Κατηγορία: ΥΓΕΙΑ

Η επάνοδος στο σχολείο εν μέσω κορωνοϊού είναι σημαντική, όχι μόνο για τη σχολική πρόοδο των μαθητών, αλλά και για την ψυχική τους υγεία. Η αντιμετώπιση, όμως, δεν είναι ίδια από όλα τα παιδιά. Ορισμένα από αυτά δυσκολεύονται να τη διαχειριστούν, ενώ κάποια άλλα… πανηγυρίζουν.

Η πανδημία άλλαξε την καθημερινότητα όλων μας.  Όπως και οι ενήλικες, έτσι και τα παιδιά και οι έφηβοι, αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν σε μία νέα πραγματικότητα. Όμως, τώρα καλούνται σταδιακά να επανέλθουν στην καθημερινότητα. Πόσο εύκολο είναι αυτό;  Η καραντίνα είχε διαφορετικό αντίκτυπο στα μικρά παιδιά, απ’ ότι στα μεγαλύτερα. Όμως για όλα το ζητούμενο ήταν και παραμένει ένα: η προσαρμογή στις εξελισσόμενες συνθήκες.

«Κατά τη διάρκεια της καραντίνας είχαμε μία ανατροπή στη ρουτίνα των παιδιών προς το χειρότερο. Οι έφηβοι έμεναν όλη τη νύχτα ξύπνιοι και το πρωί κοιμόντουσαν. Η υπερβολική ενασχόληση με τους υπολογιστές και τα κοινωνικά δίκτυα ήταν η βασική δραστηριότητά τους. Βέβαια πρόκειται για μία τάση που προϋπήρχε, αλλά ήταν υπό έλεγχο, γιατί υπήρχε ένα πρόγραμμα με υποχρεώσεις που τα ανάγκαζε να απομακρύνονται από τις οθόνες. Ωστόσο, κάτω από τις νέες συνθήκες, το φαινόμενο έλαβε ανεξέλεγκτες διαστάσεις, κατά συνέπεια, η αλλαγή με την επιστροφή στα σχολεία θα είναι μεγαλύτερη» επισημαίνει η παιδοψυχίατρος Φρίντα Κωνσταντοπούλου.

Όπως τονίζει η ίδια, οι πρώτοι μαθητές που επιστρέφουν στα θρανία φαίνεται ότι δεν θα αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα προβλήματα, καθώς είναι αυτοί που λόγω των επερχόμενων εξετάσεων, αναγκάστηκαν να διατηρήσουν μία ρουτίνα. Τα μικρότερα παιδιά του δημοτικού, αυτά, μάλλον θα αντιμετωπίσουν κάποιου βαθμού δυσκολία κατά την προσαρμογή τους.«Σε αντίθεση με τους εφήβους που αντιμετώπιζαν δυσκολίες κατά την περίοδο του εγκλεισμού, για τα μικρά παιδιά ήταν ιδανικό το γεγονός ότι έμεναν στο σπίτι με την οικογένειά τους, μία κατάσταση την οποία δεν έβλεπαν εύκολα το προηγούμενο διάστημα», εξηγεί η ειδικός.

Ο φόβος

Η επάνοδος στο σχολείο, συνοδεύεται από ένα κρίσιμο ερώτημα. Τι ρόλο θα παίξει ο εύλογος φόβος που απορρέει από την πρωτόγνωρη για τις γενιές μας υγειονομική απειλή;

«Ο φόβος δεν είναι ένα συναίσθημα που συνάδει με τη φύση των εφήβων, δεδομένου μάλιστα ότι δεν τους απειλεί άμεσα αυτή η πανδημία. Τα μικρότερα παιδιά από μόνα τους, επίσης, δεν θα φοβηθούν να πάνε στο σχολείο. Σε κάθε περίπτωση, εξαρτάται από το πώς θα το διαχειριστεί το οικογενειακό περιβάλλον τους», απαντά η ειδικός.

Όπως εξηγεί, η προσέγγιση θα πρέπει να είναι αντικειμενική, δηλαδή να ενημερωθούν για τον κίνδυνο και για τα μέτρα με τα οποία μπορούν να τον αντιμετωπίσουν, χωρίς υπερβολές. Εντούτοις, τα παιδιά στις πρώτες τάξεις του δημοτικού θα χρειαστούν τη συνδρομή των εκπαιδευτικών, έτσι ώστε να μπορέσουν να τηρήσουν τις σχετικές οδηγίες.

Για τα παιδιά με προϋπάρχουσες δυσκολίες, το θέμα της πανδημίας και ο φόβος που απορρέει από αυτήν αποτελούν μια καλή αφορμή για να παραμείνουν κλεισμένα στο σπίτι. Πολλά από αυτά, μάλιστα, ενδέχεται να εμφανίσουν προβλήματα σωματοποίησης προκειμένου να αποφύγουν να κάνουν αυτό που τα δυσκολεύει.

Ο ρόλος των γονέων

Είναι σημαντικό για όλους να διατηρούν όσο περισσότερο γίνεται μία ρουτίνα, όσον αφορά στον ύπνο τους και τις δραστηριότητές τους, έτσι ώστε να παραμείνουν σε μία εγρήγορση και η προσαρμογή στην κανονικότητα να είναι πιο εύκολη.

Στα μικρά παιδιά οι γονείς θα πρέπει να ξεκινήσουν μία ρουτίνα που θα σχετίζεται με το σχολικό περιβάλλον. Όσοι δεν το έχουν ήδη κάνει θα πρέπει να μπουν σε αυτή τη διαδικασία, καθώς όσο περισσότερο καιρό βρίσκονται τα παιδιά σε ένα πρόγραμμα, τόσο γρηγορότερα και ανώδυνα θα προσαρμοστούν στο σχολείο. Η διαδικασία της μάθησης, ακόμα και σε εξωσχολικά πεδία, είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί σε μία υποτυπώδη ρουτίνα.

Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να παροτρύνουμε τα παιδιά να εστιάζουν στα θετικά των καταστάσεων που προκύπτουν στη ζωή τους. Κάποιες φορές οι εξελίξεις μπορεί να είναι αναπάντεχες, εκεί όμως θα πρέπει προσαρμόζονται, όπως όλοι μας, εστιάζοντας στα θετικά. Πάντα υπάρχουν! Αν βλέπουμε μόνο τα αρνητικά και μεμψιμοιρούμε γι’ αυτά, θα είμαστε δυστυχισμένοι. Αυτό είναι ο κανόνας», καταλήγει η κυρία Κωνσταντοπούλου.

Επιμέλεια : Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Οι εργαζόμενοι στο χώρο της υγείας βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο έκθεσης και νόσησης από τον ιό SARS-CoV-2. Στις 5 Μαΐου 2020 δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ‘Annals of Internal Medicine’ από τους Roger Chou και συνεργάτες άρθρο συστηματικής ανασκόπησης με τίτλο ‘Epidemiology of and Risk Factors for Coronavirus Infection in Health Care Workers: A Living Rapid Review’, που σαν στόχο είχε να εξετάσει τα επίπεδα έκθεσης και λοίμωξης από τους κορωνοϊούς SARS-CoV-2, SARS-CoV-1 και Middle Eastern respiratory syndrome (MERS)-CoV σε επαγγελματίες υγείας και να εντοπίσει πιθανούς παράγοντες κινδύνου.

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών Ιωάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνόψισαν τα κύρια ευρήματα της εργασίας.

Στη μελέτη εντάχθηκαν όλες οι δημοσιευμένες μελέτες που αφορούσαν στην επίπτωση των κορονοϊών σε επαγγελματίες υγείας και όλοι οι πιθανοί παράγοντες κινδύνου που είχαν καταγραφεί (πχ. δημογραφικά χαρακτηριστικά, περιβαλλοντικοί παράγοντες, χρήση μέτρων ατομικής προστασίας). Εντοπίστηκαν 64 μελέτες που πληρούσαν τα σχετικά κριτήρια και συμπεριελήφθησαν στην ανάλυση. Από την ανάλυση προέκυψαν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

-Οι επαγγελματίες υγείας καταλαμβάνουν σημαντικό ποσοστό του συνόλου των όσων έχουν νοσήσει από κορωνοϊούς, ειδικά αν έχουν εκτεθεί χωρίς τα απαραίτητα μέτρα.

-Η βαρύτητα της νόσου φαίνεται να είναι χαμηλότερη συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό που νόσησε.

-Άγχος, κατάθλιψη και ψυχολογική καταπίεση ήταν αρκετά συχνά στην περίοδο της πανδημίας COVID-19.

– Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που σχετίστηκαν με αυξημένη πιθανότητα για νόσηση ήταν η ελλιπής χρήση των μέτρων ατομικής προστασίας και η μη τήρηση των κανόνων υγιεινής. Επιπλέον, η έκθεση σε συγκεκριμένες διαδικασίες (π.χ. διασωλήνωση) συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό. Η σωστή εκπαίδευση του προσωπικού συσχετίστηκε με μειωμένο κίνδυνο.

-Η μελέτη παρουσιάζει κάποιες στατιστικές αδυναμίες διότι τα δεδομένα που αφορούσαν στους παράγοντες κινδύνου και τον ιό SARS-CoV-2 ήταν λιγοστά.

Συμπερασματικά, οι επαγγελματίες υγείας εκτίθενται περισσότερο και έχουν αυξημένο κίνδυνο νόσησης από τους κορωνοϊούς συμπεριλαμβανομένου και του ιού SARS-CoV-2. Η χρήση μέτρων ατομικής προστασίας και η σωστή εκπαίδευση σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο νόσησης.

Επιμέλεια : Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Αναστάσιος Δ. Χατζής

Παιδίατρος – Εντατικολόγος

Διευθυντής ΜΕΘ παιδιών

Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών

Όμιλος Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

Στη Βενετία του 15^ου αιώνα τα πληρώματα από τα πλοία που έφταναν στο λιμάνι, έμπαιναν σε απομόνωση για 40 μέρες. Από εκεί βγήκε και ο όρος καραντίνα. Εμείς τις 40 μέρες τις κλείσαμε την Πρωτομαγιά κι από τη Δευτέρα 4 Μαΐου βγαίνουμε σταδιακά από την απομόνωση.

Τρία ερωτήματα έρχονται στο μυαλό μου:

Τι κερδίσαμε; Τί χάσαμε; Τι μας περιμένει;

Για το πρώτο ερώτημα η απάντηση είναι σχετικά εύκολη:

Σύμφωνα με τα μαθηματικά πρότυπα που παρουσιάζουν οι ειδικοί, κερδίσαμε πολλές χιλιάδες ζωές, τις δικές μας και συνανθρώπων μας.

Κάποιοι βέβαια δεν τα κατάφεραν και κάποιοι ακόμη αγωνίζονται να ζήσουν μέσα στις ΜΕΘ. Ελπίζουμε και ευχόμαστε τελικά να βγουν νικητές.

Ίσως ακούγεται κυνικό, αλλά το μόνο που θα μπορούσαμε να είχαμε «καταφέρει», αν είχαμε ακολουθήσει μια διαφορετική τακτική, θα ήταν να έχουμε πολύ περισσότερους νεκρούς (4.000 – 4.500).

Βέβαια, αν δεν είχε προηγηθεί το ταξίδι στο Μιλάνο, αν δεν είχε προηγηθεί το προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, αν, αν, κτλ κτλ… όλα θα ήταν διαφορετικά. Μάλλον εξωπραγματική σκέψη. Ο κορωνοϊός αργά – γρήγορα θα‘ φτανε και σε μας, όπως πήγε και σε όλες τις άλλες χώρες του πλανήτη.

Το σίγουρο είναι ότι, αν είχαμε καθυστερήσει κατά μία εβδομάδα να κλείσουμε τα σχολεία, θα είχαμε κάποιες εκατοντάδες παραπάνω θανάτους. Ευτυχώς αυτό έγκαιρα αποφεύχθηκε.

Τι άλλο κερδίσαμε; Πολλά:

Πρώτον, έστω και με συνθήκες έκτακτης ανάγκης επιταχύναμε τη μετάβαση στην ψηφιακή διακυβέρνηση.

Δεύτερον, ενδυναμώσαμε το δημόσιο τομέα υγείας και κυρίως τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.

Τρίτον, κάναμε πράξη τις έννοιες αλληλεγγύη, υποστήριξη, προσφορά.

Η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα είναι πιο δύσκολη και πιο επώδυνη.

Σε ατομικό επίπεδο, χάσαμε την όποια ευδαιμονία ή αυταπάτη ευδαιμονίας είχαμε, απωλέσαμε προσωρινά το δικαίωμα της ελεύθερης μετακίνησης, στερηθήκαμε πολλές από τις προσωπικές μας επαφές κι απλά κλειστήκαμε στον εαυτό μας. Και φυσικά και μεταφορικά. Ακόμη και το ή τα πιο αγαπητά μας πρόσωπα έγιναν δυνητικά επικίνδυνα για μας κι εμείς γι’ αυτούς.

Σε συλλογικό – κοινωνικό επίπεδο ξαφνικά σταμάτησε κάθε δραστηριότητα, από τον απλό καφέ σ’ ένα καφενείο, το φαγητό σε μια ταβέρνα κι από τον κινηματογράφο στο θέατρο κλπ κλπ.

Βέβαια εν μέρει υποκαταστάθηκαν από την παράδοση έτοιμου φαγητού στο σπίτι και την προβολή ταινιών, θεατρικών έργων και άλλων θεαμάτων από την τηλεόραση και το διαδίκτυο.

Μάθαμε την τηλε – εργασία, την τηλε – διάσκεψη, την τηλε – σύσκεψη, την τηλε – εκπαίδευση, το τηλε – σεμινάριο κα.

Η οικονομική και η εργασιακή ζωή, με λίγες εξαιρέσεις, σταμάτησε απότομα. Τις συνέπειες θα τις δούμε δυστυχώς στη συνέχεια. Τα έκτακτα επιδόματα απέτρεψαν την οξεία φτώχια, αλλά αυτά είναι προσωρινά. Η προσπάθεια ανόρθωσης της οικονομίας θα είναι μακρά και επίπονη. Άλλωστε, ακόμη δεν ξέρουμε ή μάλλον φοβούμαστε ότι ακόμη, δυστυχώς, δεν έχουμε «πιάσει τον πάτο».

Στο τρίο ερώτημα η απάντηση είναι ένας συνδυασμός δημιουργικότητας και φαντασίας.

Γιατί τόσο η εξολόθρευση του «εχθρού» δηλαδή του κορωνοϊού, όσο και η ανόρθωση της οικονομίας δε μπορεί να γίνει με συμβατικά «όπλα».

Η δημιουργία ενός εμβολίου και ο εμβολιασμός του μισού πληθυσμού της γης σε μηδενικό χρόνο αποτελεί τη μόνη αλλά και επείγουσα λύση.

Είναι εφικτό;

Οι τελευταίες πληροφορίες από τα ερευνητικά εργαστήρια είναι ενθαρρυντικές. Όμως…

Ίσως δε θα εμποδίσουμε να έλθει ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας, ελπίζουμε ηπιότερο, γιατί πολλοί θα έχουν ήδη αποκτήσει φυσική ανοσία από την προηγούμενη έκθεση τους.

Όμως ούτε γι’ αυτό είμαστε ακόμη σίγουροι γιατί δε γνωρίζουμε τη διάρκεια της ανοσίας.

Τέτοια «γνώση» έχει η διεθνής επιστημονική κοινότητα για τη συμπεριφορά αυτού του ιού!

Όμως θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε σε καλό δρόμο, καθ’ όσον οι ερευνητές, που ενισχύθηκαν οικονομικά για το σκοπό αυτό, υπερέβησαν και υπερβαίνουν τις κλασσικές μεθόδους έρευνας και δοκιμής ενός νέου μορίου, είτε λέγεται φάρμακο είτε λέγεται εμβόλιο.

Δείγμα δημιουργικότητας και φαντασίας!

Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, εθνικής – ευρωπαϊκής – παγκόσμιας, αποτελεί το άλλο μεγάλο στοίχημα της ανθρωπότητας.

Με την οικονομική κρίση δοκιμάζονται όλοι οι θεσμοί: οι εθνικές οικονομίες, η ευρωπαϊκή συνοχή, η παγκόσμια κυριαρχία.

Συμβαίνουν πράγματα πρωτόγνωρα: Για παράδειγμα, μετά την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ’70 ζούμε μια απίστευτη πραγματικότητα. Κάποιοι πληρώνουν για να απαλλαγούν από τις ποσότητες πετρελαίου που κατέχουν. Τόσο πολύ έχει ελαττωθεί η ζήτηση του!

Οι βιομηχανικές χώρες δε θα έχουν που να διαθέσουν τα προϊόντα τους, άρα πρέπει να μειώσουν την παραγωγή τους με συνέπεια απολύσεις και αύξηση της ανεργίας.

Η υπερδύναμη, που λέγεται Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, κλονίζεται από τα θεμέλια της, λόγω της αλλοπρόσαλλης διακυβέρνησης από τον Πρόεδρο της.

Η χώρα μας, απόλυτα εξαρτημένη από το τουριστικό συνάλλαγμα, θα βρεθεί σε δεινή θέση αν δεν ανακάμψει γρήγορα και δεν αναζητήσει νέες αναπτυξιακές κατευθύνσεις.

Γι’ αυτό και οι πρόσφατες αποφάσεις για επαναλειτουργία κάποιων εργασιών μαζί με το μερικό άνοιγμα των σχολείων αποφασίστηκε και με κριτήριο την επανεκκίνηση της οικονομίας, βασιζόμενοι βεβαίως στα καλά υγειονομικά αποτελέσματα.

Εδώ βέβαια δοκιμάζεται και η ατομική μας συμπεριφορά:

Αν φερθούμε λογικά και συνετά δε θα έχουμε υποτροπή της επιδημίας.

Τελικά τι μας περιμένει;

Ας είμαστε πραγματιστές κι ειλικρινείς. Η επόμενη μέρα δε θα είναι ίδια με πριν.

Σε επίπεδο διαπροσωπικών σχέσεων θα κρατήσουμε μια αναγκαία επιφυλακτικότητα μεταξύ μας, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό.

Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και με τα πιο συγγενικά και προσφιλή μας πρόσωπα η επικοινωνία θα χαρακτηρίζεται από κάποια απόσταση άρα και από κάποια ψυχρότητα.

Οι κοινωνικές και εορταστικές συναθροίσεις θα κάνουν πολύ καιρό να επανέλθουν.

Οι επετειακές, αθλητικές, πολιτιστικές κλπ εκδηλώσεις θα απαγορεύονται ακόμη για πολύ καιρό.

Τα μακρινά ταξίδια με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ιδιαίτερα με τα αεροπλάνα, θα απαιτούν (;) υγειονομικό διαβατήριο.

Δεν τολμούμε ακόμη να σκεφτούμε τι θα γίνει με το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα.

Κι όλα αυτά με την προϋπόθεση ότι έχει αποφευχθεί η κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας και δε θα αρχίσει κανένας μεγάλος πόλεμος.

Κι αν ο ιός μεταλλαχθεί και δεν έχουμε εμβόλιο, τι θα γίνει; Θα αφανίσει το ανθρώπινο είδος από τη γη; Τότε δε θα έχουμε πρόβλημα, γιατί απλά δε θα υπάρχουμε.

Τώρα όμως δίνουμε τη μάχη. Και τη δίνουμε με πίστη και δύναμη. Σ’ αυτό μας βοηθά το ό, τι καταφέραμε τις πρώτες 40 μέρες της απομόνωσης, ακολουθώντας (μάλλον κατά σύμπτωση) αυτό που έκαναν οι Βενετοί σα πληρώματα των πλοίων πριν από σχεδόν 6 αιώνες!

 

Αναστάσιος Δ. Χατζής
Παιδίατρος – Εντατικολόγος
Διευθυντής ΜΕΘ παιδιών
Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών
Όμιλος Ιατρικού Κέντρου Αθηνών

