Οι βιολογικές θεραπείες που αλλάζουν τη θεραπευτική προσέγγιση.
Γεώργιος Αθ. Σκάρπας Κλινικός Καθηγητής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής, Διευθυντής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων, Αναγεννητικής & Ρομποτικής Χειρουργικής Νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ
Η αναγεννητική ιατρική στις περιπτώσεις των μυοσκελετικών κακώσεων αποτελεί πλέον τον «χρυσό κανόνα» για την ταχεία αποκατάσταση και επανένταξη των ασθενών στις δραστηριότητές τους και κυρίως στις προηγούμενες επιδόσεις τους.
Παράλληλα η προσπάθεια κατάκτησης της «αντιγήρανσης», επιβάλλει τη διατήρηση της ζωτικότητας και υψηλής λειτουργικότητας των αρθρώσεων και των μυών. Η κυτταρική θεραπεία και η μηχανική των ιστών είναι οι κύριες μέθοδοι της αναγεννητικής ιατρικής με χρήση αυτόλογων κυττάρων και παραγόντων για την αναδόμηση και τη θεραπεία της εκφύλισης του μυοσκελετικού συστήματος, των σχετιζόμενων λειτουργιών του και τη φυσική αντιμετώπιση του πόνου. Η προσαρμογή της θεραπείας στις ανάγκες του κάθε ασθενούς και η αποκατάσταση σχετιζόμενων ή συμπαρομαρτούντων προβλημάτων που συμβάλλουν στην εκάστοτε παθολογία σε συνδυασμό με αρθροσκοπικές επεμβατικές τεχνικές μας δίνει το ιδανικό αποτέλεσμα!
Κυτταρικές θεραπείες-βλαστοκύτταρα
Τα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα αποτελούν έναν ενδογενή μηχανισμό αναγέννησης και επιδιόρθωσης και μπορούν να «αυτοανανεωθούν», να διαφοροποιηθούν σε άλλα είδη κυττάρων, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στη διατήρηση της κυτταρικής ομοιόστασης και στην αντικατάσταση νεκρών κυττάρων σε περίπτωση τραυματισμού/ασθένειας.
Ως επιστημονική ομάδα έχουμε δημιουργήσει και δημοσιεύσει, μετά από πολυετή έρευνα, συγκεκριμένα πρωτόκολλα που αφορούν την παραγωγή αυτόλογων βλαστοκυττάρων μετά από λήψη λιπώδους ιστού ή κυττάρων μυελού των οστών. Η κάθε περίπτωση εξατομικεύεται και αντιμετωπίζεται με τον τρόπο που συνάδει με τις ανάγκες και τη βαρύτητά της. Τα πάντα γίνονται με πλήρως αυτόλογο τρόπο και ακολουθούνται οι διεθνείς κανόνες ασφάλειας και έρευνας για τις κυτταρικές θεραπείες. Προκειμένου να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα με τη χαμηλότερη διαφοροποίηση της φυσιολογικής ανατομίας της πάσχουσας περιοχής, επιλέγονται τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας (MIS) όπως η αρθροσκόπηση, που αποτελεί μέθοδο εκλογής για τον καθαρισμό των ανατομικών δομών των αρθρώσεων, την αποκατάσταση της λειτουργικότητας της άρθρωσης (με συνδεσμοπλαστική, μηνισκοσυρραφή/μηνισκοπλαστική) και την ελαχιστοποίηση της γήρανσης-εκφύλισης. Ο συνδυασμός αυτός έχει αποφέρει επαναστατικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των παθήσεων του μυοσκελετικού και έχει συμβάλλει στη διατήρηση των μεγάλων αρθρώσεων με ουσιαστική βιολογική αντικατάσταση. Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία της μεθόδου διαδραματίζουν τα εξειδικευμένα πρωτόκολλα αποκατάστασης που εφαρμόζονται μετεγχειρητικά.
Αυτόλογοι αυξητικοί παράγοντες-PRP/PRF
Σημαντική επιλογή στην εφαρμογή των βιολογικών θεραπειών αποτελεί η χρήση αυτόλογου PRP/PRF (Platelet Rich Plasma/Fibrin) δηλαδή πλάσμα του αίματος πλούσιο σε αιμοπετάλια κι αυξητικούς παράγοντες, που λαμβάνεται μετά από αιμοληψία και ειδική επεξεργασία με ενεργοποίηση των αυξητικών κι επουλωτικών παραγόντων, με αποτελέσματα άμεσα από τα πρώτα δύο 24ωρα μετά την έγχυση, ως προς την επουλωτική και υποστηρικτική τους δράση στις περιοχές που έχουν υποστεί κάκωση. Η βελτίωση του μικροπεριβάλλοντος της περιοχής θεραπείας με ενέσιμους παράγοντες (κολλαγόνο, υαλουρονικό και χονδροϊτίνη – γλυκοζαμίνη) προσφέρει το υπόβαθρο στο οποίο μπορεί κανείς να «χτίσει» οποιαδήποτε θεραπεία. Το θεραπευτικό εύρος των τεχνικών αυτών είναι ανεξάντλητο, γι’ αυτό και μεγάλα κέντρα του εξωτερικού, όπως η Mayo Clinic, επενδύουν σε αυτές τις θεραπείες και τις εντάσσουν στο θεραπευτικό τους πακέτο, υπολογίζοντας ότι η αναγεννητική ιατρική θα αποτελεί το 10% όλων των θεραπειών ανεξαρτήτως ειδικότητας μέσα στην επόμενη δεκαετία!
Η κλινική μας αποτελεί Διεθνές Κέντρο Αναφοράς, Αριστείας κι Εκπαίδευσης για τις παραπάνω τεχνικές και θεραπείες.
Σε έρευνες που έχουν διεξαχθεί σε διεθνές επίπεδο για τον εμβολιασμό, αλλά και γενικά για πληροφορίες σε θέματα υγείας, έχει διαπιστωθεί ότι ο γενικός πληθυσμός αντλεί πληροφόρηση σε μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα ο νεανικός πληθυσμός από το social media, με πρώτη πηγή τους νέους στο tik tok.
Παρόλο που οι επαγγελματίες υγείας δημοσιεύουν 86 φορές περισσότερα άρθρα ή ανακοινώσεις από τους μη επαγγελματίες σχετικά με θέματα υγείας, οι αλληλεπιδράσεις, δηλαδή ουσιαστικά η ανταπόκριση στην πληροφορία που αντλήθηκε, ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στις δημοσιεύσεις των μη επαγγελματιών.
Αυτό είναι ένα «ανησυχητικό» φαινόμενο, με δεδομένο ότι η πληροφορία αυτή δεν είναι αξιόπιστη και στις περισσότερες περιπτώσεις είναι παραπλανητική!
Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να λάβουμε υπόψη τη διάχυση και επικράτηση της αναξιόπιστης πληροφορίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και να εστιάσουμε πιο συστηματικά στη σωστή συμβουλή προς την κοινότητα και την επισήμανση αποφυγής υιοθέτησης του περιεχομένου αναρτήσεων από μη ειδικούς, καθώς και τις συνέπειες που μπορεί να έχουν αυτές στην υγεία του πληθυσμού.
Στο πλαίσιο της επιστημονικής, αξιόπιστης ενημέρωσης, το έγκριτο περιοδικό ΔΥΟ (Διατροφή – Υγεία – Ομορφιά) ανάρτησε στο Facebook, άρθρο γνωστής καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, σχετικά με την σημασία του εμβολιασμού παιδιών και ενηλίκων, ιδιαίτερα στην περίπτωση του πνευμονιόκοκκου.
Επειδή υπήρξαν αρκετά αρνητικά σχόλια, από ανθρώπους που προφανώς είναι κατά του εμβολιασμού εν γένει, αλλά και κατ’ επέκταση κατά των εταιρειών παρασκευής εμβολίων, ως φαρμακοποιός, αλλά και επιστημονική υπεύθυνη του περιοδικού, θεώρησα υποχρέωσή μου να δοθεί μια απάντηση στα σχόλια, αν και τα περισσότερα ήταν απρεπή και χωρίς επιχειρήματα.
Ιστορικά λοιπόν και μέχρι σήμερα, ο δεύτερος μετά την πείνα εχθρός του ανθρώπου είναι οι επιδημίες και οι πανδημίες. Να θυμίσουμε ή να ενημερώσουμε τους μη έχοντες ιστορική γνώση τον «Μαύρο θάνατο», που από το 1330 ως το 1355 σκότωσε το 1/4 του τότε παγκόσμιου πληθυσμού, σχεδόν 200.000.000 ανθρώπους στην Ευρασία, τους καταστροφικούς ιούς που μετέφεραν Ευρωπαίοι κατακτητές σε Αυστραλία και νησιά του Ειρηνικού τον 16ο και 17ο αιώνα που αφάνισαν το 90%, σχεδόν, του ντόπιου πληθυσμού, τον αποδεκατισμό των Μεξικανών το 1520 που έχασαν το 1/3 του τότε πληθυσμού τους, όταν οι Ισπανοί «πούλησαν» τον σκλάβο Francesco, από την Κούβα, σε Ισπανική οικογένεια, με αποτέλεσμα, μέχρι το 1580, ο πληθυσμός από 22.000.000 να συρρικνωθεί σε 2.000.000!!, εξαιτίας του Francesco και άλλων επιδημιών.
Δύο αιώνες αργότερα, το 1778, ο captain James Cook φθάνει στην Χαβάη των 500.000 κατοίκων μεταφέροντας ιούς γρίπης και σύφιλης, με αποτέλεσμα μέσα σε 2-3 δεκαετίες ο πληθυσμός να φτάσει μετά βίας τις 70.000!
Στην πιο πρόσφατη ιστορία, το 1918, η περιβόητη «Ισπανική Γρίπη» σκότωσε, αποδεδειγμένα, πάνω από 50.000.000 ανθρώπους παγκοσμίως και μάλιστα μέσα σε ένα – δύο χρόνια, όταν κατά την διάρκεια του πολέμου 1914-1918 σκοτώθηκαν περίπου 40.000.000 στρατιώτες και άμαχοι.
Παράλληλα, θα πρέπει να προσθέσουμε, ότι έως τις αρχές του 20ου αιώνα, μόλις το 1/3 των παιδιών, παγκοσμίως, κατάφερνε να ενηλικιωθεί, ενώ τα 2/3 πέθαιναν από ιούς και βακτήρια πριν συμπληρώσουν τα 5 έτη τους. Σήμερα, αντίστοιχα, πεθαίνει σε αυτή την ηλικία μόλις το 5%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η πανδημία της ευλογιάς που το 1967 έπληξε 14.000.000 ανθρώπους, κυρίως παιδιά, και σκότωσε συνολικά πάνω από 2.000.000. Χάρη στα εμβόλια, έκτοτε, η εν λόγω ασθένεια αντιμετωπίστηκε στο 100% και σήμερα βρίσκεται μόνο στο αρχείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Κάθε λίγα χρόνια, είναι αποδεδειγμένο πλέον, τόσο στον 20ο, όσο και στο 21ο αιώνα που διανύουμε, νέες ασθένειες και πανδημίες έρχονται και θα συνεχίσουν να μας απασχολούν, όπως SARS, Γρίπη των Πτηνών, Ebola, HIV, Covid 19. Όλες όμως αυτές οι μεταδοτικές ασθένειες αντιμετωπίστηκαν χωρίς τις τεράστιες απώλειες των προηγούμενων αιώνων, όπως αναφέραμε παραπάνω, χάρη στην πρόοδο των επιστημών Ιατρικής και Φαρμακευτικής και κατ’ επέκταση σε ανάπτυξη και εξέλιξη εμβολίων και αντιβιοτικών.
Να αναφερθεί εδώ ότι κάθε φάρμακο και θεραπεία που εφαρμόζεται έχει ενέργεια και παρενέργεια / όφελος – θεραπεία και παράπλευρη δράση. Η επιστημονική κοινότητα σταθμίζει το όφελος και το ενισχύει – θεραπεύει ελαχιστοποιώντας τη παρενέργεια.
Και επειδή τίποτα δεν χαρίζεται όταν υπάρχει έργο υπάρχει αμοιβή.
Οι φαρμακοβιομηχανίες επενδύουν απίστευτα ποσά για έρευνα και νέες τεχνολογίες, εκατομμύρια επιστήμονες παγκοσμίως παράγουν τεράστιο έργο για την πρόοδο των θεραπειών, την βελτίωση στης υγείας, την πρόληψη και μακροζωία και αυτό βέβαια δεν μπορεί να παρασχεθεί δωρεάν. Μακάρι να ήταν διαφορετικά. Δυστυχώς σήμερα όλα έχουν σαν στόχο παράλληλα και το κέρδος μας αρέσει δεν μας αρέσει.
Είναι καταρχήν, δικαίωμα του καθενός εάν θα λάβει προληπτικά μέτρα για την διαφύλαξη της υγείας του ή όχι, όπως επίσης να μην αποδέχεται την έρευνα, και την εξέλιξη της Ιατρικής και Φαρμακευτικής επιστήμης. Εμείς όμως, σαν έγκριτο περιοδικό για την υγεία και την ευεξία των ανθρώπων, θα συνεχίσουμε να πιστεύουμε και να παρουσιάζουμε έντυπα και διαδικτυακά τις γνώσεις και τα συμπεράσματα των επιστημόνων συνεργατών μας. Είναι απόλυτη πεποίθηση μας, και από τα ιστορικά γεγονότα και από τις συνεχείς γνώσεις & εξελίξεις που εκλαμβάνουμε από τους επιστημονικούς μας συνεργάτες, ότι εμείς είμαστε προς την σωστή πλευρά των πραγμάτων.
Τέλος, να ενημερώσουμε ότι το ΔΥΟ, για τις αναρτήσεις που επιλέγει στο διαδίκτυο, στηρίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση και αξιόπιστα άρθρα επιστημόνων συνεργατών και δεν ενέχεται καμία οικονομική συναλλαγή τόσο με φαρμακευτικές και εμπορικές εταιρείες, όσο και με τους αρθρογράφους. Τους ευχαριστούμε όλους για την συνεισφορά τους στην εθελοντική διάχυση της επιστημονικής γνώσης, τόσο απαραίτητης για την προστασία του πολυτιμότερου αγαθού όπως η υγεία.
Ευχαριστούμε όμως και όσους εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους με τα αρνητικά σχόλια, γιατί μας έδωσαν την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε ιστορικά και τεκμηριωμένα την πρόοδο του ανθρώπου στην αντιμετώπιση καταστροφικών ασθενειών και πανδημιών.
Το άρθρο αυτό αναρτήθηκε στα social media του ΔΥΟ και η ανταπόκριση ήταν καταπληκτική, πράγμα που μας χαροποιεί ιδιαίτερα γιατί δείχνει ότι ενισχύεται και λειτουργεί σε ικανοποιητικό βαθμό το φίλτρο της επιστημονικής, τεκμηριωμένης ενημέρωσης προς την κατεύθυνση της οποίας λειτουργούμε και θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε…
Κωνσταντίνος Δεμέτζος Καθηγητής Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πρόεδρος Επιστημονικής Ελληνικής Φαρμακευτικής Εταιρείας (ΕΦΕ) Ακαδημαϊκός, Ευρωπαϊκή Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών, Τάξη Φυσικών Επιστημών, 2021 Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 2018 Βραβείο εξαίρετης Πανεπιστημιακής διδασκαλίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2025
Εισαγωγή
Ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι το αποτέλεσμα της οργάνωσης του ανθρώπινου είδους σε κοινωνίες και ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι η κοινωνικοποίηση του ανθρώπου δημιούργησε την επιστήμη, την τεχνολογία και συνολικά τον πολιτισμό μας. Είναι βέβαιο ότι οι προϊστορικές κοινωνίες είχαν προβλήματα υγείας αλλά και επιβίωσης, λόγω των κινδύνων που οι άνθρωποι ήταν εκτεθειμένοι. Η έλλειψη ανθρώπινων επαφών είχε ως αποτέλεσμα η ανταλλαγή νοσογόνων παραγόντων να είναι περιορισμένη και λόγω της απομόνωσης και λόγω της μικρής κλίμακας αλληλεπίδρασης μεταξύ τους. Πριν 10.000 χρόνια η αγροτική επανάσταση οδήγησε σε μετακινήσεις που βοήθησαν στην μεγαλύτερη κοινωνικοποίηση και παράλληλα, στην εμφάνιση καταστροφικών νοσογόνων παραγόντων. Οι μολυσματικές νόσοι οδήγησαν σε ενδημικές ή πανδημικές καταστροφές οι οποίες ακολουθούσαν όπως και σήμερα θεωρίες όπως, της πολυπλοκότητας και της μη γραμμικής δυναμικής. Σήμερα ανησυχούμε για το πως μπορούμε ως κοινωνία να διαχειριστούμε μια περίοδο κρίσης, είτε αυτή είναι υγειονομική, είτε ενεργειακή, είτε οικονομική. Το διαδίκτυο και οι νέες τεχνολογίες που αναδύονται μέσα από τα επιστημονικά επιτεύγματα, δημιουργούν κοινωνική ανασφάλεια στην οποία σήμερα συμβάλλει και η έλλειψη τρόπου ελέγχου της έγκυρης πληροφορίας. Είναι προφανές ότι η επιστήμη και τα επιτεύγματα της καθώς και οι τεχνολογικές εξελίξεις αφορούν άμεσα στην κοινωνία, η οποία είναι ο τελικός αποδέκτης. Θα πρέπει να βοηθήσουμε ως επιστήμονες την κοινωνία να κατανοήσει μέσα από την εκλαΐκευση με εύληπτο τρόπο, την εξέλιξη της γνώσης, και την δημιουργία διαύλων επικοινωνίας αλλά και εμπιστοσύνης, προς την επιστημονική κοινότητα. Είναι προφανές ότι οι νέες επιστημονικές γνώσεις είναι δυσκολονόητες και η αντίσταση της κοινωνίας στην νέα γνώση λόγω άγνοιας, αλλά και παραπληροφόρησης, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί. Η επιστήμη θα πρέπει να αποτελεί τον πυλώνα ορθής λήψης αποφάσεων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, με συμμετοχή της κοινωνίας. Είναι προφανές και λογικό ότι, ως επιστήμονες και ως κοινωνικά όντα, θα πρέπει να είμαστε προσηλωμένοι στην ανεξάρτητη έρευνα και στην αναζήτηση της αλήθειας. Ο προσανατολισμός και η συμμετοχή της κοινωνίας στην αρχή αυτή, δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον για την εφαρμογή των επιστημονικών ανακαλύψεων και της παραγόμενης γνώσης, η οποία θα οδηγεί στην λήψη ορθών αποφάσεων, με όφελος για την κοινωνία.
Οι Αναδυόμενες Νέες Τεχνολογίες και οι εφαρμογές τους
Ο κοινωνικός αντίκτυπος της προόδου της επιστήμης και της τεχνολογίας, είναι μεγάλος. Ως κοινωνία βιώνουμε τον βομβαρδισμό των εξελίξεων στην επιστήμη και στην τεχνολογία, την παραγωγή νέας γνώσης αλλά και την εμφάνιση νέων προϊόντων καθημερινής χρήσης. Φυσικά, όλα ξεκινούν από την πρόοδο σε θεμελιώδεις τομείς, όπως τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Χημεία, η Βιολογία, που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τους νόμους της φύσης. Επίσης οι Επιστήμη των Υλικών, η Νανοτεχνολογία, η Βιοτεχνολογία και η Πληροφορική είναι τομείς που έχουν μελετηθεί συστηματικά και αναμένεται να παρέχουν νέα γνώση και εφαρμογές που μεταφράζονται σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες, καινοτόμες και πρωτοποριακές, που ενσωματώνονται σε ένα ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον. Η έρευνα και οι προσπάθειες των επιστημόνων για πολλές δεκαετίες, και η εξέλιξη της μηχανικής και των κατασκευών, δημιούργησαν νέα εργαλεία και προηγμένες εφαρμογές σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι τεχνολογίες που αναφέρονται παρακάτω βρίσκονται στην κορυφή των τεχνολογικών καινοτομιών και οι εφαρμογές τους θα φέρουν επανάσταση σε όλους τους τομείς και στην καθημερινή μας δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, οι τεχνολογίες αυτές περιλαμβάνουν την εικονική πραγματικότητα (virtual reality), την τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence, AI), τη ρομποτική χειρουργική, την τριδιάστατη εκτύπωση (3D printing) και τη βιοεκτύπωση (bioprinting), την ψηφιακή θεραπεία (digital therapies), τις ιατρικές συσκευές (medical devises), τα φορητά είδη υγείας, τη βιοπληροφορική (bioinformatics), την εξατομικευμένη ιατρική (precision medicine) και το Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats (CRISPR ) (1).
Είναι προφανές ότι όλα τα παραπάνω επηρεάζουν τις ανθρώπινες σχέσεις και νέες έννοιες αναδύονται μέσα από τις νέες τεχνολογίες οι οποίες θα πρέπει να εκλαϊκευθούν και να γίνουν κατανοητές. Η έννοια της «πολυπλοκότητας», (complexity) και η κατανόηση της συμπεριφοράς και της εφαρμογής των πολύπλοκών συστημάτων. Η θεωρία της πολυπλοκότητας κατέχει κυρίαρχη θέση στην επιστημονική σκέψη και αναφέρεται και ως «θεωρία του χάους». Έτσι, η μελέτη των αλληλεπιδράσεων του περιβάλλοντος με συστήματα, είτε βιολογικά, είτε κοινωνικά, φαίνεται ότι επηρεάζει την συμπεριφορά τους. Η βιολογία και η ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων και θεραπειών, επειρεάζονται από την θεωρία της πολυπλοκότητας. Η μελέτη των βιολογικών συστημάτων, όπως ιστών και οργάνων αλλά ακόμα και η συμπεριφορά και λειτουργικότητα των κυττάρων μας, μελετώνται ως δυναμικά συστήματα, των οποίων η συμπεριφορά καθορίζεται από την δυναμική του εξωτερικού περιβάλλοντος.
Τα πολύπλοκα συστήματα σχετίζονται με προϊόντα υψηλής τεχνολογίας σε τομείς όπως: της θεραπευτικής και της πρόληψης π.χ. εμβόλια, καινοτόμα θεραπευτικά προϊόντα εναντίον νοσογόνων παραγόντων, καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες. Επίσης, σε εφαρμογές και σε εργαλεία καθημερινότητας όπως, υπολογιστές, είδη οικιακής χρήσης, εργαλεία διδασκαλίας και το διαδίκτυο. Η κατανόηση της έννοιας της πολυπλοκότητας είναι πολύ σημαντική διότι ως εργαλείο συμβάλει στην κατανόηση της μεταβλητότητας, της τυχαιότητας και του απρόοπτου στην καθημερινότητά μας. Συμβάλει επίσης στο να λαμβάνονται οι σωστές αποφάσεις αναλύοντας τα πολύπλοκα δεδομένα. Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι η αναγνώριση της αξίας της μελέτης των πολύπλοκών συστημάτων οδήγησε στην απονομή του βραβείου Νόμπελ φυσικής το 2021 σε τρεις επιστήμονες οι οποίοι ασχολήθηκαν με την θεωρία της πολυπλοκότητας. Οι επιστήμονες Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann and Giorgio Parisi κέρδισαν το Νόμπελ φυσικής 2021 για την σημαντική τους συμβολή στην κατανόηση των πολύπλοκων συστημάτων (Εικ.1).
Εικ.1. Οι επιστήμονες Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann and Giorgio Parisi κέρδισαν το Νόμπελ φυσικής 2021 για την σημαντική τους συμβολή στην κατανόηση των πολύπλοκων συστημάτων Ο Πυθαγόρας ο Σάμιος αναφερόταν στην πολυπλοκότητα των συστημάτων αλλά και στην αρμονία του σύμπαντος και η αρμονία των σφαιρών κατέχει σημαντική θέση στην ανθρώπινη διανόηση. Ο Πυθαγόρας είναι ο πρώτος φιλόσοφος που συνδέει την Αστρονομία με τη Μουσική, υποστηρίζοντας ότι στο αρμονικό και σφαιρικό σύμπαν τα πάντα διέπονται από απλούς νόμους, που μπορούν να εκφρασθούν με τους αριθμούς της «ιερής τετρακτύος» (2).
Νανοτεχνολογία και Ναναπληροφορική
Το πρόθεμα νάνο (1 nm = 10-9m) χρησιμοποιείται από το International System of Units, δηλαδή από το Διεθνές Σύστημα Μονάδων και χρησιμοποιήθηκε στην λέξη νανοτεχνολογία από τον Καθηγητή του Πανεπιστημίου Επιστημών του Τόκιο Norio Taniguchi. Τα τελευταία 30 και πλέον χρόνια η παρουσία της νανοτεχνολογίας σε πολλά πεδία επιστημών, όπως της φυσικής, της χημείας της βιολογίας, των μαθηματικών, αλλά και των κοινωνικών επιστημών, έχει επηρεάσει την εξέλιξη τους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ιδιότητες της ύλης σε νανοδιάσταση είναι διαφορετικές και σχετίζονται με την αυξανόμενη αναλογία συνολικής επιφάνειας των σωματιδίων προς τον όγκο τους. Επίσης τα διεπιφανειακά φαινόμενα και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των νανοσωματιδίων που σχετίζονται όχι με το Ευκλείδειο σχήμα τους αλλά με την μορφολογία τους, δημιουργούν νέες και μοναδικές ιδιότητες στα νανοϋλικά. Τις ιδιότητες αυτές τις οποίες μπορούμε να μελετήσουμε με τα υπάρχοντα επιστημονικά εργαλεία μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε για διάφορες δραστηριότητες στην καθημερινή μας ζωή αλλά και στην ανάπτυξη νεών θεραπευτικών προϊόντων και προϊόντων προστασίας όπως π.χ. εμβολίων. Η Φαρμακευτική νανοτεχνολογία, αφορά σε θεραπευτικά προϊόντα όπου τα σωματίδια έχουν διαστάσεις από μερικές δεκάδες νανόμετρα έως το όριο του 1 μ (1μ = 1000 nm) (3).
Η νανοπληροφορική (nanoinformatics) έχει οριστεί ως «η επιστήμη και η πρακτική του προσδιορισμού των πληροφοριών που σχετίζονται με την νανοκλίμακα’’. Επίσης η νανοπληροφορική περιλαμβάνει την ‘ανάπτυξη και εφαρμογή αποτελεσματικών μηχανισμών για τη συλλογή, επικύρωση, αποθήκευση, κοινή χρήση, ανάλυση, μοντελοποίηση και εφαρμογή των πληροφοριών». Η νανοπληροφορική είναι απαραίτητη για την έξυπνη ανάπτυξη και τον συγκριτικό χαρακτηρισμό των νανοϋλικών, για τον σχεδιασμό και την χρήση βελτιστοποιημένων νανοσυσκευών και νανοσυστημάτων και για την ανάπτυξη προηγμένων διαδικασιών για παρασκευή οργάνων και κατασκευών. Μέσω της νανοπληροφορικής πραγματοποιείται η μετάβαση και η ολοκλήρωση δεδομένων από την κλινική και γονιδιωματική της έκφραση, στο μοριακό επίπεδο. Οι τεχνικές εξόρυξης δεδομένων (data mining) και μηχανικής μάθησης (Machine Learning, ML) είναι απαραίτητες, ενώ η ενοποίηση της Υπολογιστικής Χημείας και της Επιστήμης Υπολογιστικών Υλικών με τη μηχανική μάθηση (Machine Learning, ML) και την τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intellingence, AI) είναι μια ισχυρή προσέγγιση για τον συσχετισμό της σύνθεσης και της δομής των βιοϋλικών και των νανοσωματιδίων με τις λειτουργικές τους ιδιότητες. Οι νέες βάσεις μεγάλων δεδομένων (Big Data, BD) βοηθούν την ανταλλαγή δεδομένων και την ανάπτυξη προτύπων και, καθώς τα δεδομένα για τα νανοϋλικά αυξάνονται, θα συμβάλλουν στη δημιουργία μεθόδων που είναι κατάλληλες για εφαρμογή στη νανοκλίμακα. Η νανοπληροφορική θα είναι επίσης ένα ουσιαστικό εργαλείο για τον προσδιορισμό τοξικών φαινομένων ή ανεπιθύμητων ενεργειών, από την εφαρμογή της νανοϊατρικής. Διαθέσιμα in silico εργαλεία θα διευκολύνουν την προσομοίωση των αλληλεπιδράσεων και των μηχανισμών τοξικότητας, δίνοντας τη δυνατότητα σύνδεσης τους με εξατομικευμένα δεδομένα ασθενών, προκειμένου να προβλεφθεί η ανταπόκρισή τους σε πιθανά φάρμακα. Μια τέτοια προσπάθεια περιλαμβάνει τη χρήση της πλατφόρμας cloud NanoSolveIT, όπου βιβλιοθήκες νανοϋλικών, που περιείχαν φυσικοχημικά, μορφολογικά και βιολογικά δεδομένα, συσχετίστηκαν μέσω νέων μεθόδων νανοπληροφορικής με πιθανές αρνητικές επιπτώσεις. Αυτή η προσέγγιση επιτρέπει επίσης την πρόβλεψη των επιπτώσεων των λιγότερο μελετημένων υλικών. Τέτοια εργαλεία θα καθοδηγήσουν τη βιομηχανία στην ανάπτυξη καινοτόμων φαρμακευτικών προϊόντων, καθώς και τους ρυθμιστικούς φορείς, ώστε να μπορούν να τα αξιολογήσουν και να δημιουργήσουν ένα ρυθμιστικό περιβάλλον εξίσου προηγμένο με τα υλικά και τα προϊόντα που αναπτύχθηκαν.
Βιοτεχνολογία
Ως Βιοτεχνολογία ορίζεται η τεχνολογία των βιολογικών διεργασιών στις οποίες χρησιμοποιούμε μικροοργανισμούς, ή προϊόντα αυτών, όπως ένζυμα, δευτερογενείς μεταβολίτες και αντισώματα, για την παραγωγή χρήσιμων ή εμπορικά αξιοποιήσιμων προϊόντων και για την παροχή υπηρεσιών προς όφελος του ανθρώπου (Εικ. 2). Με τον όρο βιοτεχνολογία εννοούμε ένα ευρύ φάσμα διεργασιών από την παραγωγή πρωτεϊνών , μέχρι γονιδίων. Στα βιοτεχνολογικά προϊόντα περιλαμβάνονται φαρμακευτικές πρωτεΐνες, τροφές, απορρυπαντικά, λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.α., ενώ στις υπηρεσίες περιλαμβάνεται ένα πλήθος εφαρμογών, από την επεξεργασία λυμάτων και αποβλήτων ως την ιατρική διάγνωση, ή τα επιτεύγματα της γονιδιακής θεραπείας. Η βιοτεχνολογία χρησιμοποιεί και αξιοποιεί τις επιστημονικές επιτυχίες της μοριακής βιολογίας και χρησιμοποιεί ένα πλήθος τεχνικών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η γενετική μηχανική (ανασυνδυασμένο DNA), μέθοδοι ιστομηχανικής και καλλιεργειών κυττάρων σε μεγάλη κλίμακα, η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) κλπ.
Οι εφαρμογές της βιοτεχνολογίας στις επιστήμες υγείας, στην προστασία του περιβάλλοντος, και στην ανθρώπινη διατροφή, σε συνδυασμό με βιοϊατρική τεχνολογία, έχουν δημιουργήσει ένα εξαιρετικό περιβάλλον για την κατανόηση των λειτουργιών των κυττάρων των ιστών και του ανθρώπινου οργανισμού (https://el.wikipedia.org/wiki).
Εικ. 2. Οι Emmanuelle Charpentier και Jennifer A. Doudna έλαβαν από κοινού το βραβείο Nobel Χημείας 2020 για την ανάπτυξη εργαλείων ‘’for the development of a method for genome editing”
Τεχνητή Νοημοσύνη
Τεχνητή Νοημοσύνη (Arificial Intellingence, AI). ‘Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ) ορίζεται η ικανότητα των μηχανών να εκτελούν εργασίες που συνήθως συνδέονται με νοήμονα όντα’ (1). Σύμφωνα με την Encyclopedia Britannica, η τεχνητή νοημοσύνη είναι ‘η ικανότητα ενός ψηφιακού υπολογιστή ή ενός ρομπότ ελεγχόμενου από υπολογιστή να εκτελεί εργασίες που συνήθως συνδέονται με ευφυή όντα’. Ο όρος χρησιμοποιείται συχνά στο έργο της ανάπτυξης συστημάτων ‘προικισμένων’ με τις διανοητικές διαδικασίες που είναι χαρακτηριστικές των ανθρώπων, όπως η ικανότητα να συλλογίζονται, να ανακαλύπτουν νoήματα, να γενικεύουν ή να μαθαίνουν από την εμπειρία του παρελθόντος. Αυτοί οι ορισμοί μας βοηθούν να συνειδητοποιήσουμε, αφενός, τους περιορισμούς των τρεχουσών πλατφορμών, αλλά από την άλλη, τις απεριόριστες δυνατότητες ανάπτυξης και μελλοντικών εφαρμογών τους. Στον τομέα της υγείας, η συνεχώς αυξανόμενη πολυπλοκότητα των δεδομένων καθώς και η ποσότητα των πληροφοριών, καθιστά αναγκαία τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Η διάγνωση και η θεραπεία και η συμμόρφωση των ασθενών, η επεξεργασία της φυσικής γλώσσας και οι διοικητικές λειτουργίες είναι ορισμένοι γενικοί τομείς εφαρμογής όπου η τεχνητή νοημοσύνη θα κάνει τη διαφορά, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα της υγειονομικής περίθαλψης.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο βιολογικών συστημάτων και την κατασκευή νανοϋπολογιστών. Οι Kriegman et al. πρόσφατα κατάφεραν να κατασκευάσουν έναν αγωγό βασισμένο σε AI που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία λειτουργικών και επαναπρογραμματιζόμενων μορφών ζωής (4). Όπως τόνισαν, τα ζωντανά συστήματα, όπου τα κύτταρα είναι τα δομικά στοιχεία, έχουν την πολυπλοκότητα, τη λειτουργικότητα, την προσαρμοστικότητα και την έμφυτη αντίσταση στις εντροπικές αλλαγές που θα επιτρέψουν την αντιμετώπιση όλων των παθολογιών και αναπηριών. Ο χειρισμός τους είναι πλέον εφικτός και η συμπεριφορά τους μπορεί να προγραμματισθεί, χρησιμοποιώντας εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για να επιτευχθεί καθοδηγούμενη αυτοοργάνωση (self-assembly) υλικών και επιθυμητές μορφολογίες και συνέργειες. Αυτά μπορούν στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν ως ‘έξυπνα’ οχήματα χορήγησης φαρμάκων (smart drug delivery systems), σε εφαρμογές τριδιάστατης βιοεκτύπωσης και σε οποιοδήποτε γνωστό βιοϊατρικό πεδίο.
Ψηφιακός μετασχηματισμός. Έρευνα και καινοτομία
Η έρευνα και καινοτομία στον τομέα της υγείας είναι συνάρτηση των απαραίτητων πόρων για να μπορέσουν οι ερευνητές να προχωρήσουν την έρευνα χρησιμοποιώντας όλα τα επιστημονικά και τεχνολογία εργαλεία. Στην παγκόσμια οικονομία οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές και τα επενδυτικά κεφάλαια ξεπερνούν τις όποιες προβλέψεις. Στην Ευρώπη οι διαθέσιμοι πόροι που προβλέπονται από το ταμείο ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ, και το ταμείο δίκαιης ενεργειακής μετάβασης, ξεπερνούν τα δεκάδες δισεκατομμύρια. Οι πόροι θα υπηρετήσουν προκαθορισμένους σκοπούς και κατευθύνονται στην πράσινη μετάβαση και στον ψηφιακό μετασχηματισμό, όπως επίσης στην εξωστρέφεια και στην καινοτομία. Η δημιουργία κόμβων υγείας (Health Hub) οι οποίοι θα διεκδικήσουν τα 7.6 δισεκατομμύρια ευρώ που θα διατεθούν από το πρόγραμμα «Ορίζοντας, 2021-2027» (Horizon 2021-2027), έχουν στόχο τον ψηφιακό μετασχηματισμό του τομέα της υγείας και των φαρμάκων με δεξιότητες που θα γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ έρευνας και πρακτικής εφαρμογής των νέων τεχνολογιών. Η δημιουργία νέων επιστημονικών προσεγγίσεων δημιουργεί νέο θεραπευτικό οικοσύστημα που εντάσσει την πληροφορία (information) και τα μεγάλα δεδομένα (big data), στην κορυφή του ψηφιακού μετασχηματισμού. Εκτός των ερευνητικών προοπτικών και των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον απαιτήσεων και ανταγωνισμού μεταξύ των νέων επιστημόνων στο επιστημονικό και τεχνολογικό οικοσύστημα που δημιουργείται στην Ευρώπη. Είναι προφανές ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να μπορούν να συνυπάρξουν στο νέο αυτό οικοσύστημα με ηθικούς κανόνες και με επίλυση των ηθικών διλλημάτων που θα δημιουργήσουν οι εξελίξεις και ο επιστημονικός αλλά και κοινωνικός μετασχηματισμός τα επόμενα χρόνια. Η ηθική πρέπει σίγουρα να είναι μέρος της ατζέντας της επιστήμης. Η εκπαίδευση της κοινωνίας στα νέα επιστημονικά πρότυπα, στον ψηφιακό μετασχηματισμό θα βοηθήσουν στην επίλυση των όποιων ηθικών διλλημάτων θα αναδυθούν και θα αμβλύνουν τις διαφωνίες σε ένα κοινό σύμφωνο συνύπαρξης με κανόνες ηθικούς και με βάση τις ανθρώπινες αξίες.
Επίλογος
Θα πρέπει η εμπιστοσύνη της κοινωνίας στην επιστήμη και στην παραγόμενη γνώση να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα, πρωτίστως της επιστημονικής κοινότητας. Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η κοινωνία κατανοεί και συμμετέχει στις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις και οι επιστήμονες θα πρέπει να εκλαϊκεύουν δύσκολες επιστημονικές έννοιες. Η ψυχολογία, ο πολιτισμός, η κουλτούρα, η παράδοση και το γνωστικό και πολιτισμικό επίπεδο, καθώς και άλλοι παράγοντες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην προσπάθεια εκλαΐκευσης δύσκολων επιστημονικών εννοιών. Επίσης θα πρέπει να τονίσουμε ότι, η εφαρμογή των επιστημονικών εξελίξεων σε προϊόντα τεχνολογίας, θα πρέπει να συνδέεται με τις αρχές του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων, αλλά και της αναλογικότητας.
Εκείνο που πρέπει να διεκδικήσουμε, είναι η συμμετοχή μας στην «πεμπτουσία της δωρεάς της ζωής» που μας χαρίσθηκε από το ακατανόητο και το ασύλληπτο, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρει στην «Συμπαντική του Αρμονία». Η λέξη αρμονία κατά τον παππού όλων μας, τον Όμηρο προέρχεται από το αρμός που σημαίνει «σύνδεσμος» και «συμφωνία» ως αποτέλεσμα ισορροπίας. Πρέπει να κατανοήσουμε ότι η φύση, έχει νόμους και κανόνες προερχομένους από την κοσμογονική μήτρα, αενάως γλιστρώντας στο σύμπαν. Η συνομιλία με τον κόσμο που δεν βλέπουμε (μικρο- και μεγακοσμο/ σύμπαν) θέλει αγώνα και προσπάθεια, εσωτερική πάλη και αντίσταση για να τον κατανοήσουμε και μέσα από την γνώση να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε το δίκτυ ασφαλούς και με αξιοπρέπεια συμβίωσης με τους συνανθρώπους, μέσα από την ηθική, χωρίς διλλήματα. Η κοινωνική συνοχή πρέπει να αποτελεί κύριο μέλημα και η επιστημονική κοινότητα θα πρέπει να το λάβει σοβαρά υπόψη της, ώστε να οδηγούμαστε στην αποδοχή από την κοινωνία των επιστημονικών εξελίξεων, και της νέας γνώσης που θα οδηγήσουν στην ευημερία της κοινωνίας.
Ο Max Plank το 1910 διακήρυξε «….σήμερα κανένας πλέον φυσικός νόμος δεν θεωρείται σίγουρος πέρα από κάθε αμφιβολία, και κάθε αλήθεια της φυσικής είναι ανοιχτή σε αμφισβήτηση. Συχνά μοιάζει σαν να χαράζει και πάλι μια εποχή χάους για τη θεωρητική φυσική». «Σήμερα μοιάζει να χαράζει μια νέα εποχή αμφισβήτησης και απαιτείται ένας νέος επιστημονικός και κοινωνικός Διαφωτισμός με βάση τις ανθρωπιστικές αξίες».
Για μια ακόμα φορά, εμείς οι Έλληνες πολίτες και καταναλωτές, γινόμαστε στο «ίδιο έργο θεατές» και βέβαια χωρίς χειροκρότημα.
Αναφέρομαι, αν δεν το καταλάβατε ήδη, στις τελευταίες αγροτικές κινητοποιήσεις, με την συνηθισμένη εδώ και δεκαετίες εικόνα των τρακτέρ, τα μπλόκα σε περιφερειακούς δρόμους αλλά και κεντρικές αρτηρίες και πλατείες πόλεων, το ξεφόρτωμα αγροτικών προϊόντων μπροστά στις εισόδους διοικητικών κτιρίων και περιφερειών, τις οργισμένες δηλώσεις εκπροσώπων των συνδικάτων για τα προβλήματα των αγροτών και την αδιαφορία του κράτους, για απαίτηση λύσεων εδώ και τώρα από την εκάστοτε κυβέρνηση σε δίκαια ή «δίκαια», αιτήματα τους και άλλα πολλά.
Η κυβέρνηση, ή αν θέλετε η εκάστοτε κυβέρνηση, από το κίνημα του Κιλελέρ το 1910 μέχρι σήμερα, ισχυρίζεται ότι έχει εξαντλήσει την υποστήριξη της προς τους αγρότες, παρ΄όλα αυτά σε κάθε κινητοποίηση δίνει κάτω από την πίεση, το «κατιτίς», επέρχεται έτσι προσωρινή εκεχειρία, για ένα χρόνο το πολύ, και άντε πάλι από την αρχή.
Όλα αυτά θα μπορούσαν, μετά τόσες επαναλήψεις, να εκληφθούν από τον ελληνικό λαό σαν ένα επαναλαμβανόμενο, για κάποιους «φυσικούς λόγους» φαινόμενο, όπως ο ερχομός της άνοιξης, η πληρωμή του φόρου εισοδήματος σε οκτώ δόσεις, η συνεχής αύξηση των τιμών σε όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες κλπ., κλπ.
Δυστυχώς δεν είναι τόσο απλό αυτό το φαινόμενο. Ο αγροτοδιατροφικός τομέας είναι για την Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, πολύ πιο σύνθετος παράγοντας για την ευημερία αλλά και την υγεία των πολιτών.
Είναι η βάση της ίδιας της επιβίωσης μας, αλλά και της ευημερίας ενός λαού, γεγονός που αναγνωρίστηκε και από όλους τους κλασικούς πατέρες της οικονομικής θεωρίας. Χώρα που δεν έχει εύρωστο πρωτογενή τομέα, δεν θεωρείται χώρα με στέρεα οικονομική βάση και ανάπτυξη, πίστευαν όλοι σχεδόν οι οικονομολόγοι από τον18ο αιώνα και όχι άδικα.
Η χώρα μας, από την αρχαιότητα, στήριζε την ανάπτυξη της στο εμπόριο αγροτικών προϊόντων, και στην νεότερη ιστορία της, ήταν αυτός ο τομέας που αμέσως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, συνεισέφερε σχεδόν πάνω από το 30% του τότε Ελληνικού Ακαθάριστου Προϊόντος. Έκτοτε όμως, άρχισε και η συνεχής κατρακύλα, με αποτέλεσμα μέσα σε λίγες δεκαετίες, σχεδόν πέντε, ο πρωτογενής τομέας, σήμερα, αποτελεί μόλις το 4-5% του ελληνικού Α.Ε.Π.
Οι αιτίες; πολλές. Η βασικότερη όμως, χωρίς αμφιβολία, η έλλειψη στρατηγικής από την πλευρά των κυβερνήσεων. Συνέβαλαν στην ερημοποίηση της επαρχίας, στο φαινόμενο της αστυφιλίας, στην εγκατάλειψη των αγροτών στις νέες συνθήκες των αγορών στα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, στην αδιαφορία μπροστά στα επερχόμενα καταστροφικά προβλήματα της κλιματικής αλλαγής και της υπογεννητικότητας. Σαν αποτέλεσμα, που αγγίζει καθοριστικά την καθημερινότητα και του τελευταίου Έλληνα πολίτη, ακόμα και όταν ο ίδιος δεν το αντιλαμβάνεται, τουλάχιστον στο πραγματικό της μέγεθος, είναι η αδυναμία της ελληνικής συνολικής παραγωγής, να καλύψει την εγχώρια ζήτηση. Οι εισαγωγές προϊόντων του τομέα αυξάνονται συνεχώς και πιέζουν όχι μόνο το συνεχώς αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα της χώρας αλλά και ενδεχομένως και την υγεία του ελληνικού λαού, αφού συχνά τα εισαγόμενα τρόφιμα, επεξεργασμένα ή μη, είναι αμφιβόλου ποιότητας και τουλάχιστον κατώτερα των προϊόντων που παράγει η ελληνική γη. Το τεράστιο εμπορικό έλλειμμα που έφτασε εφέτος, συνολικά βέβαια, τα 35 δισεκατομμύρια ευρώ και συνεχίζει ακατάπαυστα την ανηφόρα, αναγκάζει το κράτος να δανείζεται ακριβά και κατά ακολουθία και οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να δανείζονται με τα υψηλότερα σχεδόν επιτόκια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ότι αυτό συνεπάγεται. Συνακόλουθα, συνεχίζεται η ερήμωση της ελληνικής επαρχίας, η εγκατάλειψη της καλλιεργήσιμης γης και της κτηνοτροφίας, και η μείωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων τόσο στην ελληνική αγορά όσο και στο διεθνή στίβο. Προσθέστε, όπως προαναφέραμε, τα διαρκώς επιδεινούμενα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής και της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού, λόγω του δημογραφικού, και έχετε μπροστά σας την ολοκληρωμένη εικόνα του προβλήματος όχι μόνο αυστηρά στον πρωτογενή τομέα, αλλά όπως εξηγήσαμε παραπάνω, σε ολόκληρη την ελληνική οικονομία αλλά και στην ποιότητα της καθημερινής ζωής των Ελλήνων, όπως αυτή καταγράφεται, ειδικότερα, μέσα στα ράφια των ελληνικών super markets.
Μιλήσαμε ήδη για τις ευθύνες και των νυν αλλά και των προηγούμενων κυβερνήσεων, κυρίως στην έλλειψη στρατηγικής, άγνοιας αλλά και αδιαφορίας για την σημασία του πρωτογενή τομέα για την ελληνική οικονομία και την ευημερία του ελληνικού λαού.
Ώρα να μιλήσουμε και για τα λάθη και τις αδυναμίες, αλλά και τις ευθύνες, των ίδιων των αγροτών μας. Δυστυχώς δεν είναι άμοιροι της κατάστασης τους.
Πρώτον και κύριον, δεν έχουν οι ίδιοι κατανοήσει πόσο σημαντικός οικονομικός αλλά και ζωτικός, εν γένει, παράγοντας είναι ο αγροδιατροφικός τομέας. Το αναφέρουν βέβαια και το χρησιμοποιούν σαν μοχλό πίεσης, όταν διεκδικούν προνόμια από το κράτος, αλλά κατά βάθος πιστεύουν ότι κάνουν μια δουλειά που δεν έχει «prestige», είναι οικονομικά και κοινωνικά υποτιμημένη, και βεβαίως δεν συγκρίνεται με άλλα επαγγέλματα όπως των δικηγόρων των γιατρών κλπ. Την κάνουν δε, κατά ανάγκη, γιατί την κληρονόμησαν ή δεν κατάφεραν να σπουδάσουν κάτι άλλο. Και εγώ να συμφωνήσω καταρχήν μαζί τους. Και να ρωτήσω ακολούθως όμως: ποιος φταίει για αυτήν την εικόνα; πέρα από το κράτος; Έχετε διαβάσει ότι σύμφωνα με έρευνες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Έλληνες αγρότες είναι οι πλέον αμόρφωτοι και ανενημέρωτοι; χρειάζεται να σπουδάσετε σε πανεπιστήμια για να ενημερώνεστε για τις εξελίξεις στον κλάδο σας; όχι βέβαια. Μεράκι, αγάπη και όρεξη για πρόοδο χρειάζεται. Όσοι αγρότες μας είχαν και έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, όχι μόνο πέτυχαν αλλά και αποτελούν σήμερα την αιχμή της σύγχρονης εξέλιξης στον τομέα της αγροδιατροφής και της κτηνοτροφίας.
Ναι, θα συμφωνήσω ακόμα μαζί σας, ότι ο πρωτογενής τομέας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος σε απροβλέπτους παράγοντες αλλά και εσείς θα πρέπει να παραδεχθείτε ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει βοηθήσει απίστευτα το έργο σας, τόσο στην αντιμετώπιση των καιρικών φαινομένων, όσο και στις βέλτιστες συνθήκες σποράς και αποκομιδής των προϊόντων σας.
Ακόμα και έξυπνα τρακτέρ υπάρχουν σήμερα, με ελληνική μάλιστα καινοτομία, που σκανάροντας το έδαφος, ρυθμίζουν την απαιτούμενη ποσότητα και ποιότητα λιπασμάτων που απαιτούνται για την δική σας παραγωγή. Για να εφαρμοστούν όμως αυτά απαιτούνται δραστικές αποφάσεις όπως:
α)Συνεργασία μεταξύ 2 ή ακόμα καλύτερα περισσότερων μικροκαλλιεργητών ώστε να αυξηθεί η καλλιεργούμενη γη και να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα. Αυτό όμως προσκρούει στο πρώτο κακό της μοίρας μας, εν γένει των Ελλήνων, που αδυνατούμε να προχωρήσουμε σε συνεργασίες ακόμα και αν τα οφέλη είναι τεράστια και προφανή.
β) Τα πλάνα μας, και σε ατομικό αλλά και σε κρατικό επίπεδο, είναι πάντα σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κανένα σχέδιο για το μέλλον, έστω και μετά από δύο χρόνια. Για παράδειγμα, ακούω όλον αυτό τον καιρό, τους αγρότες μας, να παραπονούνται ότι δεν υπάρχουν εργάτες για να μαζέψουν τους καρπούς τους, ή να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους. Και ρωτώ, αυτό δεν μπορούσαν να το προβλέψουν 3-4 χρόνια πριν; και θα μου πείτε τι θα κάναμε; Η λύση και στον τομέα σας αλλά και σε άλλους τομείς της ελληνικής οικονομίας ήταν απλή, αλλά χρειαζόταν τόλμη και ικανότητα χάραξης μεσοπρόθεσμου σχεδίου και από την κυβέρνηση και από εσάς τους ίδιους. Τα τελευταία χρόνια πέρασαν από την Ελλάδα εκατοντάδες χιλιάδες δυστυχείς μετανάστες που εκλιπαρούσαν για άσυλο και έστω προσωρινή διαμονή και εργασία στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι από αυτούς εξειδικευμένοι επαγγελματίες και οικογενειάρχες με παιδιά. Οι πλειονότητα για παράδειγμα Σύριοι ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Πότε λοιπόν αντιπροσωπείες σας πήραν την πρωτοβουλία να ζητήσουν από την κυβέρνηση «υιοθέτηση» τέτοιων ανθρώπων που θα κάλυπταν σε μεγάλο βαθμό τις σημερινές σας ελλείψεις; απ’ όσο ξέρω ποτέ. Έκανα πριν από 2 χρόνια αυτό το ερώτημα στο πλαίσιο ενός Συνεδρίου του economist, στον κο.Χατζηδάκη, και έλαβα με αφοπλιστική ειλικρίνεια, από μέρους του, την απάντηση «δεν ξέρω γιατί δεν το κάναμε». Εγώ όμως ξέρω. Γιατί το κράτος όπως και εσείς αγαπητοί αγρότες και όλοι εμείς οι Έλληνες, δεν βλέπουμε και δεν σχεδιάζουμε το μέλλον. Ζούμε μόνο για το σήμερα. Είναι το δεύτερο κακό της μοίρας μας. Ίσως απότοκο της τουρκοκρατίας που ζούσαμε για το σήμερα χωρίς ελπίδα για το αύριο. Ωστόσο έχουν περάσει από τότε πάνω από 200 χρόνια. Καιρός να το αποβάλουμε.
Και τέλος, πρέπει επιτέλους να μάθουμε να στηριζόμαστε κυρίως στις δικές μας δυνάμεις. Οι κινητοποιήσεις, με στόχο την πίεση της κυβέρνησης για παραχωρήσεις και επιδόματα, μόνο περιπτωσιακό και πρόσκαιρο αποτέλεσμα μπορούν να επιφέρουν. Κάθε φορά που προχωράτε σε κινητοποιήσεις, η εκάστοτε κυβέρνηση, προβαίνει σε κάποιες παραχωρήσεις με μικρό ουσιαστικά γι’αυτήν κόστος, όπως για παράδειγμα τώρα με την διευθέτηση των κόκκινων δανείων σας, εσείς φεύγετε υποτίθεται ικανοποιημένοι, μέχρι να αντιληφθείτε τον επόμενο χρόνο, ότι τίποτα δεν έχει βελτιωθεί στην ζωή σας και άντε πάλι από την αρχή.
Όσο συνεχίζετε να κάνετε τα ίδια πράγματα, τόσο θα αποκομίζετε τα ίδια αποτελέσματα. Είναι απαράβατος φυσικός νόμος. Και εδώ έγκειται το τρίτο κακό της μοίρας μας, που είναι η έλλειψη αυτοπεποίθησης και η εξάρτηση από το κράτος και τους πολιτικούς, που βέβαια αδυνατούν και αντικειμενικά και υποκειμενικά να λύσουν τα προβλήματα μιας ολόκληρης οικονομίας και κοινωνίας. Το μόνο που συχνά καταφέρνουν είναι να στηρίζουν την πολιτική τους καριέρα, με υποσχέσεις και βραχυπρόθεσμες λύσεις, και τα προβλήματα «κάτω από το χαλί», μέχρι να ξαναπροκύψουν.
Συμπεράσματα: Ο πρωτογενής τομέας χρειάζεται νέα γενιά παραγωγών με αγάπη, δεξιότητες και νέα σχέση με το κράτος και την πολιτική. Σ’ αυτό καταλήγει και η Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που σύντομα θα γίνει νόμος και στα κράτη μέλη. Εύχομαι να πετύχει και στην Ελλάδα.
Οι αγρότες μας πρέπει να βλέπουν, στο πλαίσιο των απαιτήσεων τους από την πολιτεία, όχι το «δέντρο αλλά το δάσος». Μικροκατακτήσεις τύπου μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης, χάρισμα η διευθέτηση δανείων δεν λύνουν τα σοβαρά προβλήματα του κλάδου μεσομακροπρόθεσμα. Χρειάζονται τομές, όπως σύγχρονες γνώσεις στην παραγωγή, το μάρκετινγκ, την διακίνηση των τελικών προϊόντων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στα χρηματοοικονομικά εργαλεία, και τέλος στην αντιμετώπιση των νέων συνθηκών που ήλθαν για να μείνουν όπως είναι οι νέες κλιματολογικές συνθήκες. Καταλαβαίνω ότι δεν είναι δυνατόν ένας αγρότης να είναι γνώστης και καλός διαχειριστής όλων αυτών των απαιτητικών συνεργειών.
Η λύση είναι απλή: προσλαμβάνουμε ειδικούς επαγγελματίες και συστήνουμε ομάδες επιστημόνων που στέκονται δίπλα στους παραγωγούς, προσφέροντας τους την αναγκαία τεχνογνωσία. Αυτό κανονικά θα έπρεπε να είναι αποστολή της πολιτείας, αλλά και να το κάνει σίγουρα δεν θα έχει αποτέλεσμα, δημόσιοι υπάλληλοι γάρ. Άρα η λύση είναι συνένωση των δυνάμεων ώστε να καταστεί οικονομικά δυνατή η σύσταση τέτοιων ομάδων επιστημόνων με ευεργετικά χωρίς αμφιβολία αποτελέσματα, τόσο για τους αγρότες και κτηνοτρόφους μας, όσο και για ολόκληρη την ελληνική οικονομία και τους Έλληνες καταναλωτές. Και επειδή δεν μου αρέσουν τα λόγια και οι θεωρίες, απευθύνω σε κάθε ενδιαφερόμενο του χώρου, την διάθεση του περιοδικού ΔΥΟ και του ομίλου ΖΙΤΑ, αλλά και εμού του ιδίου προσωπικά, στο να συμβάλουμε αφιλοκερδώς σ΄αυτές τις αλλαγές και προσπάθειες για ανάταξη του κλάδου στις σύγχρονες απαιτήσεις. Θα το κάνουμε με πολύ χαρά, και να είστε σίγουροι στο ότι η δομή μας αλλά και η φιλοσοφία μας αγγίζουν όλα σχεδόν τα στοιχεία που ανέφερα παραπάνω.
Στην διάθεση σας λοιπόν και στο email : z.ka@zita-congess.gr. Καλή δύναμη και καρποφόρα χρονιά
Η καθημερινή διατροφή έχει σημαντική επίδραση στην υγεία μας, ωστόσο πολλές φορές κάνουμε λάθη που ενδέχεται να την επηρεάσουν ακόμα και χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Μιας και οι διατροφικές “παγίδες” είναι πολλές, αποφασίσαμε να συγκεντρώσουμε πρακτικές συμβουλές για να τις αναγνωρίσετε και να τις αποφύγετε με ευκολία!
Η παγίδα των “υγιεινών” τροφίμων
Η βιομηχανία τροφίμων έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια σειρά από προϊόντα που φέρουν την ετικέτα “υγιεινό”, χωρίς όμως να είναι πάντα το καλύτερο για την υγεία μας. Σκεφτείτε για παράδειγμα τα χαμηλής θερμιδικής αξίας σνακ, τα “επιδόρπια” γιαουρτιού ή τα συσκευασμένα φρούτα και τους χυμούς. Πολλές φορές, αυτά τα προϊόντα περιέχουν αυξημένα επίπεδα ζάχαρης ή επεξεργασμένων συστατικών που ενδέχεται να αντισταθμίσουν τα όποια οφέλη. Ομοίως, αν καταναλώνετε υγιεινά τρόφιμα αλλά σε τεράστιες μερίδες, η κατανάλωση θερμίδων θα είναι και πάλι πάνω από το επιθυμητό όριο.
Πώς να το αποφύγετε: Διαβάστε πάντα τις ετικέτες των προϊόντων και τα συστατικά τους ή δοκιμάστε γεύματα από το fitness–meals.gr όπου οι θερμίδες είναι ήδη μετρημένες. Ταυτόχρονα, προτιμήστε φυσικές τροφές όπως φρέσκα φρούτα, ξηρούς καρπούς και μη επεξεργασμένα προϊόντα.
Η παγίδα των light ποτών και αναψυκτικών
Τα αναψυκτικά και τα ποτά με χαμηλές θερμίδες ή χωρίς ζάχαρη όπως η Coca Cola Zero μπορεί να φαίνονται αθώα, αλλά περιέχουν τεχνητά γλυκαντικά που συνδέονται με μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως η επιβράδυνση του μεταβολισμού. Σύμφωνα με μελέτες, η κατανάλωση τεχνητών γλυκαντικών μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία του εντέρου και στη ρύθμιση της όρεξης.
Πώς να το αποφύγετε: Προτιμήστε φυσικά ροφήματα όπως το νερό, το τσάι ή οι φυσικοί χυμοί χωρίς πρόσθετα σάκχαρα. Αν θέλετε να μειώσετε την καφεΐνη, πειραματιστείτε με βότανα και αφεψήματα.
Η παγίδα των λίγων θερμίδων
Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα τρόφιμα που περιέχουν λίγες θερμίδες είναι πάντα καλά για την υγεία τους. Ωστόσο, πολλές φορές, τα τρόφιμα με χαμηλές θερμίδες δεν περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε, όπως βιταμίνες και μέταλλα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών που είναι απαραίτητα για τη συνολική μας ευεξία.
Πώς να το αποφύγετε: Εστιάστε σε τρόφιμα που είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και παρέχουν μια ισχυρή διατροφική βάση, όπως λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής άλεσης και άπαχες πρωτεΐνες. Αντί να επικεντρώνεστε μόνο στις θερμίδες, δώστε βάση στην ποιότητα της τροφής.
Η παγίδα της υπερβολικής κατανάλωσης υγιεινών λιπαρών
Οι τροφές που περιέχουν υγιεινά λιπαρά, όπως το αβοκάντο, το ελαιόλαδο και οι ξηροί καρποί, έχουν όντως οφέλη για την υγεία μας. Όμως, επειδή είναι και πλούσιες σε θερμίδες, μπορεί, αν καταναλωθούν σε υπερβολικές ποσότητες, να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους.
Πώς να το αποφύγετε: Να θυμάστε ότι το κλειδί είναι να καταναλώνετε τα πάντα με μέτρο. Παρά την υψηλή διατροφική αξία των υγιεινών λιπαρών, η κατανάλωσή τους πρέπει να είναι περιορισμένη και να λαμβάνετε υπόψη την ημερήσια θερμιδική σας πρόσληψη.
Η παγίδα της παραγγελίας φαγητού από έξω
Η παραγγελία φαγητού στο σπίτι είναι μια συνήθεια που πολλοί ακολουθούν, είτε λόγω έλλειψης χρόνου είτε λόγω ευκολίας. Παρά το γεγονός ότι μπορεί να φαίνεται πιο εύκολο, τα περισσότερα φαγητά που παραγγέλνονται από fastfood ή εστιατόρια έχουν πολύ αλάτι, λίπος και θερμίδες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπερφαγία και αυξημένη κατανάλωση ανθυγιεινών τροφών.
Πώς να το αποφύγετε: Μαγειρέψτε στο σπίτι όσο το δυνατόν περισσότερο, χρησιμοποιώντας φρέσκα υλικά και αποφεύγοντας τις υπερβολικές ποσότητες αλατιού ή ζάχαρης. Εάν παραγγείλετε από έξω, επιλέξτε πιο υγιεινά πιάτα, όπως σαλάτες ή ψητό κοτόπουλο και λαχανικά.
Η παγίδα των μεγάλων μερίδων
Πολλοί από εμάς συνηθίζουμε να καταναλώνουμε μεγάλες μερίδες φαγητού, είτε στο σπίτι είτε σε εστιατόρια. Οι μεγαλύτερες μερίδες, όμως, οδηγούν σε υπερκατανάλωση θερμίδων, ακόμη κι αν δεν νιώθουμε την ανάγκη να φάμε τόσο πολύ.
Πώς να το αποφύγετε: Προσπαθήστε να περιορίσετε τις μερίδες σας και να ακούτε το σώμα σας. Καλό είναι να χρησιμοποιείτε μικρότερα πιάτα και να αποφεύγετε να βάζετε μεγάλες ποσότητες φαγητού στο πιάτο σας.
Η διατροφή μας έχει σημαντική επίδραση στην υγεία μας. Οι διατροφικές “παγίδες” είναι συχνές και αθώες στην αρχή, αλλά μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία μας μακροπρόθεσμα. Εστιάζοντας στην ποιότητα της τροφής, παραμένοντας ενημερωμένοι για τα θρεπτικά συστατικά των προϊόντων και προτιμώντας φυσικές τροφές, μπορούμε να αποφύγουμε τις περισσότερες από αυτές τις παγίδες και να ακολουθήσουμε μια ισχυρή, υγιεινή διατροφή.
Το μπούκωμα ή ρινική συμφόρηση χαρακτηρίζεται από δυσχέρεια αναπνοής λόγω απόφραξης μύτης, πταρμό, ή ρινική έκκριση και είναι ιδιαίτερα συχνό κατά την εαρινή περίοδο. Κατά τη Άνοιξη, γύρη και αφρικανική σκόνη επικάθονται στον βλεννογόνο της μύτης. Με την εναπόθεση απελευθερώνονται αλλεργιογόνες πρωτεΐνες. Αναπτύσσεται οίδημα ρινικού βλεννογόνου, διήθηση της περιοχής από βασεόφιλα, ουδετερόφιλα, ηωσινόφιλα, συσσώρευση αντισωμάτων IgA και IgE. Η εξοίδηση των ρινικών κογχών και του βλεννογόνου με απόφραξη των στομίων των παραρρινίων κόλπων και της ευσταχιανής σάλπιγγας, δημιουργούν επιμολύνσεις από ιούς και μικρόβια, που λόγω των μεταβαλλόμενων καιρικών συνθηκών ευρίσκονται σε αυξημένη δραστηριοποίηση, έχουν ως πύλη εισόδου τη μύτη και επιδεινώνουν το πρόβλημα.
Βασικά μέτρα πρόληψης, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ευπρόσβλητων ανθρώπων, που είναι σημαντικά αυτή την περίοδο:
•Μην κυκλοφορείτε ενώ υπάρχουν ρεύματα αέρα.
Τα ρεύματα αέρα μεταφέρουν σημαντικές ποσότητες αφρικανικής σκόνης και εαρινών αλλεργιογόνων, τα οποία στη συνέχεια συσσωρεύονται στον ευαίσθητο βλεννογόνο σας. Καλό είναι να προγραμματίζετε τις εξόδους σας κατά την διάρκεια ημερών άπνοιας, συμβουλευμένοι την πρόγνωση της μετεωρολογικής υπηρεσίας.
•Διατηρήστε τις αποστάσεις σας.
Ιοί και μικρόβια που μεταφέρονται αερογενώς, προκαλούν φλεγμονές και ρινική συμφόρηση, προβλήματα τα οποία σε ηλικιωμένους ή ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ενδέχεται να εξελιχτούν σε σοβαρότερες καταστάσεις. Μεριμνήστε ώστε η απόστασή σας από άλλα άτομα να είναι τουλάχιστον ένα μέτρο και εάν αυτό δεν είναι εφικτό, χρησιμοποιήστε μάσκες υψηλής προστασίας από ιούς, γύρη και σκόνη.
•Καθαρίστε άμεσα την γούνα των κατοικίδιων ζώων μετά από έκθεσή τους στο εξωτερικό περιβάλλον.
•Μην αμελείτε το καλό και συχνό πλύσιμο των χεριών
Τα χέρια μας είναι η πρώτη εστία που επισκέπτονται μικρόβια, ιοί, τοξίνες, ρύποι, αλλεργιογόνα. Να πλένετε τα χέρια σας οπωσδήποτε μετά από συναλλαγές, κοινωνικές επαφές, μετά την επιστροφή σας στο σπίτι από την εργασία σας, κατά την άφιξή σας στο γραφείο, πριν το φαγητό μετά την αφόδευση τουλάχιστον επί 25 δευτερόλεπτα.
•Μη στεγνώνετε τα ρούχα σε εξωτερικό χώρο αυτή την περίοδο.
Κατά την τοποθέτηση των ρούχων στο μπαλκόνι σας αυτή την περίοδο, γύρη και αφρικανική σκόνη συσσωρεύονται στα μαξιλάρια και στα σεντόνια σας και στη συνέχεια μέσω αυτών στον ευαίσθητο ρινικό βλεννογόνο σας. Είναι προτιμότερο αυτή την περίοδο, εάν είστε αλλεργικοί ή έχετε δυσανεξία στη σκόνη, να στεγνώνετε τα ρούχα σε στεγνωτήριο ή σε εσωτερικό ευάερο και ευήλιο περιβάλλον χρησιμοποιώντας θερμάστρα ή ανεμιστήρα. Με δεδομένο ότι κατά το στέγνωμα των ρούχων σε εσωτερικό περιβάλλον αυξάνει η υγρασία των εσωτερικών χώρων μπορείτε να αποκαταστήσετε την ατμόσφαιρα του εσωτερικού χώρου χρησιμοποιώντας ηλεκτρικό αφυγραντήρα ή αφυγραντικά άλατα.
•Αλλάξτε άμεσα ρούχα μετά την επιστροφή σας στο σπίτι.
Καθώς κυκλοφορείτε σε εξωτερικούς χώρους ποικίλα αλλεργιογόνα, ιοί, μικρόβια, σκόνη και ρύποι συγκεντρώνονται στα ρούχα σας. Εάν οι πρώτες σας κινήσεις μόλις εισέρχεστε στο σπίτι είναι το πλύσιμο των χεριών και η αλλαγή των ρούχων σας, μειώνετε τη πιθανότητα οι τοξικοί αυτοί παράγοντες να εισέλθουν στο σώμα σας.
•Κάνετε ντους μετά από υπαίθριες δραστηριότητες για να απομακρύνετε σκόνη και αλλεργιογόνα
•Ελαχιστοποιήστε τη γύρη σε εσωτερικούς χώρους
Κρατήστε κλειστά τα παράθυρά σας. Χρησιμοποιήστε επαρκώς συντηρημένα κλιματιστικά, φίλτρα HEPA, διπλά τζάμια στα παράθυρα. Απομακρύνετε χαλιά μοκέτες και χνουδωτά αντικείμενα με δεδομένο ότι αποτελούν εστίες συγκέντρωσης δυσάρεστων αλλεργιογόνων και σκόνης. Χρησιμοποιήστε καλύμματα σε μαξιλάρια και κρεβάτια κατά την διάρκεια της ημέρας. Όταν χρησιμοποιείτε αδιαπέραστα καλύμματα, εμποδίζετε την αερομεταφερόμενη σκόνη και γύρη να συσσωρευτεί στα κλινοσκεπάσματα και στη συνέχεια στο σώμα σας κατά τον ύπνο.
•Αποφύγετε την έκθεση σε κάπνισμα
Ο καπνός περιέχει μονοξείδιο του άνθρακα, τοξικές ερεθιστικές και αρωματικές ουσίες που μειώνουν την αμυντική ικανότητα του αναπνευστικού επιθηλίου.
•Πάντοτε να συμβουλεύεστε τον ιατρό σας αναφορικά με την χρήση τοπικών αποσυμφορητικών. Ορισμένα τοπικά αποσυμφορητικά, προκαλούν, σε ευαίσθητα άτομα, αγγειοδιαστολή ρινικού βλεννογόνου και ανάπτυξη φαρμακογενούς ρινίτιδας επιδεινώνοντας το δυσάρεστο σύμπτωμα του μπουκώματος.
Σοφία Παπαγιάννη, Φαρμακοποιός, Επιστημονική Υπεύθυνη περιοδικού ΔΥΟ
Πριν από λίγες ημέρες, το έγκριτο περιοδικό ΔΥΟ (Διατροφή – Υγεία – Ομορφιά) ανάρτησε στο Facebook, άρθρο γνωστής καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, σχετικά με την σημασία του εμβολιασμού παιδιών και ενηλίκων, ιδιαίτερα στην περίπτωση του πνευμονιόκοκκου.
Επειδή υπήρξαν αρκετά αρνητικά σχόλια, από ανθρώπους που προφανώς είναι κατά του εμβολιασμού εν γένει, αλλά και κατ’ επέκταση κατά των εταιρειών παρασκευής εμβολίων, ως φαρμακοποιός, αλλά και επιστημονική υπεύθυνη του περιοδικού, θεωρώ ότι θα πρέπει να δοθεί μια απάντηση στα σχόλια, αν και τα περισσότερα είναι απρεπή και χωρίς επιχειρήματα.
Ιστορικά λοιπόν και μέχρι σήμερα, ο δεύτερος μετά την πείνα εχθρός του ανθρώπου είναι οι επιδημίες και οι πανδημίες. Να θυμίσουμε ή να ενημερώσουμε τους μη έχοντες ιστορική γνώση τον «Μαύρο θάνατο», που από το 1330 ως το 1355 σκότωσε το 1/4 του τότε παγκόσμιου πληθυσμού, σχεδόν 200.000.000 ανθρώπους στην Ευρασία, τους καταστροφικούς ιούς που μετέφεραν Ευρωπαίοι κατακτητές σε Αυστραλία και νησιά του Ειρηνικού τον 16ο και 17ο αιώνα που αφάνισαν το 90%, σχεδόν, του ντόπιου πληθυσμού, τον αποδεκατισμό των Μεξικανών το 1520 που έχασαν το 1/3 του τότε πληθυσμού τους, όταν οι Ισπανοί «πούλησαν» τον σκλάβο Francesco, από την Κούβα, σε Ισπανική οικογένεια, με αποτέλεσμα, μέχρι το 1580, ο πληθυσμός από 22.000.000 να συρρικνωθεί σε 2.000.000!!, εξαιτίας του Francescoκαι άλλων επιδημιών.
Δύο αιώνες αργότερα, το 1778, ο captainJamesCook φθάνει στην Χαβάη των 500.000 κατοίκων μεταφέροντας ιούς γρίπης και σύφιλης, με αποτέλεσμα μέσα σε 2-3 δεκαετίες ο πληθυσμός να φτάσει μετά βίας τις 70.000!
Στην πιο πρόσφατη ιστορία, το 1918, η περιβόητη «Ισπανική Γρίπη» σκότωσε, αποδεδειγμένα, πάνω από 50.000.000 ανθρώπους παγκοσμίως και μάλιστα μέσα σε ένα – δύο χρόνια, όταν κατά την διάρκεια του πολέμου 1914-1918 σκοτώθηκαν περίπου 40.000.000 στρατιώτες και άμαχοι.
Παράλληλα, θα πρέπει να προσθέσουμε, ότι έως τις αρχές του 20ου αιώνα, μόλις το 1/3 των παιδιών, παγκοσμίως, κατάφερνε να ενηλικιωθεί, ενώ τα 2/3 πέθαιναν από ιούς και βακτήρια πριν συμπληρώσουν τα 5 έτη τους. Σήμερα, αντίστοιχα, πεθαίνει σε αυτή την ηλικία μόλις το 5%. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η πανδημία της ευλογιάς που το 1967 έπληξε 14.000.000 ανθρώπους, κυρίως παιδιά, και σκότωσε συνολικά πάνω από 2.000.000. Χάρη στα εμβόλια, έκτοτε, η εν λόγω ασθένεια αντιμετωπίστηκε στο 100% και σήμερα βρίσκεται μόνο στο αρχείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Κάθε λίγα χρόνια, είναι αποδεδειγμένο πλέον, τόσο στον 20ο, όσο και στο 21ο αιώνα που διανύουμε, νέες ασθένειες και πανδημίες έρχονται και θα συνεχίσουν να μας απασχολούν, όπως SARS, Γρίπη των Πτηνών, Ebola, HIV, Covid 19. Όλες όμως αυτές οι μεταδοτικές ασθένειες αντιμετωπίστηκαν χωρίς τις τεράστιες απώλειες των προηγούμενων αιώνων, όπως αναφέραμε παραπάνω, χάρη στην πρόοδο των επιστημών Ιατρικής και Φαρμακευτικής και κατ’ επέκταση σε ανάπτυξη και εξέλιξη εμβολίων και αντιβιοτικών.
Είναι καταρχήν, δικαίωμα του καθενός εάν θα λάβει προληπτικά μέτρα για την διαφύλαξη της υγείας του ή όχι, όπως επίσης να μην αποδέχεται την έρευνα, και την εξέλιξη της Ιατρικής και Φαρμακευτικής επιστήμης. Εμείς όμως, σαν έγκριτο περιοδικό για την υγεία και την ευεξία των ανθρώπων, θα συνεχίσουμε να πιστεύουμε και να παρουσιάζουμε έντυπα και διαδικτυακά τις γνώσεις και τα συμπεράσματα των επιστημόνων συνεργατών μας . Είναι απόλυτη πεποίθηση μας, και από τα ιστορικά γεγονότα και από τις συνεχείς γνώσεις & εξελίξεις που εκλαμβάνουμε από τους επιστημονικούς μας συνεργάτες, ότι εμείς είμαστε προς την σωστή πλευρά των πραγμάτων.
Τέλος, να ενημερώσουμε ότι το ΔΥΟ, για τις αναρτήσεις που επιλέγει στο διαδίκτυο, στηρίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση και αξιόπιστα άρθρα επιστημόνων συνεργατών και δεν ενέχεται καμία οικονομική συναλλαγή τόσο με φαρμακευτικές και εμπορικές εταιρείες, όσο και με τους αρθρογράφους. Τους ευχαριστούμε όλους για την συνεισφορά τους στην εθελοντική διάχυση της επιστημονικής γνώσης, τόσο απαραίτητη για την προστασία του πολυτιμότερου αγαθού όπως η υγεία.
Ευχαριστούμε όμως και εσάς για τα αρνητικά σας σχόλια, γιατί μας δώσατε την ευκαιρία αυτής της ανάρτησης που επιβεβαιώνει ιστορικά και τεκμηριωμένα την πρόοδο του ανθρώπου στην αντιμετώπιση καταστροφικών ασθενειών και πανδημιών.
Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος ελέγχεται από τον υποθάλαμο του εγκεφάλου στον οποίο βρίσκονται τα θερμορυθμιστικά κέντρα. Το θερμορυθμιστικό κέντρο στο φυσιολογικό άτομο, διατηρεί την θερμοκρασία του σώματος σταθερή, διότι εξισορροπεί τις διαταραχές θερμοκρασίας που μπορεί να προκύψουν από την μεταβολική δραστηριότητα του σώματος και την διακύμανση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Η ομοιοστατική αυτή λειτουργία του σώματος είναι πολύ σημαντική για την σωστή λειτουργία του.
Η μασχαλιαία οδός είναι ένας ελάχιστα επεμβατικός τρόπος μέτρησης της θερμοκρασίας που γίνεται με την χρήση κοινών φαρμακευτικών θερμομέτρων που πωλούνται σε φαρμακεία και χρησιμοποιούνται ευρέως ιδιαίτερα μάλιστα από τους ηλικιωμένους πολίτες. Η χαμηλή θερμοκρασία σώματος είναι παθολογικό πρόβλημα που αρκετές φορές εντοπίζεται από τους πολίτες κατά την χρήση μασχαλιαίων θερμομέτρων και αποτελεί κατάσταση που οδηγεί τους πολίτες να απευθύνονται συχνά σε μηχανές αναζήτησης. Παρά το γεγονός ότι η πρακτική αυτή συχνά οδηγεί σε βλαπτικές αυτοδιαγνώσεις και δεν πρέπει ποτέ να υποκαθιστά τη σωστή ιατρική εξέταση από έμπειρο παθολόγο με κλινική γνώση και σφαιρική εμπειρία, η υπεύθυνη ιατρική πληροφόρηση βοηθά υπό προϋποθέσεις τη σωστή διαχείριση ατομικών δεδομένων υγείας.
Οι συνήθεις θερμοκρασίες κυμαίνονται γενικώς από 35,6 έως 37,2 °C. Η φυσιολογική ημερήσια διακύμανση είναι 0.5-1 βαθμός Κελσίου με την θερμοκρασία να είναι χαμηλότερη κατά τις πρωινές ώρες. Σε τυπικές περιπτώσεις θερμοκρασία σώματος κάτω από 35,5 βαθμούς Κελσίου θεωρείται χαμηλή. Ωστόσο, η μασχαλιαία θερμοκρασία ποικίλλει μεταξύ των ανθρώπων ανάλογα με την δραστηριότητα του σώματος, την ηλικία, την άσκηση, την λιπώδη μάζα, την ροή αίματος του δέρματος, τον βασικό μεταβολικό ρυθμό, την λήψη φαρμάκων. Έτσι είναι σημαντικό να γνωρίζετε την προσωπική σας βασική σας θερμοκρασία, η οποία θα είναι και η βάση σύγκρισης για εσάς. Mε την ευρεία έννοια του όρου υποθερμία καλείται η πτώση της θερμοκρασίας του σώματος: Για παράδειγμα, εάν έχετε σταθερά θερμοκρασία 0,5 °C χαμηλότερη από την προσωπική κανονική σας θερμοκρασία, έχετε υποθερμία ακόμη και εάν η μέτρηση δεν ευρίσκεται εντός των τυπικών ορίων υποθερμίας που εκτέθηκαν ανωτέρω και χρήζετε διερευνήσεως. Με τη στενή έννοια του όρου, υποθερμία καλείται η σοβαρή πτώση της θερμοκρασίας του σώματος κάτω από 35 βαθμούς Κελσίου και απαιτεί επείγουσα ιατρική αξιολόγηση και παρέμβαση. Ομάδες υψηλού κινδύνου είναι τα μωρά, οι ηλικιωμένοι, οι πάσχοντες από μεταβολικές διαταραχές, διαβήτη, νευρολογικά νοσήματα.
Αίτια πτώσης της θερμοκρασίας του σώματος:
Έκθεση στο κρύο
Η έκθεση σε κρύο αέρα ή κρύο νερό είναι η πιο κοινή αιτία πτώσης της θερμοκρασίας του σώματος που ενίοτε ενδέχεται να απειλήσει άμεσα την ζωή. Να αποφεύγετε την πολύωρη παραμονή στο κρύο, τα ρεύματα. Αλλάζετε άμεσα τα ρούχα σας όταν είναι βρεγμένα.
Διαβήτης
Φλεγμονές, σήψη
Ορμονικές διαταραχές
Διαταραχές κυκλοφορίας
Βραδύς μεταβολισμός
Καρδιακή ανεπάρκεια
Κακή διατροφή
Σύνδρομα υπερκόπωσης
Λήψη τοξικών ουσιών όπως υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
Πριν αρχίσετε να ανησυχείτε λόγω χαμηλής θερμοκρασίας σώματος, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι κάνετε σωστά τις θερμομετρήσεις σας. Συγκεκριμένα, βεβαιωθείτε ότι διαθέτετε αξιόπιστη συσκευή, έχετε το θερμόμετρό σας καθαρό και ακολουθείτε τις οδηγίες χρήσης του κατασκευαστή. Είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι το θερμόμετρο ευρίσκεται σωστά τοποθετημένο, όσο πιο ψηλά γίνεται στη μασχάλη σε πλήρη επαφή με το δέρμα και ότι έχετε κατεβάσει κατάλληλα το χέρι για να κρατηθεί το θερμόμετρο σφιχτά στην θέση του. Εφόσον δεν έχετε συμπτώματα που να επιβάλλουν άμεση ιατρική αξιολόγηση, όπως κόπωση, λιποθυμική τάση, δύσπνοια, κεφαλαλγία, έμετο, οιδήματα, πόνους, αίσθημα παλμών, τουρτούρισμα, έντονη ωχρότητα, διαταραχή επιπέδου συνείδησης, ζάλη, πτώση αρτηριακής πίεσης, θερμοκρασία κάτω από 35 βαθμούς Κελσίου, μετρήστε εκ νέου την θερμοκρασία σας, για να βεβαιωθείτε ότι έχετε υποθερμία 1 ώρα μετά από βαριά άσκηση, το μπάνιο σας, την έκθεση στο κρύο ή σε ζέστη. Μετρήστε εκ νέου την θερμοκρασία σας, 20 λεπτά αφού καπνίσετε, φάτε ή πιείτε ένα ζεστό ή κρύο ρόφημα για να επιβεβαιώστε την υποθερμία σας.
Η θολή όραση αφορά την αισθητή απώλεια της οπτικής ευκρίνειας και αποτελεί αδιαμφισβήτητα μία από τις πιο κοινές οφθαλμολογικές διαταραχές. Άλλες φορές μπορεί να πρόκειται για ένα παροδικό φαινόμενο, ενώ άλλες μπορεί να είναι ιδιαίτερα επίμονο και να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα και γενικότερα την ποιότητα της ζωής.
Σε κάθε περίπτωση, η ελάττωση της όρασης, όσο μικρή ή μεγάλη κι αν είναι αυτή, χρήζει διερεύνησης, αφού είναι αρκετοί οι παράγοντες που μπορεί να ευθύνονται για την εμφάνισή της. Γι’ αυτόν το λόγο, τους έχουμε συγκεντρώσει όλους σε αυτό το άρθρο, οπότε ας προχωρήσουμε στην ανάλυσή τους!
Διαθλαστικά προβλήματα
Είναι αλήθεια ότι τις περισσότερες φορές η θολή όραση αποτελεί ένδειξη μιας διαθλαστικής ανωμαλίας. Όταν ο κερατοειδής έχει ακανόνιστο σχήμα, το μάτι δε διαθλά σωστά τις ακτίνες του φωτός, με αποτέλεσμα να μειώνεται η οπτική οξύτητα. Άλλωστε, μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού παγκοσμίως αντιμετωπίζει διαθλαστικά σφάλματα, όπως είναι η μυωπία, ο αστιγματισμός, η υπερμετρωπία και η πρεσβυωπία, οπότε αυτή η θολότητα αποτελεί ένα σύνηθες σύμπτωμα, που θέλοντας και μη έχει γίνει κομμάτι της καθημερινής ζωής.
Άλλωστε, αυτός είναι κι ο λόγος που οι ειδικοί συστήνουν να γίνονται από την παιδική ηλικία τακτικοί οφθαλμολογικοί έλεγχοι, ώστε να προσδιοριστεί γρήγορα η αιτία της θολής όρασης και να γίνει χρήση του κατάλληλου οπτικού βοηθήματος. Σε κάθε περίπτωση, ένας εξειδικευμένος επιστήμονας, όπως είναι ο χειρουργός οφθαλμίατρος Μπεζάτης με ιατρείο στην Αθήνα μπορεί να δώσει άμεση λύση στην αλλοίωση της όρασής σας!
Ξηροφθαλμία
Αν τα μάτια σας στεγνώνουν και δυσκολεύεστε να εστιάσετε την όρασή σας, τότε είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίζετε ξηροφθαλμία. Η συγκεκριμένη πάθηση επηρεάζει το δακρυϊκό φιλμ, που παρέχει λίπανση, απομακρύνει τα ξένα σώματα από το μάτι και προστατεύει την επιφάνεια των ματιών. Αυτή η περίσσεια των δακρύων οδηγεί στην ξηρότητα των οφθαλμών και μπορεί να συνοδευτεί κι από αρκετά ενοχλητικά συμπτώματα, όπως είναι η αίσθηση καύσου, ο κνησμός, η δακρύρροια, αλλά και η θολή όραση.
Επομένως, αν θέλετε να περιορίσετε την εμφάνισή τους, είναι σημαντικό να μειώσετε την έκθεση σε οθόνες και να κάνετε τακτικά διαλείμματα από αυτές, να φοράτε γυαλιά ηλίου, αλλά και να ενυδατώνετε τον οργανισμό σας. Πάντως, η ξηροφθαλμία μπορεί να διαγνωστεί μέσω ενός ολοκληρωμένου οφθαλμολογικού ελέγχου, κατά τον οποίο ο οφθαλμίατρος θα σας προτείνει τις κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές, όπως είναι οι ειδικές οφθαλμικές σταγόνες alcon, για την ανακούφιση των συμπτωμάτων!
Καταρράκτης
Πέρα από τα διαθλαστικά προβλήματα, η θολή όραση μπορεί επίσης να είναι σύμπτωμα πιο σοβαρών οφθαλμολογικών παθήσεων. Μία από αυτές είναι και ο καταρράκτης, ο οποίος αφορά τη θόλωση του φακού του οφθαλμού και εμφανίζεται κυρίως σε άτομα άνω των 55 ετών. Αυτό το θόλωμα προκαλείται από μια φυσική διάσπαση των πρωτεϊνών του κρυσταλλοειδούς φακού, οι οποίες συσσωρεύονται και καθιστούν θολό το οπτικό πεδίο.
Στα πρώιμα στάδια, ο καταρράκτης μπορεί να μην προκαλέσει κάποιο αισθητό πρόβλημα στην όραση, αφού συνήθως αναπτύσσεται ανώδυνα και αργά. Παρόλα αυτά, στην πιο προχωρημένη του μορφή, επηρεάζει σημαντικά την οπτική ικανότητα, ενώ αν δεν ανιχνευτεί και θεραπευτεί εγκαίρως μπορεί εύκολα να οδηγήσει και σε τύφλωση. Φυσικά, όπως και σε κάθε άλλη οφθαλμική νόσο, η έγκαιρη διάγνωση θα αποβεί σωτήρια για τη διαφύλαξη της οφθαλμικής σας υγείας. Ο οφθαλμίατρος θα προχωρήσει σε μια λεπτομερή εξέταση του ματιού σας και θα προτείνει την εγχείρηση για την αποτελεσματική αφαίρεση του θολωμένου φακού!
Διαβήτης
Εκτός από τις οφθαλμικές παθήσεις που προαναφέρθηκαν, η θολή όραση αποτελεί ένα κοινό προειδοποιητικό σημάδι και για το διαβήτη. Είναι λογικό τις περισσότερες φορές να αναζητούμε την αιτία της θολής όρασης στις διάφορες οφθαλμικές παθήσεις, όμως κι ο διαβήτης αποτελεί ένα βασικό παράγοντα που είναι υπεύθυνος για αυτή τη θόλωση.
Αυτή η μεταβολική νόσος, εμφανίζεται όταν το σώμα δεν παράγει ινσουλίνη και κατά συνέπεια συγκεντρώνεται υπερβολική ποσότητα γλυκόζης στο αίμα. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει οίδημα στους ιστούς των ματιών και να οδηγήσει στη διόγκωση των φακών, πράγμα που θολώνει την όραση. Έτσι λοιπόν, οι προληπτικές και τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις, μπορούν να περιορίσουν την αλλοίωση της οπτικής σας ευκρίνειας και να περιορίσουν τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρότερων οφθαλμολογικών παθήσεων, όπως είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια!
Θέλοντας και μη, η θολή όραση επηρεάζει τη λειτουργικότητα και αποδοτικότητα των ματιών, οπότε η κατανόηση των βασικών παραγόντων που την προκαλούν κρίνεται επιτακτική. Όσο τοποθετείτε την οφθαλμολογική σας υγεία στην κορυφή των προτεραιοτήτων σας, άλλο τόσο θα καταφέρετε να διαφυλάξετε καθαρή και ευκρινή την όρασή σας για πολλά χρόνια ακόμα!
Ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός , όπως ο ανθρώπινος αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV), με τον οποίο ομοιάζει, ταξινομείται στην υποοικογένεια Pneumovirinae της οικογένειας Paramyxoviridae.
2. Eίναι καινούριος ιός;
Ο HMPV περιγράφηκε για πρώτη φορά το 2001 από ερευνητές στην Ολλανδία. Ο HMPV εντοπίστηκε σε ρινοφαρυγγικά δείγματα από παιδιά με αναπνευστική νόσο. Ο ιός είναι διαδεδομένος παγκοσμίως και στις εύκρατες περιοχές έχει εποχιακή έξαρση που συνήθως συμβαδίζει με την εποχιακή έξαρση των ιών RSV και γρίπης κατά τον Χειμώνα και την Άνοιξη.
3. Πως μεταδίδεται και με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται;
Ο HMPV μεταδίδεται με εισπνοή μολυσμένων σταγονιδίων, με μολυσμένες επιφάνειες και άμεση επαφή με μολυσμένο ασθενή.
Ο ιός προκαλεί ευρύ φάσμα συμπτωμάτων ανάλογα με το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Συνήθως ο ιός προκαλεί μη σοβαρή νόσο. Τα κλινικά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
Γριπώδη συνδρομή
Πυρετό
Βήχα
Καταρροή
Ρινόρροια
Δύσπνοια, ταχύπνοια, σύσπαση του θώρακα και συριγμό
Η βρογχιολίτιδα με ή χωρίς πνευμονία, είναι η πιο κοινή εμφάνιση της νόσου του HMPV, όταν η νόσος αρχίζει να επεκτείνεται προς το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα. Άλλα σύνδρομα περιλαμβάνουν παρόξυνση άσθματος ή χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, ωτίτιδα.
4. Πόσο διαρκεί η νόσος και πότε εκδηλώνω συμπτώματα μετά από επαφή με μολυσμένο ασθενή;
Η περίοδος επώασης μπορεί να ποικίλλει, αλλά κατά μέσο όρο κυμαίνεται μεταξύ 3 και 5 ημερών από την έκθεση. Η μέση διάρκεια της ασθένειας μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα, αλλά είναι παρόμοια με άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις που προκαλούνται από ιούς.
5. Πως επιβεβαιώνεται η οξεία μόλυνση με τον ιό HMPV;
Δοκιμή αντιγόνου με χρήση ανοσοχρωματογραφίας
Ποσοτική αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης ανάστροφης μεταγραφάσης των αναπνευστικών εκκρίσεων: Αυτή είναι η πιο ευαίσθητη μέθοδος για τη διάγνωση του hMPV.
6. Ποιος κινδυνεύει περισσότερο να νοσήσει σοβαρά;
Οι παράγοντες κινδύνου για σοβαρή νόσο φαίνεται να είναι παρόμοιοι με εκείνους για τη σοβαρή νόσο RSV και περιλαμβάνουν την προωρότητα, τις καρδιακές παθήσεις, την πνευμονική νόσο, την ανοσοκαταστολή, τη μεταμόσχευση οργάνων ή βλαστοκυττάρων την προσβολή από HIV, τον καρκίνο, τις αυτοάνοσες διαταραχές, τον μη ρυθμισμένο διαβήτη. Τα μικρά παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.
7. Ποιες σοβαρές επιπλοκές μπορεί να επιφέρει η νόσηση με τον ιό HMPV;
Ποιες επιπτώσεις μπορεί να έχει ο ιός στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού; Οι κύριες σοβαρές επιπλοκές περιλαμβάνουν σοβαρή βρογχίτιδα ή πνευμονία, κρίσεις άσθματος ή ΧΑΠ, αναπνευστική ανεπάρκεια, μικροβιακή επιμόλυνση, που ενδέχεται να απειλήσουν ακόμη και την ζωή του ασθενούς.
8. Πως αντιμετωπίζεται θεραπευτικά η νόσηση με τον ιό HMPV; Υπάρχει ειδική θεραπεία;
Δεν υπάρχει διαθέσιμη ειδική αντιική θεραπεία. Ως εκ τούτου, οι περισσότερες θεραπείες είναι συμπτωματικές, με υγρά, αντιπυρετικά, ανάπαυση, αποσυμφορητικά ρινικού βλεννογόνου. Δεν χορηγούμε αντιβιοτικά διότι τα αντιβιοτικά δεν θεραπεύουν ιούς παρά μόνον επί μικροβιακής επιμόλυνσης. Σε σοβαρές λοιμώξεις μπορεί να απαιτούνται νοσηλεία, συμπληρωματικό οξυγόνο και μηχανικός αερισμός.
9. Υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της εξάπλωσης του ιού HMPV;
Όχι επί του παρόντος.
10. Ποια είναι τα ατομικά μέτρα πρόληψης;
Η πρόληψη, αφορά την υγιεινή των χεριών, την κάλυψη της μύτης και του στόματος όταν φτερνίζεστε ή βήχετε. Αποφεύγετε χώρους με συνωστισμό. Μεριμνήστε για την ανανέωση των χώρων όπου ευρίσκεστε. Πλένετε καλά και συχνά τα χέρια σας τουλάχιστον επί 25 sec. Φοράτε μάσκα εάν είστε άρρωστοι και δεν μπορείτε να αποφύγετε να είστε κοντά σε άλλους. Αποφύγετε να αγγίζετε το πρόσωπο, τα μάτια, τη μύτη και το στόμα σας. Να μην επισκέπτεσθε ανθρώπους με συμπτώματα οξείας λοίμωξης αναπνευστικού συστήματος. Διακόψτε το κάπνισμα, αποφύγετε την κατάχρηση αλκοόλ, υιοθετήστε παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή, αποφύγετε την καθιστική ζωή, φροντίστε για την επάρκεια του ύπνου, αποφύγετε το stressπου μειώνει την επάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος. Η άριστη ρύθμιση των χρόνιων νοσημάτων από τα οποία πάσχετε και προκαλούν καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος.
