Κατηγορία: ΥΓΕΙΑ

Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 θα πρέπει να προσπαθήσουν να αυξήσουν τη σωματική τους δραστηριότητα με κάθε απαραίτητο μέσο, αλλά αυτό δεν σημαίνει υποχρεωτικά προγραμματισμένες ασκήσεις ρουτίνας.

Αυτό είναι ένα σημαντικό μέρος των οδηγιών του Αμερικανικού Κολλεγίου Αθλιατρικής (ACSM), το οποίο έχει εκδώσει νέες συστάσεις για άσκηση και σωματική δραστηριότητα για άτομα με διαβήτη τύπου 2.

«Την τελευταία δεκαετία, καθώς τα ποσοστά διαβήτη στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί ραγδαία, πραγματοποιήθηκαν αρκετές έρευνες σχετικά με την επίδραση της άσκησης σε άτομα με διαβήτη τύπου 2. Στην Ελλάδα, οι ασθενείς με διαβήτη υπολογίζονται στο 10% του πληθυσμού και αν προστεθούν τα άτομα με προδιαβήτη και οι ηλικιακές ομάδες άνω των 45 ετών, τότε τα ποσοστά ξεπερνούν το 20%, δηλαδή κάθε πενταμελής οικογένεια έχει τουλάχιστον 1 άτομο με διαβήτη – προδιαβήτη στα μέλη της.

Οι ενημερωμένες οδηγίες, που προκύπτουν από τις έρευνες, δίνουν έμφαση στη σωματική δραστηριότητα, όχι μόνο στην προγραμματισμένη άσκηση, αλλά και προτρέπουν τα άτομα με διαβήτη να μειώσουν τον χρόνο που περνούν καθισμένα και χωρίς κίνηση», επισημαίνει ο κ. Αντώνιος Λέπουρας, MD, Ειδικός Παθολόγος-Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής-Διαβητολογικής Κλινικής & Διαβητολογικού Κέντρου στο Metropolitan General.

Οι πιο πρόσφατες οδηγίες ισχύουν για σχεδόν οποιονδήποτε ασθενή με διαβήτη, συμπεριλαμβανομένων των νέων, με ελάχιστες εξαιρέσεις.

Η βασική πρόταση είναι ότι όλα τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 ή 2 θα πρέπει να συμμετέχουν σε τακτική σωματική δραστηριότητα, να μειώσουν γενικά τον χρόνο της καθιστικής χωρίς σωματικές δραστηριότητες ζωής και να διακόπτουν τον χρόνο καθιστικής εργασίας με συχνά διαλείμματα δραστηριότητας.

Για τον διαβήτη τύπου 2, οποιασδήποτε μορφής άσκηση αποτελεί απαραίτητο συστατικό της θεραπείας.

Η άσκηση μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση ιδίως του διαβήτη τύπου 2 και οι προπονήσεις μπορούν να τροποποιηθούν ώστε να ταιριάζουν στις ικανότητες και τον τρόπο ζωής κάθε ατόμου. Όσοι πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 και θέλουν να χάσουν βάρος, θα πρέπει επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο ασκήσεων μέτριας έντασης για τουλάχιστον 5 έως 6 ημέρες την εβδομάδα.

7 συμβουλές για σωματική δραστηριότητα στα άτομα με Σακχαρώδη διαβήτη

1. «Η τακτική αερόβια άσκηση βελτιώνει τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον, σύμφωνα με μελέτες, μειώνει και τα συνολικά επίπεδα σακχάρου του αίματος. Η καθημερινή άσκηση (15-30’) με αντίσταση υψηλής έντασης και μικρής διάρκειας επαναλήψεις (‘High-Intensity Interval Training’ HIIT) μπορεί να είναι καλύτερη από την άσκηση χαμηλής έως μέτριας έντασης μακράς διάρκειας (π.χ. περπάτημα) για τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα και για να βοηθήσει να διατηρηθούν τα επίπεδα ινσουλίνης χαμηλά στον διαβήτη τύπου 2.

1. Η άσκηση με αντίσταση επίσης, (όπως πχ. η άρση μετρίων βαρών και τα push ups), έχει δείξει ότι βελτιώνει τη δύναμη, την οστική πυκνότητα, την αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα χοληστερόλης, τη μυϊκή μάζα και την ευαισθησία στην ινσουλίνη κατά 10% έως 15%.
2. Ασκηθείτε μετά τα γεύματα με μια βόλτα με τον δικό σας ρυθμό.
3. Μειώστε το χρόνο της καθιστικής ζωής κάνοντας τακτικά διαλείμματα για μικρές «δόσεις» σωματικής δραστηριότητας, που μπορούν να βοηθήσουν στα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης στο αίμα. Η συστηματική, μέτριας έντασης άσκηση, ασκεί άμεση αλλά και μακροχρόνια ευνοϊκή επίδραση στη γλυκόζη του αίματος καθώς και στον μεταβολισμό των λιπιδίων και των πρωτεϊνών. 
Η συστηματική αερόβια άσκηση (ακόμα και το απλό βάδισμα) μειώνει το σπλαχνικό λίπος και τα κιλά, βελτιώνει την ευαισθησία των ιστών στην ινσουλίνη και συμβάλλει στον έλεγχο ζαχάρου, πιέσεως και υπερλιπιδαιμίας.
4. Για την αποφυγή χαμηλού σακχάρου στο αίμα κατά τη διάρκεια ή μετά την άσκηση, τα άτομα που χρησιμοποιούν ινσουλίνη ή χάπια που απελευθερώνουν ινσουλίνη θα πρέπει να καταναλώσουν καλής ποιότητας υδατάνθρακες πριν την άσκηση ή κατά την διάρκειά της (πχ. μια μερίδα φρούτου ή μια μπάρα δημητριακών).
5. Αν κάνουν χρήση ινσουλίνης, ιδίως στον διαβήτη τύπου 1, να μειώσουν ή να αποφύγουν την γευματική ινσουλίνη πριν την άσκηση. Ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας είναι υπαρκτός και σοβαρός, είναι, επομένως, απαραίτητη η μέτρηση του ζαχάρου πριν την άσκηση. Ιδανικές τιμές ζαχάρου πριν και κατά τη διάρκειά της είναι από 100 ως 180mg/dl. Σε τιμές μικρότερες του 100mg/dl ή μεγαλύτερες του 300mg/dl πρέπει να αποφεύγεται η άσκηση πριν διορθωθούν. Στους ινσουλινοθεραπευόμενους καλό είναι να αποφεύγονται παρατεταμένης διάρκειας σπορ και ασκήσεις αντοχής ακόμη και μέτριας έντασης, περισσότερο της 1 ώρας, ή τουλάχιστον να συνδυάζονται με τακτικές μετρήσεις του σακχάρου (ανά 30’ ως 60’ ανάλογα με τις τιμές στις μετρήσεις και την ένταση της άσκησης).
6. Τα άτομα που λαμβάνουν β-αναστολείς ή καρδιολογικά φάρμακα δεν πρέπει να βασίζονται σε ένα καρδιολογικό μόνιτορ για τη μέτρηση της έντασης της προπόνησης. Ένας πιστοποιημένος επαγγελματίας εργοφυσιοθεραπευτής-γυμναστής, μπορεί να προσφέρει καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο παρακολούθησης της προσπάθειας άσκησης και εξατομικευμένες οδηγίες με βάση τις καρδιοαναπνευστικές δυνατότητες σε σχέση με τις απαιτήσεις μιας προπόνησης», καταλήγει ο κ. Λέπουρας.

