Blog

Γράφουν οι Δήμος-Δημήτριος Μητσικώστας, MD, PhD, FEAN, Αναπληρωτής Καθηγητής Νευρολογίας ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας, Πρόεδρος Τμήματος Κεφαλαλγίας, Ευρωπαϊκή Ακαδημία Νευρολογίας

Pablo Irimia Sieria, MD, PhD, Καθηγητής Νευρολογίας Πανεπιστημίου Ναβάρας, Πρόεδρος Τμήματος Κεφαλαλγίας, Ευρωπαϊκή Ακαδημία Νευρολογίας

Βιώνουμε μια άνευ προηγουμένου κατάσταση, την οποία κανείς δεν είχε φανταστεί ή προετοιμαστεί για αυτή, που έχει κονταροχτυπήσει την Ευρώπη κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ευημερίας και συνεπακόλουθης αλαζονείας, όπως και σε όλο το δυτικό κόσμο άλλωστε, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι υπηρεσίες για τους ασθενείς που υποφέρουν από κεφαλαλγίες πρέπει να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Στις γραμμές που ακολουθούν, παρατίθενται επτά γενικές συμβουλές, οι οποίες είναι αναρτημένες στην επίσημη ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Νευρολογίας:
1.     Η κεφαλαλγία μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα πολλών συστηματικών ιογενών λοιμώξεων και το COVID-19 δεν αποτελεί εξαίρεση. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι το 8% των ασθενών με λοίμωξη COVID-19 ανέφεραν κεφαλαλγία. Η παρουσία της κεφαλαλγίας δεν είναι χρήσιμη για τη διάγνωση ή την εξέλιξη της λοίμωξης COVID-19, ωστόσο. Η κεφαλαλγία στη λοίμωξη COVID-19 πιθανώς συνυπάρχει με πυρετό και μπορεί να εξαρτάται από αυτόν, και είναι επομένως ένα ΓΕΝΙΚΟ και ΜΗ ΕΙΔΙΚΟ ΣΥΜΠΤΩΜΑ, που δεν παραπέμπει από μόνο του σε αυξημένη πιθανότητα λοίμωξης COVID-19.
2.    Οι ασθενείς με πρωτοπαθείς πονοκεφάλους (π.χ. ημικρανία, κεφαλαλγία τύπου τάσεως, αθροιστική κεφαλαλγία), συχνά υποφέρουν επιπλέον από άγχος και διαταραχές του συναισθήματος, που αυξάνουν τη συχνότητα, την ένταση και τη διάρκεια των πρωτοπαθών κεφαλαλγιών. Αυτοί οι ασθενείς επομένως, χρειάζονται αυξημένη ιατρική περίθαλψη κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες που μεγιστοποιούν το άγχος λόγω της απομόνωσης, ή του φόβου μόλυνσης, νόσησης και θανάτου επομένως, παρότι η προσβασιμότητα στον ιατρό έχει περιορισθεί σημαντικά, για τους γνωστούς προληπτικούς λόγους περιορισμού της μετάδοσης της λοίμωξης. Θα πρέπει επομένως οι ιατροί να χρησιμοποιήσουν την τηλεϊατρική και μάλιστα εκείνες τις εφαρμογές, με τις οποίες ένας κοινός πολίτης είναι περισσότερο εξοικειωμένος, π.χ. Skype, WhatsApp, Facetime. Η οπτική επαφή στη συνομιλία είναι πολύ σημαντική για τα μηνύματα που ο ιατρός θέλει να επικοινωνήσει, αλλά και για τον ίδιο τον ασθενή.
3.    Οι  ασθενείς με πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες πρέπει να συνεχίσουν να τηρούν τη θεραπεία που ο ιατρός τους έχει συστήσει και να είναι προσεκτικοί με τη διατροφή τους, ιδιαίτερα με την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών που μπορεί να αυξηθεί σε συνθήκες απομόνωσης, ανίας και άγχους. Η διατήρηση του κανονικού προγράμματος ύπνου και των διατροφικών συνηθειών και η διαχείριση του άγχους είναι πολύ σημαντικές καθώς είναι κοινοί εκλυτικοί παράγοντες πρωτοπαθών κεφαλαλγιών, δεν δημιουργούν δηλαδή τις παθήσεις αυτές, αλλά τις επιδεινώνουν.
4.    Στις συνθήκες κοινωνικής απομόνωσης, η διαταραχή άγχους και κατάθλιψης μπορεί να επιδεινωθεί και να επηρεάσει αρνητικά τους χρόνιους πονοκεφάλους και την υπερβολική χρήση φαρμάκων. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η λήψη φαρμάκων για την αντιμετώπιση των ημικρανιών και της κεφαλαλγίας τύπου τάσεως πρέπει να περιορίζεται σε λιγότερο από δύο φορές την εβδομάδα, γιατί η αυξημένη χρήση τους επιδεινώνει τη συχνότητα και την ένταση των κεφαλαλγιών (κεφαλαλγία από κατάχρηση φαρμάκων).
5.    Ένα άλλο φλέγον θέμα, αφορά τη χρήση των αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ) για τον πονοκέφαλο. Δεν υπάρχουν πειστικά επιστημονικά στοιχεία ότι η χρήση των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων επιδεινώνει τη λοίμωξη  COVID-19, παρά τις πρόσφατες αναφορές των μέσων ενημέρωσης που συνδέουν ορισμένα NSAIDs, κυρίως την ιβουπροφένη, με  επιδείνωση των συμπτωμάτων σε ασθενείς με COVID-19. Η αρχική παρατήρηση έγινε από ιατρούς στη Γαλλία. Σε επιστολή τους προς έγκυρο ιατρικό περιοδικό (Lancet Resp Med), κάποιοι ερευνητές πρότειναν ότι η ιβουπροφαίνη που μπορεί να τροποποιήσει τη λειτουργία του ενζύμου ACE2, θα μπορούσε να επιδεινώσει θεωρητικά τα συμπτώματα της λοίμωξης COVID-19. Δεν υπήρξε κλινική ή πειραματική επιβεβαίωση ωστόσο. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων και την Υπηρεσία Τροφίμων και Διοίκησης των Ηνωμένων Πολιτειών, δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία επί του παρόντος που να αποδεικνύουν οποιαδήποτε σχέση μεταξύ ιβουπροφένης και επιδείνωσης της λοίμωξης COVID-19. Το ίδιο συμπεραίνει και η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Νευρολογίας. Στην ιατρική πρακτική, οι οδηγίες θεραπείας βασίζονται σε κλινικές μελέτες. Τα ΜΣΑΦ, ιδιαίτερα η ιβουπροφένη, η ναπροξένη, η δικλοφαινάκη και το τολφεναμικό οξύ, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά και ασφαλείς σε κλινικές δοκιμές για τη συμπτωματική θεραπεία των κρίσεων της ημικρανίας και της κεφαλαλγίας τύπου τάσεως και συνεπώς συνιστώνται για την οξεία θεραπεία των κρίσεων. Επιπλέον, η ινδομεθακίνη είναι η μόνη διαθέσιμη θεραπεία για κάποιες σπάνιες μονόπλευρες κεφαλαλγίες με συμπτώματα από το αυτόνομο νευρικό σύστημα.