Η ευρεία εντύπωση ότι η νόσηση από τον κορωνοϊό αφορά λιγότερο στην παιδική ηλικία και ότι τα παιδιά νοσούν ελαφρά, δεν έχει αλλάξει.
Όμως πρόσφατα δημοσιεύματα από άλλες χώρες αναφέρουν, ευτυχώς σε λίγα παιδιά, μια σοβαρή μορφή της νόσησης από κορωναϊό, η οποία φαίνεται ότι έφτασε και στη χώρα μας.
Αναφέρομαι σε δύο παιδιά που νοσηλεύονται με αυτήν τη σοβαρή μορφή της νόσου, ένα στο Νοσοκομείο ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ της Θεσσαλονίκης και ένα στο Νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟΝ της Αθήνας.
Έχουν προηγηθεί δημοσιεύσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο (15 – 20 παιδιά) και από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (64 παιδιά), στις οποίες επισημαίνεται η βαριά αρχική εικόνα, μια εικόνα που προσομοιάζει ή με τοξική καταπληξία, η οποία στη γνωστή μορφή της οφείλεται σε τοξίνες μικροβίων, όπως του σταφυλόκοκκου ή του στρεπτόκοκκου ή με την εικόνα του συνδρόμου Kawasaki, τα αίτια του οποίου μπορεί να είναι ένας ιός (ενοχοποιούνται πολλοί) ή ένα μικρόβιο – σπανιότερα.
Χωρίς αυτές οι δύο νοσολογικές οντότητες να ταυτίζονται απόλυτα μεταξύ τους, ως κοινό χαρακτηριστικό έχουν την προσβολή πολλών οργάνων και ιδιαίτερα της καρδιάς (πιο ειδικά το σύνδρομο Kawasaki).
Την ίδια εικόνα μοιράζονται και με το νέο πολυοοργανικό φλεγμονώδες σύνδρομο στα παιδιά, το οποίο συνδέεται με τη νόσοση από τον κορωνοϊό με δύο τρόπους:
Πρώτον, χρονικά, καθ’ όσον μέσα σε ελάχιστες βδομάδες και εν μέσω της πανδημίας έχουν εντοπιστεί παγκοσμίως τουλάχιστον 80 με 90 (ίσως και περισσότερα) περιστατικά.
Δεύτερον, αιτιολογικά, καθ’ όσον μερικά από αυτά τα παιδιά είχαν θετικό μοριακό έλεγχο για κορωνοϊό ή είχαν αυξημένα αντισώματα έναντι του κορωνοϊού.
Με κριτήριο τα κλινικά χαρακτηριστικά (υψηλός πυρετός, εξάνθημα, λεμφαδενοπάθεια, κοιλιακά άλγη, χωρίς επίμονο βήχα ή αναπνευστική δυσχέρεια) μπορεί κανείς βάσιμα να πει ότι πρόκειται για μια οξεία ιαιμία, η οποία σε αντίθεση με την αναλογικά ηπιότερη εικόνα της νόσησης από κορωνοϊό (ως κυρίως αναπνευστική εκδήλωση), αφορά σε όλα τα οργανικά συστήματα.
Η διπλή ονομασία του συνδρόμου αντανακλά αφ’ ενός τη διείσδυση του ιού σε όλα τα όργανα (πολυοργανική), αφ’ ετέρου την έντονη – ίσως ανεξέλεγκτη, φλεγμονώδη απάντηση του οργανισμού (φλεγμονώδης), τα οποία μαζί συμβάλλουν στη βαρύτητα της κλινικής εικόνας.
Εκτός από την ακριβή διάγνωση μεγάλη σημασία, ίσως και καθοριστική για την πρόγνωση, έχει η έγκαιρή αναγνώριση της βαρύτητας της κατάστασης του παιδιού, της άμεσης εισαγωγής στο νοσοκομείο – μάλλον και νοσηλείας στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας καθώς και η ταχεία έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής.
Το θεραπευτικό πρωτόκολλο, που προτείνεται, συμπεριλαμβάνει κορτικοειδή, ανοσοσφαιρίνες, ασπιρίνη και αντιβιοτικά, ένας συνδυασμός αντιμετώπισης τόσο της τοξικής καταπληξίας όσο και του συνδρόμου Kawasaki.
Ανάλογα με τις κλινικές εκδηλώσεις μπορεί να χρειαστεί η χορήγηση οξυγόνου μαζί με ή χωρίς τη μηχανική υποστήριξη της αναπνοής καθώς και χορήγηση καρδιο-αγγειοδραστικών φαρμάκων.
Είναι ακόμη πολύ πρώιμο να μιλήσουμε για την πρόγνωση ή τη θνητότητα αν και όλοι θεωρούμε ότι δυστυχώς τα παιδιά αυτά είναι υψηλού κινδύνου. Από τις μέχρι τώρα περιπτώσεις, που έχουν ανακοινωθεί διεθνώς, αναφέρονται δύο θάνατοι.
Τα παιδιά, που παρουσίασαν αυτό το σύνδρομο, θα πρέπει να έχουν μακροχρόνια παρακολούθηση και ιδιαίτερα τακτική καρδιολογική αξιολόγηση, τόσο της λειτουργικότητας της καρδιάς όσο και της βατότητας των στεφανιαίων τους αγγείων.

Καθώς ολοένα περισσότεροι άνδρες μολύνονται από το νέο κορωνοϊό, αρχίζουν να εγείρονται ανησυχίες για το αν η νόσος που προκαλεί μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητά τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), περισσότερο από το 55% των κρουσμάτων του νέου κορωνοϊού στη χώρα μας είναι άνδρες. Σχεδόν ο ένας στους τρεις (το 30,6%) έχουν ηλικία 18-39 ετών, ενώ το 66% έχουν ηλικία άνω των 40 ετών.

Όπως εξηγεί ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc, ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life, οι ανησυχίες εγείρονται κυρίως επειδή οι όρχεις είναι γνωστό ότι παράγουν την πρωτεΐνη που πιστεύεται ότι χρησιμοποιεί ο νέος κορωνοϊός για να εισέλθει στα κύτταρα. «Η πρωτεΐνη αυτή είναι το μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) και βρίσκεται στην εξωτερική επιφάνεια του τοιχώματος (κυτταρική μεμβράνη) των επιθηλιακών κυττάρων», λέει. «Τα επιθηλιακά κύτταρα των πνευμόνων, της καρδιάς, του λεπτού εντέρου και άλλων οργάνων περιέχουν υψηλά επίπεδα ACE2 και γι’ αυτό πιστεύεται ότι πλήττονται περισσότερο από τον κορωνοϊό. Τα κύτταρα αυτά λειτουργούν ως “πύλη εισόδου” για τον ιό, επειδή αυτός ενώνεται με την ACE2 και κατορθώνει να εισβάλλει στο εσωτερικό τους όπου αρχίζει να αναπαράγεται».

Και συνεχίζει: «Οι όρχεις επίσης έχουν υψηλά επίπεδα ACE2, ιδιαίτερα στα κύτταρα Leydig που παράγουν την τεστοστερόνη και στα κύτταρα Sertoli που συμμετέχουν στην σπερματογένεση (παραγωγή σπερματοζωαρίων). Επομένως, θεωρητικά μπορεί να επηρεάζονται από τον κορωνοϊό και έτσι να μειώνουν τη γονιμότητα του άνδρα. Ωστόσο, οι έως τώρα μελέτες, παρότι είναι λίγες και μικρές, δεν δείχνουν πως είναι πιθανό να συμβαίνει κάτι τέτοιο».

