Συντάκτης: ΔΥΟ Newsroom

Οι αλλεργίες που εμφανίζονται συχνότερα την άνοιξη είναι η αλλεργική ρινίτιδα, η αλλεργική επιπεφυκίτιδα και το αλλεργικό άσθμα.Τα συμπτώματα που προκαλεί η αλλεργική ρινίτιδα είναι καταρροή (έκκριση «σαν νερό»), φτερνίσματα, ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) και κνησμός (φαγούρα) στο ρινοφάρυγγα και τα αυτιά.

Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα παρουσιάζεται με κνησμό, ερυθρότητα (κοκκίνισμα) οφθαλμών, οίδημα, δακρύρροια και φωτοφοβία. Το αλλεργικό βρογχικό άσθμα ποικίλλει σε συμπτωματολογία ανάλογα με το πόσο βαρύ είναι, εμφανίζεται, δε, με βήχα, συριγμό στην αναπνοή, δύσπνοια και βάρος στο στήθος. Η αλλεργική ρινίτιδα επηρεάζει περίπου το 20% του συνολικού πληθυσμού, γεγονός που την καθιστά την πιο διαδεδομένη χρόνια μη μεταδοτική νόσο.

Το αλλεργικό άσθμα, φλεγμονώδης διαταραχή που οδηγεί σε στένωση των αεραγωγών, αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα που επηρεάζει περίπου 300 εκατομμύρια άτομα σε όλον τον κόσμο. Αφορά άτομα στην παραγωγική ηλικία σε ποσοστό 4-7%, ενώ στα παιδιά το ποσοστό φτάνει το 15-20%.

Η κληρονομικότητα, ο τρόπος διαβίωσης στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, αλλά και η κλιματική αλλαγή παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη συνεχή αύξηση της συχνότητας των αλλεργικών νοσημάτων. Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί παγκοσμίως αύξηση της θερμοκρασίας, παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας, ακραία καιρικά φαινόμενα, αιτίες που τροποποιούν την εποχική κατανομή των αλλεργιογόνων. Σημαντική είναι και η επίδραση των ατμοσφαιρικών ρύπων στην κλινική εικόνα των νοσημάτων του αναπνευστικού, αφού αυξάνει τους μεσολαβητές της αλλεργικής φλεγμονής. Τα κυκλοφορούντα μικροσωμάτια ρύπων επιδεινώνουν την αλλεργική ρινοεπιπεφυκίτιδα και το άσθμα, αλλά και τη βρογχική υπεραντιδραστικότητα και τη συχνότητα εμφάνισης κρίσεων άσθματος.

Τα μείζονα αλλεργιογόνα στη χώρα μας είναι τα αγρωστώδη (γρασίδια δημητριακά), η παριετάρια, η ελιά και τα ακάρεα σκόνης. Η έκθεση σε κάποιο αλλεργιογόνο μπορεί να προκαλέσει άμεση εμφάνιση συμπτωμάτων από τη μύτη, τους οφθαλμούς και τους πνεύμονες, που είναι τα όργανα-στόχος των αεροαλλεργιογόνων.

Κατά τη διάρκεια της άνοιξης συστήνεται η αποφυγή περιπάτων ή εργασιών σε λιβάδια με αγρωστώδη και παριετάρια, καθώς και σε ελαιώνες. Επίσης, συστήνεται η χρήση γυαλιών ηλίου και κράνους για τους δικυκλιστές και ο αερισμός των κατοικιών κατά τις πρωινές ώρες, αφού η απελευθέρωση της γύρης ευνοείται από τον ήλιο.

Ο αλλεργιολόγος είναι ο ειδικός που μπορεί να διαπιστώσει σε τι ακριβώς είμαστε αλλεργικοί μέσω των δερματικών δοκιμασιών διά νυγμού, τα γνωστά «αλλεργικά τεστ». Τα αλλεργικά τεστ γίνονται για να τεκμηριωθεί αιτιολογικά η νόσος και για να βοηθηθεί ο ασθενής με ειδική και εξατομικευμένη θεραπεία, την «απευαισθητοποίηση».

Η «απευαισθητοποίηση» (εμβόλια) πρέπει να γίνεται μόνο από αλλεργιολόγο, ο οποίος υπεύθυνα, με γνώση και εμπειρία θα επιλέξει σωστά το ένοχο αλλεργιογόνο. Αυτή είναι η μόνη λύση παρέμβασης και οριστικής απαλλαγής του ασθενούς από τα συμπτώματά του, αφού στοχεύει στην επίτευξη ανοσολογικής ανοχής, έτσι ώστε να αρχίσει ο οργανισμός να απαντά στο αλλεργιογόνο με φυσιολογικό μηχανισμό για το υπόλοιπο της ζωής του.

Η συμπτωματική εποχική θεραπεία (ρινικά στεροειδή, ρινικά αντιισταμινικά, κολλύρια, αντιισταμινικά δισκία και εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και κορτικοστεροειδή) είναι ένας τρόπος για να υπάρξει μερική ανακούφιση από τα συμπτώματα.

Η συνεχής παρακολούθηση του αλλεργικού ασθενή από αλλεργιολόγο είναι επιβεβλημένη, αφού το 45% περίπου αυτών που πάσχουν από αλλεργική ρινίτιδα θα προσβληθεί στη διάρκεια της ζωής του και από αλλεργικό άσθμα.

Η ευαισθητοποίησή μας προς το περιβάλλον και ο τρόπος που ζούμε είναι τα ισχυρότερα όπλα για τη μη εκτροπή του ανοσοποιητικού μας συστήματος και, τελικά, για την προστασία μας από τη συνεχή αύξηση των αλλεργιών.

Πώς ξεχωρίζουμε την αλλεργία από τον κορωνοϊό;

• Η εποχική αλλεργική ρινίτιδα επαναλαμβάνεται κάθε άνοιξη και χαρακτηρίζεται από φτερνίσματα μπούκωμα ή/ και  καταρροή, φαγούρα στον στοματοφάρυγγα, στη μαλθακή υπερώα (ουρανίσκο), στα αυτιά και στη μύτη, ενώ συχνά συνυπάρχει με αλλεργική επιπεφυκίτιδα, με κύρια συμπτώματα τα κόκκινα, οιδηματώδη μάτια, τις υδαρείς διαφανείς εκκρίσεις, τον κνησμό, τη φωτοφοβία, τη δακρύρροια.
• Η αλλεργική ρινίτιδα έχει ως αιτία τις αερομεταφερόμενες γύρεις και όχι λοιμογόνους παράγοντες, όπως είναι ο κορωνοϊός. Αυτός είναι και ο λόγος που η αλλεργική ρινίτιδα δεν συνοδεύεται από πυρετό, εκτός κι αν έχουν δημιουργηθεί επιπλοκές, όπως παραρρινοκολπίτιδα κ.ά.

• Η έντονη καταβολή δυνάμεων, οι αρθραλγίες και οι μυαλγίες είναι χαρακτηριστικό σύμπτωμα της λοίμωξης από κορωνοϊό, κάτι που δεν παρατηρείται στην εποχική αλλεργική ρινίτιδα.
• Κοινό χαρακτηριστικό είναι ο βήχας και η δύσπνοια, ωστόσο ο αλλεργικός ασθενής με αλλεργικό άσθμα, το γνωρίζει αυτό και παρακολουθείται από Αλλεργιολόγο. Θα πρέπει μάλιστα να σημειωθεί, ότι η συχνότητα  του αλλεργικού άσθματος στην Ελλάδα αναλόγως της ηλικίας είναι κατά μέσο όρο περίπου 70%, σε σχέση με το μη αλλεργικής αιτιολογίας βρογχικό άσθμα.
Σε κάθε περίπτωση, αν κάποιος ασθενής υποψιαστεί ότι έχει προσβληθεί από κορωνοϊό, η καλύτερη συμβουλή είναι η ψυχραιμία, η παραμονή στο σπίτι για αποφυγή  συνωστισμού και μετάδοσης του ιού και η επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό.

Ζωή Ι. Δεμέστιχα, Ιατρός – Αλλεργιολόγος

Οι εποχές αλλάζουν και καλούμαστε να προσαρμοστούμε σε μια νέα πραγματικότητα περισσότερο ψηφιακή, με αρκετές προκλήσεις σε όλους τους τομείς.

Στον τομέα της υγείας αναφορικά με τις ογκολογικές παθήσεις οι αλλαγές είναι καταιγιστικές. Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες παγκοσμίως, με εκτιμώμενες 2,1 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις και περισσότερους από 627.000 θανάτους κάθε χρόνο. Οι αριθμοί που μόλις διαβάσατε καθιστούν απαραίτητη την απόλυτη εξειδίκευση των επαγγελματιών υγείας που ασχολούνται με τον καρκίνο του μαστού και τη δημιουργία οργανωμένων δομών στην υπηρεσία του ασθενούς.

Η παροχή πιστοποιημένων υπηρεσιών Υγείας γίνεται με τη μορφή της One Day Multidisciplinary Breast clinic, όπου την ίδια μέρα της προσέλευσης της ασθενούς θα γίνεται η κλινική εξέταση από εξειδικευμένο χειρουργό μαστού, η διενέργεια των κατάλληλων απεικονιστικών εξετάσεων από το εξειδικευμένο Ακτινολογικό εργαστήριο και η ιστολογική ταυτοποίηση του ευρήματος με παρακέντηση ή core biopsy (τα αποτελέσματα της οποίας θα είναι διαθέσιμα σε 2 ημέρες). Με τον τρόπο αυτό μειώνεται ο χρόνος αναμονής της ασθενούς με όλες τις δυσάρεστες επιπτώσεις που μπορεί να προκληθούν. Στα πλαίσια της διεπιστημονικής οργάνωσης της κλινικής, η ασθενής μπορεί να λάβει γονιδιακή συμβουλευτική, γυναικολογική εκτίμηση για τη διατήρηση της γονιμότητας ή την ορμονική κατάστασή της, ψυχολογική υποστήριξη από εξειδικευμένο ψυχολόγο και πλαστική αποκατάσταση εφόσον υπάρχει αναγκαιότητα. Όλα αυτά λειτουργούν σε συνδυασμό για το όφελος της ασθενούς όπου αντιμετωπίζεται από μια ομάδα εξειδικευμένων επαγγελματιών σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για εκείνη.

Τι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού;

Πρώτιστη μέριμνα για όλες τις επεμβάσεις στο μαστό είναι η ογκολογική εξασφάλιση του ασθενούς, στην οποία δεν χωράει κανένας συμβιβασμός. Παράλληλα, βέβαια, θα πρέπει να γίνεται προσπάθεια για το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα που μπορεί να επιτευχθεί ακολουθώντας τις αρχές της ογκοπλαστικής χειρουργικής.

Στα πλαίσια αυτής της πρακτικής, η εκτομή του όγκου θα πρέπει να γίνεται με τομή η οποία θα φαίνεται όσο το δυνατό λιγότερο λόγω θέσης χωρίς να αλλάξει το σχήμα του μαστού. Η εφαρμογή σε μεγάλο αριθμό γυναικών του προσυμπτωματικού ελέγχου (screening), καθώς και η τεχνολογία αιχμής στην απεικόνιση του μαστού έχει οδηγήσει στη διάγνωση του καρκίνου σε εξαιρετικά μικρό μέγεθος, συνήθως μερικών χιλιοστών, γεγονός που τους καθιστά αψηλάφητους.

Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού περιλαμβάνει την αφαίρεση τμήματος του μαστού που περιέχει τον όγκο και την αφαίρεση του λεμφαδένα φρουρού της μασχαλιαίας κοιλότητας στην πλειοψηφία των επεμβάσεων. Ο πρώτος λεμφαδένας της μασχαλιαίας κοιλότητας που προσλαμβάνει τη λέμφο του μαστού ονομάζεται Λεμφαδένας Φρουρός. Η αξία της βιοψίας του λεμφαδένα φρουρού στη σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση είναι πλέον αδιαμφισβήτητη.

Έπειτα από πολυάριθμες μελέτες με μεγάλους αριθμούς ασθενών έχει αποδειχθεί ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών η βιοψία του λεμφαδένα φρουρού είναι αρκετή τόσο για τη σταδιοποίηση του καρκίνου, όσο και θεραπευτικά υπό κάποιες προϋποθέσεις. Για τους ασθενείς που πληρούν τις ενδείξεις αυτές έχει αποδειχθεί ότι η συνολική πρόγνωση αυτών που έχουν υποστεί λεμφαδενικό καθαρισμό δεν διαφέρει στο ελάχιστο σε σχέση με εκείνους που έκαναν μόνο βιοψία λεμφαδένα φρουρού. Στα πλεονεκτήματα της βιοψίας του λεμφαδένα φρουρού συγκαταλέγονται ο μικρός χρόνος διάρκειας του χειρουργείου στο οποίο υποβάλλεται η ασθενής, με λιγότερη νοσηρότητα εξαιτίας του μειωμένου χρόνου της επέμβασης αλλά και της έκτασής της. Επιπλέον, τόσο οι άμεσες επιπλοκές, όπως η μετεγχειρητική λεμφόροια, αλλά και οι απώτερες επιπλοκές, όπως πόνος και λεμφοίδημα, είναι σημαντικά λιγότερες, σε σχέση πάντα με την εφαρμογή του κλασικού λεμφαδενικού καθαρισμού, στον οποίο παλαιότερα υποβάλλονταν όλες οι ασθενείς με καρκίνο μαστού.

Δρ. Φιορίτα Πουλακάκη, MD,PhD, FEBS, CEBS, Διευθύντρια α Κλινικής Μαστού Ιατρικό Αθηνών

Άρθρο από το περιοδικό Women in Business & Science, τεύχος Απριλίου 2023

Οι ελεύθερες ρίζες είναι εξ ορισμού άτομα ή μόρια που περιέχουν ένα μόνο αριθμό ηλεκτρονίων. Μ’ άλλους όρους δηλαδή διαθέτουν ένα ασύζευκτο ηλεκτρόνιο στο εξωτερικό τους τροχιακό.

Οι ελεύθερες ρίζες μπορεί να είναι είτε ηλεκτρικώς ουδέτερες, είτε φορτισμένες με θετικό ή αρνητικό φορτίο. Από τη χημική σκοπιά οι ρίζες είναι σχηματισμοί εξαιρετικά δραστικοί εφ’ όσον τείνουν να συζεύξουν το ασύζευκτο ηλεκτρόνιό τους μ’ ένα άλλο αντιθέτου spin, ευρισκομένου σε μια δεύτερη ρίζα. Πέρα απ’ αυτό όμως μπορούν να προκαλέσουν αντιδράσεις μεταφοράς ηλεκτρονίων, οπότε μπορούν να συμπεριφερθούν σαν δέκτες ηλεκτρονίων (οξειδωτικά) ή σαν δότες ηλεκτρονίων (αναγωγικά).

Στην πρώτη αντίδραση παρατηρείται πως η οξειδωτική ρίζα μπορεί να αποσπά ένα άτομο υδρογόνου απ’ το υπόστρωμα HX που έτσι οξειδώνεται. Αντίθετα, στη δεύτερη αντίδραση η ρίζα του ανιόντος υπεροξειδίου δρα σαν αναγωγικό μέσο, παραχωρώντας ένα ηλεκτρόνιο στο τριασθενές ιόν του σιδήρου, που μεταβάλλεται έτσι σε δισθενές (Fe²⁺). Η σταθερότητα των ελεύθερων ριζών ποικίλλει εξαιρετικά. Παραδείγματος χάριν, η ρίζα του μεθυλίου (CH ₃) παρουσιάζει μια επιβίωση της τάξης των νανοδευτερολέπτων, ενώ το υπεροξείδιο (O₂) έχει ένα χρόνο ζωής χιλιοστών του δευτερολέπτου σε φυσιολογικό PH. Τέλος, άλλες ρίζες είναι σταθερές επί μακρύτερα χρονικά διαστήματα, διότι παρουσιάζουν συντονισμένες δομές οι οποίες επιτρέπουν τη διασπορά του ασύζευκτου ηλεκτρονίου, όπως π.χ. συμβαίνει μ’ αυτή τη ρίζα του τριφενύλ μεθυλενίου και εκείνη που προκύπτει από την οξείδωση της Ν, Ν, Ν’ Ν’ –τετραμεθύλ-ρ-φενυλενδιαμίνης (TMPD) της επονομαζόμενης επίσης «κυανού του Wurster». Η TMPD χρησιμοποιείται σαν ενδιάμεσος της αναγωγής του κυτοχρώμου C της μιτοχονδριακής αναπνευστικής αλυσίδας εκ μέρους του ασκορβικού οξέος.

Ο σχηματισμός των ελευθέρων ριζών μπορεί να προκληθεί μέσω της ομοιολυτικής διάσπασης του ομοιοπολικού δεσμού. Ο εν λόγω δεσμός προκύπτει από την συν-κατοχή δύο ηλεκτρονίων αντιθέτων spin εκ μέρους δύο ατόμων ή δύο ομάδων ατόμων. Ο δεσμός αυτός μπορεί να σπάσει κατά δύο τρόπους. Στην πρώτη περίπτωση (ετερολυτική διάσπαση) ένα από τα δύο μέρη του μορίου Α  Β παίρνει επάνω του το ζεύγος των ηλεκτρονίων του δεσμού και συνεπώς σχηματίζονται δύο ιόντα αντιθέτου φορτίου.

Στη δεύτερη περίπτωση ο δεσμός μπορεί να υποστεί θραύση κατά τέτοιο τρόπο ώστε ένα ηλεκτρόνιο να μείνει προσεδεμένο στο Α, ενώ το άλλο να παραμείνει στο Β, σχηματιζομένων έτσι δυο ελεύθερων ριζών οι οποίες συμπεριφέρονται περαιτέρω σαν πυροδότες ριζικών αντιδράσεων.  ‘Αλλο παράδειγμα αποτελεί ο μετασχηματισμός του μοριακού χλωρίου σε ατομικό χλώριο μέσω της δράσης του φωτός:

CI – CI CI+CI

Εκτός από τη θερμική και τη φωτοχημική διάσπαση υπάρχει και μια τρίτη δυνατότητα δημιουργίας ελευθέρων ριζών, εξαρτώμενη από οξειδαναγωγικές διαδικασίες. Στις αντιδράσεις αυτές οι ελεύθερες ρίζες προκύπτουν από την αλληλεπίδραση ενός υποστρώματος μ’ ένα μεταλλικό ιόν που υφίσταται μια οξειδαναγωγική αντίδραση στην οποία εμπλέκεται μόνον ένα ηλεκτρόνιο. Το πιο γνωστό παράδειγμα αποτελείται από το «αντιδραστήριο του Fenton» που προκύπτει από ένα διάλυμα H₂O₂ και ιόντων υποσιδήρου:

H₂O₂+Fe₂  HO+OH-+Fe₃+

Το ιόν του υποσιδήρου περνά στην κατάσταση του σιδήρου με την ταυτόχρονη απελευθέρωση μιας ρίζας υδροξυλίου που αποτελεί τον ουσιαστικό οξειδωτικό παράγοντα συστήματος.    

Θεοχάρης Βασίλειος, Ορθοπαιδικός