Γενικά, τα ΜΣΑΦ έχουν μεγάλη θεραπευτική αξία στους πονοκεφάλους.

6.    Η χρήση παρακεταμόλης και τριπτανών για τη θεραπεία των κρίσεων ημικρανίας είναι ασφαλής, αλλά και πάλι δεν θα πρέπει να ξεπερνούν τις δύο ημέρες ανά εβδομάδα.
7.     Η χρήση στεροειδών (κορτιζόνης) μπορεί να προκαλέσει ανοσοκαταστολή και να προδιαθέσει τους ανθρώπους να αποκτήσουν ευκολότερα λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της λοίμωξης COVID-19. Σε ορισμένες ασθένειες (όπως η αθροιστική κεφαλαλγία), μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσει ο ασθενήςκορτιζόνη για να σταματήσει μια αθροιστική περίοδοςτων καθημερινών και εξαιρετικά επώδυνων κεφαλαλγιών. Η χρήση της κορτιζόνης πρέπει να εξεταστεί προσεκτικά από το θεράποντα ιατρό, ο οποίος θα αποφασίσει, σε κάθε περίπτωση, τις δόσεις και τη δοσολογία, σύμφωνα με τις οδηγίες θεραπείας. Προς το παρόν, συνιστάται να μειωθεί ο αριθμός ημερών στη θεραπεία στεροειδών στην αθροιστική κεφαλαλγία, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο πιθανός κίνδυνος μόλυνσηςCOVID-19, αλλά αυτό θα συνεκτιμηθεί από το θεράποντα ιατρό πρωτευόντως.

Επιμέλεια Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Με δημοσίευσή τους στο περιοδικό JAMA, οι A. N. Desai και D. M. Aronoff στις 9 Απριλίου 2020, προσφέρουν συμβουλές για το γενικό κοινό σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων την εποχή της πανδημίας COVID-19.

Μεταδίδεται ο SARS–CoV-2 με τα τρόφιμα;

O SARS-CoV-2 μεταδίδεται κυρίως από άτομο σε άτομο μέσω σταγονιδίων του αναπνευστικού που εισέρχονται στο στόμα, στη μύτη ή στα μάτια με μολυσμένα χέρια. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο SARS-CoV-2 μεταδίδεται μέσω κατανάλωσης τροφίμων.

Πώς μπορώ να μείνω ασφαλής ενώ ψωνίζω;

Για να αποφύγετε τη μετάδοση, διατηρείτε απόσταση τουλάχιστον 2-3 μέτρων από τους άλλους αγοραστές. Αποφύγετε χειραψίες, εναγκαλισμούς ή άλλη φυσική επαφή. Προσπαθήστε να σκουπίζετε συχνά επιφάνειες, όπως καροτσάκια παντοπωλείων ή λαβές καλαθιού, με απολυμαντικά, αν υπάρχουν. Αποφεύγετε να αγγίζετε το πρόσωπό σας. Φορώντας μια πάνινη μάσκα στο κατάστημα μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος να μολυνθείτε και υπενθυμίζετε στους άλλους να τηρούν την κοινωνική αποστασιοποίηση. Πριν φύγετε από το κατάστημα ή όταν περιμένετε στη γραμμή αναμονής για πληρωμή, χρησιμοποιήστε απολυμαντικό για τα χέρια, αν υπάρχει.

Αποφύγετε τις αγορές αν έχετε συμπτώματα όπως πυρετό ή βήχα. Εάν είστε συμπτωματικοί, η χρήση μάσκας μπορεί να αποτρέψει τη μετάδοση σε άλλους. Το συχνό πλύσιμο των χεριών και η διατήρηση της απόστασης μεταξύ του εαυτού σας και των άλλων είναι οι καλύτεροι τρόποι πρόληψης.

Ποιες προφυλάξεις πρέπει να λάβω κατά την αποσυσκευασία;

Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να παραμείνει ζωντανός σε επιφάνειες ή αντικείμενα για έως και 72 ώρες, αλλά ο το μεγαλύτερο μέρος των ιικών σωματιδίων στην επιφάνεια των κοινών υλικών καθίστανται αδρανή (μη λοιμώδη) μετά τις πρώτες 24 ώρες. Υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία ότι τα σωματίδια του ιού στα προϊόντα μεταδίδουν ασθένειες. Το εσωτερικό περιεχόμενο των σφραγισμένων δοχείων είναι απίθανο να μολυνθεί.

Αν χρησιμοποιείτε  τσάντα μιας χρήσης, απορρίψτε την μόλις εισέλθετε στο σπίτι σας. Οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες μπορούν να αποθηκευτούν για μεταγενέστερη χρήση. Μετά την αποσυσκευασία, πλύνετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα ή χρησιμοποιήστε απολυμαντικό χεριών που περιέχει τουλάχιστον 60% αλκοόλ. Σκουπίστε τις επιφάνειες με οικιακά απολυμαντικά.

Ποιες προφυλάξεις πρέπει να λάβω κατά την προετοιμασία του φαγητού;

Αν καταναλώνετε τροφές αμέσως μετά την αποσυσκευασία, βεβαιωθείτε ότι εφαρμόζετε καλή υγιεινή χεριών πριν φάτε. Μην μοιράζεστε πιάτα ή άλλα σκεύη με άλλους. Πλένετε πολύ καλά τα φρούτα και τα λαχανικά σας με νερό πριν την κατανάλωσή τους.

Επιμέλεια Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε πως χρήση μασκών από το γενικό κοινό, δεν υποστηρίζεται από τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα και φέρει αβεβαιότητες και σημαντικούς κινδύνους. Οι κίνδυνοι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας είναι οι ακόλουθοι:

• Να μολυνθείς χωρίς να θέλεις με το άγγιγμα και την επαναχρησιμοποίηση της μάσκας στο πρόσωπό σου.
• Δυσκολία στην αναπνοή από τη χρήση μάσκας.
• Ψευδής αίσθηση ασφάλειας, η οποία θα οδηγήσει σε λάθος συμπεριφορές σχετικά με την τήρηση πιο σημαντικών μέτρων, όπως της διατήρησης της φυσικής απόστασης και της υγιεινής των χεριών, που είναι τα πιο σημαντικά μέτρα αυτή την εποχή και
• Εκτροπή των πόρων από άλλα αποτελεσματικότερα μέτρα δημόσιας υγείας όπως η υγιεινή των χεριών.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επανατοποθετήθηκε πως τα πιο σημαντικά μέτρα αυτή τη στιγμή για την προστασία από τον COVID-19 είναι:

• Να αποφεύγουμε τον συνωστισμό και τους κλειστούς χώρους.
• Να διατηρούμε φυσική απόσταση τουλάχιστον 1 μέτρο από άλλα άτομα, ιδίως από άτομα με αναπνευστικά συμπτώματα, όπως βήχα και φτάρνισμα.
• Να εκτελούμε συχνά την υγιεινή των χεριών, χρησιμοποιώντας αντισηπτικό ή σαπούνι και νερό, ιδιαίτερα όταν τα χέρια μας είναι ορατά βρώμικα.
• Να καλύπτουμε τη μύτη και το στόμα μας με ένα λυγισμένο αγκώνα ή χαρτομάντηλο όταν βήχουμε ή φταρνιζόμαστε, το οποίο θα πρέπει να το πετάμε αμέσως μετά τη χρήση και να πλένουμε τα χέρια μας και
• Να αποφεύγουμε όσο μπορούμε περισσότερο να αγγίζουμε την περιοχή του προσώπου.

Επιμέλεια Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα επεχείρησε να δώσει χθες, στην καθιερωμένη απογευματινή ενημέρωση, ο λοιμωξιολόγος, εκπρόσωπος του υπουργείο Υγείας για τον νέο κορωνοϊό, καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, ο οποίος τόνισε: “Οι επιστήμονες ψάχνουν την πιθανότητα να υπάρχουν ειδικά γονίδια, που καθορίζουν ποιος θα πάει ή δεν θα πάει καλά, όπως το γονίδιο του υποδοχέα που χρησιμοποιεί ο ιός για να μας επιτεθεί. Της «πόρτας», δηλαδή, για να μπει στον οργανισμό μας.

Η «πόρτα» αυτή, ουσιαστικά βρίσκεται στην εξωτερική επιφάνεια των κυττάρων του πνεύμονα και της καρδιάς. Παραλλαγές στο γονίδιο αυτό θα μπορούσαν να κάνουν την «πόρτα» λίγο πιο ανοιχτή ή λίγο πιο κλειστή, ώστε να διευκολύνεται ή να δυσκολεύεται ο ιός αντίστοιχα, να μπει στα κύτταρα των πνευμόνων.

Επίσης, υπάρχει μια ουσία που βοηθάει τον πνεύμονά μας να εκπτύσσεται και να συσπάται. Φανταστείτε ένα σφουγγάρι. Μέσα στους πνεύμονες, λοιπόν, υπάρχει μια ουσία που δρα σαν απορρυπαντικό στο σφουγγάρι και το κάνει πιο μαλακό και εύκαμπτο και μπορούμε να το χρησιμοποιούμε.

Αυτό το συστατικό, εμείς οι επιστήμονες το ονομάζουμε επιφανειοδραστικό παράγοντα και μπορεί γρήγορα να εξαντλείται σε αυτούς τους ασθενείς που έχουν μολυνθεί με τον κορονοϊό και δεν πάνε τόσο καλά, ακόμα και όταν είναι στον αναπνευστήρα.

Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πώς η άμυνά μας, το ανοσοποιητικό μας σύστημα ανταποκρίνεται στον ιό. Σε μερικούς, ευτυχώς λίγους, νέους, υγιείς κατά τα άλλα ανθρώπους, ένα πολύ αντιδραστικό ανοσοποιητικό σύστημα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια μαζική καταιγίδα φλεγμονής, που κατακλύει τον πνεύμονα και τα άλλα όργανα.

Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι ένα ηλικιωμένο ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα που είναι το πρόβλημα, είναι αυτό που λειτουργεί πολύ καλά. Κάτι άλλο που μπορεί να γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι νέοι άνθρωποι, επειδή φοβούνται λιγότερο, δεν παίρνουν τα μέτρα προφύλαξης και εκτίθενται σε υψηλότερες ποσότητες του ιού στο περιβάλλον τους”.

Επιμέλεια Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Το υγειονομικό προσωπικό, το οποίο βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης σ’ αυτήν την πρωτόγνωρη κατάρρευση εθνικών συστημάτων υγείας που συμβαίνει σε ολόκληρο τον πλανήτη εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, είναι αυτό που σηκώνει το μεγαλύτερο φορτίο. Όχι μόνο από πλευράς φόρτου εργασίας, αλλά και από πλευράς ψυχολογικής επιβάρυνσης. Έρευνες που δημοσιεύονται δείχνουν πολύ αυξημένα ποσοστά άγχους, ψυχολογικής αναστάτωσης, αϋπνίας και συμπτωμάτων κατάθλιψης στο προσωπικό νοσοκομείων που νοσηλεύουν ασθενείς με COVID-19. Όλα τα παραπάνω έρχονται να προσθέσουν επιπλέον βάρος σε ένα προσωπικό, το οποίο ήδη από τα προηγούμενα χρόνια της οικονομικής ύφεσης “κουβαλά” αυξημένα ποσοστά επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout).

Πως μπορούν οι μαχητές της πρώτης γραμμής να βοηθήσουν τον εαυτό τους να αντέξει και να ανταπεξέλθει σε αυτή τη δύσκολη δοκιμασία; Ο κ. Άγις Γούζαρης, Ψυχίατρος, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνική Ψυχιατρική και Επιστημονικά Υπεύθυνος στην εταιρεία ΨΥΧΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ δίνει σημαντικές συμβουλές:

«Κατ’ αρχάς πώς μπορούμε εμείς να τους βοηθήσουμε; Αρχίζουμε από το πιο σημαντικό: οφείλουμε όλοι μας να ακολουθήσουμε τα μέτρα που έχει θεσπίσει η Πολιτεία με στόχο να μην καταρρεύσει το σύστημα υγείας. Να κάνουμε ό,τι μπορούμε άμεσα για να εξασφαλίσουμε τα απαραίτητα μέσα ατομικής προστασίας και τις εφεδρείες στο υγειονομικό προσωπικό προκειμένου αυτοί να είναι σε θέση να περιθάλψουν αποτελεσματικά όσους από εμάς νοσήσουν».

Οι ίδιοι οι υγειονομικοί, όμως, χρειάζεται να μεριμνήσουν για την ψυχολογική τους αποφόρτιση, υπογραμμίζει ο ειδικός:

«Κατ’ αρχάς θα πρέπει να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν ως ανθρώπινο και δικαιολογημένο το άγχος και την αγωνία τους και να διερευνήσουν τις σκέψεις που τους προκαλούν αυτά τα συναισθήματα: Καταστροφολογούν υπέρμετρα; Έχουν τελειοθηρικές επιδιώξεις;»

Ως προς τα απλά μέτρα ψυχολογικής φροντίδας και αυτοπροστασίας που πρέπει να λάβουν γιατροί και οι νοσηλευτές μας;

Αυτά είναι τα εξής:

·      να εστιάσουν στο εδώ και τώρα (ποιο πρόβλημα έχω, πως μπορώ να το λύσω),

·      να εστιάζουν σε όσα περισσότερα θετικά ερεθίσματα μπορούν,

·      να προσπαθήσουν να διαμορφώσουν ρεαλιστικές απόψεις για το τι μπορούν να κάνουν και μέχρι που φθάνει η προσωπική τους ευθύνη,

·      να αποφορτιστούν μέσα από «αλλαγή παραστάσεων»: μικρά διαλείμματα, ενασχόληση με κάτι άλλο, επαρκής ανάπαυση, έστω λίγη επαφή με τη φύση, λίγο χιούμορ.

·      Ιδανικό θα ήταν να γίνονταν σε τακτική βάση ομάδες αυτοβοήθειας με το συντονισμό ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Ο ψυχίατρος κ. Γούζαρης τονίζει ότι όλα αυτά που βιώνουμε στο σήμερα «είναι ένα τεστ για όλους μας, ένα τεστ που θα μας δείξει ποια είναι τα δυνατά και ποια τα αδύνατα σημεία μας ως άτομα, ως επαγγελματίες υγείας, ως κοινωνίες, μια ευκαιρία να μάθουμε και να βελτιωθούμε».

Σε πλήρη λειτουργία βρίσκεται και η 24ωρη τηλεφωνική γραμμή 1110 που αποτελεί κόμβο ενημέρωσης για τους ανθρώπους με άνοια και όσους τους φροντίζουν. Η Περιφέρεια Αττικής και ο ΙΣΑ σε συνεργασία με την Εταιρεία Alzheimer Αθηνών παρέχει συμβουλευτική καθοδήγηση για θέματα που ανακύπτουν στη καθημερινότητα των ατόμων με άνοια, απαντήσεις σε πρακτικά ερωτήματα του υποστηρικτικού τους περιβάλλοντος καθώς και επίλυση ιατρικών αποριών που μπορεί να γίνει τηλεφωνικά. Η υπηρεσία στελεχώνεται με έμπειρους ιατρούς, ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών και λειτουργεί σε 24ωρη βάση.
Παράλληλα, τα Κέντρα Ημέρας για άτομα με άνοια της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών συνεχίζουν να λειτουργούν για τηλεφωνικές συνεδρίες και τηλεδιασκέψεις με τους χρήστες μας, παρέχοντας ενημέρωση, ψυχολογική υποστήριξη και οδηγίες διαχείρισης της κατάστασης. Για οποιαδήποτε πληροφορία, μπορείτε να καλείτε στα τηλέφωνα:

·    Κέντρο Ημέρας Παγκρατίου: 210 7013271, ώρες 9.00-19.00

·    Κέντρο Ημέρας Πανόρμου: 210 6424228, ώρες 9.00-17.00

·    Κέντρο Ημέρας Αμαρουσίου: 210 6180073, ώρες 9.00-17.00

Όσο εξελίσσεται η πανδημία, σε όλο τον κόσμο αναρωτούνται αλλά και στην Ελλάδα υπάρχει η διάχυτη εντύπωση από ιατρούς σε όλες τις μεγάλες Καρδιολογικές Κλινικές ότι τα έκτακτα περιστατικά και κυρίως τα εμφράγματα του μυοκαρδίου έχουν μειωθεί εντυπωσιακά από την έναρξή της.

Γράφουν οι
Χαράλαμπος Βλαχόπουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ
Ιωάννης Γουδέβενος, Πρόεδρος ΕΚΕ, ομ Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Ιωάννης Κανακάκης, Αντιπρόεδρος ΕΚΕ, Διευθυντής Νοσ. Αλεξάνδρα
Περικλής Νταβλούρος, Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Πατρών
Δημήτρης Τζιακάς, Καθηγητής Καρδιολογίας Δημοκριτείου Πανεπιστημίου
Κων/νος Τούτουζας, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ
Κων/νος Τσιούφης, Καθηγητής Καρδιολογίας ΕΚΠΑ

Αλλά αυτή η μείωση δεν είναι μόνο αισθητή στην Ελλάδα. Στην περιοχή της Λομβαρδίας της Ιταλίας, τα ποσοστά των προσερχόμενων εμφραγμάτων μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST μειώθηκαν κατά 70%. Υπάρχουν αναφορές από ιατρούς ότι τα εάν τα συμπτώματα δεν είναι τόσο σοβαρά, οι ασθενείς δεν καλούν το ασθενοφόρο επειδή φοβούνται. Επίσης, στην Ισπανία, η Ομάδα Εργασίας της Επεμβατικής Καρδιολογίας της Ισπανικής Καρδιολογικής Εταιρείας προετοιμάζει ένα άρθρο που δείχνει μια πτώση των STEMI κατά 40% στην Ισπανία. Στην πρωτεύουσα Μαδρίτη η μείωση είναι ακόμα μεγαλύτερη, σύμφωνα με τους ιατρούς του νοσοκομείων της Μαδρίτης. Το 90% των νοσηλευομένων ασθενών στα περισσότερα νοσοκομεία της Μαδρίτης είναι COVID-19 ασθενείς. Η πτώση ταυτόχρονα των εμφραγμάτων στα μεγάλα νοσοκομεία της Μαδρίτης θα μπορούσε να προσεγγίζει το 80%. Σε μεγάλη Καρδιολογική Κλινική της Μαδρίτης βλέπουν 3-4 ασθενείς με έμφραγμα εβδομαδιαίως, ενώ ο φυσιολογικός αριθμός θα ήταν περίπου τρεις ασθενείς κάθε μέρα. Και αυτό είναι μόνο για τα εμφράγματα, γιατί δεν συμπεριλαμβάνονται άλλα οξέα στεφανιαία επεισόδια, όπως ασταθή στηθάγχη ή εμφράγματα χωρίς ανάσπαση του ST. Το πιθανότερο σενάριο που δίνεται από τους αρμόδιους ιατρούς είναι ότι οι άνθρωποι είναι τρομοκρατημένοι στο σπίτι, ώστε δεν εμφανίζονται στα τμήματα επειγόντων περιστατικών, τα οποία κατέρρευσαν εντελώς.

Οι ιστορίες είναι παράξενα όμοιες σε όλο τον κόσμο. Στο Νοσοκομείο του Πανεπιστημίου George Washington στην Ουάσινγκτον, εκτιμάται ότι είχαν μόνο δύο ή τρεις περιπτώσεις εμφραγμάτων τις τελευταίες 3 εβδομάδες, όταν συνήθως βλέπουν 3 εμφράγματα την εβδομάδα, με ετήσιο όγκο των 120-150 περιπτώσεων. Αυτό σε συνδυασμό με μια δραματική μείωση σε όλες τις εισαγωγές οξέων στεφανιαίων συνδρόμων.

Στην Ατλάντα των ΗΠΑ, στο Emory University School of Medicine, εκτιμάται ότι έχουν δει μια πτώση του όγκου των εμφραγμάτων μεταξύ 20% και 50%. Αν και όπως αναφέρεται ότι πρόκειται για μια μόνο εκτίμηση 1 μηνός και όχι «αξιόπιστα» στοιχεία, πρέπει πραγματικά να δούμε στο μέλλον τα δεδομένα από το Εθνικό Μητρώο Καρδιαγγειακών Δεδομένων κατά τη διάρκεια των πολλών μηνών που εκτιμάται ότι θα διαρκέσει αυτή η κρίση, ώστε να γίνουν κατανοητές οι επιπτώσεις που επιφέρει ο ίδιος ο ιός, οι αλλαγές στη συμπεριφορά των ανθρώπων και τα μέτρα της κοινωνικής αποστασιοποίησης στην εμφάνιση και θεραπεία των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου.

Στο Νοσοκομείο Καρδιάς και Θώρακος του Λίβερπουλ στην Αγγλία, στην τελευταία εφημερία αντιμετωπίσθηκαν τρία περιστατικά με έμφραγμα του μυοκαρδίου μεταξύ 5 και 10 μ.μ. και στη συνέχεια κανένα όλη τη νύχτα. «Αυτό είναι ανήκουστο στο νοσοκομείο μας», ανέφεραν οι καρδιολόγοι. Ακόμη λιγότερες είναι οι επείγουσες διακομιδές για άλλα οξέα στεφανιαία σύνδρομα μεταξύ νοσοκομείων. Ο εφημερεύων καρδιολόγος ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «πραγματικά αισθανόμαστε την απουσία των εμφραγμάτων εκεί έξω».