Τα δεδομένα για μερικούς από τους συχνότερους μύθους που αφορούν την όραση συνοψίζει ο Χειρουργός-Οφθαλμίατρος Δρ Αναστάσιος Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School).

Τα μωρά δεν βλέπουν όταν είναι νεογέννητα

Μύθος. Φυσικά και βλέπουν, απλώς δεν έχουν πλήρη οπτική ικανότητα ώστε να ξεχωρίζουν όλα τα χρώματα, να βλέπουν εξίσου καθαρά κοντά και μακριά, να εστιάζουν τα μάτια τους, να τα μετακινούν με ακρίβεια κ.λπ. Όλες αυτές τις δεξιότητες τις αποκτούν σταδιακά, καθώς μεγαλώνουν. Κατά τη γέννηση, λ.χ., διαθέτουν περιφερειακή όραση, αλλά η κεντρική δεν είναι ακόμα πλήρως ανεπτυγμένη. Τα ματάκια τους είναι επίσης πολύ ευαίσθητα στο έντονο φως και χρειάζονται προσαρμογή. Έτσι, σε οτιδήποτε βρίσκεται ευθεία μπροστά τους και σε κοντινή απόσταση, μπορούν να εστιάζουν εύκολα μετά τον 1^ο μήνα της ζωής. Επιπλέον, τα μάτια αποκτούν το πλήρες μέγεθός τους μετά την εφηβεία, καθώς όταν γεννιόμαστε, έχουν μέγεθος ίσο με τα δύο τρίτα εκείνου που θα έχουν όταν ενηλικιωθούμε. 

Τα μάτια αλλάζουν χρώμα τον πρώτο χρόνο της ζωής.

Μύθος και Αλήθεια. Δεν είναι απαραίτητο. Όταν τα μωρά γεννιούνται, συχνά μοιάζουν να έχουν ανοιχτόχρωμα μάτια επειδή ο οργανισμός τους δεν παράγει ακόμα αρκετή μελανίνη. Μέσα στους 12 πρώτους μήνες της ζωής τα μελανοκύτταρα έχουν αρχίσει να παράγουν αυτή τη φυσική χρωστική του οργανισμού. Όσο περισσότερη μελανίνη συσσωρεύεται στην ίριδα των ματιών, τόσο σκουραίνει το χρώμα τους. Αυτό όμως δεν συμβαίνει σε όλα τα μωρά, διότι δεν παράγουν όλα τις ίδιες ποσότητες μελανίνης. Επιπλέον, τα μωρά που γεννιούνται και απομένουν με μπλε μάτια, δεν σημαίνει ότι παράγουν μπλε χρωστική. Το χρώμα των ματιών τους οφείλεται στο ίδιο φυσικό φαινόμενο με το οποίο αποκτά μπλε χρώμα ο ουρανός: προκαλούν σκέδαση στο φως του ήλιου με τρόπο ώστε περισσότερο μπλε φως ανακλάται υπό διάφορες γωνίες.

Μπορούμε να βελτιώσουμε την όρασή μας με ασκήσεις των ματιών.

Μύθος. Οι ασκήσεις των ματιών δεν βελτιώνουν ούτε διατηρούν την όραση. Ούτε μειώνουν την ανάγκη για γυαλιά. Η όραση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, κανένας εκ των οποίων δεν επηρεάζεται ιδιαιτέρως από τις ασκήσεις των ματιών. Αυτό που μπορούν να κάνουν οι ασκήσεις των ματιών είναι να τα ξεκουράζουν όταν, π.χ., υφίστανται κόπωση από το πολύωρο διάβασμα ή γράψιμο στο κομπιούτερ. Έτσι μπορεί να βελτιώσουν την εστίασή τους, αλλά όχι την οπτική οξύτητα. Κατ’ ανάλογο τρόπο οι ασκήσεις είναι χρήσιμες όταν υπάρχουν προβλήματα σύγκλισης των ματιών (π.χ. στραβισμός). Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα μάτια δεν συνεργάζονται καλά για να εστιάσουν σε ένα αντικείμενο. Και πάλι όμως τα οφέλη τους αφορούν τα μάτια και όχι την όραση.

Δεν παθαίνουμε τίποτα αν κοιτάξουμε για λίγο τον ήλιο.

Μύθος. Ακόμα και για λίγη ώρα αν κοιτάξει κάποιος τον ήλιο χωρίς τα κατάλληλα προστατευτικά ματιών, κινδυνεύει να προκαλέσει ανήκεστη βλάβη στους ευαίσθητους οφθαλμικούς ιστούς. Ακόμα και μια ματιά στον λαμπερό ήλιο είναι επώδυνη, γι’ αυτό και ενστικτωδώς μισοκλείνουμε τα μάτια και στρέφουμε μακριά το κεφάλι μας. Αν πιέσουμε τον εαυτό μας να κοιτάξει τον ήλιο (ή αν το κάνουμε όταν έχει συννεφιά και ο ήλιος δεν λάμπει πολύ) υπάρχει κίνδυνος να υποστούμε έγκαυμα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών. Αυτός βρίσκεται βαθιά μέσα στα μάτια και δεν διαθέτει υποδοχείς πόνου. Έτσι δεν θα αντιληφθούμε αμέσως ότι η ακτινοβολία του ηλίου έχει προκαλέσει έγκαυμα σε κάποιο σημείο του, καταστρέφοντας τα φωτοευαίσθητα κύτταρα (ραβδία και κωνία) που υπάρχουν πάνω του. Η συνέπεια είναι να αναπτύσσονται «τυφλά» σημεία στο οπτικό πεδίο (λέγονται σκοτώματα), τα οποία μπορεί να γίνουν αντιληπτά μετά από ώρες (ή και μέρες).

Όσοι έχουν αχρωματοψία, βλέπουν τον κόσμο ασπρόμαυρο.

