Ετικέτα: MATIA

Δρ Αναστάσιος Ι. Κανελλόπουλος,

Χειρουργός-Οφθαλμίατρος , MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School).

Τα μάτια υφίστανται πολλές αλλαγές με την πάροδο του χρόνου, οι οποίες συχνά επηρεάζουν και την όραση. Αν για παράδειγμα αρχίσετε γύρω στα 40 σας χρόνια να τα μισοκλείνετε για να διαβάσετε την ετικέτα ενός προϊόντος ή ένα emailστο κινητό σας, δεν χρειάζεται να ανησυχήσετε. Έχετε αρχίσει να αναπτύσσετε πρεσβυωπία, την οποία τελικά εκδηλώνουν σχεδόν όλοι οι μεσήλικες. Ωστόσο υπάρχουν και αλλαγές που δεν είναι φυσιολογικές.

«Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι ένα σύνολο δισεκατομμυρίων κυττάρων, τα οποία διαρκώς ανανεώνονται και πεθαίνουν, υφιστάμενα στην πορεία πολλές αλλαγές»,  λέει ο Xειρουργός-Oφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School). «Την πορεία αυτή ακολουθούν όλα τα σωματικά κύτταρα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στα μάτια, με αποτέλεσμα να υφίστανται πολλές αλλαγές όλα τα όργανα και οι ιστοί του σώματος. Έτσι, λ.χ., στη μέση ηλικία γίνεται λιγότερο εύκαμπτος και λιγότερο ικανός να αλλάζει σχήμα ο οφθαλμικός φακός, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εστιάζει καλά στα κοντινά αντικείμενα και να αναπτύσσεται η πρεσβυωπία. Επιπλέον, ο φακός γίνεται πιο αδιαφανής, με επακόλουθο να διέρχεται από αυτόν λιγότερο φως προς τον αμφιβληστροειδή χιτώνα στο πίσω μέρος των ματιών. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίο σταδιακά δυσκολευόμαστε να βλέπουμε στο ημίφως και χρειαζόμαστε ολοένα περισσότερο φως».

Την ανάγκη για περισσότερο φωτισμό εντείνει το γεγονός ότι ο αμφιβληστροειδής χιτώνας σταδιακά γίνεται λιγότερο ευαίσθητος στα φωτεινά ερεθίσματα. Στην πραγματικότητα, έχει υπολογιστεί ότι για να μπορέσει να διαβάσει ένα βιβλίο ο μέσος 60χρονος άνθρωπος χρειάζεται τριπλάσιο φωτισμό απ’ ό,τι ο μέσος 20χρονος!

Αλλαγές συμβαίνουν και στην κόρη των ματιών, η οποία αναλόγως με την ένταση του φωτός διαστέλλεται ή συστέλλεται για να βλέπουμε καλά. Η αντίδραση αυτή επιβραδύνεται με το πέρασμα του χρόνου, με συνέπεια μεγαλώνοντας  να χρειαζόμαστε ολοένα περισσότερο χρόνο για να προσαρμοστούμε στις εναλλαγές φωτός-σκοταδιού. Έτσι, ένας ηλικιωμένος μπορεί να μην βλέπει τίποτα όταν πρωτομπαίνει σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Ή μπορεί να χάσει παροδικά την όρασή του όταν μπαίνει σε έναν έντονα φωτισμένο χώρο.

Με την ηλικία μπορεί να αλλάξει επίσης η αντίληψη των χρωμάτων, εν μέρει επειδή αποκτά κιτρινωπή χροιά ο οφθαλμικός φακός. Τα χρώματα μπορεί να φαίνονται λιγότερο φωτεινά και η αντίθεση ανάμεσα στα διάφορα χρώματα να γίνεται δυσδιάκριτη. Τα μπλε χρώματα μπορεί να αποκτούν γκρι χροιά, ενώ ειδικά όταν βρίσκονται στο φόντο, μπορεί να μοιάζουν ξεθωριασμένα. Οι αλλαγές αυτές είναι ασήμαντες για τους περισσότερους ανθρώπους, αλλά μερικοί μπορεί να δυσκολεύονται να διαβάζουν τα μαύρα γράμματα σε μπλε φόντο.

Οι αλλαγές στα μάτια με την πάροδο του χρόνου δεν τελειώνουν εδώ. Μειώνεται επίσης ο αριθμός των νευρικών κυττάρων που μεταδίδουν τα οπτικά μηνύματα από τα μάτια προς τον εγκέφαλο. Η απώλεια αυτών των κυττάρων μπορεί να επηρεάσει την αντίληψη των λεπτομερειών, όπως οι διαφορές στις αποχρώσεις και τους τόνους. Διαταράσσει επίσης την αντίληψη του βάθους, ενώ δυσχεραίνει και την αξιολόγηση των αποστάσεων.

