Ετικέτα: αλλεργιες

H απευαισθητοποίηση (ΑΝΘ) είναι η μόνη αιτιολογική εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση για συγκεκριμένα αλλεργικά νοσήματα. Τα νοσήματα αυτά είναι η αναπνευστική αλλεργία, δηλαδή η αλλεργική ρινίτιδα-επιπεφυκίτιδα, το αλλεργικό άσθμα και η συστηματική αναφυλαξία μετά από νυγμό υμενοπτέρων (σφήκες, μέλισσες).

Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη της θεραπείας είναι η γνώση του υπεύθυνου για την αλλεργία αλλεργιογόνου. Η αιτιολογική διάγνωση θα γίνει από αλλεργιολόγο μέσω των δερμοαντιδράσεων διά νυγμού (γνωστά ως αλλεργικά τεστ). Τεράστιας σημασίας για την επιτυχία της θεραπείας απευαισθητοποίησης είναι η αξιολόγηση των τεστ.

Ανανπνευστική Αλλεργία

Ο αλλεργιολόγος με βάση τις γνώσεις του επί της ανοσολογίας και αεροβιολογίας, αλλά και της κλινικής εμπειρίας του, είναι αυτός που θα διαπιστώσει ποιο ή ποια είναι τα ενοχοποιούμενα αλλεργιογόνα που προκαλούν την αναπνευστική αλλεργία. Με την απευαισθητοποίηση επιδιώκεται ανοσολογική παρέμβαση με σκοπό την τροποποίηση της ανοσολογικής απάντησης και την επίτευξη  ανοχής του οργανισμού στο υπεύθυνο αλλεργιογόνο. Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε ΑΝΘ μετά από 8 ή 10 μήνες αρχίζουν να μην παρουσιάζουν συμπτώματα και αυτό να οριστικοποιείται με τη συνέχιση της θεραπείας. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα, όμως, που προσφέρει η θεραπεία είναι πως προλαμβάνει και δεν εξελίσσεται η φυσική πορεία της νόσου προς αλλεργικό άσθμα.

Είναι γνωστό πως η αλλεργική ρινίτιδα πλήττει το 25% του πληθυσμού. Εκτιμάται πως από τους πάσχοντες από αλλεργική ρινίτιδα περίπου το 50% θα παρουσιάσει αλλεργικό άσθμα, αφού υπάρχουν παθογενετικές ενδείξεις της σχέσης των δυο νοσημάτων –γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται ως «νόσος ενιαίων αεραγωγών». Τα σκευάσματα απευαισθητοποίησης που χορηγούνται για την αναπνευστική αλλεργία είναι σε ενέσιμη μορφή ή σε υπογλώσσιες σταγόνες. Η επιλογή της μορφής του σκευάσματος γίνεται από τον αλλεργιολόγο με τη σύμφωνη γνώμη του  ασθενή. Η διάρκεια της θεραπείας είναι πέντε έτη. Σημαντική προϋπόθεση για την επιτυχία είναι η συμμόρφωση του ασθενή στις οδηγίες που του δίνει ο αλλεργιολόγος του, αφού είναι αναγκαίο να προσαρμόσει στην καθημερινότητά του το θεραπευτικό σκεύασμα. Η αποτελεσματικότητα τότε φτάνει σε πολύ ψηλά ποσοστά.

Απευαισθητοποίησή για αναφυλαξία από νυγμό υμενοπτέρων

Τα άτομα που έχουν παρουσιάσει αναφυλακτική αντίδραση μετά από νυγμό σε υμενόπτερα εκτιμάται πως είναι το 2-5% του πληθυσμού. Αρκετά υψηλό 30-60% είναι το ποσοστό των ευαισθητοποιημένων μελισσοκόμων, ενώ οι ευαισθητοποιημένοι στον γενικό πληθυσμό είναι περίπου 10-30%. Η απευαισθητοποίηση σε αυτήν την κατηγορία ασθενών προστατεύει σε ποσοστό 85-90%. Η θεραπεία γίνεται με ενέσιμα σκευάσματα και η αποτελεσματικότητά της είναι εμφανής, αφού οι ασθενείς δεν παρουσιάζουν αλλεργική αντίδραση μετά από νυγμό.

Και εδώ, όπως και στην απευαισθητοποίηση στην αναπνευστική αλλεργία, επιτυγχάνεται τροποποίηση της ανοσολογικής απάντησης. Η διάρκεια της θεραπείας είναι 5 έτη, ενώ πολλές μελέτες αλλά και η κλινική εμπειρία υποστηρίζουν πως χρειάζονται δόσεις προστατευτικές σε αραιότερα χρονικά διαστήματα έως και για 8 χρόνια.

Φυσικά, είναι μια θεραπεία που αντιμετωπίζει με επιτυχία την επικίνδυνη για τη ζωή αναφυλακτική αντίδραση και γι’ αυτό την προτιμούν με ανακούφιση αυτοί που έχουν βιώσει την άσχημη εμπειρία του επεισοδίου μιας τέτοιας σοβαρότητας αλλεργικής αντίδρασης.

Η απευαισθητοποίηση, ωστόσο, χρησιμεύει και στη φαρμακευτική αλλεργία, όταν ένας ασθενής πρέπει οπωσδήποτε να λάβει κάποιο φάρμακο, χωρίς εναλλακτική λύση, που του προκάλεσε όμως αλλεργική αντίδραση. Σε αυτήν την περίπτωση υπάρχουν ειδικά πρωτόκολλα απευαισθητοποίησης που καθιστούν εφικτή τη λήψη του φαρμάκου, χωρίς να προκαλείται αλλεργική αντίδραση.

Εξαιρετικά ελπιδοφόρα είναι και τα νέα στις τροφικές αλλεργίες, αφού γίνεται μεγάλη ερευνητική προσπάθεια εύρεσης τρόπων απευαισθητοποίησης σε τρόφιμα.

Ζωή Δεμέστιχα, Αλλεργιολόγος

Στις μέρες μας υπολογίζεται ότι περίπου ένα στα πέντε άτομα έχει εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του κάποια τροφική αλλεργία.

Οι τροφικές αλλεργίες παρουσιάζονται ως απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος με τη διαδικασία της παραγωγής ισταμίνης για την καταπολέμηση της «εισβολής» μιας ανεπιθύμητης για τον οργανισμό τροφής.

Η διαδικασία αυτή αποθηκεύεται στη «μνήμη» του σώματος και σε κάθε επόμενη εμφάνιση της συγκεκριμένης τροφής επανενεργοποιείται ταχύτατα ο μηχανισμός αυτός.

Αυτή η αλλεργική αντίδραση δεν πρέπει να συγχέεται με τις τροφικές δυσανεξίες, καθώς η βασική διαφορά των δύο αυτών καταστάσεων είναι ότι η δυσανεξία σχετίζεται με τα αντισώματα IgG ενώ η αλλεργία με τα IgE, αναφέρει ο κ. Κάρολος Παπαλαζάρου, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Συνεργάτης του Metropolitan Hospital.

Συμπτωματολογία

Οι διαφορές των τροφικών αλλεργιών με τις τροφικές δυσανεξίες είναι αρκετές και στη συμπτωματολογία τους.

Για τα συμπτώματα των τροφικών αλλεργιών είναι γνωστό ότι αφορούν το δέρμα, την αναπνευστική λειτουργία και το κυκλοφορικό σύστημα.

Όταν η αλλεργιογόνος για τον οργανισμό τροφή εισέρχεται στο σώμα, το ανοσοποιητικό σύστημα ενεργοποιείται απελευθερώνοντας ισταμίνη, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μιας σειράς αντιδράσεων όπως εξάνθημα στο δέρμα, συριγμός και βήχας.

Άλλες συχνές αλλεργικές αντιδράσεις είναι οι εξής:

• Ναυτία και έμετος
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Πρόβλημα κατάποσης
• Οίδημα της γλώσσας
• Αδυναμία ομιλίας
• Ζάλη

Για τα συμπτώματα δυσανεξίας στα τρόφιμα είναι γνωστό ότι είναι χρόνια και ότι μπορεί να εμφανιστούν αρκετές ημέρες μετά την κατανάλωση της μη ανεκτής από τον οργανισμό τροφής, ενώ έχουν συσχετιστεί με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και τη χρόνια κόπωση.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Πονοκέφαλο
• Διάρροια ή/και δυσκοιλιότητα
• Κράμπες
• Τυμπανισμό
• Αίσθημα καύσου στον οισοφάγο
• Δυσπεψία.

Τα πιο γνωστά αλλεργιογόνα τρόφιμα είναι τα εξής: αυγό, σόγια, ψάρια, μουστάρδα, ξηροί καρποί (όπως φιστίκια), σέλινο, γάλα, διοξείδιο του θείου (συντηρητικό Ε220 σε διάφορα τρόφιμα), οστρακοειδή.

Όσον αφορά τη δυσανεξία αυτή αφορά ουσίες που περιέχονται στις τροφές. Οι δυο πιο γνωστοί τύποι τροφικής δυσανεξίας είναι:

-H δυσανεξία στη λακτόζη, ουσία που περιέχεται στο γάλα και σε ορισμένα άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, προκαλείται από την ανεπάρκεια του ενζύμου λακτάση, το οποίο παράγεται από το λεπτό έντερο και διασπά τη λακτόζη.

Διακρίνεται σε πρωτογενή και δευτερογενή. Η πρωτογενής δεν είναι πολύ συχνή και εμφανίζεται μετά τη γέννηση με σοβαρή διάρροια, ενώ η δευτερογενής είναι πιο συχνή και εκδηλώνεται ανά πάσα στιγμή μετά την ηλικία των 3 ετών, όταν η λακτάση αρχίζει να μειώνεται.

-Η δυσανεξία στη γλουτένη αφορά μια παθολογική κατάσταση του λεπτού εντέρου και σχετίζεται με μια σύνθετη ανοσολογική αντίδραση. Η γλουτένη βρίσκεται στο σιτάρι, τη σίκαλη, τη βρώμη και το κριθάρι και οδηγεί σε καταστροφή του βλεννογόνου του εντέρου, η οποία με τη σειρά της εμποδίζει τη σωστή πέψη και απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό.

Αντιμετώπιση

Οι τροφικές αλλεργίες μπορούν να αντιμετωπιστούν με αποφυγή του τροφίμου που τις προκαλεί αλλά και με την κατάλληλη θεραπεία σε συνεργασία με τον αλλεργιολόγο. Υπάρχουν δύο τύποι θεραπείας η συμπτωματική και η αιτιολογική.

Συμπτωματική θεραπεία ονομάζουμε τη χορήγηση φαρμάκων για την ανακούφιση του ασθενούς ατόμου από τα συμπτώματα, χωρίς με τον τρόπο αυτό να θεραπεύουμε την αιτία της νόσου. Η συμπτωματική θεραπεία δεν έχει μακροχρόνιο αποτέλεσμα και πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε φορά που ο ασθενής έχει συμπτώματα.

Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, εκτός από τις φαρμακευτικές υπάρχουν και κάποιες φυσικές θεραπείες όπως:

• Τα προβιοτικά τα οποία βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα τροφοδοτώντας το έντερο με «καλά» βακτήρια.
• Τα πεπτικά ένζυμα τα οποία συμβάλλουν στη διάσπαση των σωματιδίων των τροφίμων και στην πέψη.
• Η βιταμίνη Β5 η οποία είναι χρήσιμη για τη λειτουργία των επινεφριδίων και τον έλεγχο της αλλεργίας.

Αιτιολογική είναι η θεραπεία που στοχεύει στην εκπαίδευση του αμυντικού συστήματος του οργανισμού, ώστε να μην αντιλαμβάνεται πλέον ως «εχθρική» την ουσία που προκαλεί την αλλεργία και να την αγνοεί. Η αιτιολογική θεραπεία έχει μακροχρόνια διάρκεια αποτελέσματος ακόμη και μετά τη διακοπή της και γι’ αυτό δεν χρειάζεται να επαναληφθεί μετά από αυτήν.

Στις τροφικές δυσανεξίες η αποφυγή του ένοχου τροφίμου είναι μονόδρομος και, τα τελευταία χρόνια, όσα άτομα πάσχουν από κάποιου είδους δυσανεξία έχουν συμμάχους στην θεραπευτική τους προσπάθεια τους παραγωγούς τροφίμων, που προσφέρουν πλέον στην αγορά μεγάλη ποικιλία τροφίμων χωρίς λακτόζη ή γλουτένη, έτσι ώστε να μην απαιτείται ο αποκλεισμός τροφίμων από το διαιτολόγιο των πασχόντων.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι τα περίφημα τεστ δυσανεξίας που πραγματοποιούνται σε κάποια διαιτολογικά γραφεία και ιατρεία παρά τις δημοσιεύσεις των αποφάσεων του Υπουργείου Υγείας που επικυρώνουν τη μη αξιοπιστία τους, αποτελούν προϊόντα απάτης, καθώς η μόνη αξιόπιστη διαγνωστική μέθοδος είναι η μέτρηση αντισωμάτων στο αίμα.

Τέλος, ας σημειωθεί ότι δεν υπάρχει ούτε μία επιστημονική μελέτη που να αποδεικνύει ότι οι τροφικές υπερευαισθησίες σχετίζονται με το σωματικό βάρος ή τον μεταβολικό ρυθμό, την απώλεια βάρους και τον σχεδιασμό διαιτολογίου με αυτό το σκοπό.

Δεν υπάρχει τίποτα πιο ενοχλητικό από το να νιώθει κάποιος ότι κάτι έχει μέσα στο μάτι του. Για τους πάσχοντες από εποχιακές αλλεργίες στα μάτια, η ενόχληση αυτή είναι καθημερινό πρόβλημα, καθώς η γύρη που κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα τα κάνει συνεχώς να κοκκινίζουν, να δακρύζουν και να ερεθίζονται.

Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως κνησμός (φαγούρα) και κοκκίνισμα στα μάτια, αίσθημα καύσου (κάψιμο) και παραγωγή ενός διαυγούς, υδαρούς εκκρίματος. Οι πάσχοντες μπορεί να έχουν και επίμονους μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια τους, καθώς και ευαισθησία στα λαμπερά φώτα. Επιπρόσθετα, τα βλέφαρά τους μπορεί να είναι οιδηματώδη (πρησμένα).

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανίζονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας (συνάχι, φτάρνισμα, ρινική συμφόρηση). Σε μερικούς ασθενείς τα οφθαλμικά συμπτώματα (ιδιαίτερα ο κνησμός) είναι τόσο έντονα, ώστε τρίβουν συνεχώς τα μάτια τους με συνέπεια να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο οφθαλμικής μόλυνσης.

Η προσεκτική αξιολόγηση από τον οφθαλμίατρο είναι απαραίτητη για να τεθεί η διάγνωση της εαρινής επιπεφυκίτιδας και να χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία, εξηγεί ο ο Χειρουργός-Οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School).

Η αλλεργική εαρινή επιπεφυκίτιδα αντιμετωπίζεται με τοπικές φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές θεραπείες. Οι φαρμακευτικές θεραπείες συμπεριλαμβάνουν κολλύρια που μπορεί να είναι αντισταμινικά (καταστέλλουν την αλλεργική αντίδραση), σταθεροποιητές μαστοκυττάρων (είναι τα κύτταρα του επιπεφυκότα) ή/και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Για βραχύ χρονικό διάστημα μπορεί επίσης να χορηγηθούν κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη).

Επικουρικά, το πλύσιμο των ματιών με τρεχούμενο νερό και τα ψυχρά επιθέματα (κρύες κομπρέσες) μπορεί να καταπραΰνουν προσωρινά τον κνησμό και το αίσθημα καύσου από την αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Αντίστοιχα, τα τεχνητά δάκρυα (κατά προτίμηση από το ψυγείο) μπορεί να διευκολύνουν την αποβολή της γύρης.

Μολονότι, όμως, οι θεραπείες που προαναφέρθηκαν μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τους πάσχοντες, η προστασία από τη γύρη είναι εξίσου σημαντική.

Τα κυριότερα μέτρα εναντίον της έως ότου περάσει η εποχή της ανθοφορίας είναι:

1. Να φοράτε πάντοτε γυαλιά ηλίου στους υπαίθριους χώρους ώστε να μην έρχεται η γύρη απευθείας σε επαφή με τα μάτια σας. Τα γυαλιά ηλίου προστατεύουν περισσότερο από τη γύρη σε σύγκριση με τα απλά διορθωτικά γυαλιά, διότι συνήθως έχουν πιο μεγάλους φακούς, οπότε καλύπτουν μεγαλύτερη επιφάνεια γύρω από τα μάτια.
2. Να διατηρείτε κλειστά τα παράθυρα στο σπίτι και στο αυτοκίνητό σας. Η συμβουλή αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική τις ημέρες που φυσάει, τονίζει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO). Τις μέρες αυτές, να αερίζετε το σπίτι και το αυτοκίνητό σας με κλιματισμό (ανακύκλωση του αέρα).
3. Να κάνετε κάθε χρόνο καλή συντήρηση του κλιματιστικού στο σπίτι και στο αυτοκίνητό σας. Η συντήρηση πρέπει να γίνεται με το τέλος του χειμώνα. Αν έχετε τη δυνατότητα, προμηθευτείτε κλιματιστικά με φίλτρα υψηλής απόδοσης απορρόφησης των αιωρούμενων σωματιδίων (φίλτρα HEPA).
4. Αποφύγετε όσο αυτό είναι δυνατό να κυκλοφορείτε σε υπαίθριους χώρους όταν τα επίπεδα της γύρης είναι αυξημένα.
5. Προσέξτε την ώρα που αερίζετε το σπίτι σας. Ο καθημερινός αερισμός πρέπει να γίνεται το μεσημέρι και όχι νωρίς το πρωί, διότι τις ώρες που αλλάζει η περιβαλλοντική θερμοκρασία, η κυκλοφορία της γύρης είναι πιο έντονη.
6. Να αλλάζετε ρούχα αμέσως μόλις μπαίνετε στο σπίτι (η γύρη κολλάει πάνω τους). Επίσης μην απλώνετε τα ρούχα σε υπαίθριους χώρους για να στεγνώσουν.
7. Να κάνετε κάθε βράδυ ντους πριν πάτε για ύπνο. Μην ξεχνάτε να λούζετε τα μαλλιά σας και οι γυναίκες να αφαιρείτε προσεκτικά το μέικ απ (η γύρη προσκολλάται πάνω του). Μην παραλείπετε επίσης να αλλάζετε τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα τα κλινοσκεπάσματά σας.
8. Να μην τρίβετε τα μάτια σας. Το τρίψιμο των ματιών διεγείρει την παραγωγή ισταμίνης, μίας ουσίας που εμπλέκεται στην τοπική ανοσολογική απόκριση και στην ανάπτυξη φλεγμονής. Η αύξηση της παραγωγής της εντείνει τα συμπτώματα της εαρινής επιπεφυκίτιδας. Για κάθε ενδεχόμενο, φροντίστε επίσης να σαπουνίζετε καλά τα χέρια σας, ώστε τουλάχιστον να είναι καθαρά αν τυχόν τρίψετε τα μάτια σας.
9. Αν χρησιμοποιείτε φακούς επαφής, καλό είναι να τους αποφύγετε τουλάχιστον κατά τον πρώτο μήνα από την έναρξη της ανθοφορίας που σας προκαλεί την εαρινή επιπεφυκίτιδα.
10. Να κάνετε γενική καθαριότητα στο σπίτι σας την άνοιξη και ύστερα να το καθαρίζετε πιο συχνά απ’ ό,τι συνήθως.

Η άνοιξη είναι η εποχή που για τους περισσότερους ανθρώπους σημαίνει άνοδο της θερμοκρασίας, ηλιόλουστες ημέρες και περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους. Για πολλούς άλλους, ωστόσο, η εποχή αυτή φέρνει και την εμφάνιση ή την επιδείνωση των αλλεργικών συμπτωμάτων τους.

Είναι δε τόσο συχνή η επιδείνωση αυτή που πολύς κόσμος θεωρεί την άνοιξη συνυφασμένη με την αλλεργία –έστω και αν ορισμένα από τα «εαρινά συμπτώματα» δεν είναι στην πραγματικότητα αλλεργικά.

“Αν και συμπτώματα αλλεργίας εμφανίζονται όλες τις εποχές, είναι συχνότερα την άνοιξη”

Τι σχέση όμως μπορεί να έχει η αλλεργία με την άνοιξη; Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα έχει πρωτίστως να κάνει με τα αίτια των διαφόρων αλλεργιών –τα γνωστά ως αλλεργιογόνα, η έκθεση στα οποία αποτελεί το έναυσμα για κάθε αλλεργική αντίδραση.
Αλλεργία είναι η παθολογική κατάσταση που προκύπτει από τη λανθασμένη, υπερβολική ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού σε αβλαβείς –για τους περισσότερους ανθρώπους– ουσίες.

“Οι αλλεργίες παρουσιάζουν έξαρση την άνοιξη, καθώς πολλά αλλεργιογόνα εμφανίζονται ή ενισχύονται την εποχή αυτή”

Αναπνευστική αλλεργία (αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα, άσθμα). Οι αλλαγές στο περιβάλλον την άνοιξη, με την αύξηση της θερμοκρασίας και της ηλιοφάνειας, οδηγούν στην ανθοφορία των περισσοτέρων φυτών που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία.

“Δεν προκαλούν όλα τα φυτά αλλεργία”

Δεν προκαλεί όμως κάθε είδους γύρη αλλεργία. Οι αλλεργιογονικές γύρεις είναι μικρού μεγέθους, μεταφέρονται μέσω του αέρα και αιωρούνται σε μεγάλες ποσότητες για αρκετό χρονικό διάστημα. Τέτοια φυτά (ανεμόγαμα) είναι, για παράδειγμα, δέντρα (κυπαρίσσι, ελιά κ.ά.), ζιζάνια (παριετάρια ή περδικάκι, αμβροσία κ.ά.) και αγρωστώδη, τα γνωστά σε όλους μας γρασίδια.
Τα συμπτώματα που θα εγείρουν την υποψία αλλεργίας αναπνευστικού την άνοιξη μπορεί να προέρχονται από τους επιπεφυκότες των ματιών (επιπεφυκίτιδα), το ανώτερο (ρινίτιδα) ή το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα (βρογχικό άσθμα).
Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα εκδηλώνεται με ερυθρότητα (κοκκίνισμα των ματιών), δακρύρροια, κνησμό (φαγούρα) στα μάτια και σπανιότερα με φωτοφοβία (ενόχληση στο έντονο φως).

“Συχνά τα αλλεργικά νοσήματα του αναπνευστικού εμφανίζονται διαδοχικά στον ίδιο ασθενή”

Οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζουν κνησμό στη μύτη, στα αυτιά ή το άνω τοίχωμα του στόματος (υπερώα), συχνά φταρνίσματα, καταρροή με διαυγείς εκκρίσεις, ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) ή και βήχα.
Το άσθμα είναι μια νόσος κατά την οποία εμφανίζεται φλεγμονή των αεραγωγών στους πνεύμονες και απόφραξή τους, με αποτέλεσμα δυσκολία στην αναπνοή, ήχο σαν “σφύριγμα” στην εκπνοή, βήχα και επιπτώσεις στην καθημερινότητα των ασθενών. Η συχνότερη κατηγορία άσθματος είναι το αλλεργικό άσθμα, όπου η επαφή με τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα προκαλεί ή επιδεινώνει τα παραπάνω συμπτώματα.

“Η αλλεργική ρινίτιδα συνυπάρχει με το άσθμα μέχρι και στο 90% των ασθενών”

Ιδανικά, για να περιοριστούν οι ανοιξιάτικες αλλεργίες, θα αρκούσε απλά να βρεθούν τα υπεύθυνα για κάθε ασθενή αλλεργιογόνα ώστε να τα αποφεύγει. Αν και το πρώτο βήμα είναι εφικτό χάρη στις δερματικές δοκιμασίες (αλλεργικά τεστ) και την αξιολόγησή τους από αλλεργιολόγο, η αποφυγή των γύρεων είναι ιδιαίτερα μια υπόθεση περίπλοκη και πρακτικά μη εφαρμόσιμη.
Σε ασθενείς με σποραδικά, ήπια συμπτώματα ο περιορισμός τους επιτυγχάνεται με αντιισταμινικά χάπια, ρινικά σπρέι κορτικοστεροειδών (κορτιζόνης) και άλλες φαρμακολογικές ή μη παρεμβάσεις –χωρίς να θεραπεύεται όμως η αλλεργία.

“Η ειδική ανοσοθεραπεία μπορεί να θεραπεύσει τις ανοιξιάτικες αναπνευστικές αλλεργίες”

Όταν τα συμπτώματα είναι έντονα ή η άνιση μάχη για την αποφυγή των γύρεων καταλήγει να υποβαθμίζει την καθημερινότητα, τότε σε κατάλληλα επιλεγμένους ασθενείς η θεραπεία της αλλεργίας καθίσταται δυνατή με την ειδική ανοσοθεραπεία. Η ανοσοθεραπεία (θεραπεία απευαισθητοποίησης) στοχεύει στην προοδευτική διόρθωση της “υπερβολικής” αντίδρασης του οργανισμού στα αλλεργιογόνα που ευθύνονται για τα συμπτώματα.

Η άνοιξη είναι η εποχή που για τους περισσότερους ανθρώπους σημαίνει άνοδο της θερμοκρασίας, ηλιόλουστες ημέρες και περισσότερο χρόνο σε εξωτερικούς χώρους. Για πολλούς άλλους, ωστόσο, η εποχή αυτή φέρνει και την εμφάνιση ή την επιδείνωση των αλλεργικών συμπτωμάτων τους.

Από την άλλη, την άνοιξη κυκλοφορούν ξανά τα υμενόπτερα, η μέλισσα και οι σφήκες, στο δηλητήριο των οποίων ορισμένοι άνθρωποι είναι αλλεργικοί. Αν και συνήθως τα υμενόπτερα δεν είναι επιθετικά, συμβαίνει συχνά να τσιμπήσουν ανθρώπους. Σε αντίθεση με τις σφήκες, που καθεμία μπορεί να προκαλέσει πολλαπλούς νυγμούς (τσιμπήματα), η μέλισσα τσιμπάει μόνο μία φορά, καθώς ο νυγμός επιφέρει τον θάνατό της.

“Η αλλεργία σε κάποιο υμενόπτερο δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί”

Στους περισσότερους ανθρώπους ο νυγμός από ένα υμενόπτερο θα προκαλέσει μόνο παροδικό πόνο και μία μικρή τοπική αντίδραση στο σημείο νυγμού με κοκκινίλα, πρήξιμο και κνησμό που θα διαρκέσουν μερικές μέρες.
Εάν όμως ένας άνθρωπος είναι αλλεργικός στο δηλητήριο ενός υμενοπτέρου, τότε η αλλεργική αντίδραση μπορεί να εξελιχθεί ταχύτατα και με βαρύτητα που μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρή.

“Εάν σύντομα μετά το νυγμό εμφανίζετε συστηματικά συμπτώματα, αναζητήστε άμεσα ιατρική φροντίδα”
Κάθε άνθρωπος που έχει εμφανίσει άμεση αλλεργική αντίδραση σε μέλισσα ή σφήκα θα πρέπει να έχει πάντοτε μαζί του φάρμακα για την περίπτωση νέου επεισοδίου (αντιισταμινικά και κορτικοστεροειδή χάπια, όπως και συσκευή αυτοενιέμενης αδρεναλίνης).

“Κάθε ασθενής με αναφυλαξία σε δηλητήριο υμενοπτέρων θα πρέπει να φέρει αγωγή επεισοδίου και να έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα στη χρήση της”

Η αλλεργία σε δηλητήριο υμενοπτέρων είναι σημαντικό να διερευνηθεί διεξοδικά, ώστε να προσδιοριστεί επακριβώς το υπεύθυνο υμενόπτερο. Οι ασθενείς στους οποίους ο προσδιορισμός αυτός έχει γίνει, μπορούν να θεραπευτούν με ειδική ανοσοθεραπεία, ώστε να μην παρουσιάσουν αντίδραση σε μελλοντικούς νυγμούς.

Για τις συνήθεις, μικρές τοπικές αντιδράσεις η αντιμετώπιση είναι αρκετά ευκολότερη. Η προσεκτική αφαίρεση του κεντριού, όταν υπάρχει, και ο περιορισμός των παροδικών συμπτωμάτων με αντιισταμινικά χάπια ή και κρέμες κορτικοστεροειδών τοπικά συνήθως επαρκεί.

Ο μύθος της “αλλεργίας στο πεύκο”

Είναι μια ιδιαίτερα κοινή αντίληψη πως τα εξανθήματα που εμφανίζουν πολλοί άνθρωποι, όταν βρεθούν σε περιοχές με πεύκα, οφείλονται σε αλλεργία σε αυτά. Αναμενόμενο εν μέρει, καθώς οι κίτρινες γύρεις του πεύκου κυκλοφορούν σε μεγάλες συγκεντρώσεις και είναι ορατές με γυμνό μάτι.

“Οι γύρεις του πεύκου μπορούν -όχι συχνά- να προκαλέσουν αλλεργία αναπνευστικού”

Ο πραγματικός ένοχος πίσω από τα εξανθήματα αυτά είναι συνήθως οι κάμπιες που βρίσκονται στα πεύκα την άνοιξη και κυρίως τα τριχίδια που αυτές φέρουν και μετακινούνται με τον αέρα μαζί με τις γύρεις του πεύκου.

“Αυτό που ονομάζουμε αλλεργία στο πεύκο είναι στην πραγματικότητα δερματίτιδα από τις προνύμφες και ώριμες μορφές των λεπιδοπτέρων”

Η επαφή τους με το ανθρώπινο δέρμα θα προκαλέσει σε κάποιους ένα απλό αίσθημα κνησμού, συχνά όμως τα συμπτώματα είναι εντονότερα. Εμφανίζονται συνήθως στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος με ερυθρότητα και με ένα εξάνθημα που μοιάζει με αυτό της κνίδωσης και παραμένει σταθερό για κάποιες ημέρες. Επίσης, συνοδεύονται από ένα αίσθημα καύσου στο δέρμα, ενώ προοδευτικά εμφανίζεται και κνησμός στην περιοχή με ένταση που ποικίλει.

“Χρειάζεται προσεκτική αφαίρεση των ρούχων, ώστε να μην μεταφερθούν τριχίδια και επεκταθεί το εξάνθημα στα καλυμμένα μέρη του σώματος”

Σπάνια, σε περιπτώσεις μεγάλης έκθεσης σε κάμπιες, μπορεί κάποιος να εκδηλώσει σοβαρότερες αντιδράσεις, όπως είναι αγγειοοίδημα (πρήξιμο) ή ακόμα και συστηματική αναφυλαξία.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την αντιμετώπιση της δερματίτιδας. Τα τριχίδια θα πρέπει να απομακρυνθούν από το δέρμα, συνήθως με ξέπλυμα με άφθονο νερό και με προσοχή για να μη μεταφερθούν σε άλλα σημεία του σώματος. Τα αντιισταμινικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στην ελάττωση του κνησμού, όπως και οι αντικνησμώδεις κρέμες τοπικά, παράλληλα με κρέμες κορτικοστεροειδών.