Μύθος. Η αχρωματοψία αναπτύσσεται συνήθως σε άτομα που γεννιούνται με μερική ή ολική απουσία των κωνίων του αμφιβληστροειδούς. Τα κωνία είναι τα φωτοευαίσθητα κύτταρα των ματιών που μας επιτρέπουν να ξεχωρίζουμε το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε χρώμα. Οι περισσότεροι πάσχοντες από αχρωματοψία δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν τις αποχρώσεις του πράσινου και του κόκκινου, επομένως βλέπουν εν μέρει τα χρώματα (η κατάσταση λέγεται δευτερανοπία και είναι η πιο συχνή μορφή δυσχρωματοψίας). Η πιο σοβαρή μορφή της, κατά την οποία όλα απεικονίζονται σε αποχρώσεις του γκρι, είναι πολύ σπάνια. Ένας άλλος μύθος που συνοδεύει την αχρωματοψία είναι ότι την εκδηλώνουν μόνο αγόρια. Αν και είναι πολύ συχνότερη στα αγόρια (υπολογίζεται ότι ένα στα 12 γεννιούνται με κάποιας μορφής διαταραχή στην αντίληψη των χρωμάτων), μπορεί να την εκδηλώσουν και κορίτσια. Επιπλέον, η αχρωματοψία δεν είναι πάντοτε συγγενής (εκ γενετής) διαταραχή. Μπορεί να αναπτυχθεί και αργότερα στη ζωή, συνεπεία νόσου, τραύματος ή τοξικής δράσης φαρμάκων που βλάπτουν τον αμφιβληστροειδή ή το οπτικό νεύρο.  

Η απώλεια της όρασης είναι αναπόφευκτη με την ηλικία.

Μυθος. Οι αλλαγές στην όραση είναι αναπόφευκτες, αλλά η απώλειά της όχι μόνο δεν είναι αλλά μπορούμε να λάβουμε μέτρα από μικρή ηλικία για να την προστατεύσουμε. Οι περισσότεροι άνθρωποι λ.χ. αναπτύσσουν πρεσβυωπία μεγαλώνοντας, αλλά αυτή δεν στερεί την όραση. Αντιθέτως, ο καταρράκτης και άλλες οφθαλμοπάθειες (π.χ. ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας) μπορούν να προληφθούν, να αντιμετωπιστούν ή έστω να καθυστερήσει η εξέλιξή τους, εάν γίνουν αντιληπτές εγκαίρως. Γι’ αυτό απαιτείται προληπτικός έλεγχος της όρασης κάθε 1-2 χρόνια, ιδίως μετά τα 40, ώστε να γίνει εγκαίρως η διάγνωση τυχόν προβλημάτων.

Η μεταμόσχευση ματιών μπορεί να βελτιώσει την όραση

Μύθος. Δεν είναι εφικτό να γίνει μεταμόσχευση ολόκληρου του ματιού, διότι το πολύπλοκο αυτό όργανο συνδέεται με τον εγκέφαλο με το οπτικό νεύρο, το οποίο αποτελείται από 1 εκατομμύριο λεπτές νευρικές ίνες. Όταν αυτές οι ίνες κοπούν, δεν μπορούν να ξανασυνδεθούν. Αυτό που είναι εφικτό και εφαρμόζεται είναι η μεταμόσχευση κερατοειδούς (κερατοπλαστική). Ο κερατοειδής είναι η διαυγής, εξωτερική στοιβάδα του ματιού. Η μεταμόσχευσή του μπορεί να είναι απαραίτητη αν αυξηθεί το πάχος του ή θολώσει από φλεγμονή, πάθηση (π.χ. κερατόκωνος), τραύμα (π.χ. έγκαυμα) ή άλλη αιτία.

«Η δωρεά κερατοειδούς αποτελεί μία από τις συγκινητικές πτυχές της ανθρώπινης αλληλεγγύης. Ως χειρουργός μεταμοσχεύσεων κερατοειδούς σε Ελλάδα και ΗΠΑ, με κλινική εκπαίδευση στα πανεπιστήμια Cornell και Harvard και συστηματική διδασκαλία από το 2010 στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, έχω πραγματοποιήσει χιλιάδες μεταμοσχεύσεις και έχω βιώσει το απίστευτο δώρο από την οικογένεια που θρηνεί, στην οικογένεια που ανακτά το θαύμα της όρασης», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.

Ιατρικές συμβουλές για να αποφύγουμε ανεπιθύμητες εκπλήξεις κατά τη διάρκεια του Πάσχα δίνουν οι SOS Iατροί:

Συμβουλές για τους εκδρομείς του Πάσχα

• Ελέγχουμε εσωτερικά και εξωτερικά το όχημά μας και προσέχουμε ιδιαίτερα στο δρόμο, λόγω αυξημένης κίνησης.
• Πριν φύγουμε για διακοπές βεβαιωνόμαστε ότι οι πόρτες και τα παράθυρα του σπιτιού είναι καλά ασφαλισμένα.
• Ενημερώνουμε για την απουσία μας µόνο συγγενικά και φιλικά πρόσωπα ή γείτονες που εμπιστευόμαστε.
• Δεν αφήνουμε ποτέ εκτεθειμένα, τσάντα, πορτοφόλι, χρήματα, πιστωτικές κάρτες, κλειδιά μηχανής ή αυτοκινήτου, όπου κι αν βρισκόμαστε.
• Δεν παραλείπουμε ποτέ το φαρμακείο των διακοπών.
• Τηλεφωνούμε πάντα σε όσους μένουν πίσω.

Συμβουλές για τον Επιτάφιο & την Ανάσταση

• Προσοχή στις λαμπάδες. Αποφεύγουμε όσες είναι στολισμένες με εύφλεκτα υλικά και δείχνουμε στα παιδιά πώς πρέπει να τις κρατούν. Η φλόγα και το λιωμένο κερί μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά εγκαύματα.
• Δεν χρησιμοποιούμε, δεν αγοράζουμε, ούτε κατασκευάζουμε αυτοσχέδια βεγγαλικά.

Ενημερώνουμε τα παιδιά μας για τους κινδύνους και στεκόμαστε σε απόσταση ασφαλείας.

Συμβουλές για το φαγητό

• Το πρωί της Κυριακής του Πάσχα, δεν παραλείπουμε το πρωινό γεύμα το οποίο περιλαμβάνει γαλακτοκομικά.
• Αποφεύγουμε το τσιμπολόγημα πάνω από το αρνί & συνοδεύουμε το κρέας με σαλάτα.
• Προσέχουμε την κατανάλωσή αλκοολούχων ποτών & αποφεύγουμε τα γλυκά.
• Τρώμε αργά.
• Το βράδυ της Κυριακής σταματάμε την κρεατοφαγία και προσπαθούμε να περιοριστούμε σε φρούτα ή γιαούρτι.

