Κατηγορία: ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Θα εξελίξει τον αγροδιατροφικό τομέα

Ο διαγωνισμός iGEM – International Genetically Engineered Machine Competition είναι ένας διαγωνισμός ο οποίος διεξάγεται σε ετήσια βάση από το 2003 και διοργανώνεται από το Massachusetts Institute of Technology (MIT) με βασικό του στόχο την ανάδειξη καινοτόμων ιδεών στον τομέα της Συνθετικής Βιολογίας κατά την επίλυση προβλημάτων της καθημερινότητας, με γνώμονα την υλοποίηση των 17 Στόχων Αειφόρου Ανάπτυξης (SDGs). Στον διαγωνισμό συμμετέχουν περισσότερες από 350 διεπιστημονικές ομάδες παγκοσμίως, ενώ ο διαγωνισμός για το 2022 θα διεξαχθεί στο Παρίσι το φθινόπωρο.

Η ομάδα iGEM Patras 2022 αποτελεί μια διεπιστημονική ομάδα 27 μελών και εκπροσωπεί το Πανεπιστήμιο Πατρών στον διεθνή διαγωνισμό iGEM. Αποτελεί συνεργασία του Εργαστηρίου Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας του τμήματος Φαρμακευτικής και του Εργαστηρίου Τεχνικής Μηχανικής και Ταλαντώσεων του τμήματος Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών. Η ομάδα αποτελείται από φοιτητές διαφόρων τμημάτων του Πανεπιστημίου Πατρών, οι οποίοι βρίσκονται υπό την καθοδήγηση των καθηγητών των αντιστοίχων εργαστηρίων, των ακαδημαϊκών εκπαιδευτών και συμβούλων, με κύριο επόπτη της ομάδας τον Καθηγητή Φαρμακευτικής Βιοτεχνολογίας και Φαρμακογονιδιωματικής, Πατρινό Γεώργιο.

Το Project με το οποίο η ομάδα θα διαγνωστεί φέτος ονομάζεται «PAGGAIA» και αποτελεί τα αρχικά που υποδηλώνουν τον χαρακτήρα του: Precision AGriculture using Genomics, Artificial Intelligence and Aerotransportable equipment ή αλλιώς Γεωργία Ακριβείας με τη χρήση Μεταγονιδιωματικής, Τεχνητής Νοημοσύνης και Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (drones). Το όνομά του προέρχεται από την Παγγαία, την Υπερήπειρο που δημιουργήθηκε πριν από περίπου 335 εκατομμύρια χρόνια, κατά την ύστερη Παλαιοζωική και πρώιμη Μεσοζωική εποχή.
Στόχος του project είναι η βελτιστοποίηση της γεωργικής απόδοσης των καλλιεργειών και η αύξηση της ποιότητας της παραγωγής μέσω της βελτίωσης του εδάφους, με παράλληλη εξοικονόμηση των φυσικών πόρων και μείωση του κόστους παραγωγής. Παράλληλα, το project στοχεύει στη συλλογή σημαντικών δεδομένων, σχετικών με την ποιότητα του εδάφους για γεωργικούς σκοπούς σε μεγάλες εκτάσεις, καθώς και στην ανάλυση του εδάφους σε απομακρυσμένες καλλιέργειες.

H Γεωργία Ακριβείας αποτελεί ένα σημαντικό και καινοτόμο εργαλείο για τη βελτίωση της γεωργικής παραγωγής. Αποτελεί ένα σύστημα διαχείρισης εδαφικών εκτάσεων, σύμφωνα με το οποίο μπορούν να εφαρμοστούν διαφορετικά επίπεδα εισροών σε περιοχές του αγρού, ανάλογα με το δυναμικό παραγωγής και τις εδαφοκλιματικές συνθήκες. Στόχος είναι η αύξηση της παραγωγής, η βελτίωση της ποιότητας, η μείωση των αρνητικών επιπτώσεων για το περιβάλλον και η διατήρηση των φυσικών πόρων.

Τα μοντέλα Ανάλυσης Δεδομένων και Μηχανικής Μάθησης θεωρούνται το μέλλον της Γεωργίας, συμβουλεύοντας τους αγρότες σχετικά με τις καλύτερες δυνατές πρακτικές καλλιέργειας. Έτσι, το project PAGGAIA συνδυάζει τις νέες τεχνολογίες της Γεωργίας Ακριβείας με τη Μεταγονιδιωματική και την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) και ειδικότερα τη Μηχανική Μάθηση. Η ομάδα μας, λοιπόν, αποσκοπεί στη δημιουργία ενός πρωτοκόλλου με τη χρήση ενός μοντέλου Μηχανικής Μάθησης (Machine Learning), το οποίο θα συσχετίζει τα γονιδιωματικά δεδομένα του μικροβιώματος του εδάφους με τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά του εδάφους, καθώς και τα αγρονομικά χαρακτηριστικά της καλλιέργειας.

Στόχος της ομάδας μας είναι η δημιουργία ενός εργαλείου αγροτικής συμβουλευτικής μέσω του αλγόριθμου, ο οποίος θα παρέχει προβλέψεις για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και την απόδοση της καλλιέργειας, ενώ θα προτείνει εξατομικευμένες παρεμβάσεις στο εκάστοτε χωράφι με στόχο τη βελτίωση του εδάφους και την εξασφάλιση της βέλτιστης δυνατής ποιότητας της καλλιέργειας, και συνεπώς την αύξηση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, με μεγάλη συνεισφορά στον αγροδιατροφικό τομέα.

To Project χαρακτηρίζεται από καινοτόμες προσεγγίσεις, χρησιμοποιώντας drones δειγματοληψίας εδάφους και συσκευές φορητής αλληλούχησης DNA. Παράλληλα, στοχεύει στη μείωση του περιβαλλοντικού αντικτύπου μέσω της ελαχιστοποίησης της χρήσης των λιπασμάτων, καθώς και στην προάσπιση της υγείας του καταναλωτή. Βασική μελλοντική προοπτική του project PAGGAIA είναι να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των αγροτών και των ειδικών στον τομέα της Γεωργίας, διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων, αλλά και αποσκοπώντας στην υλοποίηση των Στόχων Αειφορίας που αφορούν την υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή.

Η πρωτεΐνη, η οποία βρίσκεται κυρίως στις ζωικές τροφές (γαλακτοκομικά, αυγά, ψάρια, κρεατικά) ως ένα από τα βασικότερα θρεπτικά συστατικά, παρέχει ενέργεια στον οργανισμό, αντίστοιχη θερμιδικά με αυτή των υδατανθράκων (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά και όσπρια). Μαζί αποτελούν τα δομικά υλικά για τους μύες, ενώ ταυτόχρονα συντελούν στη ρύθμιση του μεταβολισμού. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πως η κατανάλωσή τους είναι πολύ σημαντική, ειδικά όταν βρισκόμαστε σε διαδικασία απώλειας βάρους, προκειμένου να μην έχουμε μεγάλη απώλεια σε μυϊκή μάζα και ενέργεια. Παράλληλα, η πρωτεΐνη έχει την ιδιότητα να κατευνάζει για μεγάλα χρονικά διαστήματα το αίσθημα της πείνας. Προκαλεί μεγαλύτερο κορεσμό σε σχέση με τους υδατάνθρακες και το λίπος και σε συνδυασμό με τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες μπορεί να σας βοηθήσει να τηρήσετε πιο εύκολα μία φυσιολογική διατροφή. Αυτός ο συνδυασμός συμβάλλει στη διατήρηση ομαλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα και δίνει τη δυνατότητα της αποφυγής υπογλυκαιμίας.

Όμως, το «κλειδί» για τον έλεγχο του σωματικού μας βάρους είναι το «ενεργειακό ισοζύγιο», το να ξοδεύουμε δηλαδή περισσότερες θερμίδες από αυτές που προσλαμβάνουμε μέσω του φαγητού (αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο).
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο αποκλεισμός των υδατανθράκων από μόνος του δεν θα επιφέρει την επιθυμητή απώλεια βάρους. Αντίθετα, ο συνδυασμός της πρόσληψης πρωτεΐνης μαζί με υδατάνθρακες αποτελεί ιδανική διατροφική προσέγγιση για επιθυμητές και ποιοτικές αλλαγές στη σύσταση του σώματος.

Η σημασία των σνακ
Σίγουρα έχετε ακούσει πως τα ενδιάμεσα γεύματα/σνακ συντελούν στην αποφυγή υπερκατανάλωσης φαγητού το βράδυ, γι’ αυτό καλό είναι να υπάρχουν στο καθημερινό μας πρόγραμμα διατροφής. Είτε έχετε απαιτητικούς ρυθμούς εργασίας, είτε περνάτε μια δύσκολη μέρα στη δουλειά και χρειάζεστε τόνωση, είτε συνδυάζετε με την εργασία σας τη φυσική δραστηριότητα, ένα ελαφρύ σνακ που μπορείτε να έχετε μαζί σας από το σπίτι θα σας λύσει τα χέρια.

Για να δώσουμε μερικά χρήσιμα παραδείγματα, ένα βραστό αυγό με φρυγανιές ή ρυζογκοφρέτες με τυρί κίτρινο μπορούν να σας κρατήσουν χορτάτους για αρκετή ώρα, χωρίς να σας βαρύνουν.
Το χειμώνα, που το γιαούρτι διατηρείται μερικές ώρες και εκτός ψυγείου, μπορείτε να το συνδυάσετε με φρούτα, μέλι ή κάποιο βούτυρο ξηρών καρπών ως μια θρεπτική και εύκολη επιλογή.
Τέλος, τις ημέρες που εργάζεστε από το σπίτι, αλλά δεν έχετε πολύ χρόνο για προετοιμασία ενός ολοκληρωμένου γεύματος, ένα smoothie με γάλα ή γιαούρτι, φρούτα, σπόρους και βρώμη είναι ό,τι πρέπει για να προσλάβετε την απαραίτητη ποσότητα σε πρωτεΐνη και να παραμείνετε χορτάτοι μέχρι το επόμενο γεύμα.
Καλή απόλαυση!

Ο όρος Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, όπως τα ακόλουθα: μη αναμενόμενα σε συνάρτηση με την ηλικία επίπεδα απροσεξίας, παρορμητικότητας και υπερκινητικότητας, ανικανότητα συγκέντρωσης, ανησυχία, κυκλοθυμία, ξεσπάσματα θυμού, προβλήματα ολοκλήρωσης έργου, αποδιοργάνωση, συναισθηματική ανωριμότητα και μαθησιακές δυσκολίες. Συνιστά μια εκ των κοινών νευροαναπτυξιακών διαταραχών (5-8% του μαθησιακού πληθυσμού) με μεγάλη ετερογένεια στη γενετική, τη νευροβιολογική βάση και τη συμπτωματολογία, συνδέεται δε με μακροχρόνια ακαδημαϊκά, κοινωνικά και ψυχικά προβλήματα υγείας.

Η ακριβής αιτιολογία της νευροαναπτυξιακής αυτής διαταραχής παραμένει άγνωστη, ωστόσο στους παράγοντες που συνδέονται με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισής της έχουν αναφερθεί μεταξύ άλλων γενετικοί αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες, οι οποίοι μέσω επιγενετικών μηχανισμών συμβάλλουν στην εμφάνιση της διαταραχής (προωρότητα, κάπνισμα, αλκοόλ, διατροφή, τραύματα και κακώσεις εγκεφάλου, φυσική και ψυχική υγεία μητέρας και βρέφους και έκθεση σε τοξικές ουσίες θεωρείται ότι είναι οι βασικότεροι επιγενετικοί παράγοντες για τη ΔΕΠΥ).
Παγκοσμίως αποδεκτές κλινικές μελέτες συσχετίζουν συνεχώς τα διατροφικά πρότυπα και άλλους παράγοντες του τρόπου ζωής, με τον αυξημένο επιπολασμό όχι μόνον για καρδιομεταβολικές ασθένειες ή ορισμένες μορφές καρκίνου, αλλά και με την παθοφυσιολογία και τη διαχείριση ψυχικών και νευροαναπτυξιακών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΠΥ.
Τα ευρήματα αυτών των μελετών υποδηλώνουν ότι χαμηλή συμμόρφωση με την υγιεινή διατροφή -σε παιδιά και εφήβους με πρόσφατα διαγνωσθείσα ΔΕΠΥ- συσχετίστηκε θετικά με αυξημένη πιθανότητα διάγνωσης. Τα ανθυγιεινά διατροφικά πρότυπα ενδέχεται να προηγούνται μιας «διατροφικής βιοχημείας» η οποία ασκεί επίπτωση στις συμπεριφορές παιδιών και εφήβων με ΔΕΠΥ και επομένως η διαχείριση βάρους και η διατροφική εκπαίδευση θα πρέπει πάντα να θεωρούνται ως οδοί για τη βελτίωση των συμπτωμάτων της.

Κρίσιμα ερωτήματα για το εάν οι ανεπάρκειες μάκρο- και μίκρο- θρεπτικών συστατικών εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία της ΔΕΠΥ και το πόσο τα εξατομικευμένα δοσολογικά σχήματα συμπληρωμάτων διατροφής ασκούν θεραπευτικά αποτελέσματα παραμένουν υπό διερεύνηση. Νέα δεδομένα της νευροφυσιολογίας παρέχουν αποδείξεις για την επίπτωση θρεπτικών συστατικών στην ανάπτυξη και τη λειτουργία του εγκεφάλου, καταδεικνύοντας τη δυτικού τύπου διατροφή ως έναν σημαντικό παράγοντα για την υψηλή συχνότητα εμφάνισης και επικράτησης των ψυχικών διαταραχών, συμπεριλαμβανόμενης της ΔΕΠΥ.

Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων κλινικών δοκιμών προκύπτει ότι άτομα με ανεπάρκειες ορισμένων μικροθρεπτικών συστατικών ανταποκρίνονται θετικά κατά τη χορήγηση τους, με σαφή βελτίωση στη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, την ψυχοεκπαίδευση και τη φαρμακολογική θεραπεία που πιθανά ακολουθούν. Παραμένουν όμως υπό διερεύνηση τα επίπεδα κατωφλίου των μικροθρεπτικών συστατικών (ανά ηλικιακή ομάδα σε άτομα με ΔΕΠΥ), καθώς λήψη ποσοτήτων μεγαλύτερων της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης ενδέχεται να εγκυμονεί και κινδύνους.
Στις διατροφικές παρεμβάσεις που προτείνονται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ περιλαμβάνονται η αποφυγή πρόχειρου φαγητού, η υιοθέτηση υγιούς τρόπου ζωής, ο περιορισμός της κατανάλωσης απλών σακχάρων, κορεσμένων λιπαρών αλλά και επεξεργασμένων τροφίμων με συνθετικά πρόσθετα, η χορήγηση μελατονίνης, προβιοτικών και πρεβιοτικών, πολυακόρεστων λιπαρών οξέων (PUFAs) και μικροθρεπτικών συστατικών, όπως μετάλλων και βιταμινών.

Η νευροβιολογία της ΔΕΠΥ σχετίζεται με τα χαμηλά επίπεδα νευροδιαβιβαστών (ντοπαμίνης) που εμπλέκονται στις επιτελικές εγκεφαλικές λειτουργίες. Η χορήγησή μελατονίνης έχει θετικά αποτελέσματα στη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ, καθώς συμβάλει στη ρύθμιση της ντοπαμίνης.
Τα παιδιά και οι έφηβοι με ΔΕΠΥ αποδεικνύονται πιο ευαίσθητα στις επιπτώσεις της αντιδραστικής υπογλυκαιμίας (μείωση των επιπέδων σακχάρου του αίματος κάτω από τα φυσιολογικά), η οποία μπορεί να προκληθεί μετά από υψηλή κατανάλωση ζάχαρης, με αρνητικές συνέπειες στη συμπτωματολογία της νόσου και ως εκ τούτου συνίσταται ο περιορισμός των προσλαμβανόμενων απλών σακχάρων.

Αρκετές μελέτες καταδεικνύουν ότι η εξατομικευμένη ημερήσια πρόσληψη μετάλλων και ιχνοστοιχείων, όπως μαγνησίου, σιδήρου, ψευδάργυρου, ιωδίου, σεληνίου, χαλκού και βιταμινών Β1, Β3, Β6, Β12, από παιδιά και εφήβους με αντίστοιχες ανεπάρκειες εξασθένησε τα συμπτώματα της διαταραχής.
Οι ανεπάρκειες και οι ανισορροπίες των λιπαρών οξέων συσχετίζονται θετικά με τις διαταραχές των γνωστικών και συμπεριφορικών επιδόσεων κατά την ανάπτυξη. Ωστόσο, ο ρόλος των πολυακόρεστων λιπαρών οξέων ω3 και ω6 στην παθοφυσιολογία και τη θεραπεία της ΔΕΠΥ παραμένει αμφιλεγόμενος. Τα επίπεδα του δοκοσαεξανοϊκού οξέος (DHA), του εικοσιπεντανοϊκού οξέος (EPA) και του αραχιδονικού οξέος (AA) στο αίμα έχουν βρεθεί σε πολυάριθμες κλινικές μελέτες σημαντικά μειωμένα σε παιδιά με ΔΕΠΥ, χωρίς ωστόσο να επιβεβαιώνεται πάντα η αποτελεσματικότητα των συμπληρωμάτων στη συμπτωματολογία της ΔΕΠΥ.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να μνημονευτούν ερευνητικά αποτελέσματα που σχετίζονται με τη συνεργιστική δράση θρεπτικών συστατικών στο μεταβολισμό και την απορρόφησή τους. Έτσι, ο οργανισμός δεν μπορεί να φτάσει από τις πρόδρομες ουσίες στο τελικό στάδιο μεταβολισμού και αφομοίωσης των ω3, ω6 σε περιπτώσεις έλλειψης βιταμινών, όπως οι C, A, D B3, και ιχνοστοιχείων, όπως ο ψευδάργυρος (η έλλειψή του μπορεί να αυξήσει το άγχος και την εναντιωματική προκλητική συμπεριφορά).
Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα μελετών αναφορικά με τη χορήγηση μικροθρεπτικών συστατικών στη ΔΕΠΥ δεν τυγχάνουν εύκολης συγκριτικής αξιολόγησης εξαιτίας της ετερογένειας του σχεδιασμού, των δοσολογικών σχημάτων, της διάρκειας των παρεμβάσεων, της μεθοδολογίας αξιολόγησης της ανταπόκρισης, του σταδίου ανάπτυξης και του επιπολασμού των συννοσηροτήτων που συνοδεύουν τη ΔΕΠΥ.

Η σύνθεση και η λειτουργία της μικροχλωρίδας του εντέρου αποδεικνύεται ότι σχετίζεται με νευροαναπτυξιακές διαταραχές (θεωρία του άξονα μικροβιώματος εντέρου-εγκεφάλου), αλλά παραμένει υπό διερεύνηση η επίπτωσή της στους κλινικούς φαινοτύπους της ΔΕΠΥ. Σε περιπτώσεις ατόμων με ΔΕΠΥ, στους οποίους η εξέταση της εντερικής μικροχλωρίδας αποκάλυψε ανισορροπία ή δυσβίωση, η χορήγηση συγκεκριμένων προβιοτικών και πρεβιοτικών είχε θετική επίπτωση στον έλεγχο των συμπτωμάτων τους. Για την προστασία και αποκατάσταση της εντερικής χλωρίδας συνίσταται μεταξύ άλλων και η αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών, οι οποίες διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη διαδικασία απέκκρισης των τοξινών του οργανισμού. Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, το καστανό ρύζι, τα δημητριακά ολικής άλεσης είναι πολύ καλές πηγές φυτικών ινών.
Πρόσφατες έρευνες εστιάζουν το ενδιαφέρον τους κυρίως στη μελέτη διατροφικών προτύπων και όχι στις επιδράσεις μεμονωμένων θρεπτικών συστατικών σε παιδιά με ΔΕΠΥ.
Για τη μελέτη του ρόλου της πιθανής τροφικής υπερευαισθησίας σε παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν προταθεί διατροφικές παρεμβάσεις, όπως η «Few-Foods Diet (FFD)», δηλαδή μια δίαιτα στην οποία επιβάλλεται η κατανάλωση περιορισμένου αριθμού τροφίμων χωρίς συνθετικά πρόσθετα (συντηρητικά, χρωστικές αρώματα κ.λπ.). Η δίαιτα FFD αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την εξέταση συμπτωμάτων που προκαλούνται από μεμονωμένες τροφές, καθώς μπορεί να αποκαλύψει δυσανεξίες ή τροφικές αλλεργίες οι οποίες έχουν αποδειχθεί σημαντικές στη διαχείριση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ.

Η Μεσογειακή διατροφή αποτελεί ένα ασφαλές διατροφικό πρότυπο για τα άτομα με ΔΕΠΥ. Στις ισχυρές συστάσεις της Μεσογειακής Διατροφής συμπεριλαμβάνονται τα ακόλουθα τρόφιμα φυτικής προέλευσης τα οποία αποτελούν τη βάση της: τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα όσπρια, τα λαχανικά, τα φρούτα, οι ξηροί καρποί, το ελαιόλαδο, οι σπόροι, τα βότανα και τα μπαχαρικά. Τα ψάρια, τα θαλασσινά, τα γαλακτοκομικά και τα πουλερικά περιλαμβάνονται με μέτρο, ενώ περιορίζεται η κατανάλωση του κόκκινου κρέατος και των γλυκών τα οποία καταναλώνονται μόνο περιστασιακά.

Στις ειδικότερες διατροφικές συστάσεις-παρεμβάσεις συμπεριλαμβάνονται τα ακόλουθα: αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων που περιέχουν συνήθως συνθετικά πρόσθετα (χρωστικές, βελτιωτικά γεύσης, οσμής, συντηρητικά κ.ά.) τα οποία, όπως αποδεικνύεται από κλινικές μελέτες, δύναται να επιδεινώσουν τα συμπτώματα ΔΕΠΥ.
Συστήνεται έλεγχος της ενεργειακής απόδοσης των τροφίμων για τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους, τακτικά γεύματα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, περιορισμός της πρόσληψης των απλών υδατανθράκων και των κορεσμένων λιπαρών οξέων. Η πρόσληψη νατρίου περιορίζεται σε ποσότητες μικρότερες των 2,3 γραμμαρίων ημερησίως (ή ακόμη μικρότερη ημερήσια πρόσληψη για παιδιά κάτω των 14 ετών).

Αν απαιτείται χορήγηση συμπληρωμάτων, προτείνεται να είναι φυσικής προέλευσης -χωρίς πρόσθετα- και συστήνεται εξατομίκευση του δοσολογικού σχήματος μετά από αιματολογικές εξετάσεις με τη συνεργασία του θεράποντος ιατρού και διαιτολόγου. Αν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να προστεθεί συμπλήρωμα διατροφής υψηλής καθαρότητας με την κατάλληλη -κατά περίπτωση- περιεκτικότητα σε ΕΡΑ/DHA.

Πραγματοποιείται έλεγχος για την πιθανή ύπαρξη δυσανεξιών και αλλεργιών και γίνονται οι απαιτούμενες διατροφικές παρεμβάσεις με τη βοήθεια ειδικού επιστήμονα.
Τέλος, σε περίπτωση χορήγησης φαρμακευτικής αγωγής εξετάζονται τυχόν ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις με συστατικά των τροφών.

Από τις απαρχές της γεωργίας οι αγρότες προσπαθούν να τροποποιήσουν τα φυτά μέσω της επιλεκτικής αναπαραγωγής για να προσδώσουν κάποιο όφελος, όπως ανθεκτικότητα σε ασθένειες. Η γενετική μηχανική επέτρεψε στους επιστήμονες να μπορούν να επιλέξουν συγκεκριμένα γονίδια για να φέρουν επιθυμητά χαρακτηριστικά στις καλλιέργειες, όπως αντοχή σε παθογόνους παράγοντες.
Οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί ορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως οργανισμοί (δηλαδή φυτά, ζώα ή μικροοργανισμοί) των οποίων το γενετικό υλικό (DNA) έχει αλλοιωθεί με τρόπο που δεν συμβαίνει μέσω της φυσικής διασταύρωσης. Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα αποτελούν τρόφιμα τα οποία παράγονται από γενετικά τροποποιημένα φυτά ή ζώα. Σήμερα κυκλοφορούν στην αγορά πολλά είδη τροφίμων με γενετικά τροποποιημένη εκδοχή, όπως σόγια, πατάτες, μελιτζάνες, φράουλες, καλαμπόκι, ντομάτες, μαρούλι, πεπόνι, καρότα κ.ά. Παρά την ευρεία διάθεση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων στην παγκόσμια αγορά, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές φαίνεται πως είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί για την κατανάλωση γενετικά τροποποιημένων τροφίμων, με την Ελλάδα να είναι μεταξύ των πιο «ανήσυχων» χωρών σχετικά με το θέμα αυτό.

ΟΦΕΛΗ
Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχουν πολλά πλεονεκτήματα έναντι των συμβατικών ομολόγων τους. Συγκεκριμένα, αναπτύσσονται πιο γρήγορα από τα τρόφιμα που καλλιεργούνται παραδοσιακά, θεωρείται ότι έχουν καλύτερη γεύση και έχουν αυξημένη διάρκεια ζωής. Υπάρχουν, επίσης, στοιχεία ότι οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες τροφίμων μπορεί να συμβάλλουν στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα, καθώς οι καλλιέργειες με βελτιωμένη αντοχή σε παράσιτα μπορεί να μειώσουν τη χρήση χημικών στη γεωργική παραγωγή, μειώνοντας έτσι τη συνολική περιβαλλοντική ρύπανση.
Μία πολύ σημαντική πτυχή των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων είναι η δυνατότητα τους να επηρεάσουν ευεργετικά την υγεία μας. Ορισμένα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχουν σχεδιαστεί ειδικά, καθώς είναι εμπλουτισμένα με ορισμένα θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες A, C, E, ακόρεστα λιπαρά οξέα και προβιοτικά. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η γενετικά τροποποιημένη τροφή «Golden Rice», η οποία είναι εμπλουτισμένη με βιταμίνη Α και μπορεί να συμβάλλει ενάντια στην ανεπάρκεια βιταμίνης Α που αποτελεί την κυριότερη αιτία τύφλωσης παιδιών σε αναπτυσσόμενες χώρες.

ΠΙΘΑΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ
Αν και τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχει αποδειχθεί ότι είναι εξίσου ασφαλή με τα αντίστοιχα συμβατικά τρόφιμα, υπάρχει επιφυλακτικότητα από τους καταναλωτές σχετικά με την ασφάλεια τους. Συγκεκριμένα, υπάρχει έντονη ανησυχία σχετικά με τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και το αλλεργιογόνο δυναμικό τους. Καθώς οι πρωτεΐνες είναι υπεύθυνες για πολλές αλλεργικές αντιδράσεις, κάποιοι ανησυχούν ότι οι πρωτεΐνες που βρίσκονται σε γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες θα οδηγήσουν σε αύξηση των αλλεργικών αντιδράσεων σε άτομα που καταναλώνουν γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα. Ωστόσο, πρόσφατες επιστημονικές έρευνες συμπεραίνουν πως δεν φαίνεται να είναι πιο αλλεργιογόνα από τα συμβατικά τρόφιμα. Ένας άλλος πιθανός κίνδυνος σχετικά με τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι η ανάπτυξη αντοχής στα αντιβιοτικά. Κατά τη γενετική τροποποίηση είναι πιθανό να μεταφερθούν γονίδια με ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά, με αποτέλεσμα παθογόνοι μικροοργανισμοί να αναπτύξουν αντίσταση σε συγκεκριμένα αντιβιοτικά.
Όπως αναφέρθηκε, οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες μπορεί να έχουν θετική επίδραση στο περιβάλλον μέσω της μειωμένης χρήσης χημικών. Ωστόσο, υπάρχουν έντονες ανησυχίες για πιθανές αρνητικές επιδράσεις τους, καθώς υπάρχει η πιθανότητα μελλοντικά να παραχθούν έντομα ανθεκτικά σε εντομοκτόνα. Επιπλέον, είναι πιθανό να διαταραχθεί η βιοποικιλότητα, καθώς μέσω της εξάπλωσης μίας γενετικά τροποποιημένης καλλιέργειας μπορεί προκληθούν μεταβολές στον αριθμό άλλων φυτών και ζώων. Τέλος, θεωρείται πιθανή η μεταφορά γενετικά τροποποιημένων γονιδίων μέσω της γύρης, με αποτέλεσμα να επιμολυνθεί κάποια γειτονική συμβατική καλλιέργεια.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
Είναι σημαντικό να τονισθεί πως οι γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες υποβάλλονται σε εκτενή αξιολόγηση ως προς την ασφάλεια τους πριν φτάσουν στην αγορά, ενώ επιβάλλεται αναγραφή στην ετικέτα των εν λόγω τροφίμων. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα πως η παραγωγή γενετικά τροποποιημένων τροφίμων δεν μπορεί να θεωρηθεί πιο επικίνδυνη από τις συμβατικές μεθόδους καλλιέργειας. Παρόλο που τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα κρίνονται ως ασφαλή από την επιστημονική κοινότητα, ο εκάστοτε καταναλωτής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αποφασίσει εάν θέλει να τα επιλέξει ή να τα απορρίψει.

Η «πανοπλία» του φθινοπώρου

Ανησυχείτε για τις ιώσεις στην αρχή του φθινοπώρου; Τόσο οι εποχικές ιώσεις όσο και τα νέα στελέχη του COVID παρουσιάζουν ποσοστά σε διπλάσια από τα «φυσιολογικά» επίπεδα, καθώς οι κοινωνικοί περιορισμοί και τα lockdown μας έχουν αφήσει με πιο αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα από το συνηθισμένο.
Το ανοσοποιητικό σύστημα αποτελεί την ασπίδα του οργανισμού μας απέναντι σε παθογόνες ασθένειες μέσα από την προστασία που μας παρέχει ενάντια σε βακτήρια και ιούς, αλλά και σε διάφορους άλλους παθογόνους οργανισμούς, ενώ εξειδικευμένα κύτταρα, ειδικές πρωτεΐνες και συγκεκριμένα όργανα εξασφαλίζουν τη σωστή λειτουργία του, και κατ’ επέκταση θωρακίζουν την υγεία μας.

Η διατροφή είναι πολύ σημαντική και υπάρχουν τόσο εποχικά τρόφιμα όσο και συμπληρώματα που θα βοηθήσουν την υγεία σας, καλύπτοντας όλες τις διατροφικές σας ανάγκες. Έχει αποδειχτεί ότι αυτά τα θρεπτικά συστατικά σε τροφές είναι απαραίτητα για να ενισχύσουμε τη φυσική άμυνα του οργανισμού μας και ότι υπάρχει ισχυρή σχέση του ανοσοποιητικού με τη διατροφή, σύμφωνα με υπάρχοντα ερευνητικά δεδομένα που δείχνουν την επίδραση της διατροφής στη συνολική ανοσολογική αντίδραση.
Αρχικά, πρέπει να επισημάνουμε ότι η θερμιδική πρόσληψη επηρεάζει ποιοτικά και ποσοτικά το ανοσοποιητικό, αφού τόσο η υποθρεψία και τα αυστηρά διαιτολογικά σχήματα όσο και η παχυσαρκία οδηγούν σε μειωμένη δυνατότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να αντιμετωπίσει τις μολύνσεις και τις λοιμώξεις.

Πολύτιμα θρεπτικά συστατικά
Παράλληλα με τις θερμίδες υπάρχουν θρεπτικά συστατικά που βοηθούν την άμυνά μας: τα αντιοξειδωτικά συστατικά, όπως οι βιταμίνες Α, Ε και C, εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες, δυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα λαχανικά και τα φρούτα (πορτοκάλι, κολοκύθα, καρότο, μπρόκολο, χρωματιστές πιπεριές, μούρα και φράουλες, ρόδι), αλλά και το ταχίνι και το πράσινο τσάι αποτελούν καλές διατροφικές πηγές των βιταμινών αυτών.

Αναλυτικότερα:
✤ Η βιταμίνη C σχετίζεται με την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και την παραγωγή προστατευτικών ουσιών, όπως η ιντερλευκίνη και οι κυτοκίνες -οι οποίες εξουδετερώνουν τους παθογόνους μικροοργανισμούς που εισέρχονται στο σώμα- και η ιντερφερόνη, η οποία συμβάλλει στην παρεμπόδιση του πολλαπλασιασμού των ιών.
✤ Η βιταμίνη Ε αποτελεί ισχυρό αντιοξειδωτικό συστατικό που προστατεύει τον οργανισμό μας από τη δράση των ελεύθερων ριζών, ενώ σχετίζεται με την παραγωγή ουσιών που ενισχύουν την άμυνα και προφυλάσσουν τον οργανισμό από λοιμώξεις.
✤ Τέλος, η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για τη διατήρηση των επιθηλιακών κυττάρων, τα οποία δρουν ως εμπόδιο στις λοιμώξεις.
Το σελήνιο είναι ένα ακόμη πολύ σημαντικό αντιοξειδωτικό συστατικό της τροφής που συμμετέχει σε μια σειρά από αμυντικούς μηχανισμούς ως βασικό συστατικό της «υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης» που παίζει καθοριστικό ρόλο στις λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος.
Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος, ενώ η περιορισμένη πρόσληψή του σχετίζεται με τη μείωση των Τ-λεμφοκυττάρων.
Η μειωμένη πρόσληψη βιταμίνης Β6 οδηγεί σε μειωμένη λειτουργικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος. Η συγκεκριμένη βιταμίνη είναι σημαντική για την άμυνα του οργανισμού, δεδομένου ότι συμμετέχει στην παραγωγή κυστεΐνης που είναι απαραίτητη για τη σύνθεση της γλουταθειόνης, συστατικού στοιχείου της υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης.

Η σημασία των υγρών και των προβιοτικών
Επίσης, το νερό αποτελεί ένα ζωτικό συστατικό για τη διατήρηση της καλής υγείας του οργανισμού και γι’ αυτό η σύσταση για επαρκή πρόσληψη αποσκοπεί στη βελτίωση της αμυντικής λειτουργίας μας.
Η υψηλή πρόσληψη υγρών παίζει ρόλο στην ισορροπία υγρών και ηλεκτρολυτών, στη σωστή θερμορρύθμιση, καθώς και στην αποβολή άχρηστων συστατικών και τοξινών από το σώμα μας.
Σημαντικός είναι τέλος ο ρόλος των προβιοτικών (κεφίρ, γιαούρτι με ζωντανές ενεργές καλλιέργειες, λαχανικά που έχουν υποστεί ζύμωση, ξινολάχανο), όπως και των πρεβιοτικών (σκόρδο, σπαράγγια, αγκινάρες της Ιερουσαλήμ, μπανάνες και φύκια) για την ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού μας.

Με την έναρξη των σχολείων κάθε χρόνο ξεκινάει ένα ακόμα καθημερινό άγχος για τους γονείς: «Τι θα δώσω αύριο πάλι στο παιδί μου για κολατσιό;». Πολλοί γονείς ξεκινούν με τις καλύτερες προθέσεις, φτιάχνουν σαντουιτσάκια σε σχήμα δεινόσαυρου συνοδεία λαχανικών με σπιτικό ντιπ από ρεβίθια για να καταλήξουν μετά από λίγο καιρό απογοητευμένοι -είτε λόγω έλλειψης χρόνου είτε επειδή το ταπεράκι γυρίζει πίσω στο σπίτι ανέγγιχτο- να δίνουν στα παιδιά λεφτά για το κυλικείο.
Ανάμεσα σε αυτά τα δυο άκρα υπάρχει μια ισορροπία που δεν χρειάζεται να επιβαρύνει ούτε την υγεία των παιδιών μας, ούτε το πορτοφόλι, αλλά ούτε και το ήδη βεβαρυμένο πρόγραμμά μας.

Αρχικά πρέπει να διευκρινίσω:
1. Πολλά υγιέστατα παιδιά δεν θέλουν να φάνε τίποτα για κολατσιό. Είτε τους αρκεί το πρωινό γιατί τα κρατάει απ’ ευθείας ως το μεσημεριανό είτε απλά παίζουν και δεν ενδιαφέρονται για φαγητό ενδιάμεσα. Ίσως φάνε περισσότερο το μεσημέρι, ίσως και όχι. ΔΕΝ θα λιμοκτονήσουν και είναι δική τους απόφαση και όχι δική μας.
2. Το κολατσιό δεν είναι για σούπερ-χόρταση, δεν θέλουμε τα ταΐζουμε τα παιδιά σαν να πρόκειται να πάνε στον πόλεμο. Είναι ένα προαιρετικό μικρογεύμα.
3. Οι συσκευασμένοι χυμοί και τα αναψυκτικά έχουν πολλή ζάχαρη πέραν των άλλων πρόσθετων, ΔΕΝ ξεδιψούν το παιδί και ΔΕΝ συμπεριλαμβάνονται στην απαραίτητη ημερήσια ποσότητα νερού που πρέπει να καταναλώνει.
4. Το κέικ ΔΕΝ είναι κολατσιό. Το κέικ (ναι, και το σπιτικό!) μετράει σαν γλυκό, δηλαδή επιδόρπιο, όχι σαν κολατσιό. Περιέχει συνήθως λευκό αλεύρι, ζάχαρη, βούτυρο κ.λπ., οπότε μετράει κανονικότατα στα γλυκά. Έχει χαμηλή θρεπτικότητα και πολλές-πολλές θερμίδες.
Δεν εννοώ πως δεν πρέπει ποτέ να δίνουμε κέικ για κολατσιό. Αλλά ένα παιδί που παίρνει καθημερινά στο σχολείο τέτοιες τροφές σημαίνει πως τρώει κάθε μέρα γλυκά. Επακόλουθο δεν είναι απλά τα χαλασμένα δόντια και τα παραπάνω κιλά, αλλά ένα σωρό μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας.

ΣΩΣΤΟ ΚΟΛΑΤΣΙΟ
Το ιδανικό κολατσιό είναι συνήθως πολύ απλό: μισό φρούτο εποχής, λίγα κομματάκια καρότο, ένα κομμάτι τυρί και (προαιρετικά) ένα παξιμάδι ή μια φέτα ψωμί, ιδανικά ολικής άλεσης. Συνοδεύουμε με σκέτο νερό. Και… ό,τι φάει!
Όλα τα συστατικά μπορούν να αντικατασταθούν: το μισό μήλο π.χ. με δύο βερίκοκα ή λίγες φέτες πορτοκάλι ή δύο μανταρίνια κ.λπ. Αντί καρότου μπορούμε να δώσουμε αγγούρι ή ντομάτα ή πιπεριά ή άλλο λαχανικό κ.ο.κ.
Η υγεία των παιδιών μας θα ήταν πολύ καλύτερη αν βλέπαμε περισσότερα ταπεράκια στο σχολείο και ξανασυστήνω να θεωρούμε το κολατσιό ως «προσφορά» τροφής και όχι ως απαραίτητο γεύμα που υποχρεώνεται να φάει το παιδί.

«Έρευνες έχουν δείξει ότι η υγιεινή διατροφή, εκτός από τον σημαντικό ρόλο που έχει στην ανάπτυξη και την υγεία του παιδιού, επηρεάζει σημαντικά τις σχολικές επιδόσεις και την πρόοδό του. Ένα σωστό πρόγραμμα διατροφής που θα βοηθήσει αποτελεσματικά τα παιδιά στο σχολείο, θα πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε και σε σταθερή βάση πρωτεΐνες, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και υδατάνθρακες», επισημαίνει ο κ. Κάρολος Παπαλαζάρου Διατροφολόγος-Διαιτολόγος στο Metropolitan Hospital, ο οποίος δίνει και παραδείγματα διατροφικά ισορροπημένων γευμάτων.

Υδατάνθρακες

Οι υδατάνθρακες από τροφές όπως τα δημητριακά, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, τροφοδοτούν τον εγκέφαλο με μια σταθερή παροχή ενέργειας, γεγονός που διευκολύνει τη μάθηση. Είναι πολύ σημαντικό να περιέχονται στο πρωινό του παιδιού τρόφιμα με υδατάνθρακες και πλούσια σε φυτικές ίνες. 
Ένα παράδειγμα ισορροπημένου πρωινού για τα παιδιά στο σπίτι είναι: 1 ποτήρι χυμός πορτοκάλι, 1 αυγό και μια φέτα ψωμί ολικής άλεσης με ταχίνι και μέλι, ενώ μια εύκολη λύση για θρεπτικό σνακ στο σχολείο είναι η μπανάνα.

Πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας

Οι πρωτεΐνες είναι στοιχεία απαραίτητα για τη δομή των κυττάρων, την ανάπτυξη και την ανάπλαση των ιστών, την καλή λειτουργία και τη θωράκιση του ανοσοποιητικού συστήματος αλλά και την ενδυνάμωση του νευρικού συστήματος ενός παιδιού.
Στο εβδομαδιαίο πλάνο διατροφής του παιδιού πρέπει να περιέχονται πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, που βρίσκονται σε τρόφιμα όπως το αυγό και το κρέας.

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα

Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι σημαντικά σε όλα τα στάδια της ζωής γιατί βοηθούν στη διατήρηση της υγείας της καρδιάς, επηρεάζουν θετικά την εγκεφαλική λειτουργία και τη γνωστική ανάπτυξη και διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην υγεία των ματιών. Οι καλύτερες πηγές ωμέγα-3 λιπαρών οξέων είναι τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, το σκουμπρί και οι σαρδέλες. Μια επιλογή για γεύμα στο σχολείο είναι ένα σάντουιτς σολομού ή τόνου με αβοκάντο και άλλα λαχανικά.

Μέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες

Η διατροφή των παιδιών θα πρέπει να είναι πλήρης σε μέταλλα, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Ιδιαιτέρως σημαντική για την ανάπτυξή τους είναι η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου, ψευδαργύρου και σιδήρου. Γι` αυτό πρέπει να ακολουθούν ένα πρόγραμμα διατροφής που θα περιέχει γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά και φρούτα, σε καθημερινή βάση.

Ενυδάτωση

Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τα παιδιά να παραμένουν καλά ενυδατωμένα, για να αποτρέπεται η κόπωση και να διατηρείται υψηλό το επίπεδο συγκέντρωσής τους. Η σωστή ενυδάτωση μπορεί επίσης να τα βοηθήσει να διατηρήσουν ένα υγιές βάρος. Η καλύτερη λύση για ενυδάτωση είναι το νερό και οι φυσικοί χυμοί από φρέσκα φρούτα.

Έτοιμα σνακ

«Τα έτοιμα σνακ δυστυχώς αποτελούν διατροφική παγίδα, διότι περιέχουν πολλά πρόσθετα συστατικά αλλά και ζάχαρη ή αλάτι. Επειδή όμως δεν υπάρχει πάντα ο χρόνος προετοιμασίας γεύματος για το σχολείο, μια καλή λύση για έτοιμο σνακ είναι μια μπάρα βρώμης με μέλι και ξηρούς καρπούς, που θα την επιλέξουν οι γονείς, αφού πρώτα ελέγξουν τη διατροφική της ετικέτα αναφορικά με τα πρόσθετα συστατικά και την ποσότητα σακχάρων που περιέχει», καταλήγει ο κ. Παπαλαζάρου.

Το φαινόμενο της κατασπατάλησης των τροφίμων έχει άμεση συνέπεια και με την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ, στο άμεσο μέλλον θα σημειωθούν, σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, λιμοί οι οποίοι θα οδηγήσουν εκατομμύρια ανθρώπους στο όριο της ασιτίας. Ενώ παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται μεγάλη σπατάλη φαγητού, σε χώρες κυρίως του δυτικού κόσμου, η οποία και βαίνει αυξανόμενη.

Ο FAO (Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ) έχει υπολογίσει ότι τουλάχιστον το 30% του φαγητού που παράγεται παγκοσμίως, αξίας περίπου 940 δις, χάνεται κάθε χρόνο.

«Το εντυπωσιακό δε είναι», επισημαίνει ο κ. Κάρολος Παπαλαζάρου, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Συνεργάτης του Metropolitan Hospital, «ότι η σπατάλη αυτή δεν αφορά µόνο στα απορρίμματα των νοικοκυριών (μέσω των οποίων και έγινε αρχικά αντιληπτό το φαινόμενο), αλλά και σε ολόκληρη την αλυσίδα που προηγείται της κατανάλωσης: στα στάδια της παραγωγής, της επεξεργασίας, της διανομής, της χονδρικής και της λιανικής. Δεν πετάμε δηλαδή μόνο “περισσότερο απ’ όσο πρέπει”, αλλά καλλιεργούμε, επεξεργαζόμαστε, τυποποιούμε, διαθέτουμε και πουλάμε “περισσότερο απ’ όσο πρέπει”».

Με ποιους τρόπους μπορούμε να μειώσουμε την υπερκατανάλωση και τη σπάταλη του φαγητού;

«Μπορούμε να υιοθετήσουμε σε ατομικό επίπεδο κάποιες απλές συνήθειες, εξηγεί ο κ. Παπαλαζάρου, οι οποίες θα οδηγήσουν άμεσα στη μείωση της υπερκατανάλωσης και έμμεσα στη μείωση της άσκοπης παραγωγής τροφίμων και των συνεπειών της.

Προγραμματίζουμε τα ψώνια μας, φτιάχνοντας μια λίστα τροφίμων και ένα εβδομαδιαία πρόγραμμα γευμάτων, ώστε να μην κάνουμε υπερβολικές ή άχρηστες αγορές.

Φροντίζουμε να αγοράζουμε τα πιο ευπαθή προϊόντα (φρούτα και λαχανικά) δύο ή περισσότερες φορές την εβδομάδα σε μικρότερες ποσότητες, αντί να τα αγοράσουμε μια και καλή για όλη την εβδομάδα, κάτι που σημαίνει όχι μόνο μεγαλύτερες ποσότητες αλλά μεγαλύτερη πιθανότητα να αλλοιωθούν ή να χαλάσουν.

Μόλις επιστρέψουμε από τις αγορές τροφίμων, τοποθετούμε όσα προϊόντα χρειάζεται στο ψυγείο και όσα θα χρησιμοποιήσουμε άμεσα ή δεν χρειάζονται ψυγείο σε έναν πάγκο, έτσι ώστε να είναι ορατά και να μην ξεχαστούν σε κάποιο ντουλάπι.

Αγοράζουμε τρόφιμα σε μικρότερες ποσότητες και ελέγχουμε προσεκτικά τις ημερομηνίες λήξης. Είμαστε προσεκτικοί όταν αγοράζουμε μεγάλες ποσότητες και αποφεύγουμε να πάρουμε πράγματα που δεν χρειαζόμαστε λόγω κάποιας προσφοράς. Αποφεύγουμε επίσης προϊόντα με κοντινή ημερομηνία λήξης αν ξέρουμε ότι δεν θα τα καταναλώσουμε άμεσα.

Αξιοποιούμε με δημιουργικούς τρόπους τα βρώσιμα μέρη τροφίμων που συνήθως πετάμε, όπως φλούδες φρούτων και λαχανικών, χόρτα καρότου κ.λπ. Μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για να φτιάξουμε υγιεινά smoothies και χυμούς ή για να φτιάξουμε και να νοστιμίσουμε ζωμούς και σάλτσες.

Καταψύχουμε μια μερίδα των τροφίμων που αγοράσαμε εάν θεωρήσουμε ότι αγοράσαμε μεγαλύτερη ποσότητα από όση χρειαζόμασταν. Επίσης, μπορούμε να καταψύξουμε μερίδες από το φαγητό που έχουμε μαγειρέψει (π.χ. όσπρια), για να το καταναλώσουμε την επόμενη εβδομάδα.

Μπορούμε επίσης, με την κατάλληλη επεξεργασία, να παρατείνουμε τη χρήση λαχανικών και φρούτων. Μια πολύ υγιεινή επιλογή είναι η παρασκευή τουρσιών από τα διάφορα λαχανικά ή μαρμελάδων από τα φρούτα.

Μοιραζόμαστε φαγητά με την οικογένεια, τους φίλους και τους γείτονές μας. Όσο πιο πολλά τα άτομα που θα μοιραστούν το φαγητό τόσο λιγότερα τα απόβλητα (όπως δείχνουν οι έρευνες για το θέμα σε πολυμελείς οικογένειες)».