Όπως εξηγεί ο ειδικός, σε πρόσφατη μελέτη στην πόλη Wuhan της Κίνας επιστήμονες συνέκριναν τα επίπεδα των ορμονών της αναπαραγωγής σε 81 άνδρες που νόσησαν από COVID-19 και σε 100 υγιείς συνομηλίκους τους. Οι άνδρες είχαν ηλικία 20-54 ετών (διάμεση ηλικία: 38 έτη). Όσοι είχαν μολυνθεί από τον κορωνοϊό είχαν εκδηλώσει από ήπια έως σοβαρή νόσο. Οι επιστήμονες που πραγματοποίησαν τη μελέτη διαπίστωσαν ότι μεταξύ των δύο ομάδων υπήρξαν παροδικές διαφορές στα επίπεδα διαφόρων ορμονών, αν και οι διαφορές στην τεστοστερόνη δεν ήταν στατιστικά σημαντικές. Έτσι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η λοίμωξη COVID-19 μπορεί να επηρεάζει κάπως τα κύτταρα Sertoli αλλά λιγότερο τα κύτταρα Leydig. Επειδή, εξάλλου, ο κορωνοϊός προκαλεί γενικευμένη φλεγμονή, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο οι παρατηρούμενες ορμονικές αλλαγές να οφείλονται στη φλεγμονή και όχι σε απευθείας βλάβη στα κύτταρα των όρχεων.

Επιπρόσθετα, δύο άλλες μικρές μελέτες δεν εντόπισαν ίχνη του κορωνοϊού στο σπέρμα ανδρών που ανάρρωσαν από αυτόν. Η μία από αυτές δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Andrology και συμπεριέλαβε έξι άνδρες οι οποίοι είχαν εκδηλώσει ενοχλήματα στους όρχεις μετά από τη μόλυνσή τους από τον κορωνοϊό. Ένα μήνα μετά από τη νόσησή τους, οι επιστήμονες τους υπέβαλλαν σε αναλύσεις σπέρματος, οι οποίες δεν βρήκαν κανένα ίχνος του ιού.

Ο ρόλος του πυρετού

«Τα στοιχεία αυτά, παρότι είναι καθησυχαστικά, δεν πρέπει να θεωρούνται οριστικά γιατί όσο περνά ο καιρός μαθαίνουμε ολοένα περισσότερα για το νέο αυτό ιό», διευκρινίζει ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Επιπλέον οι άνδρες δεν πρέπει να εφησυχάζουν γιατί η λοίμωξη από το νέο κορωνοϊό προκαλεί ένα σύμπτωμα το οποίο συσχετίζεται με την ανδρική υπογονιμότητα».

Το σύμπτωμα αυτό είναι ο υψηλός πυρετός, τον οποίο εκδηλώνουν τουλάχιστον οι μισοί από τους ασθενείς με ήπια νόσο και περισσότεροι από οκτώ στους δέκα απ’ όσους εισάγονται στα νοσοκομεία με πιο σοβαρή νόσο. Ο πυρετός είναι μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού, στην προσπάθειά του να εξολοθρεύσει το παθογόνο που τον απειλεί. Ωστόσο επηρεάζει ολόκληρο τον οργανισμό, προκαλώντας υπερθέρμανση στο σώμα, συμπεριλαμβανομένων των όρχεων.

«Παλαιότερες μελέτες με άλλες ιογενείς λοιμώξεις, όπως η γρίπη, έχουν δείξει ότι μπορεί να υπάρξει εποχιακή μείωση της γονιμότητας όταν ένας άνδρας εκδηλώνει υψηλό πυρετό. Η μείωση αυτή εξαρτάται από τη διάρκεια του πυρετού και το πόσο υψηλός είναι», εξηγεί ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Σε μία από τις μελέτες, ασθενείς που ανάρρωναν από γρίπη είχαν παθολογικά ευρήματα στην ανάλυση σπέρματος επί 45 ημέρες μετά την ανάπτυξη του πυρετού. Σε μία άλλη, ο αριθμός των σπερματοζωαρίων και η κινητικότητά τους ήταν μειωμένα για μήνες μετά την υποχώρηση ενός πυρετού που έφτασε τους 39,9 βαθμούς Κελσίου. Επίσης ήταν αυξημένα τα σπερματοζωάρια με κατακερματισμένο DNA (ο κατακερματισμός του DNA είναι ένδειξη γενετικής βλάβης). Στη μελέτη αυτή οι παράμετροι του σπέρματος επέστρεψαν στο φυσιολογικό 79 ημέρες μετά τον πυρετό».

Οι επιπτώσεις αυτές οφείλονται στο ότι οι όρχεις είναι εξαιρετικά ευάλωτοι στη θερμοκρασία. Γι’ αυτό το λόγο βρίσκονται στο εξωτερικό του σώματος (στο όσχεο), όπου η θερμοκρασία είναι 2-4 βαθμοί Κελσίου χαμηλότερη απ’ όση στο εσωτερικό του σώματος. Για τον ίδιο λόγο αντιδρούν και στην περιβαλλοντική θερμοκρασία. Για παράδειγμα έρχονται πιο κοντά στο σώμα όταν έλθουν σε επαφή με πολύ κρύο νερό και χαλαρώνουν όταν εκτίθενται στο ζεστό νερό. Ο μηχανισμός αυτός χρησιμοποιείται αυτόματα από τον οργανισμό για να σταθεροποιεί την θερμοκρασία μέσα στο όσχεο, σε επίπεδα που θα είναι βιώσιμα για τα σπερματοζωάρια.

«Επειδή ένα από τα κύρια συμπτώματα της λοίμωξης από το νέο κορωνοϊό είναι ο υψηλός πυρετός (πάνω από 39 βαθμούς Κελσίου σύμφωνα με πολλές μελέτες), ο οποίος μάλιστα διαρκεί επί ημέρες, είναι πολύ πιθανό να επηρεάζει την ανδρική γονιμότητα. Μάλιστα επειδή η παραγωγή των σπερματοζωαρίων είναι μία πολύπλοκη διαδικασία που διαρκεί 90 ημέρες, μπορεί οι άνδρες να παρουσιάζουν υπογονιμότητα για μερικούς μήνες μετά την ανάρρωσή τους από το νέο ιό», τονίζει ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Με βάση, όμως, τα στοιχεία που έχουμε ως τώρα στα χέρια μας, η όποια συνέπεια στην ανδρική υπογονιμότητα λόγω του πυρετού είναι προσωρινή και αναστρέψιμη».

Επειδή, πάντως, ο νέος κορωνοϊός μάς έχει επιφυλάξει πολλές δυσάρεστες εκπλήξεις ως τώρα, «η καλύτερη θεραπεία για τις όποιες συνέπειές του στην ανδρική γονιμότητα είναι να τον αποφύγουν οι άνδρες, ειδικά αν προγραμματίζουν να αποκτήσουν στο εγγύς μέλλον παιδιά με φυσικό τρόπο ή με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή», τονίζει ο ειδικός. «Ας φροντίσουν λοιπόν να τηρούν όλα τα μέτρα προστασίας που συνιστά ο ΕΟΔΥ για να διαφυλάξουν την υγεία και τη γονιμότητά τους».

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Τα άτομα με διαβήτη είναι γενικά περισσότερα εκτεθειμένα στην ανάπτυξη πολύπλοκων μορφών ιογενών λοιμώξεων και μπορεί να είναι περισσότερο ευάλωτα στον νέο κορωνοϊό.