Μία άλλη αλλαγή είναι ότι τα μάτια αποκτούν την τάση να ξεραίνονται. Η αλλαγή αυτή εκδηλώνεται επειδή μειώνεται ο αριθμός των κυττάρων στην δακρυϊκή στοιβάδα, με συνέπεια τη μείωση της παραγωγής των δακρύων (τα δάκρυα είναι το κύριο λιπαντικό των ματιών).

Στην τρίτη ηλικία μπορεί να αλλάξει ακόμα και η εμφάνιση των ματιών. Το λευκό τμήμα τους (ο σκληρός χιτώνας), λ.χ., μπορεί να αποκτήσει ελαφρώς κιτρινωπή ή καφέ χροιά. Η αλλαγή αυτή είναι απόρροια της έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία, τη σκόνη και τον άνεμο κατά τα χρόνια που προηγήθηκαν. Ο σκληρός χιτώνας μπορεί επίσης να παρουσιάσει διάσπαρτες έγχρωμες κηλίδες (είναι πιο συχνές σε ανθρώπους με σκούρα επιδερμίδα), ενώ στην επιφάνεια του ματιού μπορεί να εμφανιστεί ένας γκριζόλευκος δακτύλιος (γεροντικό τόξο). Ο δακτύλιος αυτός αποτελείται από άλατα ασβεστίου και χοληστερόλης και δεν επηρεάζει την όραση.

Επειδή εξάλλου μειώνεται το λίπος γύρω από τα μάτια, αυτά μοιάζουν να «βουλιάζουν» στο πρόσωπο. Μία άλλη αλλαγή είναι ότι λεπταίνει ο επιπεφυκότας. Επιπλέον, το κάτω βλέφαρο μπορεί να χαλαρώσει και να παρουσιάσει στροφή προς τα έξω, επειδή εξασθενούν οι μύες γύρω από τα μάτια και διατείνονται οι τένοντες. Η κατάσταση αυτή λέγεται εκτρόπιο, μπορεί να επέμβει στη λίπανση του οφθαλμικού βολβού και συμβάλλει στην ξηροφθαλμία, λέει ο δρ Κανελλόπουλος.

Στην τρίτη ηλικία είναι επίσης πιθανό να βλέπει σποραδικά κανείς στο οπτικό πεδίο του κάποια μαύρα σημαδάκια ή «λάμψεις». Αυτά συνήθως είναι ένδειξη γήρατος. Αν, όμως, η εμφάνισή τους αυξηθεί ξαφνικά, πρέπει να συμβουλευθείτε έναν οφθαλμίατρο.

«Όλ’ αυτά σημαίνουν πως υπάρχουν κάποιες αλλαγές οι οποίες είναι φυσιολογικές και άλλες όχι», τονίζει ο δρ Κανελλόπουλος. «Είναι φυσιολογικό να μην μπορούμε να δούμε καλά τα κοντινά αντικείμενα, να δυσκολευόμαστε να ξεχωρίσουμε τα χρώματα (όπως το μαύρο από το μπλε) ή να κοπιάζουμε για να δούμε που τελειώνει ένα αντικείμενο και που αρχίζει το φόντο του. Φυσιολογικό είναι ακόμα να χρειαζόμαστε περισσότερο φως για να βλέπουμε καλά ή περισσότερο χρόνο προσαρμογής όταν βγαίνουμε από ένα σκοτεινό δωμάτιο και μπαίνουμε σε ένα φωτεινό».

Ωστόσο, «η απώλεια όρασης δεν αποτελεί φυσιολογικό τμήμα της γήρανσης. Είναι απόρροια διαφόρων οφθαλμοπαθειών, οι οποίες εκδηλώνονται πολύ συχνότερα στην τρίτη ηλικία. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνεται η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, το γλαύκωμα, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και, φυσικά, ο καταρράκτης».

Τι σημαίνουν πρακτικά όλα αυτά; Ότι καθώς μεγαλώνουμε, καλό είναι να υποβαλλόμαστε πιο τακτικά σε προληπτικό έλεγχο των ματιών, ώστε να ξέρουμε τι είναι φυσιολογικό και τι όχι. Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας συνιστά να υποβαλλόμαστε σε λεπτομερή έλεγχο κάθε 2-3 χρόνια μετά την ηλικία των 50 ετών και κάθε 1-2 χρόνια μετά τα 60. Ο έλεγχος πρέπει να συμπεριλαμβάνει διαστολή της κόρης ματιού με ειδικά κολλύρια, για να ελέγχει ο οφθαλμίατρος καλά το εσωτερικό τμήμα του.

Τώρα που μπαίνει η άνοιξη… δεν μας φέρνει μόνο ευεξία, αλλά δυστυχώς σε μερικούς ανθρώπους κατά την περίοδο αυτή του χρόνου η γύρη των λουλουδιών, το πράσινο γρασίδι, τα αγριόχορτα, η σκόνη, τα ακάρεα μπορούν να προκαλέσουν κόκκινα μάτια με φαγούρα, αίσθημα καύσου, δακρύρροια, δηλαδή τη γνωστή σε όλους οξεία αλλεργική επιπεφυκίτιδα.

✤ Εποχιακή ή πυρετός εκ χόρτου
✤ Αλλεργική επιπεφυκίτιδα καθ’ όλο τον χρόνο
✤ Εαρινή επιπεφυκίτιδα
✤ Ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα
✤ Επιπεφυκίτιδα με γιγαντιαίες θηλές

Οι δύο πρώτες αναφέρονται συχνά ως ενιαία οντότητα και πράγματι η διάκριση τους γίνεται -όπως αναφέρεται και στην ονομασία τους- από τη χρονική περίοδο των συμπτωμάτων.

1. Η εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα εμφανίζεται την άνοιξη και προκαλείται από μεταφερόμενα με τον αέρα αντιγόνα, όπως γύρη φυτών. Χαρακτηριστικά, οι ασθενείς με αυτή την αλλεργία είναι ελεύθεροι συμπτωμάτων τον χειμώνα λόγω της μειωμένης μεταφοράς με τον αέρα αυτών των αλλεργιογόνων στο κρύο. Ο κνησμός, τα κόκκινα μάτια, τα πολλά δάκρυα, το αίσθημα ξένου σώματος είναι χαρακτηριστικά και σε πιο βαριές περιπτώσεις -τα βλέφαρα μπορεί να είναι πρησμένα με εκκρίσεις, αλλά ουδέποτε προσβάλλεται ο κερατοειδής του ματιού. Επειδή ο επιπεφυκότας είναι ιστολογικά παρόμοιος με τον ρινικό βλεννογόνο, τα ίδια αντιγόνα που προκαλούν αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να εμπλέκονται και στην εμφάνιση της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας.

2. Αυτοί που πάσχουν από αλλεργική επιπεφυκίτιδα καθ΄ όλο τον χρόνο παρουσιάζουν τα ίδια συμπτώματα, αλλά μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή του χρόνου. Άρα δεν προκαλείται αποκλειστικά από εποχικά αλλεργιογόνα αλλά και από κοινά αλλεργιογόνα του σπιτιού, όπως καπνό τσιγάρου, τρίχωμα ζώων, ακάρεα, μούχλα, σκόνη κατσαρίδας. Πρόκειται για αντίδραση υπερευαισθησίας τύπου Ι που προκαλείται από την προσκόλληση των αντιγόνων με τα IgE αντισώματα και την απελευθέρωση παραγόντων που μεσολαβούν στη φλεγμονή η οποία είναι και η υπεύθυνη για τα κλινικά χαρακτηριστικά.
Κατά συνέπεια, η θεραπεία γίνεται με κολλύρια που σταθεροποιούν τους παράγοντες της φλεγμονής (λοδοξαμίδη ή χρωμογλυκικό νάτριο).

3. Η εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα προσβάλλει παιδιά και νέους ενήλικους και υποτροπιάζει προσβάλλοντας και τα δύο μάτια. Συνήθως περισσότεροι από το 90% των ασθενών αυτών πάσχουν από συνοδό ατοπία, δηλαδή έκζεμα, άσθμα ή εποχική αλλεργική ρινίτιδα. Δυστυχώς επιπλοκές στον κερατοειδή και ουλοποίηση του επιπεφυκότα συμβαίνουν συχνά και ιδιαίτερα σε ασθενείς που προσβάλλονται σε πολύ νεαρή ηλικία. Ο έντονος κνησμός σε ασθενείς με εαρινή κερατοεπιπεφυκίτιδα ενοχοποιείται για την αυξημένη συχνότητα κερατόκωνου, μιας πολύ σοβαρής πάθησης του κερατοειδούς που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει μεγάλη απώλεια όρασης.

4. Η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα προσβάλλει επίσης και τους δύο οφθαλμούς και είναι δυνητικά σοβαρή πάθηση αλλά ευτυχώς σπάνια. Προσβάλλει συνήθως άνδρες με ατοπική δερματίτιδα και κυρίως εμφανίζεται κατά τους χειμερινούς μήνες. Οι ασθενείς επίσης μπορεί να εμφανίσουν άσθμα, κνίδωση, ημικρανία και ρινίτιδα. Παρουσιάζονται όμοια συμπτώματα με αυτά της εαρινής κερατοεπιπεφυκίτιδας. Ο κερατόκωνος, ο καταρράκτης και η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς μπορεί να συνυπάρχουν.

5. Η επιπεφυκίτιδα με γιγαντιαίες θηλές έχει πάντα σχέση με ξένο σώμα, κυρίως με φακό επαφής, ράμμα κ.λπ.
Σχετικά με τους δύο πρώτους τύπους επιπεφυκίτιδας, αν και προκαλούν σημαντική ενόχληση στην καθημερινότητα και ανεπιθύμητες αισθητικές συνέπειες, ωστόσο η πρόγνωσή τους είναι συνήθως άριστη. Στους υπόλοιπους τύπους δυστυχώς οι επιπλοκές τους μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές, δυνητικά ολέθριες για την όραση.

Μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην αλόγιστη χρήση των αντιαλλεργικών κολλυρίων: τοξικότητα από τα συντηρητικά των κολλυρίων, γλαύκωμα από τα κορτιζονούχα σκευάσματα και καταρράκτης! Το τρίψιμο των ματιών που προκαλεί η φαγούρα της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας -όσο δύσκολο και να είναι- θα πρέπει να ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΑΙ!

Άννα Περράκη – Χειρουργός – Οφθαλμίατρος, Διευθύντρια Οφθαλμολογικής Κλινικής Ιατρικού Αθηνών

Ναι απαντά ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός – Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και εξηγεί.

“Το συνεχές στρες προκαλεί επίμονη αύξηση στα επίπεδα κορτιζόλης και αδρεναλίνης στο αίμα. Οι ορμόνες αυτές εκκρίνονται, γιατί προετοιμάζουν τον οργανισμό να αντιδράσει σε κάτι που εκλαμβάνει ως απειλή. Κάθε μία από αυτές τις ορμόνες, όμως, επηρεάζει με διαφορετικό τρόπο την όραση. Η κορτιζόλη επηρεάζει αρνητικά τα μάτια και τον εγκέφαλο, επειδή διαταράσσει την ισορροπία στο αυτόνομο (συμπαθητικό) νευρικό σύστημα και προκαλεί αγγειακή απορρύθμιση. Αντίστοιχα, η αδρεναλίνη προκαλεί διαστολή στις κόρες των οφθαλμών, ούτως ώστε να βλέπουμε πιο καθαρά τη δυνητική απειλή”.

Η σχέση του στρες με την όραση είναι εξάλλου αμφίδρομη, προσθέτει, αφού η μικρή ή μεγάλη απώλεια της όρασης λόγω βλάβης στον αμφιβληστροειδή, το οπτικό νεύρο ή τον εγκέφαλο είναι συχνά πηγή συνεχούς στρες και άγχους.

Ολοένα περισσότερες μελέτες, τέλος, δείχνουν ότι το στρες μπορεί να είναι και αιτία ορισμένων οφθαλμοπαθειών, όπως το γλαύκωμα και η οπτική νευροπάθεια.

Τα μάτια είναι ένα από τα πιο ζωτικά όργανα του ανθρώπινου σώματος. Χωρίς καλή αίσθηση της όρασης, οι καθημερινές δραστηριότητες και η παραγωγικότητα ενός ατόμου θα επηρεαστούν. Δυστυχώς, υπάρχουν ακόμα πολλοί άνθρωποι που συχνά αγνοούν τη φροντίδα τους.

Είναι σημαντικό για εμάς να διατηρούμε πάντα καλή υγεία των ματιών, ώστε να λειτουργούν καλά, σύμφωνα με το άρθρο της ιστοσελίδας IDS MEDICAL. Πρέπει να αποφεύγουμε τις παρακάτω συνήθειες που κάνουν κακό στα μάτια:

1. Κοιτάζοντας την οθόνη του Gadget για πολύ ώρα

Είναι αναμφισβήτητο – η υψηλή ανθρώπινη παραγωγικότητα σε αυτή την ψηφιακή εποχή μας καθιστά αχώριστους από τη χρήση συσκευών όπως φορητοί υπολογιστές, καρτέλες και κινητά τηλέφωνα. Ωστόσο, το να κοιτάτε την οθόνη για πολύ ώρα έχει σίγουρα πολύ κακό αντίκτυπο στα μάτια λόγω των επιπτώσεων της ακτινοβολίας μπλε φωτός. Ως αποτέλεσμα, τα μάτια ξηραίνονται, κουράζονται και οι μύες των ματιών γίνονται τεταμένοι, προκαλώντας πονοκεφάλους, ενώ μακροπρόθεσμες συνέπειες όπως η βλάβη του αμφιβληστροειδούς μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση. Μπορείτε να το αντιμετωπίσετε αυτό ξεκουράζοντας τα μάτια σας για 20 δευτερόλεπτα κάθε 20 λεπτά κατά τη χρήση της συσκευής, μετατοπίζοντας το βλέμμα σας από την οθόνη σε ένα άλλο αντικείμενο σε απόσταση 6 μέτρων (20 πόδια).

2. Ανάγνωση σε δωμάτιο με χαμηλό φωτισμό

Αν και δεν προκαλεί σοβαρή και μόνιμη βλάβη στα μάτια, το διάβασμα σε ένα δωμάτιο με χαμηλό φωτισμό δυσκολεύει την εστίαση των ματιών, με αποτέλεσμα την κόπωση των ματιών. Η κούραση των ματιών που προκαλείται από αυτή τη συνήθεια θα επιφέρει θολή όραση, φαγούρα στα μάτια και πονοκεφάλους. Συνιστάται να διαβάζετε κάτω από επαρκή φωτισμό, επειδή μπορεί να βελτιστοποιήσει την όρασή σας.

3. Η συνήθεια να τρίβετε τα μάτια

Μερικοί άνθρωποι τείνουν να τρίβουν τα μάτια τους όταν τα μάτια τους φαίνονται φαγούρα, ή όταν νυστάζουν, ή όταν ξυπνούν. Το τρίψιμο των ματιών δεν είναι πρόβλημα, αλλά μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στα μάτια, όπως ερεθισμό, βλάβη του κερατοειδούς και ρήξη των αιμοφόρων αγγείων, αν γίνεται πολύ συχνά. Προχωρώντας προς τα εμπρός, αποφύγετε τη συνήθεια να τρίβετε τα μάτια σας. Αν τα μάτια σας αισθάνονται φαγούρα, μπορείτε απλώς να κλείσετε τα μάτια σας και να σκουπίζετε μόνο απαλά τα βλέφαρα.

4. Ξεχνάτε να αφαιρέσετε τους φακούς επαφής πριν κοιμηθείτε

Για όσους χρησιμοποιούν φακούς επαφής, πρέπει να τους καθαρίζετε καθημερινά και να τους βγάζετε όταν θέλετε να κοιμηθείτε. Η ακατάλληλη χρήση των φακών επαφής θα προκαλέσει διάφορες οφθαλμικές παθήσεις, όπως φλεγμονή του κερατοειδούς του ματιού ή κερατίτιδα. Η κερατίτιδα εμφανίζεται γρήγορα όταν δεν διατηρείτε τη σωστή υγιεινή των φακών επαφής, καθώς αυτό θα προσκαλέσει την ανάπτυξη βακτηρίων, ιών, μυκήτων και παρασίτων. Η κερατίτιδα είναι μια σοβαρή λοίμωξη που μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στα μάτια, όπως τύφλωση.

5. Υπερβολική έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες UV

Η μείωση της δραστηριότητας κάτω από το άμεσο ηλιακό φως μπορεί να αποτρέψει τα μάτια από τις επιβλαβείς υπεριώδεις ακτίνες UV. Η έκθεση σε φως υψηλής έντασης μπορεί να προκαλέσει σοβαρές παρενέργειες και ανωμαλίες στο μάτι, όπως μειωμένη ικανότητα να βλέπεις το χρώμα, θολή όραση, κίνδυνο καταρράκτη και όγκους στα μάτια. Η χρήση γυαλιών ηλίου είναι συχνά μια απλή επιλογή για την προστασία των ματιών από την έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες. Τα συνηθισμένα γυαλιά ηλίου δεν αρκούν, γι’ αυτό επιλέξτε γυαλιά που μπορούν να αποκλείσουν τις υπεριώδεις ακτίνες όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους.