Κατηγορία: NEWS

Η «πανοπλία» του φθινοπώρου

Ανησυχείτε για τις ιώσεις στην αρχή του φθινοπώρου; Τόσο οι εποχικές ιώσεις όσο και τα νέα στελέχη του COVID παρουσιάζουν ποσοστά σε διπλάσια από τα «φυσιολογικά» επίπεδα, καθώς οι κοινωνικοί περιορισμοί και τα lockdown μας έχουν αφήσει με πιο αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα από το συνηθισμένο.
Το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελεί την ασπίδα του οργανισμού μας απέναντι σε παθογόνες ασθένειες μέσα από την προστασία που μας παρέχει ενάντια σε βακτήρια και ιούς, αλλά και σε διάφορους άλλους παθογόνους οργανισμούς, ενώ εξειδικευμένα κύτταρα, ειδικές πρωτεΐνες και συγκεκριμένα όργανα εξασφαλίζουν τη σωστή λειτουργία του, και κατ’ επέκταση θωρακίζουν την υγεία μας.

Η διατροφή είναι πολύ σημαντική και υπάρχουν τόσο εποχικά τρόφιμα όσο και συμπληρώματα που θα βοηθήσουν την υγεία σας, καλύπτοντας όλες τις διατροφικές σας ανάγκες. Έχει αποδειχτεί ότι αυτά τα θρεπτικά συστατικά σε τροφές είναι απαραίτητα για να ενισχύσουμε τη φυσική άμυνα του οργανισμού μας και ότι υπάρχει ισχυρή σχέση του ανοσοποιητικού με τη διατροφή, σύμφωνα με υπάρχοντα ερευνητικά δεδομένα που δείχνουν την επίδραση της διατροφής στη συνολική ανοσολογική αντίδραση.
Αρχικά, πρέπει να επισημάνουμε ότι η θερμιδική πρόσληψη επηρεάζει ποιοτικά και ποσοτικά το ανοσοποιητικό, αφού τόσο η υποθρεψία και τα αυστηρά διαιτολογικά σχήματα όσο και η παχυσαρκία οδηγούν σε μειωμένη δυνατότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αντιμετωπίσει τις μολύνσεις και τις λοιμώξεις.

Πολύτιμα θρεπτικά συστατικά
Παράλληλα με τις θερμίδες υπάρχουν θρεπτικά συστατικά που βοηθούν την άμυνά μας: τα αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως οι βιταμίνες Α, Ε και C, εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες, δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα λαχανικά και τα φρούτα (πορτοκάλι, κολοκύθα, καρότο, μπρόκολο, χρωματιστές πιπεριές, μούρα και φράουλες, ρόδι), αλλά και το ταχίνι και το πράσινο τσάι αποτελούν καλές διατροφικές πηγές των βιταμινών αυτών.

Αναλυτικότερα:
✤ Η βιταμίνη C σχετίζεται με την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και την παραγωγή προστατευτικών ουσιών, όπως η ιντερλευκίνη και οι κυτοκίνες -οι οποίες εξουδετερώνουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς που εισέρχονται στο σώμα- και η ιντερφερόνη, η οποία συμβάλλει στην παρεμπόδιση του πολλαπλασιασμού των ιών.
✤ Η βιταμίνη Ε αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό συστατικό που προστατεύει τον οργανισμό μας από τη δράση των ελεύθερων ριζών, ενώ σχετίζεται με την παραγωγή ουσιών που ενισχύουν την άμυνα και προφυλάσσουν τον οργανισμό από λοιμώξεις.
✤ Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για τη διατήρηση των επιθηλιακών κυττάρων, τα οποία δρουν ως εμπόδιο στις λοιμώξεις.

✤Το σελήνιο είναι ένα ακόμη πολύ σημαντικό αντιοξειδωτικό συστατικό της τροφής που συμμετέχει σε μια σειρά από αμυντικούς μηχανισμούς ως βασικό συστατικό της «υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης» που παίζει καθοριστικό ρόλο στις λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος.
✤Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, ενώ η περιορισμένη πρόσληψή του σχετίζεται με τη μείωση των Τ-λεμφοκυττάρων.
✤Η μειωμένη πρόσληψη βιταμίνης Β6 οδηγεί σε μειωμένη λειτουργικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος. Η συγκεκριμένη βιταμίνη είναι σημαντική για την άμυνα του οργανισμού, δεδομένου ότι συμμετέχει στην παραγωγή κυστεΐνης που είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της γλουταθειόνης, συστατικού στοιχείου της υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης.

Η σημασία των υγρών και των προβιοτικών
Επίσης, το νερό αποτελεί ένα ζωτικό συστατικό για τη διατήρηση της καλής υγείας του οργανισμού και γι’ αυτό η σύσταση για επαρκή πρόσληψη αποσκοπεί στη βελτίωση της αμυντικής λειτουργίας μας.
Η υψηλή πρόσληψη υγρών παίζει ρόλο στην ισορροπία υγρών και ηλεκτρολυτών, στη σωστή θερμορρύθμιση, καθώς και στην αποβολή άχρηστων συστατικών και τοξινών από το σώμα μας.
Σημαντικός είναι τέλος ο ρόλος των προβιοτικών (κεφίρ, γιαούρτι με ζωντανές ενεργές καλλιέργειες, λαχανικά που έχουν υποστεί ζύμωση, ξινολάχανο), όπως και των πρεβιοτικών (σκόρδο, σπαράγγια, αγκινάρες της Ιερουσαλήμ, μπανάνες και φύκια) για την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού μας.

Ο συγχρωτισμός των παιδιών σε σχολεία και δραστηριότητες τους φθινοπωρινούς και τους χειμερινούς μήνες, σε συνδυασμό με το κρύο που ενισχύει περισσότερο τη διατήρηση των σταγονιδίων από το βήχα και το φτάρνισμα στον αέρα, συμβάλλουν στην υπερ-μετάδοση των ιώσεων του ανώτερου αναπνευστικού.

Οι λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού στα παιδιά αφορούν στον φάρυγγα, στον λάρυγγα, στις αμυγδαλές, την τραχεία και τις παθήσεις τους αντίστοιχα: φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα και τραχειοβρογχίτιδα.
Άλλες συχνές λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού είναι η ιγμορίτιδα (που αφορά στην κοιλότητα του κρανίου που βρίσκεται πίσω από τη μύτη) και η ωτίτιδα στην περιοχή των αυτιών. Υπάρχει πλειάδα ιών (ρινοϊοί, παραρρινοϊοί και κορωνοϊοί), συμπεριλαμβανομένης της γρίπης και της λοιμώδους μονοπυρήνωσης, με διαφορετικά στελέχη.

Αυτό που πρέπει να καταλάβουν οι γονείς είναι ότι πιθανά το παιδί τους να πάσχει από δύο και τρεις διαφορετικούς ιούς του ανώτερου αναπνευστικού ταυτόχρονα και αυτό είναι μια καλή εξήγηση για το πώς, ενώ πάσχουν από μια απλή ίωση, όπως τους αναφέρει ο/η παιδίατρος που εξετάζει το παιδί τους, τα παιδιά βήχουν για 10 ή και πλέον μέρες.
Πιθανά, λοιπόν, μέχρι να κάνει τον κύκλο του ο ένας ιός έχει ήδη κολλήσει το παιδί έναν δεύτερο και έναν τρίτο και, ενώ διαφαίνονταν μια βελτίωση στην κλινική εικόνα του παιδιού, έχουμε πάλι επιδείνωση.

Πότε βλέπουμε παιδίατρο;

Ίσως και την πρώτη μέρα των συμπτωμάτων, αν το παιδί βήχει έντονα και δυσκολεύεται να αναπνεύσει ή αναπνέει πολύ γρήγορα. Σε ένα ζωηρό παιδί που κάνει υψηλό πυρετό, αλλά διατηρεί το κέφι του και δεν έχει έντονα συμπτώματα από το αναπνευστικό μπορείτε και να περιμένετε δύο με τρία 24ωρα.

Τα αντιβιοτικά δεν έχουν θέση στην αντιμετώπιση των ιογενών λοιμώξεων, εκτός βέβαια από τις σπάνιες περιπτώσεις που έχουμε μικροβιακή επιλοίμωξη: παιδιά δηλαδή που νοσούν από ίωση λόγω χαμηλού ανοσοποιητικού και γενικά ταλαιπωρημένου οργανισμού μπορεί να μολυνθούν και από κάποιο μικρόβιο.  Οι ιώσεις του ανώτερου αναπνευστικού στα παιδιά είναι κατά κανόνα αθώες και θεραπεύονται μόνες τους με απλή υποστήριξη του παιδιού με ξεκούραση, αρκετά υγρά, καλό φαγητό και ύπνο και αντιπυρετικά.

Πώς μπορούμε να προφυλάξουμε τα παιδιά από τις ιώσεις;

Η μετάδοση της ίωσης διευκολύνεται από ορισμένες καιρικές συνθήκες σχετιζόμενες με τη θερμοκρασία, υγρασία, ρύπανση, αλλά κυρίως από τον συγχρωτισμό των παιδιών στα σχολεία, τους παιδικούς σταθμούς και τους χώρους δραστηριοτήτων (γυμναστήριο κ.ά.). Ο ιός μεταδίδεται από το ένα παιδί στο άλλο μέσω σταγονιδίων που εσωκλείουν τον ιό και υπάρχουν στα σάλια και στις ρινικές εκκρίσεις.
Επομένως, η προφύλαξη για να μην κολλήσουν άλλα άτομα στο περιβάλλον περιλαμβάνει τη μη χρήση κοινών σκευών στα παιδιά, είτε στο σπίτι είτε στο σχολείο (ατομικό ποτήρι, πιρούνι), καλό πλύσιμο των χεριών κι αν είναι δυνατόν να βάζει το παιδί το χέρι του μπροστά στο στόμα και τη μύτη όταν φταρνίζεται ή βήχει, ώστε να μην μεταδίδονται σταγονίδια στα τριγύρω άτομα και πλύσιμο των χεριών μετά.
Το σημαντικότερο όμως είναι να κρατάμε τα παιδιά σπίτι όταν αρρωσταίνουν όχι μόνο για να προφυλάξουμε τα άλλα παιδιά, αλλά και για να προφυλάξουμε το δικό μας, δεδομένου ότι με το χαμηλό ανοσοποιητικό λόγω της λοίμωξης είναι εύκολο να κολλήσει και μια άλλη λοίμωξη ή να κάνει και επιπλοκή.

Πώς μπορούμε να θωρακίσουμε τα παιδιά μας απέναντι στις ιώσεις; 

• Ο καλός ύπνος είναι πολύ σημαντικός. Τα παιδιά θα πρέπει να κοιμούνται νωρίς το βράδυ, 15-16 ώρες ύπνου την ημέρα τα βρέφη έως ενός έτους, 12 – 14 ώρες ημερησίως τα νήπια έως τριών ετών, ενώ τα παιδιά 3-10 ετών θα πρέπει να κοιμούνται 10-12 ώρες καθημερινά.
• Μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, αλλά και αντιοξειδωτικά συστατικά (βιταμίνη C, βιταμίνη E, β-καροτένιο, λυκοπένιο και σελήνιο) μπορεί να ενισχύσει τον οργανισμό του παιδιού, ενώ δεν θα πρέπει να παραλείπουμε τη μέτρηση της βιταμίνης D και τη χορήγηση συμπληρώματος, όπου είναι απαραίτητη.
• Επιπλέον, τα προβιοτικά, δηλαδή τα «καλά» βακτήρια που υπάρχουν στο γιαούρτι, το ξινόγαλα και σε άλλα εμπλουτισμένα προϊόντα, συμβάλλουν στην ισορροπία της χλωρίδας του εντέρου και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού.

✤ Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος. Όσοι πάσχουν από παχυσαρκία φαίνεται ότι είναι πιο επιρρεπείς στις λοιμώξεις.
✤ Εμπλουτίστε τη διατροφή σας με περισσότερα φρούτα και λαχανικά. Πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα δρουν προστατευτικά.
✤ Έχετε τακτικά γεύματα. Φροντίστε να καταναλώνετε 3 κύρια γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό) και 2 ενδιάμεσα σνακ. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσετε μία πλήρη διατροφή.

✤ Πίνετε άφθονα υγρά και νερό. Η ενυδάτωση είναι σημαντική για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα.
✤ Ξεκουραστείτε και κοιμηθείτε επαρκώς. Η ποιότητα του ύπνου επιδρά στην ξεκούραση του οργανισμού, η οποία είναι απαραίτητη για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού.
✤ Περιορίστε το άγχος. Ένα από τα πιο αποτελεσματικά αγχολυτικά είναι η σωματική δραστηριότητα. Επιλέξτε την άσκηση που σας ταιριάζει και τα οφέλη που έχετε να αποκομίσετε είναι πολλαπλά.

Οι ιώσεις κάνουν πιο αισθητή την παρουσία τους καθώς ο καιρός αρχίζει να κρυώνει και μπαίνουμε στο φθινόπωρο!

Κοινά συμπτώματα όπως βήχας, πονόλαιμος, ρινική καταρροή και πυρετός, συνήθως υποδηλώνουν κοινό κρυολόγημα, μία από τις συχνότερες ασθένειες παγκοσμίως. Ο όρος “κοινό κρυολόγημα” είναι γενικός και αναφέρεται σε ήπιες ασθένειες του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που προκαλούνται από πολυάριθμους ιούς. Ως εκ τούτου, οποιοσδήποτε ιός που μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα στο ανώτερο αναπνευστικό, κατατάσσεται στο κοινό κρυολόγημα.
Με βάση τις έρευνες, η διατήρηση ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος μειώνει πρώτον τις πιθανότητες εμφάνισης, δεύτερον τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τρίτον τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος. Παρόλο που οι μηχανισμοί ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος είναι περίπλοκοι, φαίνεται ότι ο τρόπος ζωής παίζει καθοριστικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού. Έχει αποδειχθεί ότι μία ισορροπημένη και πλήρης σε θρεπτικά συστατικά διατροφή σε συνδυασμό με άσκηση ασκεί προστατευτική δράση ενάντια στις λοιμώξεις, ενώ ο καθιστικός τρόπος ζωής, το έντονο στρες, το αλκοόλ, η αϋπνία και μία διατροφή πλούσια σε λιπαρά αποδυναμώνουν την άμυνα του οργανισμού.

Τα συστατικά που βοηθούν

Η θετική επίδραση της υγιεινής διατροφής στο κοινό κρυολόγημα είναι δεδομένη. Ποια όμως θρεπτικά συστατικά βοηθούν αποδεδειγμένα έναντι των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού και πώς μπορεί κάποιος να ενισχύσει αποτελεσματικά τον οργανισμό του;

Επιστημονικές αποδείξεις έναντι του κοινού κρυολογήματος έχουμε για τον ψευδάργυρο, τη βιταμίνη D, τη βιταμίνη C, τα προβιοτικά και την εχινάκεια. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια Τροφίμων (EFSA) έχει εγκρίνει την τεκμηρίωση ισχυρισμών υγείας που σχετίζονται με τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη γενικότερη άμυνα του οργανισμού για τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά. Πιο συγκεκριμένα:

✤ Ο ψευδάργυρος φαίνεται ότι μειώνει τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος κατά 33% και γι΄ αυτόν τον λόγο είναι σημαντικό οι ασθενείς να λάβουν συμπλήρωμα ψευδαργύρου τις πρώτες 24 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.

✤ Η λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D μεταξύ 400-2000 IU ημερησίως βοηθά στην πρόληψη των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ενώ μία ημερήσια δόση της τάξης των 4000 IU βοηθά την άμυνα του οργανισμού σε περιόδους έντονης πνευματικής λειτουργίας, όπως για παράδειγμα σε περίοδο εξετάσεων. Να σημειώσουμε ότι σε ασθενείς με έλλειψη βιταμίνης D είναι σημαντικό να ξεκινήσει η λήψη συμπληρώματος από το φθινόπωρο προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα επαρκές επίπεδο για τον χειμώνα.

✤ Όσον αφορά τη βιταμίνη C, η λήψη συμπληρώματος 1-2 γρ. ημερησίως επιδρά στη μείωση της διάρκειας και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων του κρυολογήματος. Η λήψη συμπληρώματος είναι σημαντική κυρίως για όσους παρουσιάζουν συχνές λοιμώξεις στο ανώτερο αναπνευστικό και σε αθλητές με έντονη σωματική δραστηριότητα.

✤ Τα συμπληρώματα προβιοτικών φαίνεται ότι μειώνουν τόσο την πιθανότητα εμφάνισης όσο και τη διάρκεια νόσησης από ιούς του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.

✤ Τέλος, η προφυλακτική θεραπεία με εκχυλίσματα εχινάκειας (2400 mg/ημέρα για πρόληψη και 4000 mg/ημέρα κατά τα οξέα στάδια του κρυολογήματος) παρουσιάζει ευεργετική δράση στην πρόληψη ή τη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος.

Είναι σημαντικό ωστόσο να θυμόμαστε ότι η υπερβολική δόση βιταμινών μπορεί να έχει τελικά αρνητική επίδραση, καθώς αναστέλλει τις οξειδωτικές διεργασίες που απαιτούνται για την άμυνα ενάντια σε ιούς και βακτήρια. Οφείλουμε να τονίσουμε ότι η δοσολογία και η συχνότητα λήψης του συμπληρώματος εξατομικεύεται ανά περίπτωση, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού ή του διαιτολόγου.

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι μόνο κατά την άνοιξη οι αλλεργικοί ασθενείς έχουν συμπτώματα. Όμως, αλλεργικά συμπτώματα μπορούν να εμφανιστούν και κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και να είναι εξίσου επίμονα και ενοχλητικά.
Την περίοδο του φθινοπώρου φυτά, όπως τα αγρωστώδη (αγριόχορτα) και η παριετάρια (περδικάκι), έχουν μια δεύτερη εποχή ανθοφορίας και προκαλούν στα ευαίσθητα άτομα τα ίδια συμπτώματα που έχουν και την άνοιξη.
Επίσης, το φθινόπωρο, που έχουμε σχετικά υψηλή θερμοκρασία και υγρασία, έχουμε τις καταλληλότερες συνθήκες για να αναπτυχθούν σε υψηλά επίπεδα τα ακάρεα της οικιακής σκόνης και οι μύκητες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους αλλεργικούς ασθενείς.

Συμπτώματα που προκαλούν οι φθινοπωρινές αλλεργίες.
Τα συμπτώματα που παρουσιάζουν συχνότερα οι ασθενείς είναι η αλλεργική ρινίτιδα και επιπεφυκίτιδα που εκδηλώνονται με:
✤ Ρινική καταρροή,
✤ Φτερνίσματα,
✤ Φαγούρα στη μύτη, στα μάτια, στον ουρανίσκο και στα αυτιά,
✤ Ρινική συμφόρηση, δηλαδή μπούκωμα,
✤ Βήχα λόγω των ρινικών εκκρίσεων.
Επιπλέον, οι ασθενείς με αλλεργικό άσθμα εμφανίζουν βήχα, συριγμό και δυσκολία στην αναπνοή.

Διάγνωση φθινοπωρινών αλλεργιών.
Αν παρουσιάζατε τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, μπορείτε να απευθυνθείτε στον ειδικό ιατρό (αλλεργιολόγο ή ωτορινολαρυγγολόγο) και να υποβληθείτε σε έλεγχο για να βρεθούν το/α αλλεργιογόνο/α που σας προκαλούν τα συμπτώματα.

Πώς να αντιμετωπίσετε τις φθινοπωρινές αλλεργίες; Το καλύτερο μέτρο αντιμετώπισης είναι η πρόληψη!
✤ Αποφυγή του υπεύθυνου αλλεργιογόνου, εφόσον έχει εντοπιστεί και είναι εφικτό (π.χ. ακάρεα οικιακής σκόνης: τοποθέτηση ειδικών καλυμμάτων στο στρώμα, μαξιλάρι, πάπλωμα κ.α.),
✤ Χρήση αφυγραντήρα, για να διατηρήσετε την υγρασία του αέρα σε επίπεδα μεταξύ 35%-50%,
✤ Επαρκή αερισμό κλειστών χώρων,
✤ Τοποθέτηση ειδικών φίλτρων στα συστήματα θέρμανσης, ικανά να απομακρύνουν γύρη, μύκητες και άλλα σωματίδια,
✤ Καθαρισμός των φίλτρων των κλιματιστικών,
✤ Αποφυγή σωματικής άσκησης σε εξωτερικούς χώρους τις ώρες που οι γύρεις παρουσιάζουν αυξημένες συγκεντρώσεις στην ατμόσφαιρα (10.00-15.00),
✤ Αποφυγή καθαρισμού του κήπου ή υπόγειων χώρων (στα ξερά φύλλα συγκεντρώνονται αυξημένα επίπεδα μυκήτων).
Όμως, αν παρά την πρόληψη ένας ασθενής δεν καταφέρει να αποφύγει την εκδήλωση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας, θα πρέπει να κάνει τα παρακάτω:
✤ Ρινοπλύσεις με συσκευές μεγάλου όγκου που καθαρίζουν τη μύτη από τις εκκρίσεις και ακολούθως θα βάλει στη μύτη,
✤ Τοπικά κορτικοειδή σε μορφή σπρέι που συμβάλουν στη μείωση της αλλεργικής φλεγμονής,
✤ Επίσης, τα αντιισταμινικά (τοπικά ή από το στόμα) θα βοηθήσουν σημαντικά στη μείωση του φτερνίσματος και της φαγούρας.

Εκτός όμως από τις φθινοπωρινές αλλεργίες, το φθινόπωρο ξεκινούν οι ιώσεις του ανώτερου αναπνευστικού που οφείλονται στην αλλαγή του καιρού και στο συγχρωτισμό με άλλα άτομα σε κλειστούς χώρους, όπως τα γραφεία, οι σχολικές αίθουσες και τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Οι αλλεργικοί ασθενείς είναι πολύ πιο επιρρεπείς στις ιώσεις, η περίοδος που πάσχουν είναι συνήθως μεγαλύτερη των υπολοίπων ανθρώπων, ενώ κα τα συμπτώματά τους είναι πολύ πιο έντονα. Οι ρινοϊοί είναι το κύριο αίτιο αυτών των ιώσεων. Το αντιγριπικό εμβόλιο δεν καλύπτει τέτοιες ιώσεις, καλύπτει μόνο τα στελέχη του ιού της γρίπης.
Υπάρχουν όμως τα κοινά μέτρα προφύλαξης. Το πιο χρήσιμο είναι το συχνό πλύσιμο των χεριών. Επίσης, βοηθούν σημαντικά η αποφυγή συνωστισμού και συγχρωτισμού μαζί με καλό αερισμό των χώρων, η χρήση χαρτομάντιλων και το βήξιμο κατά τον ορθό τρόπο και η σωστή διατροφή.