Συστήματα όπως το FreeStyle Libre επιτρέπει στα άτομα με διαβήτη να ελέγχουν τα επίπεδα της γλυκόζης τους, οποιαδήποτε στιγμή, παντού. Οι ενδείξεις γλυκόζης που καταγράφονται μπορούν να μεταφερθούν στο LibreView – ένα ασφαλές σύστημα διαχείρισης δεδομένων, ώστε οι επαγγελματίες υγείας να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα γλυκόζης των ασθενών τους 24 ώρες το 24ωρο, 7 μέρες την εβδομάδα, χωρίς να υπάρχει ανάγκη να πραγματοποιηθεί επίσκεψη στο ιατρείο. Αυτό το ψηφιακό οικοσύστημα επιτρέπει στον επαγγελματία υγείας την απομακρυσμένη πρόσβαση στα δεδομένα γλυκόζης του ασθενή, διευκολύνοντας την παροχή των κατάλληλων ιατρικών συμβουλών και φροντίδας.

Ο Δρ. Ανδρέας Μελιδώνης, Συντονιστής Διευθυντής του Διαβητολογικού-Καρδιομεταβολικού Κέντρου στο Metropolitan Hospital δήλωσε: «Η εφαρμογή της υψηλής τεχνολογίας στον Σακχαρώδη Διαβήτη συμβάλλει στη σμίκρυνση των αποστάσεων και στην αύξηση των δυνατοτήτων άρτιας παρακολούθησης του ασθενούς. Η αναφορά AGP (ηλεκτρονική απεικόνιση του προφίλ σακχάρου) με τις αναλύσεις των γλυκαιμικών διακυμάνσεων που προσφέρει το LibreView, η τεχνολογία του νέφους (cloud) που μεταφέρει τα μακρινά δεδομένα στην κοντινή οθόνη του υπολογιστή μας και η τηλεϊατρική (διαδικτυακή συμβουλευτική) συνθέτουν ένα εξαιρετικά προηγμένο τεχνολογικό επίπεδο επικοινωνίας ιατρού-ασθενούς. Όταν προ μηνών ξεκινήσαμε την προσπάθεια δημιουργίας σύγχρονου Διαβητολογικού – Καρδιομεταβολικού Κέντρου στο Metropolitan Hospital, θέσαμε προοπτικές και στόχους. Ένας από τους βασικούς μας στόχους ήταν η εφαρμογή της υψηλής τεχνολογίας στη θεραπευτική προσέγγιση του διαβήτη. Σήμερα με το ψηφιακό οικοσύστημα της Abbott που συνθέτουν το FreeStyle Libre και το LibreView αισθανόμαστε ότι είμαστε πλέον πολύ κοντά στη δυνατότητα υλοποίησης του στόχου αυτού».

Με την εφαρμογή της άυλης συνταγογράφησης, η Abbott προσφέρει στα άτομα με διαβήτη τη δυνατότητα να σταλεί το σύστημα FreeStyle Libre απευθείας στο σπίτι τους, αποφεύγοντας επομένως την ανάγκη να επισκεφθούν τον ιατρό τους στο νοσοκομείο ή το ιατρείο. Οι συνταγές μπορούν επίσης να εκτελεστούν από τα φαρμακεία.

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Ο Αν. Καθηγητής Βιοϊατρικής Τεχνολογίας Θεόδωρος Παπαϊωάννου, ο Ιατρός Ιωάννης Ντάνασης και ο Καθηγητής Θάνος Δημόπουλος (https://mdimop.gr/covid19/) της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών παρουσιάζουν δεδομένα από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τη χρήση μέσων προστασίας του προσώπου.

Το Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) θεωρούν ότι η χρήση μάσκας από το γενικό πληθυσμό είναι απαραίτητη, καθώς ο SARS-CoV-2 μπορεί να μεταδοθεί τόσο με μεγάλα σταγονίδια, όσο και με αερόλυμα.

Είναι χαρακτηριστικό πως όταν ένα άτομο απλά ομιλεί διασπείρει σε κανονικές συνθήκες περίπου 1-50 μικροσωματίδια το δευτερόλεπτο, τα οποία έχουν κατά μέσο όρο μέγεθος 1 μm (Asadi και συνεργάτες Scientific Reports 2019;9:2348). Τα επιδημιολογικά δεδομένα δείχνουν ότι ο βασικός τρόπος μετάδοσης στην κοινότητα είναι μέσω αυτών των σταγονιδίων που εισβάλλουν στους βλεννογόνους (μύτη, στόμα, μάτια) επίνοσων ατόμων (Burke  RM και συνεργάτες. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020;69(9):245-246).

Οι διαφανείς ασπίδες προσώπου διατίθενται σε διάφορες μορφές και σχέδια, αλλά όλες αποτελούνται από ένα διαφανή πλαστικό φραγμό που καλύπτει το πρόσωπο. Για βέλτιστη προστασία, η ασπίδα πρέπει να εκτείνεται κάτω από το πηγούνι προς τα εμπρός, εκατέρωθεν στα αυτιά και δεν πρέπει να υπάρχει εκτεθειμένο κενό μεταξύ του μετώπου και του κεφαλιού της ασπίδας. Επίσης θα πρέπει η διαφανής ασπίδα να απέχει από το πρόσωπο μια ικανοποιητική απόσταση ώστε αφενός να μη θολώνει και αφετέρου να επιτρέπει την παράλληλη χρήση γυαλιών ή/και αναπνευστικής μάσκας από υγειονομικό προσωπικό. Για την κατασκευή τους, εκτός από την βιομηχανική μαζική παραγωγή τους, είναι σημαντική και η συνεισφορά της τεχνολογίας τρισδιάστατης εκτύπωσης (3D printing) (Falanagan Acad Radiol. 2020, doi: 10.1016/j.acra.2020.04.020).

Τα πλεονεκτήματα των διαφανών ασπίδων προσώπου αναλύουν οι E.N.Perencevich και συνεργάτες σε πρόσφατη δημοσίευσή τους (29 Απριλίου 2020) στο περιοδικό JAMA (doi:10.1001/jama.2020.7477).

• Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, οι διαφανείς ασπίδες προσώπου μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, και ανάλογα με τα υλικά κατασκευής τους καθαρίζονται εύκολα με σαπούνι και νερό ή κοινά οικιακά απολυμαντικά.
• Φοριούνται άνετα, ενώ παράλληλα προστατεύουν τις πύλες εισόδου ιικών σωματιδίων και μειώνουν τις πιθανότητες αυτομόλυνσης εμποδίζοντας τον χρήστη να αγγίξει το πρόσωπό του με τα χέρια του.
• Δεν δυσκολεύουν την αναπνοή και μπορούν να χρησιμοποιηθούν παράλληλα με άλλα μέσα προστασίας του προσώπου.
• Τα άτομα που φορούν ιατρικές μάσκες συχνά πρέπει να τις αφαιρούν για να επικοινωνούν με τους γύρω τους κάτι το οποίο δεν είναι απαραίτητο με τις διαφανείς ασπίδες προσώπου.
• Η χρήση διαφανούς ασπίδας προσώπου είναι επίσης μια υπενθύμιση για τη διατήρηση της κοινωνικής απόστασης, αλλά επιτρέπει την ορατότητα των εκφράσεων του προσώπου και των κινήσεων των χειλιών κατά την εκφορά λόγου. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται κοινωνική απόσταση αλλά διευκολύνεται η επικοινωνία και η συναναστροφή με τον συνάνθρωπο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διαφανείς ασπίδες προσώπου φαίνεται να μειώνουν σημαντικά την έκθεση και στον ιό της γρίπης, που μεταδίδεται επίσης με σταγονίδια (J Occup Environ Hyg. 2014;11(8):509-18). Η βασική εφαρμογή των διαφανών ασπίδων προσώπου είναι για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, καθώς προσφέρουν επιπλέον προστασία προσώπου, ειδικά κατά τη δημιουργία αερολύματος.

Στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει αναπτυχθεί ένα δίκτυο εθελοντών που αποτελείται από Καθηγητές, Ερευνητές και Φοιτητές, με στόχο την κατασκευή διαφανών ασπίδων προσώπου μέσω τρισδιάστατης εκτύπωσης. Στη δράση αυτή αξιοποιούνται 25 εκτυπωτές (3D printers) με τους οποίους είναι δυνατή η κατασκευή περίπου 50-60 προστατευτικών διαφανών ασπίδων προσώπου την ημέρα. Το διάστημα 27-30 Απριλίου 2020 διανεμήθηκαν περίπου 400 προστατευτικές διαφανείς ασπίδες προσώπου σε Πανεπιστημιακές Κλινικές και Νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ των Αθηνών.

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Η αντιμετώπιση του κορωνοϊού με ένα αποτελεσματικό εμβόλιο, βασίζεται στην υπόθεση ότι αυτό θα μπορέσει να προκαλέσει την παραγωγή ειδικών εξουδετερωτικών αντισωμάτων για τον SARS–CoV-2. Έως ότου γίνει δυνατή η παραγωγή και διάθεση ενός αποτελεσματικού και ασφαλούς εμβολίου, οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν άλλους τρόπους για την παραγωγή αποτελεσματικών αντισωμάτων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν άμεσα. Υπάρχουν διάφορες  προσεγγίσεις πάνω στο θέμα.

Η πιο άμεση και σχετικά προσβάσιμη μέθοδος είναι η χρήση αντισωμάτων από ασθενείς που νόσησαν με τον ιό και ανάρρωσαν. Θεωρητικά στο αίμα των ασθενών  θα κυκλοφορούν αρκετά αντισώματα τα οποία θα μπορούν να εξουδετερώσουν τον ιό. Αυτός είναι και ο σκοπός των κλινικών μελετών με πλάσμα από δότες που είχαν νοσήσει με COVID-19. Υπάρχουν πολλά δεδομένα και παραδείγματα από άλλες ιογενείς λοιμώξεις ότι αυτός είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος. Στην Ελλάδα υπάρχει σε εξέλιξη μελέτη για την συλλογή και χορήγηση πλάσματος από αναρρώσαντες ασθενείς.

Μια άλλη πηγή έτοιμων αντισωμάτων θα μπορούσε να είναι τα ζώα. Αυτή είναι μια προσέγγιση που έχει χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν και βασίζεται στο γεγονός ότι ορισμένα είδη ζώων παράγουν σε σημαντικές ποσότητες αντισώματα έναντι ορισμένων ιών είτε επειδή μολύνονται συχνά από αυτούς είτε επειδή  είναι σχετικά ανθεκτικά σε αυτό τον ιό και όταν εμβολιαστούν με αυτόν παράγουν μεγάλες ποσότητες αντισωμάτων τις οποίες μπορούμε να συλλέξουμε και να επεξεργαστούμε. Η επεξεργασία είναι απαραίτητη δεδομένου ότι τα αντισώματα που έχουν παραχθεί σε ζώα, δεν μπορούν να χορηγηθούν απευθείας γιατί θα αντιδράσει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου εναντίον των αντισωμάτων.  Σε πρόσφατη μελέτη στο περιοδικό Cell περιγράφεται η απομόνωση τέτοιων ειδικών αντισωμάτων από λάμα τα οποία είχαν εμβολιαστεί με κορωνοϊούς. Τα λάμα, όπως και οι στενοί τους συγγενείς οι καμήλες, αποτελούν ξενιστές ορισμένων κορωνοϊών όπως του MERS και του SARS. Επιπλέον τα λάμα και οι καμήλες παράγουν μια τάξη αντισωμάτων, τα οποία  διαφέρουν από τα ανθρώπινα, καθώς λείπει μια περιοχή (η μια από τις δυο αλυσίδες, έχουν μόνο βαριά αλυσίδα, αντί βαριά και ελαφρά). Αυτά τα αντισώματα αναφέρονται ως αντίσωμα μονής περιοχής (VHH ή Nanobody) και μπορούν να αποκτήσουν συγγένεια και ειδικότητα για αντιγόνα συγκρίσιμη με τα συμβατικά αντισώματα. Όμως έχουν μερικά σημαντικά πλεονεκτήματα: μπορούν εύκολα να κατασκευαστούν σε πολυσθενείς μορφές, έχουν υψηλότερη θερμική και χημική σταθερότητα από τα περισσότερα αντισώματα και επηρεάζονται λιγότερο από «δομικά» εμπόδια που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη σύνδεση των μεγαλύτερων συμβατικών αντισωμάτων. (πηγή: Wrapp D et al  Structural Basis for Potent Neutralization of Betacoronaviruses by Single-Domain Camelid Antibodies, Cell, May 05, 2020 DOI: https://doi.org/10.1016/j.cell.2020.04.031)

Μια άλλη λύση είναι η κατασκευή στο εργαστήριο ειδικών μονοκλωνικών αντισωμάτων που αναγνωρίζουν το ιό και τον αδρανοποιούν. Η κατάλληλη τεχνολογία και τεχνογνωσία υπάρχει. Καθώς μονοκλωνικά αντισώματα χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια σε πολλά νοσήματα. Ουσιαστικά παράγονται από μικρόβια μέσα στα οποία έχει εισαχθεί η πληροφορία για την κατασκευή του αντισώματος που μας ενδιαφέρει. Ένα βασικό πλεονέκτημα είναι ότι οι ποσότητες που μπορούν να παρασκευαστούν είναι ουσιαστικά απεριόριστες. Στην αρχή της εβδομάδας αναφερθήκαν τα αποτελέσματα μελέτης από τη Ολλανδία, σχετικά με την η παρασκευή τέτοιων ειδικών αντισωμάτων έναντι του SARS–CoV-2 στο εργαστήριο. (πηγή: Wang C. et al A human monoclonal antibody blocking SARS-CoV-2 infection, Nature Communications volume 11, Article number: 2251; 2020)

Μια άλλη ενδιαφέρουσα σχετική ανακοίνωση ήρθε από το Ινστιτούτο Βιολογικής Έρευνας του Ισραήλ (IIBR). Στο siteτου έγκυρου ινστιτούτου αναφέρεται  ότι οι ερευνητές του ανέπτυξαν ένα αντίσωμα που εξουδετερώνει το SARS-CoV2.Το Ισραηλινό Υπουργείο Άμυνας μιλώντας εξ ονόματος του Ινστιτούτου, τόνισε ότι αυτό το επίτευγμα θα μπορούσε ενδεχομένως να εξελιχθεί σε θεραπεία για ασθενείς με COVID-19. Σύμφωνα με το IIBR, πρόκειται για μονοκλωνικό αντίσωμα, το οποίο όπως αναφέρει η ανακοίνωση “απέδειξε την ικανότητα του να εξουδετερώνει τον κορωνοϊό” και το αντίσωμα δοκιμάστηκε ειδικά στον SARS CoV2. “Αυτό είναι ένα σημαντικό ορόσημο, το οποίο θα ακολουθήσει μια σειρά πολύπλοκων δοκιμών και μια διαδικασία κανονιστικών εγκρίσεων”, ανέφερε το Υπουργείο. Το Ινστιτούτο επιδιώκει τώρα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την ανάπτυξή του, σύμφωνα με την ανακοίνωση, αλλά ακόμα τα αποτελέσματα δεν έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικό περιοδικό. (πηγή: https://iibr.gov.il/Pages/home.aspx)

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Θέμα ευθύνης χαρακτήρισε το να εμβολιάζονται οι υγειονομικοί για γρίπη, ο λοιμωξιολόγος, εκπρόσωπος τύπου του Υπουργείου Υγείας για τον νέο κορωνοϊό, κ. Σωτήρης Τσιόδρας κατά τη χθεσινή ενημέρωση των συντακτών.

Όπως διευκρίνισε ο κ. Τσιόδρας. “ο εμβολιασμός για τη γρίπη θα βοηθήσει πάρα πολύ και στην αντιμετώπιση ενός τυχόν δεύτερου κύματος του ιού τον επόμενο χειμώνα, γιατί θα περιορίσει κατά κάποιο τρόπο την κυκλοφορία ενός ιού εξίσου επικίνδυνου, όπως ο ιός της γρίπης, ο οποίος αφορά ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού και δη ανθρώπους που νοσηλεύονται στα νοσοκομεία”.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η μόνη χώρα στον κόσμο η οποία έχει στα κριτήρια αντιγριπικού εμβολιασμού όλο τον πληθυσμό, δηλαδή όποιον θέλει να εμβολιαστεί, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες.  Θα δούμε αν θα αλλάξει η στρατηγική προσέγγιση στο επόμενο έτος σχετικά με το εμβόλιο της γρίπης.

“Πάντα στην Δημόσια Υγεία υπάρχει και αυτό που δεν φαίνεται, «το όφελος που δεν είδες» που έλεγε ο αείμνηστος Καθηγητής μας και Καθηγητής μου ο Δημήτρης ο Τριχόπουλος. Ότι δηλαδή βλέπεις τους θανάτους που είχες, οι οποίοι είναι τραγικοί και σε σοκάρουν και σε λυγίζουν, δεν βλέπεις όμως τις ζωές που κέρδισες. Και αυτό είναι ένα σημαντικό όφελος σε αυτή την πανδημία στην πατρίδα μας, που δεν το έχουμε δει και δεν το αναγνωρίζουμε. Και μάλιστα, όταν βλέπεις μια τέτοια πορεία θανάτων τόσο γρήγορα και τόσο μαζικά, παρ’ όλα τα μέτρα, αυτό είναι κάτι άλλο το οποίο είναι σημαντικό να το κατανοήσουμε. Έτσι γίνεται και με τη γρίπη. Κάνεις έναν εμβολιασμό ο οποίος δεν είναι 100% αποτελεσματικός και αυτό που μας μένει, είναι αυτός μπολιάστηκε και πέθανε. Είναι λάθος. Μακάρι να ήταν μπολιασμένοι όσοι είχαν πεθάνει, γιατί το όφελος θα ήταν ασυγκρίτως περισσότερο. Δεν το καταλαβαίνει ο κόσμος αυτό και το θεωρεί αποτυχία. Το εμβόλιο σαν μαζικό μέτρο προστασίας Δημόσιας Υγείας αναδεικνύεται όχι μόνο λόγω γρίπης, αλλά και λόγω άλλων λοιμωδών νοσημάτων τα οποία προλαμβάνει. Μόνο για την ιλαρά, υπολογίζεται ότι έχουν σωθεί δεκάδες εκατομμύρια ζωές τα τελευταία 20 χρόνια”.

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

 

 

---

 

Τη Δευτέρα οι μαθητές της Γ Λυκείου επιστρέφουν στις σχολικές αίθουσες. Ποια θα είναι η νέα καθημερινότητα στα σχολεία; Ο υφουπυργός Πολιτικής Προστασίας, κ. Νίκος Χαρδαλιάς έδωσε όλες τις οδηγίες:

“Περιορίζεται ο συνωστισμός κατά την προσέλευση και την αποχώρηση από την σχολική μονάδα, φροντίζοντας να τηρούνται αποστάσεις μεταξύ των μαθητών.

Δεν πραγματοποιείται συγκέντρωση μαθητών στον προαύλιο χώρο πριν την έναρξη του προγράμματος.

Η καθιερωμένη διαδικασία πραγματοποιείται στις αίθουσες.

Οι σχολικές αίθουσες πρέπει να διαμορφωθούν έτσι, ώστε να μεγιστοποιείται η απόσταση μεταξύ των μαθητών, στο πλαίσιο του εφικτού, δηλαδή, ένας μαθητής ανά θρανίο. Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός μαθητών ανά σχολική αίθουσα ορίζεται στους 15.

Τάξεις ή τμήματα τάξεων με περισσότερους των 15 μαθητών, χωρίζονται σε υποτμήματα ίσης δυναμικής και εφαρμόζουν εκ περιτροπής τη διδασκαλία. Εφόσον σε κάποια σχολική μονάδα πλεονάζουν κατάλληλες, ιδίως για την τήρηση αποστάσεων μεταξύ των μαθητών, σχολικές αίθουσες, η διδασκαλία σε υποτμήματα που προκύπτουν μετά την ως άνω κατανομή, μπορεί να είναι και καθημερινή.

Η απόσταση μεταξύ των μαθητών πρέπει να είναι ίση με 1,5 μέτρο μήκος. Εάν κάποια σχολική αίθουσα δεν επαρκεί για την τήρηση αυτής της απόστασης, τότε το τμήμα, ανεξαρτήτως αριθμού μαθητών, χωρίζεται σε υποτμήματα.

Προκειμένου να περιοριστεί ο συγχρωτισμός, είναι  σημαντικό να υιοθετηθούν πρακτικές συστηματικού διαχωρισμού των μαθητών και κατά τα διαλείμματα. Τι θα πρέπει να προσέξουν οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί στα διαλείμματα.

Πρώτον, σταδιακή και με σειρά έξοδο των μαθητών στο προαύλιο.

Δεύτερον, διαφορετικοί χώροι για τους μαθητές κάθε τμήματος στο προαύλιο.

Τρίτον, φυσικός αερισμός των αιθουσών στο διάλειμμα

Και τέλος, απαγόρευση παιχνιδιών με μπάλα όπως μπάσκετ, ποδόσφαιρο, βόλεϊ.

Επισημαίνεται ότι εκτός από τη διαρρύθμιση των σχολικών αιθουσών, σημαντική είναι η αποσυμφόρηση και του γραφείου των εκπαιδευτικών”.

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας