Κατηγορία: ΥΓΕΙΑ

Βασίλειος Μπαρμπούνης
Παθολόγος Ογκολόγος
Διευθυντής Ογκολογικής Kλινικής
Nοσοκομείου ΙΑΣΩ
Ταμίας της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας
Εmail: vasbarb@gmail.com

Στη σημερινή εποχή οι δυνατότητες που έχουν οι ασθενείς είναι πολύ περισσότερες από εκείνες που είχαν πριν από λίγα χρόνια . Τεράστιες πρόοδοι έχουν γίνει σε όλους τους τομείς της θεραπείας των ασθενών,για όλα τα στάδια και για όλους τους ιστολογικούς τύπους.

Βέβαια,ή εξέλιξη δεν είναι ίδια για όλους τους τομείς αλλά το σημαντικό είναι ότι συνεχίζεται χωρίς καμία διακοπή αδιαλείπτως.
Οι γυναίκες οι οποίες έχουν ορμονοευαίσθητο καρκίνο, μπορούν να λάβουν ορμονική θεραπεία είτε μετά το χειρουργείο είτε μετά το χειρουργείο και την χημειοθεραπεία τους. Ολοένα περισσότερες γυναίκες, πλέον, αποφεύγουν την χημειοθεραπεία, είτε γιατί η νόσος τους αναγνωρίζεται σε πρωιμότερα στάδια, είτε γιατί η μοριακή τους υπογραφή συνηγορεί υπέρ της ορμονοθεραπείας .

Όταν η νόσος γίνει μεταστατική, οι δυνατότητες που υπάρχουν για αυτές τις ασθενείς, είναι ο συνδυασμός ορμονοθεραπείας με παράγοντες που αποκαλούνται αναστολείς CDK4/6.Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα,καλύτερη ανταπόκριση,ισοδύναμη με την χημειοθεραπεία,αλλά με πολύ λιγότερες παρενέργειες. Πρόσφατα έχει βρεθεί ότι για ορισμένους ασθενείς υψηλού κινδύνου, μπορεί να συνδυαστεί η ορμονοθεραπεία και οι αναστολείς CDK4/6 ως επικουρική θεραπεία .Τα πολύ καλά τους αποτελέσματα έχουν αποδειχθεί με 2 τουλάχιστον κλινικές μελέτες.
Η πρόοδος στην κλασική χημειοθεραπεία δεν είναι αντίστοιχη με εκείνη στους άλλους τομείς απλούστατα διότι οι άλλοι τομείς έχουν δείξει την αποτελεσματικότητα τους με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Εκτός όμως από αυτές τις θεραπείες, υπάρχουν τα συζευγμένα μονοκλωνικά αντισώματα,τα οποία είναι αντισώματα εναντίον ειδικού υποδοχέα και τα οποία στο άκρο τους φέρουν ένα ισχυρό κυτταροστατικό φάρμακο ή μια ισχυρή τοξίνη .Τα αποτελέσματα αυτών των φαρμάκων,έχουν δείξει πραγματικά ότι δεν υπάρχουν δύσκολες μορφές καρκίνου του μαστού και η κοινότητα ευελπιστεί,ότι σε λίγο θα έχουν αντικαταστήσει την κοινή χημειοθεραπεία .Ένας άλλος θεραπευτικός τομέας παρουσιάζει εξαιρετική άνοδο και αυτός είναι η ανοσοθεραπεία Eιδικά όμως για τον καρκίνο του μαστού, η ανοσοθεραπεία δεν έχει τα ίδια αποτελέσματα με εκείνα που παρουσιάζει σε άλλους κακοήθεις όγκους, όμως ήδη η ανοσοθεραπεία χρησιμοποιείται ως προεγχειρητική θεραπεία σε ασθενείς οι οποίοι έχουνε τριπλά αρνητικό όπως λέγεται καρκίνο. Ένα άλλο φάρμακο,είναι τα μικρά έξυπνα μόρια,τα οποία επιτίθενται εναντίον ενδοκυττάριων ή εξωκυττάριων υποδοχέων και προσφέρουν πολύ καλές ανταποκρίσεις σε περιπτώσεις που μέχρι τώρα θεωρούνταν πολύ δύσκολες.

Πρέπει να τονισθεί,ότι εκτός από τα φάρμακα, έχουν αλλάξει και οι στρατηγικές μας εναντίον αυτής της ασθένειας, έτσι τώρα πια ολοένα περισσότεροι ασθενείς παίρνουν τη θεραπεία τους πριν από το χειρουργείο και ανάλογα με τα ευρήματα της ιστολογικής εξέτασης,είναι δυνατόν να σταματήσουν εκεί τη θεραπεία τους ή να τη συνεχίσουν με ειδικά και συγκεκριμένα φάρμακα .Έτσι λοιπόν η προεγχειρητική θεραπεία,κερδίζει ολοένα έδαφος, γιατί έχει πολλά προτερήματα έναντι της επικουρικής μετεγχειρητικής θεραπείας.

Όσον αφορά τους ασθενείς που λαμβάνουν κλασσική χημειοθεραπεία,υπάρχουν πλέον πολλά ανακουφιστικά φάρμακα για τις ανεπιθύμητες ενέργειες της.Τώρα πια και η αλωπεκία είναι πολύ λιγότερη και η ναυτία και ο έμετος έχουν σχεδόν εξαφανιστεί και δεν αποτελούν πρόβλημα ενώ η λευκοπενία και η πτώση του αιματοκρίτη αντιμετωπίζονται επιτυχώς με τους κατάλληλους παράγοντες .Το μήνυμα λοιπόν είναι,ότι υπάρχουν πολλές επιλογές θεραπείας για όλα τα στάδια της νόσου πιο ευγενικές με τον ασθενή και πιο αποτελεσματικές με τον καρκίνο.

Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα
Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών
Χειρουργός–Γυναικολόγος, Μαστολόγος-Ογκολόγος
Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας
Εθνικός Εκπρόσωπος στην Ε.Ε. για τον καρκίνο του
μαστού και τα Κέντρα μαστού
Δ/ντης Ελληνικής Σχολής Μαστολογίας
Εmail: lydiamouzaka@yahoo.gr

O καρκίνος του μαστού κατέχει διεθνώς την 1η θέση κακοήθειας και τη 2η θέση θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού στη γυναίκα .
Οι επιδημιολογικοί παράγοντες που επιδρούν στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού είναι: Φυλετικοί, γενετικοί, ορμονικοί, κληρονομικοί, περιβαλλοντικοί, μια προηγηθείσα βιοψία και ψυχολογικοί. Οι παράγοντες αυτοί έχουν αναφερθεί στο άλλο άρθρο μου «Πρόληψη και ενημέρωση για τον καρκίνο του μαστού».

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού αφορά την:
α) Χειρουργική β) Ακτινοθεραπεία γ) Χημειοθεραπεία και Ορμονοθεραπεία.
Η χειρουργική αντιμετώπιση αφορά την
α) Ριζική χειρουργική που περιλαμβάνει την:
✤ Τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή όπου μαζί με τον μαζικό αδένα αφαιρούνται και οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες, και
✤ Απλή μαστεκτομή όπου αφαιρείται ο μαστός και ο λεμφαδένας φρουρός.

β) Την συντηρητική χειρουργική αντιμετώπιση με:
✤ τμηματεκτομή,
✤ ογκεκτομή,
✤ ογκοπλαστική,
✤ λεμφαδένα φρουρό και +/- λεμφαδενικό καθαρισμό.