Πρώτες βοήθειες για κάθε περίπτωση

• Λιποθυμικό επεισόδιο: Δεν μετακινούμε τον ασθενή και σηκώνουμε τα πόδια του ψηλά, πάνω από το ύψος του κεφαλιού. Απελευθερώνουμε τα ρούχα που μπορεί να τον σφίγγουν.
• Κόψιμο: Καθαρίζουμε το τραύμα με άφθονο τρεχούμενο νερό. Με ψυχραιμία βλέπουμε από πού βγαίνει το αίμα και πιέζουμε με καθαρή πετσέτα και πάγο. Αν το κόψιμο είναι βαθύ και η αιμορραγία επιμένει, επικοινωνούμε  με ιατρό.
• Υψηλός πυρετός: Τοποθετούμε  κομπρέσες στο μέτωπο με κρύο νερό και χορηγούμε πολλά υγρά (νερό, τσάι, πορτοκαλάδα) για να αποφευχθεί η αφυδάτωση. Δίνουμε απλά αντιπυρετικά και αν χρειαστεί κάνουμε ένα χλιαρό μπάνιο.
• Αιμορραγία από τη μύτη: Ξαπλώνουμε και πιέζουμε ανάμεσα από τα φρύδια τη ράχη της μύτης. Αν η αιμορραγία επιμένει τοποθετούμε πάγο στη ρίζα της μύτης. Αν ξεπεράσει τα 10-15 λεπτά επικοινωνούμε με ιατρό.
• Ατύχημα – πέσιμο: Αν υπάρχει υποψία κατάγματος από πέσιμο δεν μετακινούμε τον ασθενή από εκεί που βρίσκεται, απλώς τον βολεύουμε με μαξιλάρια μέχρι να έρθει ο ιατρός.
• Εμετός – Διάρροια: Δίνουμε υγρά γιατί ο κίνδυνος αφυδάτωσης είναι μεγάλος (νερό, τσάι, κόκα-κόλα αραιωμένη με νερό – απαγορεύονται γάλα, πορτοκαλάδα, λεμονάδα, καφές). Εφόσον τα συμπτώματα υποχωρούν δίνουμε ελαφριά τροφή, διαφορετικά καλούμε ιατρό.

Γενικά δεν κάθομαι στα αβγά μου. Με τρώει η περιέργεια (ή η φιλομάθεια, πες το όπως θέλεις), θέλω να δοκιμάζω και να ξετρυπώνω καινούργια πράγματα και να μπαίνω σε νέες περιπέτειες, αθλητικές και όχι μόνο. Στο μηχάνημα miha «έπεσα» τυχαία.

Αθανάσιος Μπαδέκας

Ορθοπαιδικός Χειρουργός-Τραυματιολόγος
Διευθυντής Γ Ορθοπαιδικής Κλινικής Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center Και Τμήματος Άκρου Ποδός Ποδοκνημικής.
Προέδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας για το 2022 (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 2004).

www.podi.gr

Η μυοσκελετική υγεία είναι ένας τομέας που η σωστή διατροφή και τα συμπληρώματα διατροφής που θα δοθούν στη σωστή ποσότητα και για την κατάλληλη ένδειξη μπορεί να κάνουν τη διαφορά σε μεγάλο βαθμό. Αυτά τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να είναι πρωτεΐνες, αμινοξέα, βιταμίνες, μέταλλα, λιπαρά οξέα ή συνδυασμοί αυτών.

Πολλά από αυτά τα στοιχεία μπορούμε να τα πάρουμε με τη διατροφή, υπάρχουν όμως αρκετές καταστάσεις που χρειαζόμαστε ενίσχυση, όπως στην υπερβολική άσκηση, στη μείωση μυϊκής μάζας, στην οστεοπόρωση, στον οργανισμό που αρχίζει να γερνάει και δεν μπορεί να ανταποκριθεί ικανοποιητικά στην αποδόμηση και ανακατασκευή είτε μυϊκού ιστού, είτε χόνδρου, είτε οστού. Σε παθολογικές καταστάσεις ασθενειών που προσβάλλουν το μυοσκελετικό σύστημα η ενίσχυση με συμπληρώματα διατροφής εξατομικευμένα και στην κατάλληλη ποσότητα είναι αποτελεσματική.

Για παράδειγμα, συμπληρώματα πρωτεϊνούχα ή κρεατίνης ή βιταμίνης D ή ωμέγα 3 λιπαρών οξέων με την κατάλληλη άσκηση μπορούν να έχουν θετικά αποτελέσματα στους μύες και τα οστά σε αναπτυσσόμενο σκελετό, σε σκελετό που γερνάει, καθώς και σε χρόνιες παθήσεις.
Επίσης, συμπληρώματα διατροφής έχει βρεθεί να βοηθούν στη γρήγορη αποκατάσταση είτε αθλητές είτε ασθενείς που αναρρώνουν από κάποια παθολογική κατάσταση.

Έτσι, η φαρμακολογία που ασχολείται με τα συμπληρώματα διατροφής, την αντιγήρανση και το well being μπορεί να βοηθήσει σημαντικά και τη μυοσκελετική υγεία που είναι αναπόσπαστο κομμάτι των ως άνω στόχων. Δεν νοείται well being χωρίς κίνηση, άθληση ή με πόνο.
Το μυοσκελετικό μας σύστημα έχει ως αναφορά τρεις βασικούς πυλώνες: τα οστά, τις αρθρώσεις και τους μύες. Αναφορικά με τα δύο πρώτα υπάρχει αρκετή βιβλιογραφία και γνώση σχετικά με τη σωστή χρήση π.χ. γλυκοζαμίνης, θειικής χονδροϊτίνης κ.λπ. Επίσης, η γνώση της βιταμίνης D και των διαφόρων μορφών ασβεστίου για την οστεοπόρωση είναι ήδη διαδεδομένη.
Για τον μυϊκό ιστό υπολειπόμαστε βιβλιογραφίας και γνώσεων, αλλά οστά και αρθρώσεις χωρίς την κινητήρια δύναμή τους, δηλαδή τους μύες, πρακτικά είναι άχρηστα.

Πολλοί (κυρίως άτομα που γυμνάζονται) νομίζουν ότι βοηθούν στην ανάκτηση μυϊκού ιστού μέσω πρωτεϊνικών σκευασμάτων, αλλά στην πραγματικότητα αυτά τα σκευάσματα δεν κάνουν και πολλά πράγματα. Αντίθετα, ίσως και να βλάπτουν, καθώς, όταν ο οργανισμός καταναλώνει περισσότερη πρωτεΐνη από αυτή που χρειάζεται, την αποθηκεύει σε λίπος. Ακόμη χειρότερα, μη αναλογική λήψη πρωτεΐνης μπορεί να οδηγήσει σε μεταβολικό σύνδρομο ή καρδιαγγειακές παθήσεις.
Η μείωση όμως της μυϊκής μάζας σε σχέση με την ηλικία και την υπερθετική άθληση σε συγκεκριμένα αθλήματα είναι αναπόφευκτη, πρέπει να αντιμετωπισθεί και είναι μία κατάσταση που τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να βοηθήσουν. Αυτή η μείωση μυϊκής μάζας φτάνει σε ένα σημείο που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από την άσκηση ή τη λήψη πρωτεϊνών και επομένως έχουμε καταστάσεις, όπως πιο μακρόχρονη ανάρρωση από ασθένειες και τραυματισμούς, καθώς και μείωση μυϊκής ισχύος και ενέργειας.

Το Calcium β-Hydroxy-β-methylbutyrate ή HMB είναι ένα πολύτιμο συμπλήρωμα, προάγει την πρωτεϊνοσύνθεση και μειώνει ταυτόχρονα την αποδόμηση μυϊκού ιστού. Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH) σε έρευνά του έδειξε πως HMB μαζί με βιταμίνη D3, αν προστεθεί στην καθημερινή καθορισμένη λήψη πρωτεΐνης σε άτομα άνω των 60 ετών, βελτιώνει σημαντικά την υγεία του μυϊκού ιστού, ακόμη και χωρίς άσκηση (J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2020;75[11]:2089-2097).

