμοποιούνται για τη διατροφή των ανθρώπων, όπως

Τζίντζερ – βλεννολυτικό, ενισχύει την πέψη, σκοτώνει παθογόνους μικροοργανισμούς, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Κουρκουμίνη – ισχυρό αντιφλεγμονώδες και βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Θυμάρι – αντιμικροβιακό βότανο, ιδανικό για το λαιμό και το αναστατωμένο στομάχι.
Echinacea – περιέχει αντι-ιικές ιδιότητες, βελτιώνει ιδιαίτερα την υγεία του αναπνευστικού συστήματος