Η επιλογή της χειρουργικής επέμβασης στον καρκίνο του μαστού «Δεν είναι ONE SIZE επέμβαση» και πρέπει να είναι απόλυτα εξατομικευμένη στην κάθε ασθενή και οπωσδήποτε θα πρέπει να έχει Ογκολογικό και Αισθητικό αποτέλεσμα. Η επιλογή του είδους της χειρουργικής επέμβασης για να μπορεί να είναι ογκολογικά αποδεκτή, θα πρέπει να μην αυξάνει το ποσοστό της τοπικής υποτροπής στη 10ετία, με τη χειρουργική επέμβαση που θα διαλέξουμε, πάνω από 1%.
Από την άλλη να ξεκαθαρίσουμε ότι η ανάπτυξη απομακρυσμένων μεταστάσεων είναι ανεξάρτητη της τοπικής υποτροπής.

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις τις οποίες εκτιμούμε για να κάνουμε συντηρητική χειρουργική επέμβαση. Αυτές είναι:
✤ γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας
✤ όγκοι μικρού μεγέθους <2 εκ. έως και 3 εκ.
✤ σχέση μεγέθους όγκου με μέγεθος μαστού.
Δεν μπορούμε να κάνουμε συντηρητική επέμβαση σε ένα πολύ μικρό μαστό, εάν έχει ένα ογκίδιο 2,5- 3εκ., εάν όμως ο μαστός είναι μεγάλος έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε.
Σε μονοεστιακούς όγκους ή το πολύ διπλοεστιακούς, αλλά που είναι στο ίδιο τεταρτημόριο, μπορεί να γίνει συντηρητική επέμβαση, αλλά χρειάζεται η αντιμετώπιση να γίνει από έμπειρο μαστολόγο για να μην υπάρχει παραμόρφωση του μαστού. Τέλος η επιθυμία της ασθενούς και ο βαθμός συμμόρφωσης ασθενούς προς τη συντηρητική θεραπεία είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες.
Για να εκφράσει η ασθενής την επιθυμία της θα πρέπει να της εξηγηθεί με κάθε λεπτομέρεια το τι έχει,  σε τι είδους επέμβαση συστήνεται να υποβληθεί και να συμμετέχει η ίδια στη λήψη της απόφασης.  Τέλος θα πρέπει να υπάρχει η γραπτή συγκατάθεση της ασθενούς πριν το χειρουργείο.

ΑΠΟΛΥΤΕΣ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Υπάρχουν και οι απόλυτες αντενδείξεις για να μην γίνει μία συντηρητική χειρουργική επέμβαση και αυτές είναι: 
✤ η πολυκεντρικότητα του όγκου,
✤ οι μεγάλοι όγκοι,
✤ η τοπική εκτεταμένη κακοήθεια,
✤ ο φλεγμονώδης καρκίνος,
✤ οι διάχυτες συρρέουσες μικροαποτιτανώσεις,
✤ η εγκυμοσύνη  1ου και 2ου τριμήνου,
✤ η γονιδιακή επιβάρυνση της γυναίκας,
✤ η προηγηθείσα ακτινοβολία του θωρακικού τοιχώματος και
✤ η νόσος του κολλαγόνου.

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Στις σχετικές αντενδείξεις συμπεριλαμβάνονται:
✤ οι νέες γυναίκες,
✤ ο λοβιακός διηθητικός καρκίνος και
✤ ο λοβιακός μη διηθητικός καρκίνος μαστού, επειδή και οι δύο μπορεί να έχουν πολυεστιακή ανάπτυξη,
✤ το βεβαρημένο κληρονομικό ιστορικό και
✤ η νόσος του Paget.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Ειδικές καταστάσεις που θέλουν σκέψη είναι:
✤ το μη διηθητικό πορογενές καρκίνωμα του μαστού με διάχυτες μικροαποτιτανώσεις και
✤ οι διπλοεστικοί όγκοι στο ίδιο τεταρτημόριο.

ΟΓΚΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ
Είναι ο συνδυασμός του καλού αισθητικού αποτελέσματος με τη βέλτιστη ογκολογική εξαίρεση της βλάβης και  σχετίζεται με τη βελτίωση των χειρουργικών δυνατοτήτων για να αποφεύγεται η μαστεκτομή και να επιτυγχάνεται η διατήρηση του μαστού των γυναικών.
Για να μπορέσουμε να κάνουμε συντηρητική χειρουργική επέμβαση στοχεύουμε να έχουμε παρασκεύασμα με τα περιφερειακά όρια του όγκου ελεύθερα νόσου. Κύριες αιτίες για τη μη σωστή εκτίμηση των εγχειρητικών ορίων είναι:
✤ ακατάλληλη εξαίρεση του μαζικού ιστού και
✤ διακοπτόμενη επέκταση των καρκινικών κυττάρων από τον πρωτοπαθή όγκο.

Αντιγόνη Σουρλά
Παθολογοανατόμος
Επιστημονικός Συνεργάτης Α Παθολογοανατομικό Εργαστήριο Ιατρικής Σχολής, ΕΚΠΑ
Επιστημονικός Συνεργάτης, Παθολογοανατομικό Εργαστήριο Ομίλου Βιοιατρικής, Νοσοκομείου ΡΕΑ
Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου Ελληνικής Μαστολογικής Εταιρείας
Εmail: asourla@hotmail.com

O καρκίνος του μαστού αντιπροσωπεύει την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες ηλικίας 35 έως 59 ετών και ευθύνεται για το 26,5% του συνόλου των νέων διαγνώσεων καρκίνου στις γυναίκες στις χώρες της Ε.Ε. και για 17,5% των θανάτων.
Στην Ελλάδα καταγράφονται γύρω στις 7.500 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο ενώ υπολογίζεται πως 1 στις 8 γυναίκες ότι θα εμφανίσει καρκίνο μαστού κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Ο προληπτικός έλεγχος των μαστών είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της έγκαιρης διάγνωσης και συνίσταται σε:
✤ Κλινική εξέταση των μαστών από ιατρό Ειδικό Μαστολόγο,
✤ Μαστογραφία ψηφιακή ή με τομοσύνθεση (τρισδιάστατη απεικόνιση),
Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας για τον Καρκίνο του μαστού, ο προληπτικός ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία αφορά σε: α. Γυναίκες >40 ετών και υποχρεωτικά γυναίκες 45-54 ετών και β. Γυναίκες >55 ετών κάθε ένα ή δύο χρόνια.
Γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού, όπως π.χ. γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού σε συγγενή πρώτου βαθμού, (20-25% κίνδυνο κατά τη διάρκεια της ζωής τους) ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 30 ετών.

✤ Υπερηχογράφημα μαστών, και
✤ Μαγνητική μαστογραφία (MRI) για την λεπτομερέστερη εκτίμηση ύποπτων αλλοιώσεων.
✤ Κυτταρολογική εξέταση
Η λήψη του υλικού για Κυτταρολογική εξέταση κάθε ύποπτης αλλοίωσης μπορεί να γίνει με λεπτή βελόνα που προσαρμόζεται σε σύριγγα και αναρροφά κύτταρα τα οποία στη συνέχεια εξετάζονται στο μικροσκόπιο από Κυτταρολόγο.
✤ Ιστολογική εξέταση
Είναι η πιο σημαντική εξέταση με την οποία τίθεται η διάγνωση των όγκων του μαστού.

Η λήψη του υλικού για την εξέταση κάθε ύποπτης αλλοίωσης μπορεί να γίνει με:
✤ Με χοντρή βελόνα όπου αφαιρείται μικρό τμήμα του όγκου (core biopsy, μέθοδος εκλογής) με τοπική αναισθησία.
✤ Με Στερεοτακτική βιοψία. Γίνεται με ειδικό μηχάνημα, ιδίως όταν η βλάβη του μαστού δεν είναι ψηλαφητή και ως εξέταση προσφέρει μεγαλύτερη ποσότητα ιστού.
✤ Ανοιχτή χειρουργική βιοψία (με χειρουργική εξαίρεση).
Με την διάγνωση του καρκίνου του μαστού ακολουθεί η διαδικασία της Σταδιοποίησης της νόσου με μία σειρά εξετάσεων (αξονική τομογραφία, σπινθηρογράφημα, Τομογραφία Εκπομπής Ποζιτρονίων – PET), προκειμένου να προσδιοριστεί το Στάδιο της νόσου, όπου αποκλείεται ή επιβεβαιώνεται η παρουσία μεταστάσεων.
Κεντρικός άξονας της θεραπείας είναι η χειρουργική εξαίρεση του καρκινώματος κατά τη διάρκεια της οποίας διερευνάται και η τυχόν παρουσία μεταστάσεων στους λεμφαδένες της μασχάλης (με βιοψία και ιστολογική εξέταση των λεμφαδένων) η οποία θα καθορίσει και το είδος της επέμβασης.
Επίσης, η εξέταση του υλικού της βιοψίας παρέχει πολύτιμες και απαραίτητες πληροφορίες για τον τύπο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καρκινώματος με την εφαρμογή προηγμένων τεχνικών μοριακής βιολογίας και γενετικής ανάλυσης.

Οι σημαντικότεροι βιολογικοί δείκτες που προσδιορίζονται σε ιστολογικό υλικό και καθορίζουν την ανταπόκριση σε στοχευμένες θεραπείες και σχετίζονται με την επιβίωση περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό:
✤ των υποδοχέων οιστρογόνων και προγεστερόνης ώστε να προβλεφθεί η ανταπόκρισή τους σε ορμονική θεραπεία,
✤ βιοδεικτών όπως Her-2, PDL-1
✤ ανάλυση γονιδίων –γονιδιακή υπογραφή του όγκου.
Ο ιστολογικός τύπος του καρκινώματος, το στάδιο της νόσου και τα αποτελέσματα των βιοδεικτών αποτελούν τη βάση για την επιλογή της εξατομικευμένης θεραπείας δηλαδή της ενδεδειγμένης και αποτελεσματικής θεραπείας και με τις λιγότερες παρενέργειες για την κάθε ασθενή.
Η διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού προϋποθέτει τη συνεργασία πολλών ιατρικών ειδικοτήτων όπως Χειρουργών-Μαστολόγων, Παθολόγων -Ογκολόγων, Ακτινοθεραπευτών-Ογκολόγων, Παθολογοανατόμων, Μοριακών Βιολόγων, αλλά και Ψυχολόγων-Ψυχοθεραπευτών που θα στηρίξουν την κάθε γυναίκα αλλά και τα άτομα του περιβάλλοντός της σε μία δύσκολη δοκιμασία με ένα μοναδικό στόχο: την έγκαιρη διάγνωση και την ίαση.

Αντιγόνη Πουλτσίδη, Επίκουρη καθηγήτρια Χειρουργικής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Χειρουργός μαστού, Γενική Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας

Η μασταλγία δηλαδή πόνος στον μαστό ή μαστοδυνία, όπως ονομάζεται όταν το άλγος είναι πάρα πολύ έντονο, αποτελεί μία πολύ συχνή αιτία προσέλευσης γυναικών προς εξέταση σε ειδικό ιατρό.

Η μασταλγία μπορεί να είναι κυκλικού τύπου ή μη κυκλικού τύπου ή να σχετίζεται με αίτια εκτός του μαζικού αδένα, που δημιουργούν αντανάκλαση του άλγους στην περιοχή του μαστού. Τα αίτια αυτά κατά κύριο λόγο έχουν σχέση με το μυοσκελετικό σύστημα της περιοχής, του θωρακικού κλωβού ή του αυχένα, ή/και την σύστοιχη άρθρωση του ώμου.

Η κυκλικού τύπου μασταλγία ακολουθεί τις μεταβολές του καταμήνιου κύκλου, με εμφάνιση του άλγους και του «πρηξίματος» των μαστών πριν από την έμμηνο ρύση. Δεν είναι ανησυχητική διότι τα αίτια της, κατά κύριο λόγο, είναι φυσιολογικά, ορμονικού τύπου. Λήψη αντισυλληπτικών ή άλλων σκευασμάτων που επηρεάζουν τον ορμονικό άξονα μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση. Για την αντιμετώπισή της προτείνονται γενικά μέτρα, όπως υποστηρικτός στηθόδεσμος, δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά και σε αλάτι και μείωση της κατανάλωσης καφεΐνης.

Η μη κυκλικού τύπου μασταλγία συνήθως είναι συνεχής, εμφανίζεται ξαφνικά και δεν έχει σχέση με τον καταμήνιο κύκλο και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ετερόπλευρη ή εστιακή.
Τα αίτια της μη κυκλικής μασταλγίας μπορεί να είναι καλοήθεις παθήσεις του μαστού (μαστοί με «ινοκυστική μαστοπάθεια» ή αλλιώς οι πυκνοί μαστοί, με ινοαδενώματα ή/και κύστεις που δημιουργούν σημεία ευαισθησίας στον αδένα), λήψη αντικαταθλιπτικών ή αντιψυχωσικών σκευασμάτων, ή κάποια προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση στον μαστό. Σπάνια η αιτία μπορεί να είναι κακοήθεια του μαστού, σε πολύ μικρό ποσοστό βέβαια (<10%), αλλά και πολλές φορές μπορεί να μην βρεθεί κανένα αίτιο.

Ωστόσο δύο είναι τα σημεία που θα πρέπει να τονιστούν σε σχέση με την μη κυκλική μασταλγία: Αυτού του τύπου η μασταλγία μπορεί να ταυτιστεί από μη ειδικούς ιατρούς, εσφαλμένα, με μαστίτιδα (φλεγμονή του μαστού) και να χορηγηθεί για την αντιμετώπισή της αντιβίωση. Η μαστίτιδα όμως έχει συγκεκριμένη κλινική εκδήλωση και με συνοδό εμφανή ερυθρότητα, διάχυτα ή εστιακά. Χωρίς αυτά τα σημεία η αντιβίωση δεν έχει ρόλο στην αντιμετώπιση της μασταλγίας.

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν είναι η ένταση του άλγους που δημιουργεί πρόβλημα, όσο η έντονη ανησυχία και αγωνία της γυναίκας ότι μπορεί το «σύμπτωμα» αυτό να συνδέεται με εμφάνιση κακοήθειας στους μαστούς της. Πρέπει να τονιστεί στην «ασθενή» ότι η πιθανότητα αυτή είναι μικρή (<10%). Για να εφησυχάσει πλήρως η ασθενής, για να διερευνηθεί το αίτιο, αλλά και για να αποκλειστεί πλήρως μια τέτοια πιθανότητα είναι ιδιαίτερα σημαντικό η γυναίκα να υποβληθεί σε πλήρη μαστολογικό έλεγχο με κλινική εξέταση, μαστογραφία και δη τομοσύνθεση, υπερηχογράφημα μαστών ή/και μαγνητική μαστογραφία με σκιαγραφικό. Σύντομη επανεκτίμηση μπορεί να χρειαστεί εάν κριθεί απαραίτητο.

Για την αντιμετώπισή της δεν υπάρχει ειδική λύση. Όπως τονίστηκε, βέβαια, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο αποκλεισμός συγκεκριμένου αιτίου. Για την ανακούφιση του άλγους μπορεί να χρησιμοποιηθούν περιστασιακά παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη σκευάσματα, αλλά δεν συνιστάται η χρόνια χρήση τους. Επίσης έχει προταθεί η χορήγηση του ελαίου του νυχτολούλουδου (evening primrose oil), σε μεγάλες δόσεις και για διάστημα πάνω από 3-4 μήνες, με αμφίβολα αποτελέσματα.

Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα
Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών
Χειρουργός–Γυναικολόγος, Μαστολόγος-Ογκολόγος
Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας
Εθνικός Εκπρόσωπος στην Ε.Ε. για τον καρκίνο του
μαστού και τα Κέντρα μαστού
Δ/ντης Ελληνικής Σχολής Μαστολογίας
Εmail: lydiamouzaka@yahoo.gr

Μέριμνα της Κοινωνίας αλλά και των Φορέων Υγείας (τόσο σε Κρατικό όσο και σε Ιδιωτικό επίπεδο), θα πρέπει να είναι και η ευαισθητοποίηση του κοινού με τη συνεχή ενημέρωση για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση των νεοπλασιών γενικότερα, αλλά και του καρκίνου του μαστού ειδικότερα.
Είναι μείζονος σημασίας και ιδιαίτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος η καθιέρωση μιας τέτοιας πραγματικότητας, διότι είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να έχουμε μείωση της εμφάνισης και ανάπτυξης του καρκίνου του μαστού, αλλά και βέβαιη μείωση της θνησιμότητας του εάν το κοινό ενημερωθεί και ευαισθητοποιηθεί στο θέμα αυτό. Γίνεται αντιληπτό, ότι είναι πολύ σημαντικό να γίνει ενημέρωση για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση στον πληθυσμό, και στα δυο φύλα, σε γυναίκες και άνδρες δηλαδή, αφού και οι άνδρες νοσούν από καρκίνο του μαστού.
Η Ελληνική Εταιρεία Μαστολογίας (ΕΕΜ), της οποίας έχω την τιμή και τη χαρά να είμαι η Πρόεδρος της, επί 29 συναπτά έτη συμβάλει στην οργάνωση και πραγματοποίηση Ενημερωτικών Ημερίδων για το κοινό, για την πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ
Στην περίπτωση του καρκίνου του μαστού, σε σχέση με την ανάπτυξη του, υπάρχουν δύο τρόποι πρόληψης: α) Η πρωτογενής  πρόληψη και  β) Η δευτερογενής πρόληψη.
α) Πρωτογενής  Πρόληψη
Η πρωτογενής  πρόληψη στηρίζεται σε μέτρα τα οποία μπορούμε να λάβουμε για να προστατεύσουμε τον οργανισμό μας από την ανάπτυξη καρκίνου μαστού  και τέτοια είναι τα μέτρα που σχετίζονται με τη σωστή διατροφή, τη σωματική άσκηση και την ψυχική υγεία. Αντίθετα ευεργετικά οφέλη στην προστασία από τον καρκίνο του μαστού έχουν η κατανάλωση οσπρίων, λαχανικών και φρούτων, η τακτική σωματική άσκηση καθώς και η αποφυγή παρατεταμένης ψυχικής έντασης, που  έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στην πρωτογενή πρόληψη.
β) Δευτερογενής Πρόληψη
Η δευτερογενής πρόληψη ισοδυναμεί με την έγκαιρη διάγνωση. Σημαντικός παράγοντας όταν αναπτυχθεί καρκίνος του μαστού είναι να διαγνωσθεί όσο το δυνατόν σε μικρότερο μέγεθος ή ακόμη καλύτερα σε μη διηθητική μορφή. Τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ίασης και επιβίωσης, η οποία φτάνει το 98 με 99% στις περιπτώσεις αυτές.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Στη διαγνωστική φαρέτρα των παθήσεων του μαστού και του καρκίνου του μαστού έχουμε στη διάθεση μας: α) την λήψη ιστορικού, β) την κλινική εξέταση, γ)  τη μαστογραφία,  δ) το υπερηχογράφημα των μαστών, ε) τη  μαγνητική μαστογραφία, στ) την παρακέντηση και κυτταρολογική εξέταση και ζ) την βιοψία με χοντρή βελόνη και ιστολογική εξέταση.
Ασφαλώς η λήψη του ιστορικού δεν αντιστοιχεί επακριβώς σε διαγνωστική εξέταση, έχει όμως την ικανότητα να μας προσανατολίσει εάν αυτή η γυναίκα κατατάσσεται στην ομάδα του γενικού κινδύνου του πληθυσμού ή στην ομάδα των γυναικών αυξημένου κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου μαστού. Για να γίνει αντιληπτό το τι εννοώ, θα σταχυολογήσω  μερικούς παράγοντες οι οποίοι δείχνουν μία αύξηση της πιθανότητας της ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, όπως είναι η μεγαλύτερη ηλικία, η μικρή ηλικία στην εμφάνισή της πρώτης εμμήνου ρήσεως, η μεγαλύτερη ηλικία στον πρώτο τελειωμένο τοκετό και στην εμμηνόπαυση, η λήψη ορμονών για εξωσωματική γονιμοποίηση, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης στην εμμηνόπαυση, διαιτητικοί παράγοντες, χρησιμοποίηση χημικών προϊόντων, εξωτερική ακτινοβολία, παρατεταμένη ψυχική ένταση της γυναίκας από διάφορα γεγονότα και ασφαλώς μία προηγηθείσα βιοψία στην οποία έχει διαπιστωθεί ατυπία. Αυτά τα στοιχεία μας κάνουν πιο προσεκτικούς,  διότι κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι αυτή η συγκεκριμένη γυναίκα έχει ενδεχομένως μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσει καρκίνο του μαστού.

Στη συνέχεια περνάμε στην κλινική εξέταση, όπου έχουμε την επισκόπηση και την ψηλάφηση των μαστών. Στην επισκόπηση των μαστών, έχουμε τη γυναίκα γυμνή από τη μέση και πάνω και παρατηρούμε την εξωτερική εμφάνιση των μαστών, το δέρμα, τις θηλές,  την άλω και την καμπυλότητα των μαστών.  Οποιαδήποτε ανωμαλία διαπιστωθεί καταγράφεται. Στη συνέχεια περνάμε στην ψηλάφηση των μαστών,  όπου με την εσωτερική επιφάνεια των τεσσάρων δακτύλων μας κάνουμε κυκλικές κινήσεις σε όλα τα τεταρτημόρια του μαστού, στην αρχή με μία μικρή πίεση και στη συνέχεια με μία μεγαλύτερη πίεση, για να δούμε τι γίνεται και στο βάθος του μαστού. Δεν ξεχνάμε να ψηλαφήσουμε τις οπισθοθηλαίες περιοχές και τις μασχαλιαίες όπου είναι οι λεμφαδένες του μαστού.

Σημαντική εξέταση είναι η μαστογραφία με την οποία ελέγχεται μαστογραφικά η εσωτερική κατασκευή του μαστού, η πυκνότητα του και τυχόν ανωμαλίες εάν έχουν αναπτυχθεί εντός αυτού. Είναι η πιο αξιόπιστη εξέταση για την ανακάλυψη των μικροαποτιτανώσεων. Η μαστογραφία έχει αυτή τη στιγμή δύο είδη, την ψηφιακή μαστογραφία και την ψηφιακή τομοσύνθεση στην οποία γίνονται τομές στον μαζικό ιστό και έχουμε πιο αναλυτική εικόνα. Την εξέταση αυτή την προτιμούμε στις περιπτώσεις πυκνών μαστών η άτοκων γυναικών.
Άλλη εξέταση είναι το υπερηχογράφημα των μαστών το οποίο εκτελείται με ειδικού τύπου υπερηχογραφικά μηχανήματα, και  έχει την ικανότητα να διαχωρίσει το κυστικό από το συμπαγές εύρημα και το καλοήθες από το κακόηθες. Συνδυάζεται πάντα με την κλινική εξέταση στις γυναίκες <35 χρόνων και στις γυναίκες >35 χρόνων συνδυάζεται με την κλινική εξέταση και τη μαστογραφία.

Εάν όλες οι προηγούμενες εξετάσεις είναι αρνητικές μπορούμε να σταματήσουμε εδώ την εξέταση των μαστών.  Εάν σε μία από τις τρεις εξετάσεις υπάρχει κάποια διαφοροποίηση ή κάποια υπόνοια,  τότε μπορούμε να συμπληρώσουμε τον έλεγχο μας και με την μαγνητική μαστογραφία η οποία δεν έχει ακτινοβολία και δίνει πληροφορία από τελείως διαφορετική πηγή στην ύπαρξη κακοήθειας.

Εάν έχουμε οποιοδήποτε εύρημα ψηλαφητό μπορούμε να προβούμε σε παρακέντηση του και κυτταρολογική εξέταση. Εάν το εύρημα είναι μόνον ακτινολογικό και δεν ψηλαφάτε, ή βρίσκεται στο βάθος του μαστού, μπορούμε να το εντοπίσουμε με τον υπέρηχο και να προβούμε σε παρακέντηση με χοντρή βελόνη και ιστολογική εξέταση για να μπορέσουμε στη συνέχεια να αντιμετωπίσουμε ανάλογα με τα αποτελέσματα αυτά, τη γυναίκα.
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ξανά τη σημασία της πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης, η οποία τις περισσότερες φορές ισοδυναμεί με ίαση.

Καλλιρρόη Γούλα, Διευθύντρια & Επιστημονικά Υπεύθυνη Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου ΓΝΑ «Αλεξάνδρα»

Τι είναι?
Ο όρος «καρκίνος του μαστού», αναφέρεται σε μια μεγάλη ομάδα κακοήθων επιθηλιακών νεοπλασμάτων που προέρχονται από τα αδενικά στοιχεία (πόροι και λόβια) του μαστού.
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στις γυναίκες (σε ποσοστό 24% όλων των γυναικείων καρκινωμάτων) σε παγκόσμιο επίπεδο έχοντας την υψηλότερη επίπτωση στη Βόρεια Αμερική, στην Αυστραλία/Νέα Ζηλανδία και στη Δυτική και Βόρεια Ευρώπη.
Στην πλειοψηφία τους τα καρκινώματα του μαστού (90%) συμβαίνουν στο εξωτερικό άνω τεταρτημόριο δηλαδή αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στην μασχαλιαία κοιλότητα.
Τύποι
Ο πιο συχνός τύπος καρκινώματος του μαστού σύμφωνα και με την τελευταία ταξινόμηση της WHO (5th Edition) είναι: το Διηθητικό καρκίνωμα μαστού που αποτελεί μια μεγάλη ομάδα κακοήθων νεοπλασμάτων τα οποία ταξινομούνται με βάση τα μορφολογικά χαρακτηριστικά. Από αυτή την ομάδα τα πιο συχνά κακοήθη νεοπλάσματα είναι:
✤ το Διηθητικό (πορογενές) καρκίνωμα μαστού μη ειδικού τύπου(NST), σε ποσοστό 80%
✤ το Λοβιακό καρκίνωμα μαστού, σε ποσοστό 5-15%

Συμπτώματα
Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα του καρκίνου του μαστού είναι τα εξής:
✤ Ένας αισθητός όγκος στον μαστό ή τη μασχάλη, εξόγκωμα σαν μικρό μπιζέλι.
✤ Πρήξιμο και διόγκωση του μαστού.
✤ Αλλαγή στο περίγραμμα, σχήμα και στην υφή του μαστού.
✤ Διαυγές ή κόκκινο έκκριμα από τη θηλή.
✤ Ερυθρότητα στον μαστό ή γύρω από την περιοχή της θηλής.
✤ Ψηλαφητό εξόγκωμα κάτω από το δέρμα.
Παράγοντες κινδύνου
Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου είναι:
✤ Ηλικία: αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου. Οι περισσότερες περιπτώσεις εμφανίζονται μετά την ηλικία των 50.
✤ Προηγούμενο ιστορικό καρκίνου του μαστού.
✤ Προηγούμενο ιστορικό ορισμένων παθήσεων του μαστού: η Άτυπη υπερπλασία και το μη-διηθητικό πορογενές καρκίνωμα (DCIS)
✤ Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού.
✤ Γονιδιακές μεταλλάξεις: γυναίκες που έχουν ορισμένες
μεταλλάξεις στα BRCA1 και BRCA2 γονίδια.
✤ Αυξημένη πυκνότητα των μαστών.
✤ Πρώτη περίοδος σε μικρή ηλικία.
✤ Καθυστερημένη εμμηνόπαυση.
✤ Τοκετός πρώτου παιδιού σε μεγάλη ηλικία ή ατεκνία.
✤ Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης στην εμμηνόπαυση.
✤ Ακτινοβολίες στον μαστό ή στον θώρακα.
✤ Παχυσαρκία.
✤ Κατανάλωση αλκοόλ.
Η ύπαρξη των παραπάνω παραγόντων δεν σημαίνει απαραίτητα και την εμφάνιση καρκίνου του μαστού.
Ο μοναδικός δρόμος για την έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία είναι η τακτική προληπτική εξέταση των μαστών.

τη σημερινή εποχή, σχεδόν τα πάντα στη ζωή μας γίνονται με ψηφιακό τρόπο, συμπεριλαμβανομένης και της εργασίας μας. Αυτό, καθιστά αναγκαία την καθημερινή χρήση οθονών, είτε πρόκειται για την οθόνη του υπολογιστή, είτε του κινητού, πράγμα που κουράζει τα μάτια και επηρεάζει την όραση. Αν λοιπόν ταλαιπωρείστε από συμπτώματα όπως, δυσφορία, κόπωση των ματιών, ξηροφθαλμία, πονοκέφαλο και θολή όραση λόγω της πολύωρης χρήσης οθονών, ήρθε η ώρα να πάρετε τα μέτρα σας.

Σε αυτό το άρθρο, μοιραζόμαστε μαζί σας τα καλύτερα tips που μπορείτε να ακολουθήσετε, ώστε να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα που σας ταλαιπωρούν και να προστατεύσετε την υγεία των ματιών σας. Πάμε να τα δούμε!

Προμηθευτείτε τα κατάλληλα γυαλιά για υπολογιστή

Τα τελευταία χρόνια, τα γυαλιά για υπολογιστή έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλή -και όχι άδικα! Γυαλιά αυτού του τύπου, διαθέτουν ειδικούς φακούς, οι οποίοι μειώνουν την καταπόνηση των ματιών που προκαλείται από την πολύωρη χρήση οθονών, βελτιώνοντας παράλληλα την οπτική απόδοση. Έτσι, παρόλο που μπορεί να εξακολουθείτε να περνάτε πολύ χρόνο μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού σας, βρίσκοντας τα κατάλληλα γυαλιά για εσάς, θα περιορίσετε σημαντικά τα ενοχλητικά συμπτώματα.

Ανοιγοκλείστε συχνά τα μάτια σας

Η ξηρότητα των ματιών και ο ερεθισμός συνήθως οφείλονται στο γεγονός ότι τα μάτια σας δεν είναι αρκετά υγρά. Ένας εύκολος τρόπος για να το διορθώσετε αυτό είναι να ανοιγοκλείνετε συχνά τα μάτια σας, ώστε να φρεσκάρετε την υγρασία τους. Αν εργάζεστε πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, φροντίστε κάθε 20 λεπτά να ανοιγοκλείνετε 10 φορές τα μάτια σας. Επιπλέον, έχετε πάντα μαζί σας οφθαλμικές σταγόνες και χρησιμοποιήστε τες όταν νιώθετε ότι το χρειάζεστε!

Κάντε συχνά διαλείμματα

Όσο απορροφημένοι κι αν είστε στη δουλειά σας, δεν θα πρέπει να παραλείπετε να κάνετε συχνά διαλείμματα. Έτσι, όχι μόνο θα ξεκουράσετε τα μάτια σας από την οθόνη, αλλά θα προλάβετε εγκαίρως και την ξηροφθαλμία, τον πονοκέφαλο και άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με την πολύωρη χρήση οθονών. Φροντίστε λοιπόν να κάνετε ένα διάλειμμα 10 λεπτών ανά μία ώρα για να σηκωθείτε, να κινηθείτε στο χώρο και να ξεκουράσετε τα μάτια σας κοιτώντας κάτι άλλο από την οθόνη του υπολογιστή σας.

Προσαρμόστε το φωτισμό του χώρου

Ο φωτισμός του χώρου στον οποίο εργάζεστε παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αποφυγή της κόπωσης των ματιών -ο έντονος φωτισμός στους εσωτερικούς χώρους, είτε από τεχνητό, είτε από φυσικό φως, δε βοηθάει! Στο γραφείο σας λοιπόν ή σε οποιοδήποτε άλλο χώρο εργάζεστε, ο φωτισμός του περιβάλλοντος θα πρέπει να είναι λίγο πιο έντονος από αυτόν του υπολογιστή σας. ‘Ενας εύκολος τρόπος να πετύχετε τις ιδανικές συνθήκες φωτισμού είναι να κλείσετε τις κουρτίνες ή να χρησιμοποιήσετε λάμπες χαμηλότερης έντασης.

Διατηρείτε καλή στάση του σώματος

Είναι σημαντικό να διατηρείτε καλή στάση του σώματος ενώ εργάζεστε σε υπολογιστή. Αυτό, όχι μόνο γιατί θα προλάβετε τον πόνο στον αυχένα και τους ώμους, αλλά και επειδή θα αποφύγετε τον πονοκέφαλο και τον πόνο στα μάτια. Είναι σημαντικό λοιπόν να προσαρμόσετε την καρέκλα σας στο σωστό ύψος και να φροντίσετε η οθόνη του υπολογιστή σας να απέχει 20-24 ίντσες από τα μάτια σας. Επιπλέον, καλό είναι η καρέκλα και το τραπέζι του γραφείου σας να είναι εργονομικά σχεδιασμένα, ώστε να σας βοηθούν να διατηρείτε σωστή στάση του σώματος, ακόμα και μετά από πολλές ώρες εργασίας.

Αλλάξτε τις ρυθμίσεις της οθόνης του υπολογιστή

Αλλάζοντας τις ρυθμίσεις της οθόνης του υπολογιστή σας, μπορείτε να βρείτε τον ιδανικό συνδυασμό που είναι πιο άνετος για τα μάτια σας. Αρχικά, θα πρέπει να ρυθμίσετε τη φωτεινότητα της οθόνης σας, ώστε να είναι σε παρόμοια επίπεδα με τη φωτεινότητα του περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκεστε. Έπειτα, θα πρέπει να προσαρμόσετε την αντίθεση και το μέγεθος του κειμένου στην οθόνη σας, ώστε να σας είναι πιο εύκολο να βλέπετε και να διαβάζετε. Καλό είναι να πειραματιστείτε με τις ρυθμίσεις, μέχρι να βρείτε την ιδανική ισορροπία!

Παρόλο που ο σύγχρονος τρόπος ζωής απαιτεί συνεχή χρήση των οθονών, τόσο για επαγγελματικούς λόγους, όσο και για διασκέδαση, υπάρχουν τρόποι να προστατέψετε αποτελεσματικά την όρασή σας. Έτσι, όχι μόνο θα νιώθετε τα μάτια σας πιο ξεκούραστα, αλλά θα προλάβετε και μελλοντικά προβλήματα στην όρασή σας!

Καθώς προχωράμε προς το δεύτερο μισό του φθινοπώρου και το χειμώνα, είναι υπαρκτή η απειλή μιας «τριπλής επιδημίας», όταν δηλαδή εμφανίζονται ταυτόχρονα κρούσματα COVID-19, γρίπης και αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV). Σε αυτό το πλαίσιο, τα Κέντρα Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) συγκρότησαν προσφάτως μια επιτροπή ειδικών με σκοπό να προσδιοριστούν οι τρόποι αντιμετώπισης των τριών ιών. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και Γιάννης Ντάνασης συνοψίζουν τα σημαντικότερα ευρήματα της επιτροπής.

Η Δρ Mandy Cohen, διευθύντρια των CDC, επισήμανε την αξία του εμβολιασμών έναντι των αναπνευστικών ιών για την πρόληψη των λοιμώξεων. Όλα τα άτομα άνω των 6 μηνών πρέπει να εμβολιάζονται με το εμβόλιο κατά της γρίπης και να λαμβάνουν αναμνηστική δόση με το εμβόλιο κατά του SARS-CoV-2. Οι έγκυες γυναίκες και οι ενήλικες άνω των 60 ετών πρέπει επίσης να εμβολιάζονται κατά του RSV. Για όλους τους εμβολιασμούς, ο μήνας Οκτώβριος είναι η καλύτερη χρονική στιγμή ώστε να αποτραπεί η λοίμωξη κατά την επερχόμενη αύξηση των κρουσμάτων.

Ο Δρ Δημήτρης Δασκαλάκης, αναπληρωτής διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Ανοσοποίησης και Αναπνευστικών Νόσων (NCIRD), δήλωσε ότι η συγχορήγηση του εμβολίου έναντι του RSV μαζί με τα εμβόλια έναντι της γρίπης και της COVID-19 είναι απολύτως αποδεκτή. Παράλληλα, τόνισε ότι είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι υπάρχει σημαντική αλληλεπικάλυψη μεταξύ των καταστάσεων που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για σοβαρή γρίπη και COVID-19, καθώς και εκείνων που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για σοβαρή νόσο RSV.

Σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες συστάσεις των CDC για τους εμβολιασμούς, αν κάποιος έχει λάβει πρόσφατα την τελευταία δόση εμβολίου COVID-19, θα πρέπει να περιμένει 2 μήνες προτού λάβει το επικαιροποιημένο εμβόλιο COVID-19. Αν κάποιος έχει νοσήσει από COVID-19, μπορεί να περιμένει έως και 3 μήνες για να λάβει το επικαιροποιημένο εμβόλιο. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός είναι ετήσιος και αφορά ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση, κλειστές ομάδες πληθυσμών και ειδικές επαγγελματικές κατηγορίες. Όπως σημειώνει και ο Δρ Δασκαλάκης, τα άτομα σε ανοσοκαταστολή ενδέχεται να λάβουν περισσότερες αναμνηστικές δόσεις, ανάλογα με τις συμβουλές του θεράποντος ιατρού.

Όσον αφορά στον ιό RSV στα βρέφη, ο Δρ Δασκαλάκης επεσήμανε ότι όλα τα μωρά πληρούν τις προϋποθέσεις για λήψη nirsevimab, μια θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα για προστασία έναντι του RSV. Ένας άλλος τρόπος προστασίας των νεογέννητων και βρεφών είναι ο εμβολιασμός των εγκύων στις 32-36 εβδομάδες της κύησης.

Όλοι οι ειδικοί συμφώνησαν ότι η ταχύτητα είναι το κλειδί για τη θεραπεία. Η έγκαιρη έναρξη ειδικής αντι-ιικής αγωγής σύμφωνα με τις οδηγίες του οικογενειακού/θεράποντος ιατρού, όπως ο συνδυασμός νιρματρελβίρης/ριτοναβίρης για τη νόσο COVID-19 ή τα αντι-ιικά έναντι του ιού της γρίπης όπως η οσελταμιβίρη είναι ζωτικής σημασίας τόσο για το άτομο που νοσεί όσο και για την προστασία του οικογενειακού και κοινωνικού περίγυρου από τη μόλυνση.

H Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία συστήνει στους πολίτες να προγραμματίσουν τους εμβολιασμούς τους έγκαιρα σε συνεργασία με το θεράποντα ιατρό τους, ο οποίος γνωρίζει το ιστορικό τους και ενημερώνεται για τα επιδημιολογικά δεδομένα.

Καλλίτερη περίοδος εμβολιασμού στην Ελλάδα είναι το τελευταίο μισό του Νοεμβρίου μιας και η επιδημία γρίπης συνήθως ξεκινά μετά τις 15 Δεκέμβρη.

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ανακοινώνει τα παρακάτω σχετικώς με τον φετινό αντιγριπικό εμβολιασμό:

· Οι συστάσεις αντιγριπικού εμβολιασμού περιλαμβάνουν συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες με αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο ή/και επιπλοκές, όπως άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, παιδιά 6 μηνών και άνω και ενήλικες με χρόνια συστηματικά νοσήματα και ανοσοκαταστολή, έγκυες, άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, υγειονομικό προσωπικό, κλειστούς πληθυσμούς όπως: στρατόπεδα, σωφρονιστικά καταστήματα, άτομα που έρχονται σε επαφή με πτηνά ή χοίρους, καθώς και φροντιστές ατόμων υψηλού κινδύνου.

· Συνολικά, θα κυκλοφορήσουν 6 διαφορετικά τετραδύναμα εμβόλια, 2 εκ των οποίων είναι ενισχυμένα και απευθύνονται αποκλειστικά και μόνο σε άτομα 60 ετών και άνω. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονίσουμε ότι η αποτελεσματικότητα των απλών εμβολίων παραμένει εξαιρετική ενώ αυτή των ενισχυμένων φαίνεται να υπερέχει μόνο σε άτομα άνω των 65, αν και οι επιστημονικές αποδείξεις για αυτό είναι σχετικώς αδύνατες. Συμφωνούμε με την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, η οποία συστήνει τη χρήση τους σε άτομα άνω των 65 και ειδικότερα σε άτομα 75 ετών και άνω. Ως εκ τούτου ο πληθυσμός δεν πρέπει να εκλάβει τον εμβολιασμό με συμβατικό εμβόλιο ως υποδεέστερο. Καλλίτερη περίοδος εμβολιασμού στην Ελλάδα είναι το τελευταίο μισό του Νοεμβρίου μιας και η επιδημία γρίπης συνήθως ξεκινά μετά τις 15 Δεκέμβρη.

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία θεωρεί ότι όλοι ανεξαιρέτως οι εμβολιασμοί πρέπει να συστήνονται και να συνταγογραφούνται από τους θεράποντες γιατρούς. Οι λόγοι είναι πρωτίστως επιστημονικοί, καθότι ο θεράπων ιατρός είναι ο μόνος αρμόδιος να κρίνει όχι μόνο ποιο είδος εμβολίου χρειάζεται ένα άτομο αλλά και πότε πρέπει να γίνει ο εμβολιασμός, αφού εξετάσει τον ασθενή και εκτιμήσει ενδελεχώς όλους τους τυχόν παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα του π.χ. συμπαρομαρτούσα λοίμωξη, φαρμακευτική αγωγή, τυχόν ανοσοανεπάρκεια, χρονική απόσταση από προηγούμενο εμβολιασμό κλπ. Επιπρόσθετα, οι θεράποντες μπορούν να εκτιμήσουν την ιδιαίτερη συγκυρία για τις λοιμώξεις του αναπνευστικού το προσεχές διάστημα, προτεραιοποιώντας τον αντιγριπικό εμβολιασμό ατόμων που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου και προγραμματίζοντας όλους τους απαραίτητους εμβολισμούς. Ο αριθμός των εμβολίων, αν και αρκετός, δεν είναι απεριόριστος, και ο ανεξέλεγκτος εμβολιασμός εμπεριέχει τον κίνδυνο να μείνουν ακάλυπτοι ασθενείς που πραγματικά τον χρειάζονται. Πέρυσι η τακτική του εμβολιασμού στα φαρμακεία, χωρίς συνταγή, δεν οδήγησε τελικώς σε αυξημένη εμβολιαστική κάλυψη.

Η περσινή απόφαση για δυνατότητα αντιγριπικού εμβολιασμού χωρίς προηγούμενη συνταγογράφηση, έγινε διότι μετά το τέλος της πανδημίας παρατηρήθηκε μια έξαρση των ιώσεων και αλλαγή της εποχικότητας της γρίπης παγκοσμίως και στη χώρα μας, με περιστατικά γρίπης ακόμη και το καλοκαίρι του 2022. Δε συνδράμει φέτος αντίστοιχος λόγος, οπότε και συστήνουμε στους πολίτες να προγραμματίσουν τους εμβολιασμούς τους έγκαιρα σε συνεργασία με το θεράποντα ιατρό τους, ο οποίος γνωρίζει το ιστορικό τους και ενημερώνεται για τα επιδημιολογικά δεδομένα.

Τα σχολεία ξεκίνησαν και μαζί και τα μαθήματα κολύμβησης. Μετά το κολύμπι πρέπει να στεγνώνουμε προσεκτικά τα αυτιά των παιδιών, γιατί αν ο ακουστικός πόρος παραμείνει βρεγμένος για πολλή ώρα μπορεί να προκληθεί εξωτερική ωτίτιδα, μία επώδυνη μόλυνση που εμφανίζεται όταν ερεθίζεται το δέρμα στο ακουστικό κανάλι.

Τι είναι η εξωτερική ωτίτιδα;

«Τα προβλήματα στα αυτιά των παιδιών, αν και είναι πολύ πιο συχνά το καλοκαίρι, λόγω της ζέστης, της υγρασίας, του πολύωρου παιχνιδιού στη θάλασσα -συνθήκες που ενθαρρύνουν την εμφάνισή τους και ιδιαίτερα της εξωτερικής ωτίτιδας- μας απασχολούν όλο το χρόνο. Η συγκεκριμένη πάθηση είναι μια φλεγμονή του δέρματος και του υποδορίου του έξω ακουστικού πόρου, που πολλές φορές περιγράφεται ως «το αυτί του κολυμβητή» (swimmers ear). Εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά ηλικίας 5 ετών και άνω, τα οποία κάνουν πολλές βουτιές και κολυμπούν με τη μάσκα και το κεφάλι συνεχώς μέσα στο νερό», επισημαίνει ο κ. Ιωάννης Οικονομίδης Διευθυντής Παιδό – Ωτορινολαρυγγολόγος στο Metropolitan Hospital.

Πού οφείλεται η εξωτερική ωτίτιδα;

Η εξωτερική ωτίτιδα προκαλείται από πολλούς τύπους μικροβίων, γιατί το ερεθισμένο αυτί από την υγρασία είναι επιρρεπές σε βακτήρια ή μύκητες. Κυρίως όταν είμαστε με το κεφάλι συνεχώς μέσα στο νερό, ο έξω ακουστικός πόρος των αυτιών υφίσταται σημαντικές μεταβολές, με την επιδερμίδα που αποτελείται από μια κεράτινη στοιβάδα να υγραίνεται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να ευνοείται η ανάπτυξη μικροβίων.

Εκτός όμως από το κολύμπι και τις βουτιές, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που προκαλούν την εξωτερική ωτίτιδα, όπως το ξηρό δέρμα ή το έκζεμα, το ξύσιμο του ακουστικού πόρου, ο καθαρισμός των αυτιών με βαμβακερές μπατονέτες ή η τοποθέτηση αντικειμένων (όπως καρφίτσες ή συνδετήρες) στο αυτί.

Πόσο συχνά εμφανίζεται η εξωτερική ωτίτιδα;

Δεδομένα από μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 80% των παιδιών θα εμφανίσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο ωτίτιδας κατά την προσχολική ηλικία. Αυτή προκαλείται πολλές φορές ως συνέπεια ιογενούς λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ενώ σε ποσοστό 50-90% των περιπτώσεων παρατηρείται ανάπτυξη βακτηρίων από την καλλιέργεια του υγρού που απομονώνεται από το αυτί.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε την εξωτερική ωτίτιδα και ποια είναι τα συμπτώματά της;

«Ο πόνος στο αυτί είναι το κύριο σημάδι της εξωτερικής ωτίτιδας, ο οποίος μπορεί να επιδεινώνεται όταν τραβιέται ή πιέζεται το εξωτερικό μέρος του αυτιού. Η μόλυνση μπορεί επίσης να κάνει επώδυνη τη μάσηση. Επιπλέον, ο κνησμός στον ακουστικό πόρο είναι ένα συχνό σύμπτωμα, όπως επίσης και το πρήξιμο, με το εξωτερικό αυτί να φαίνεται κόκκινο ή πρησμένο και οι λεμφαδένες γύρω από την περιοχή να είναι διογκωμένοι και ευαίσθητοι.

Μερικές φορές, υπάρχει έκκριση από τον ακουστικό πόρο, η οποία στην αρχή είναι καθαρή και στη συνέχεια γίνεται θολή και κιτρινωπή, με τη μορφή πύον. Η ακοή μπορεί να επηρεαστεί προσωρινά αν το πύον ή το πρήξιμο φράξουν τον ακουστικό πόρο. Παράλληλα, σε κάποιες περιπτώσεις, σύμπτωμα είναι και ο πυρετός, αν και δεν συμβαίνει στην πλειοψηφία των παιδιών» εξηγεί ο ειδικός.

«Για να τα προλάβουμε όλα αυτά», συνεχίζει, «θα πρέπει οπωσδήποτε πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα κολύμβησης να πάμε το παιδί σε ωτορινολαρυγγολόγο ο οποίος θα του κάνει έναν καλό καθαρισμό στους έξω ακουστικούς πόρους και θα αφαιρέσει τυχόν βύσματα κυψέλης, ώστε ακόμη και αν μπει νερό στο αυτί να μην υπάρχει κερί το οποίο αν βραχεί, θα φουσκώσει και θα λειτουργήσει ως βαλβίδα που μπορεί να επηρεάσει την ακοή και να οδηγήσει σε ωτίτιδα. Ένας ακόμη τρόπος να πρόληψης, είναι ο γονέας του παιδιού να του βάζει ένα βαμβακάκι με οινόπνευμα στα αυτιά ύστερα από το μπάνιο, είτε στη θάλασσα, την πισίνα είτε στο σπίτι, ώστε να τραβήξει την υγρασία ή ακόμη και να στεγνώσει τα αυτιά του με ένα πιστολάκι μαλλιών.

Επίσης, όσον αφορά τις μπατονέτες, πλέον δεν επιτρέπεται να είναι πλαστικές αλλά πρέπει να είναι χάρτινες. Παρόλα αυτά, η χρήση τους παραμένει επικίνδυνη γιατί όσο προσεκτικοί και αν είναι οι γονείς κατά την εφαρμογή τους, τα παιδιά κάνουν πάντοτε απότομες κινήσεις και μπορεί να τραυματιστούν».

Πώς αντιμετωπίζεται η εξωτερική ωτίτιδα;

«Η διάγνωση πρέπει να γίνει άμεσα και η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το πόσο σοβαρή και επώδυνη είναι η λοίμωξη. Στην πρώτη εξέταση, είναι απαραίτητο ο παιδο-ΩΡΛ να καθαρίσει σωστά το αυτί του παιδιού και να ελέγξει μήπως υπάρχει ρήγμα στο τύμπανο, ώστε να συνταγογραφήσει τις κατάλληλες ωτικές σταγόνες.

Συνήθως περιέχουν αντιβιοτικό για την καταπολέμηση της λοίμωξης, πιθανώς αναμεμειγμένες με ένα φάρμακο για τη μείωση του οιδήματος του ακουστικού πόρου. Οι σταγόνες στα αυτιά χορηγούνται συνήθως πολλές φορές την ημέρα για 7-

10 ημέρες. Εάν υπάρχει πύον, ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να το αφαιρέσει με ήπιο καθαρισμό ή αναρρόφηση, ώστε το φάρμακο να λειτουργήσει καλύτερα.

Για πιο σοβαρές λοιμώξεις, ο παιδο-ΩΡΛ μπορεί να συνταγογραφήσει αντιβιοτικά που λαμβάνονται από το στόμα, σε συνδυασμό με αναλγητικά που βοηθούν στη διαχείριση του πόνου. Μόλις ξεκινήσει η θεραπεία, το παιδί θα αρχίσει να αισθάνεται καλύτερα σε μία ή δύο ημέρες και καθ’ όλη τη διάρκεια της, υπάρχει ισχυρή σύσταση να αποφεύγεται η επαφή με το νερό, τόσο στο κολύμπι όσο και στο ντους» καταλήγει ο κ. Οικονομίδης.