Η βιταμίνη D επίσης σχετίζεται με τη μυϊκή λειτουργία και συμπληρώματα με κρεατίνη με τη μυϊκή ισχύ (Med Sci Sports Exerc. 2021;53[11]2388-2395).
Συμπερασματικά, τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να είναι σημαντικός αρωγός στην προαγωγή της μυοσκελετικής υγείας, ιδιαίτερα στην υπέρχρηση σε παθολογικές καταστάσεις (οστεοπόρωση) και στον οργανισμό που γερνάει και θέλει ποιότητα ζωής.

Πρέπει από το τρίπτυχο οστά-αρθρώσεις-μυϊκός ιστός να δοθεί περισσότερη έμφαση στο τρίτο που ουσιαστικά είναι η κινητήρια δύναμη για τα άλλα δύο και δεν έχει μελετηθεί ακόμη πλήρως. Επιπλέον, χρειάζεται στενή συνεργασία των επαγγελματιών υγείας με τα εργαστήρια έρευνας και παραγωγής συμπληρωμάτων διατροφής τα οποία θα πρέπει, όπως λέει το όνομα τους, να συμπληρώνουν και όχι να αντικαθιστούν τη σωστή και εξατομικευμένη διατροφή.

Τα ατυχήματα αποτελούν την τρίτη συχνότερη αιτία θανάτου για όλες τις ηλικίες και την πρώτη αιτία για τα παιδιά, αποτελώντας το 6% του συνόλου των θανάτων. Τα ατυχήματα μπορεί να συμβαίνουν στο σπίτι (οικιακά ατυχήματα), στο χώρο εργασίας (εργατικά ατυχήματα), είτε στους δρόμους (τροχαία ατυχήματα). Τα ατυχήματα στο σπίτι αντιπροσωπεύουν το 53,6% του συνόλου των ατυχημάτων, αναδεικνύοντας το οικιακό περιβάλλον σαν ένα από τους πιο επικίνδυνους χώρους.

Τα πιο συχνά ατυχήματα που συμβαίνουν στο σπίτι είναι:

Οι πτώσεις.  

Αφορούν όλες τις ηλικίες και έχουν διαφορετικές επιπτώσεις σε κάθε ηλικία. Στα παιδιά ιδιαίτερα επικίνδυνες είναι οι πτώσεις από μεγάλο ύψος, επειδή τα παιδιά μέσα στο παιχνίδι τους έχουν την τάση να σκαρφαλώνουν σε διάφορα υψηλά αντικείμενα του περιβάλλοντός τους (καρέκλες, κρεβάτια, κάγκελα κ.λπ.). Στους υπερήλικες οι πτώσεις, ακόμα  και εξ ιδίου ύψους, μπορεί να οδηγήσουν σε διάφορα κατάγματα (ισχίου, καρπού κ.ά.). Εφόσον οι πτώσεις προκαλέσουν κάποια αιμορραγία ή πληγή, φροντίζουμε πρώτα το σταμάτημα της αιμορραγίας πιέζοντας με κάποια αποστειρωμένη γάζα ή ένα φρεσκοσιδερωμένο μαντήλι το σημείο αιμορραγίας και στη συνέχεια περιποιούμαστε το τραύμα με κάποιο αντισηπτικό και με επίδεση της πληγής.

Τα κοψίματα.

Αφορούν όλες τις ηλικίες και συμβαίνουν συνήθως με κοφτερά μαχαίρια, ξυραφάκια ή σπασμένα γυαλιά. Ο άμεσος καθαρισμός του τραύματος με κάποιο αντισηπτικό ή με καθαρό νερό και η κάλυψη της πληγής με μια αποστειρωμένη γάζα πρέπει να αποτελούν το κύριο μέλημά μας.

Τα εγκαύματα.

Συμβαίνουν συνήθως στην κουζίνα με το άγγιγμα καυτών αντικειμένων ή την επαφή με καυτά υγρά. Συμβαίνουν κυρίως από απροσεξία ή περιέργεια και είναι συνηθέστερα σε νοικοκυρές και σπανιότερα σε παιδιά. Ο καθαρισμός της εγκαυματικής επιφάνειας με αντισηπτικό και στις περιπτώσεις που έχει αποσπαστεί η επιδερμίδα ο καθαρισμός και η κάλυψή της με αποστειρωμένη γάζα προλαβαίνουν τη μόλυνση και βοηθούν την ταχύτερη επούλωση.

Οι ηλεκτροπληξίες.

Συμβαίνουν από φθαρμένα καλώδια ή ελαττωματικές ηλεκτρικές συσκευές στους ενήλικες και από είσοδο μεταλλικών συρματόμορφων αντικειμένων σε πρίζες στα παιδιά. Η άμεση απομάκρυνση του ηλεκτροφόρου αντικειμένου από το άτομο και η άμεση έναρξη της διαδικασίας ανάνηψής του -σε περίπτωση που έχει χάσει τις αισθήσεις-  πρέπει να είναι το κύριο μέλημά μας.

Οι δηλητηριάσεις.

Συμβαίνουν συχνότερα στα παιδιά που η περιέργειά τους και η συνήθεια ιδιαίτερα των μικρών παιδιών να βάζουν τα πάντα στο στόμα τους οδηγεί σε δηλητηρίασή τους από κατάποση φαρμάκων, αντικειμένων (π.χ. μπαταρίες) και επικίνδυνων υγρών (καθαριστικά, καλλυντικά) που ξεχνιόνται στο περιβάλλον του σπιτιού. Η αναζήτηση βοήθειας/οδηγιών από το Εθνικό Κέντρο Δηλητηριάσεων ή/και η προσφυγή σε νοσοκομείο πρέπει είναι η άμεση αντίδρασή μας.

Η πνιγμονή.

Συμβαίνει συχνότερα σε παιδιά λόγω κατάποσης μεγάλων αμάσητων τροφών ή και αντικειμένων. Πνιγμονή μπορεί να πάθουν και οι ενήλικες, ιδιαίτερα τα άτομα με νευρολογικά προβλήματα που επηρεάζουν τα αντανακλαστικά κατάποσης. Η πνιγμονή αντιμετωπίζεται με άμεση αφαίρεση του αντικειμένου που αποφράσσει το λαιμό, εφόσον αυτό είναι ορατό, ή με τον ειδικό χειρισμό Heimlich από εκπαιδευμένο άτομο.

Ο πνιγμός.

Συμβαίνει κυρίως σε παιδιά στην μπανιέρα ή σε πισίνα της αυλής, όταν αυτά διαφεύγουν της προσοχής μας και πέφτουν μέσα. Αν το παιδί έχει χάσει τις αισθήσεις του, το γυρίζουμε μπρούμυτα, ανασηκώνουμε τη μέση του έτσι ώστε να αδειάσουν τα πνευμόνια του από το νερό και στη συνέχεια αρχίζουμε άμεσα τεχνητή αναπνοή.

Είτε είστε σε αναπαραγωγική ηλικία είτε όχι η διατήρηση του αιδοίου καθαρού με τον σωστό τρόπο μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά όσον αφορά τις κολπικές λοιμώξεις. Ο κόλπος σας είναι μια ευαίσθητη περιοχή και ευτυχώς η διατήρηση της καλής υγιεινής είναι απίστευτα απλή και εύκολη διαδικασία.
Το πιο σημαντικό κομμάτι για την κολπική υγιεινή είναι η διατήρηση του ph, της οξύτητας δηλαδή του κόλπου. Ένα φυσιολογικό κολπικό pH είναι ελαφρώς όξινο και όταν αυτό αλλάζει οι γυναίκες αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα λοιμώξεων. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ερεθισμό, κνησμό και πόνο. Ορισμένες γυναίκες είναι πιο ευαίσθητες στις κολπικές αλλαγές, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

• Το pH μπορεί να μεταβληθεί από οποιαδήποτε ξένη ουσία που εισάγετε στον κόλπο σας –επομένως και με τις κολπικές πλύσεις.
• Ταυτόχρονα, μην εστιάζετε αυστηρά μόνο στον κόλπο αλλά και στη γύρω εξωτερική περιοχή.
• Η διατήρηση καθαρού κόλπου σημαίνει τακτικό πλύσιμο με απαλό και με κατάλληλου ph αντισηπτικό, ειδικού για την ευαίσθητη περιοχή στο εξωτερικό του κόλπου (θυμηθείτε, όχι μέσα!).
• Πολλές γυναίκες λένε ότι κάνουν κολπικές πλύσεις για να απαλλαγούν από δυσάρεστες οσμές, να ξεπλύνουν το αίμα μετά την περίοδό τους, να αποφύγουν τη σεξουαλική μετάδοση ασθενειών και να αποτρέψουν μια εγκυμοσύνη

Ωστόσο, οι κολπικές πλύσεις δεν είναι αποτελεσματικές για κανέναν από αυτούς τους σκοπούς. Αντίθετα, μπορεί στην πραγματικότητα να αυξήσουν τον κίνδυνο λοιμώξεων και άλλων προβλημάτων υγείας.

Οι συχνές κολπικές πλύσεις μπορεί να προκαλέσουν:

• Κολπικές λοιμώξεις λόγω αλλαγής της χλωρίδας του κόλπου. Η βακτηριακή κολπίτιδα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού και σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων.
• Φλεγμονώδη νόσο της πυέλου, δηλαδή λοίμωξη της μήτρας, των σαλπίγγων και/ή των ωοθηκών που έχει σαν επακόλουθο μεγαλύτερη δυσκολία για εγκυμοσύνη και αυξημένη πιθανότητα για εξωμήτριο κύηση.
• Κολπικές πλύσεις μπορεί να συστήσουμε για 1-2 ημέρες πριν τη θεραπεία κάποιας έντονης κολπίτιδας. Σε κάθε άλλη περίπτωση τις αποφεύγουμε.

Είναι δεδομένο πως η δυσλιπιδαιμία αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου και, ως εκ τούτου, μαζί με την ηλικία, το φύλο, τα επίπεδα αρτηριακής πίεσης και το κάπνισμα αποτελούν τους βασικούς δείκτες όλων των καρδιαγγειακών σκορ κινδύνου και πρόβλεψης συμβάντων για τα επόμενα έτη.

Ανάλυση πολλών μελετών έδειξε ότι κάθε 10% μείωση της ολικής χοληστερίνης οδήγησε σε 22% μείωση της εμφάνισης Στεφανιαίας Νόσου μέσα σε 2 έως 5 έτη και σε 25% μείωση αυτής μετά τα 5 έτη. Η παρέμβαση χρειαζόταν να έχει διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών για να επιφέρει σημαντικό κλινικό όφελος στην πρωτογενή πρόληψη. Αυτό σημαίνει ότι δεν αρκεί μία περιστασιακή δίαιτα ή χρήση φαρμάκων η οποία θα βελτιώσει τις τιμές χοληστερίνης, εάν αυτή δεν έχει διάρκεια. Και η διάρκεια αυτή είναι συνήθως εφ’ όρου ζωής. Θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι μόνο η μόνιμη και συστηματική αντιμετώπιση της δυσλιπιδαιμίας επιφέρει αποτελέσματα (τα οποία πολλές φορές είναι εντυπωσιακά) στη μείωση των εμφραγμάτων και των λοιπών μορφών στεφανιαίας καρδιοπάθειας.

Η διατροφή, μολονότι είναι ακρογωνιαίος λίθος της αντιμετώπισης της δυσλιπιδαιμίας, δεν επιφέρει κατά μέσο όρο μείωση της ολικής/LDL χοληστερόλης μεγαλύτερη του 10% μεσοπρόθεσμα (στο ένα έτος). Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός πως τα επίπεδα χοληστερόλης μας εξαρτώνται κατά δύο τρίτα από την ενδογενή ηπατική παραγωγή αυτής και μόνο κατά ένα τρίτο από την εξωγενή διατροφική πρόσληψη. Αυτό, βέβαια, είναι ο μέσος όρος και βλέπουμε σημαντικές αποκλίσεις από τα νούμερα αυτά ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του καθενός. Να τονιστεί στο σημείο αυτό πως η ευεργετική επίδραση της διατροφής (π.χ. μεσογειακής) στα καρδιαγγειακά συμβάντα δεν επεξηγείται μέσω της μεταβολής της χοληστερόλης ή άλλων μετρήσιμων σήμερα παραμέτρων, αλλά το όφελος αυτής είναι σημαντικό. Πέραν της ισχυρής επιδημιολογικής συσχέτισης των τροφίμων που απαρτίζουν τη μεσογειακή διατροφή (φρούτα, λαχανικά κ.λπ.), έχουμε τυχαιοποιημένες μελέτες που δείχνουν πολύ σημαντικό όφελος από τη χρήση 5 κουταλιών ελαιόλαδου ημερησίως και/ή 30 γρ. ξηρών καρπών.
Οι φαρμακευτικές μας δυνατότητες να μειώσουμε την LDL με φθηνές και αποδεδειγμένες αγωγές έχουν αυξηθεί σημαντικά και έχουμε πια τη δυνατότητα να μειώσουμε την LDL κατά 60-70% με ένα δισκίο, χρησιμοποιώντας έναν έτοιμο συνδυασμό ατορβαστατίνης ή ροσουβαστατίνης με εζετιμίμπη. Τα φάρμακα αυτά έχουν μεγάλη αποτελεσματικότητα, χαμηλό ποσοστό παρενεργειών και διπλές τυφλές μελέτες που δείχνουν σημαντική μείωση καρδιαγγειακών συμβάντων με τη χρήση τους.

Οι πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες για τις δυσλιπιδαιμίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας κατεβάζουν την τιμή στόχο της LDL στο < 55mg/dl για τους ασθενείς με στεφανιαία νόσο και για αυτούς που έχουν υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιαγγειακή νόσο. Η τιμή αυτή δεν επιτυγχάνεται τόσο εύκολα με τα δύο αυτά φάρμακα και εκεί έρχονται να προστεθούν οι αναστολείς της PCSK9.
Σίγουρα τα 28 χρόνια που περάσαν από τη δημοσίευση της πρώτης μελέτης των στατινών στο Lancet το 1994, τη μελέτη 4S, όπου αναρωτιόμασταν αν η μείωση της LDL σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και αρχική LDL 190 είναι ωφέλιμη ή όχι, μας έδωσαν σημαντική γνώση και δυνατότητες στο να αντιμετωπίζουμε αυτό τον παράγοντα κινδύνου.

Τα τελευταία δύο χρόνια λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού δεν υπάρχει κάποιος που να μην άκουσε ή να μην γνώρισε τον εμβολιασμό. Ξαφνικά όλες οι αμφιβολίες για τα «παλαιότερα» εμβόλια έναντι της γρίπης και του πνευμονιόκοκκου φαίνεται να έσβησαν, καθότι πια θεωρούνται ασφαλή και αποτελεσματικά.
Όντως, ο εμβολιασμός είναι μια από τις σημαντικότερες πράξεις πρόληψης νόσησης και θανάτου, που λύτρωσε γενιές ανθρώπων από άλλοτε κοινές και δυνητικά θανατηφόρες ασθένειες. Τα εμβόλια έχουν σώσει εκατομμύρια ζωές, αποτελώντας μια από τις πλέον επιτυχημένες και αποδοτικές από άποψη κόστους παρεμβάσεις στον τομέα της δημόσιας υγείας.

Είναι σαφές ότι τα εμβόλια είναι ισχυρά εργαλεία για να βοηθήσουν στην πρόληψη των ασθενειών και στη βιωσιμότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και η δύναμή τους είναι μεγαλύτερη όταν είναι μια συλλογική πρακτική. Όταν εμβολιάζονται αρκετοί άνθρωποι σε μια κοινότητα, μπορεί να αναπτυχθεί ανοσία αγέλης, πράγμα που σημαίνει ότι προστατεύονται ακόμη και αυτοί που δεν μπορούν ή δεν έχουν εμβολιαστεί.

Πιο συγκεκριμένα, σκοπός των εμβολίων είναι να ισχυροποιήσουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα απέναντι σε συγκεκριμένα μικρόβια ή ιούς, έτσι ώστε ο οργανισμός να είναι ικανός να αντιδράσει γρήγορα όταν ξαναέλθει σε επαφή μαζί τους. Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών στη χώρα μας είναι προωθημένο, πολύ περισσότερο από άλλων κρατών, παρέχοντας δωρεάν σε όλες τις ομάδες υψηλού κινδύνου το εμβόλιο της γρίπης και τα δύο εμβόλια έναντι του πνευμονιόκοκκου (13δύναμο και 23δύναμο). Αυτό δεν είναι δεδομένο σε όλα τα κράτη, ακόμη και τα ευρωπαϊκά. Επιπρόσθετα, το εμβόλιο έναντι του πνευμονιόκοκκου χορηγείται δωρεάν σε όλους τους καπνιστές ανεξαρτήτως ηλικίας, ακόμη και αν δεν έχουν αναπτύξει κάποιο νόσημα.

Ιδιαίτερη προσοχή οφείλουμε να δώσουμε, όπως έχει επισημάνει και ο ΠΟΥ, στο ότι το πρόγραμμα των εμβολιασμών για τα λοιμώδη νοσήματα, και εν προκειμένω για τη γρίπη και τον πνευμονιόκοκκο, οφείλει να μην παρεμποδίζεται και να καθυστερεί από την πανδημία. Έτσι, ενώ τον πρώτο χρόνο της πανδημίας τα κρούσματα της γρίπης είχαν ελαττωθεί σημαντικά έως και εξαφανιστεί, κυρίως λόγω του lockdown και της τήρησης των μέτρων, τον δεύτερο χρόνο επανεμφανίστηκαν.

Και στη χώρα μας έχουμε εδώ και ένα μήνα περιστατικά γρίπης. Τα περιστατικά αυτά εμφανίστηκαν αργότερα από τα τέλη Δεκεμβρίου, που αποτελούσε την καθιερωμένη ημερομηνία εμφάνισης της γρίπης στη χώρας μας. Δυστυχώς φέτος ο εμβολιασμός έναντι της γρίπης μειώθηκε. Σε αυτό το σημείο αξίζει να τονιστεί ότι υπάρχουν περιστατικά συλλοίμωξης γρίπης με κορωνοϊό. Επιπλέον, η γρίπη συχνά ακολουθείται από πνευμονιοκοκκική λοίμωξη. Και στις δύο περιπτώσεις αυξάνεται σημαντικά τόσο η νοσηρότητα, όσο και η θνητότητα.  Επιπρόσθετα, μαζί με τη γρίπη ενδημούν και άλλοι αναπνευστικοί ιοί, όπως ο RSN και ο κοκκύτης.

Ομάδες υψηλού  κινδύνου

Πρόσφατα οι ομάδες υψηλού κινδύνου, σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες, θα πρέπει να εμβολιάζονται με αναμνηστική δόση έναντι του κοκκύτη, καθώς φαίνεται ότι ο εμβολιασμός που έχει γίνει στην παιδική ηλικία χρειάζεται ενίσχυση.
Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε για τους πολλαπλούς εμβολιασμούς που καλούμαστε να κάνουμε για να προφυλάξουμε το αναπνευστικό μας, καθώς δεν υπάρχει αθροιστική επιβάρυνση, παρά μόνο αθροιστικό όφελος και προστασία. Αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι απλά προγραμματισμός, ώστε να εμβολιαζόμαστε όταν είμαστε ελεύθεροι συμπτωμάτων λοίμωξης του αναπνευστικού και να προτιμούμε, αν δεν υπάρχει ανάγκη, να εμβολιαζόμαστε με απόσταση ενός μηνός (το ένα εμβόλιο από το άλλο).
Ευτυχώς στην Ελλάδα οι εμβολιασμοί για την πρόληψη σοβαρών λοιμωδών νοσημάτων, όπως ο πνευμονιόκοκκος και η γρίπη, είναι ενταγμένοι στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών (ΕΠΕ), συστήνονται κι αποζημιώνονται πλήρως είτε λόγω ηλικίας (άνω των 60 για τη γρίπη και άνω των 65 για τον πνευμονιόκοκκο) είτε λόγω χρόνιων υποκείμενων παθήσεων ανεξαρτήτως ηλικίας, όπως οι ασθενείς με χρόνια καρδιακά και αναπνευστικά νοσήματα, με σακχαρώδη διαβήτη, οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς, αλλά και οι συστηματικοί καπνιστές.

Διστακτικότητα

Ακόμη και σήμερα όμως που χάρη στους εμβολιασμούς σώζονται εκατομμύρια ζωές τον χρόνο, ενώ το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατά δύο δεκαετίες, υπάρχουν πολλοί που αμφισβητούν την αξία και την ασφάλειά τους.
Οι παγκόσμιες στρατηγικές εμβολιασμού έχουν οδηγήσει σε μείωση έως εξαφάνιση πολλών λοιμωδών νοσημάτων.
Αυτό το σημαντικό επίτευγμα έχει όμως κάνει κάποιους να υποτιμούν αυτές τις ασθένειες, καθώς δεν γίνονται αντιληπτές όπως συνέβαινε στο παρελθόν.
Παρ› όλα αυτά, είναι επιτακτική η ανάγκη να συνεχιστεί η πρόληψή τους μέσω του εμβολιασμού, τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενηλίκους (π.χ. γρίπη, πνευμονιόκοκκος, ηπατίτιδα, τέτανος, ερυθρά κ.ά.).
Δεδομένης μάλιστα της συνεχούς αύξησης του μέσου όρου ηλικίας του γενικού πληθυσμού, ο κίνδυνος για πολλές ασθένειες γίνεται ολοένα και μεγαλύτερος.
Επιπρόσθετα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μείωση του ποσοστού της εμβολιαστικής κάλυψης ενός πληθυσμού μπορεί να οδηγήσει στην επανεμφάνιση και εξάπλωση μεταδοτικών νοσημάτων, όπως η ιλαρά, ο κοκκύτης, η διφθερίτιδα, ακόμη και η πολιομυελίτιδα.
Αυτό έγινε πρόσφατα, καθώς στις 29 Αυγούστου 2019 σε 4 χώρες επανεμφανίστηκε η ιλαρά (Αλβανία, Τσεχία, Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο) -ανάμεσά τους και στη χώρα μας.

Ο αποικισμός και η λοίμωξη του γαστρικού βλεννογόνου από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού αποτελεί την κύρια αιτία ανάπτυξης χρόνιας γαστρίτιδας, γαστρικού έλκους, MALT λεμφώματος και γαστρικού καρκίνου. Για τον λόγο αυτό οι Γαστρεντερολογικές Εταιρείες ανά τον κόσμο –και ανάμεσα τους και η Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία– προτείνουν στις περιπτώσεις αυτές την εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου με τη χορήγηση ενός αναστολέα αντλίας πρωτονίων και τριών αντιβιοτικών δύο φορές την ημέρα για 10 ή 14 ημέρες [2]. Όμως, τόσο η ανάπτυξη αντοχής στα αντιβιοτικά, όσο και η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με τη λήψη τους οδηγούν σε μειωμένη συμμόρφωση στη θεραπεία και έχουν συσχετιστεί με αποτυχία της θεραπείας εκρίζωσης. Μελέτες στη διεθνή βιβλιογραφία έχουν αναδείξει την πιθανή ευεργετική επίδραση των προβιοτικών στους ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία εκρίζωσης για το ελικοβακτηρίδιο. Πιο συγκεκριμένα, μια μετα-ανάλυση η οποία και συμπεριέλαβε 40 μελέτες με 894 ασθενείς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η προσθήκη προβιοτικών, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο, αυξάνει το ποσοστό εκρίζωσης (p<0.001) και μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης παρενεργειών (p<0.001) [3]. Όμως, οι περισσότερες μελέτες στην ανάλυση αυτή προέρχονταν από την Ασία, ενώ δεδομένα για το θέμα αυτό σε Έλληνες ασθενείς δεν υπήρχαν.

Για το σκοπό αυτό σχεδιάσαμε και πραγματοποιήσαμε μια προοπτική, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με placebo μελέτη [4], προκειμένου να εκτιμήσουμε την επίδραση της συγχορήγησης προβιοτικών με το κλασικό σχήμα εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στην πιθανή μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών και στην πιθανή αύξηση του ποσοστού εκρίζωσης.

Συνολικά 741 ασθενείς με λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, η οποία διαγνώσθηκε είτε με γαστροσκόπηση και βιοψία είτε με τεστ αναπνοής, τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν το κλασικό σχήμα εκρίζωσης (ομεπραζόλη 20mg x 2, αμοξυκιλλίνη 1gr x 2, κλαριθρομυκίνη 500mg x 2 και μετρονιδαζόλη 500mg x2 για 10 ημέρες), σε συνδυασμό είτε με προβιοτικά (ομάδα Α n=371) είτε με placebo (ομάδα B, n=370). Το προβιοτικό που χορηγήθηκε (LactoLevure, Uni-Pharma S.A. – Greece) συνδυάζει τέσσερα προβιοτικά στελέχη γνωστά για την αποτελεσματική και ασφαλή τους δράση, και συγκεκριμένα Lactobacillus acidophilus LA-5 (1,75 Colony Forming Units/capsule), Lactiplantibacillus plantarum (0,5 Colony Forming Units/capsule), Bifidobacterium lactis BB-12 (1,75 Colony Forming Units/capsule) & Saccharomyces boulardii (1,5 Colony Forming Units/capsule). Η επιτυχής εκρίζωση ελέγχθηκε με τεστ αναπνοής 6 εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.

Τέσσερεις ασθενείς, όλοι στην ομάδα Β, δεν ολοκλήρωσαν τη θεραπεία εκρίζωσης λόγω παρενεργειών, ενώ 42 ασθενείς στην ομάδα Α και 31 στην ομάδα Β χάθηκαν κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης. Έτσι, συνολικά μελετήθηκαν 741 ασθενείς (371 στην ομάδα Α και 370 στην ομάδα Β).
Το ελικοβακτηρίδιο εκριζώθηκε με επιτυχία σε 303 ασθενείς στην ομάδα A (92.0%) και σε 291 ασθενείς στην ομάδα B (86.8%), (p=0.028). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η προσθήκη του συγκεκριμένου προβιοτικού σχεδόν διπλασίασε το ποσοστό εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου. Παρενέργειες αναφέρθηκαν σε 56 (17.0%) ασθενείς της ομάδας A και 170 (50.7%) ασθενείς της ομάδας B (p<0.00001). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η πιθανότητα εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών μειώθηκε κατά 14 φορές στους ασθενείς που έλαβαν προβιοτικά. Οι πιο συχνές παρενέργειες ήταν οι διαταραχές στη γεύση, η εμφάνιση διαρροιών και επιγαστραλγίας.

Η μελέτη μας αυτή είναι η πρώτη που εκτίμησε την προσθήκη προβιοτικών στο 4πλο –χωρίς βισμούθιο– σχήμα εκρίζωσης του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, το οποίο αποτελεί και το σχήμα εκλογής σε πολλές χώρες, ανάμεσα σε αυτές και την Ελλάδα. Η μελέτη μας ανέδειξε ότι η προσθήκη του συγκεκριμένου προβιοτικού μειώνει σημαντικά την εμφάνιση παρενεργειών και αυξάνει το ποσοστό εκρίζωσης.