Πιθανές εξηγήσεις

Υπάρχουν πολλές θεωρίες που αναπτύσσονται τελευταία για να εξηγήσουν τις πιθανές αιτίες μείωσης των ποσοστών των εμφραγμάτων κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας.

Η λήψη αυστηρών μέτρων ως προς την κυκλοφορία μπορεί να έχει μειώσει σημαντικά τα επίπεδα της ρύπανσης. Η απαγόρευση της ελεύθερης κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, η απαγόρευση πολλών πτήσεων και η διακοπή λειτουργίας βιομηχανικών μονάδων έχουν οδηγήσει στην μείωση των επιπέδων τοξικών ουσιών και ίσως να συμβάλλει αυτή η αλλαγή στην ατμόσφαιρα στη μικρότερη επίπτωση εμφραγμάτων.

Άλλη πιθανή εξήγηση είναι η μείωση του εργασιακού άγχους, καθώς πολλοί πλέον δεν πηγαίνουν στην εργασία τους ή εργάζονται από το σπίτι. Οι συνθήκες αυτές έχουν ευεργετικές για την αντιμετώπιση του καθημερινού άγχους και έτσι πιθανόν να μειώνονται τα εμφράγματα του μυοκαρδίου και γενικά τα έκτακτα καρδιακά προβλήματα. Επίσης, η παραμονή στο σπίτι λόγω των μέτρων που έχουν ληφθεί μειώνει τη σωματική δραστηριότητα των ανθρώπων και έτσι δεν καταπονείται το καρδιαγγειακό σύστημα. Πιθανώς, να κοιμόμαστε περισσότερο και οι καπνιστές αναγκαστικά να καπνίζουν λιγότερο. Η παραμονή στο σπίτι μπορεί να είναι επίσης ευεργετική για την καλύτερη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή. Ιδιαίτερα οι καρδιοπαθείς, είναι πιθανόν να είναι πιο συνεπείς  στη λήψη των φαρμάκων τους.

Βέβαια, η επέκταση της παραμονής στο σπίτι με μειωμένη σωματική δραστηριότητα σε συνδυασμό με την λιπαρή διατροφή και την κατανάλωση αλκοόλ μπορεί στους επόμενους μήνες να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα. Ακόμα η παρατεταμένη ισχύ των μέτρων πρόληψης κατά του COVID-19 μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση του άγχους. Για αυτό πρέπει να προσέχουμε τη διατροφή μας, να προσπαθούμε να υποβαλλόμαστε σε σωματική άσκηση και να διατηρήσουμε τη ψυχική μας γαλήνη.

Το σοβαρότερο όμως πρόβλημα και η ανησυχία όλων μας είναι μήπως οι ασθενείς αγνοούν τα συμπτώματά τους, υπό τον φόβο ότι θα κολλήσουν COVID-19, αν καλέσουν ασθενοφόρο ή καταλήξουν στο τμήμα επειγόντων περιστατικών.

Η αργοπορία όμως στην αντιμετώπιση του οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου έχει οδυνηρά αποτελέσματα διότι αυξάνονται οι θάνατοι, αλλά και οι επιπλοκές. Χρειάζεται ο ασθενής παραμονή στη μονάδα εντατικής θεραπείας πιο πολλές ημέρες, ενώ πολλαπλασιάζεται ο κίνδυνος να αποκτήσει ο ασθενής καρδιακή ανεπάρκεια με επιπτώσεις στην πρόγνωσή του, στην ποιότητα της ζωής στου, αλλά και οικονομική επιβάρυνση του συνόλου με δεδομένο ότι χρειάζονται ακριβές θεραπείες στη συνέχεια (π.χ. απινιδωτές). Ήδη αναφέρονται ανεκδοτικά περιστατικά διεθνώς με επιπλοκές λόγω καθυστερημένης προσέλευσης ασθενών με έμφραγμα του μυοκαρδίου με καρδιογενή καταπληξία (schock), καρδιακή ρήξη, και γενικότερα πράγματα που δεν βλέπουμε τόσο συχνά τώρα, που κατά πάσα πιθανότητα θα δούμε στο μέλλον. Ήδη σε μεγάλο νοσοκομείο στο Μιλάνο έχουν αύξηση των ασθενών με περιεμφραγματικές επιπλοκές.

Χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην υποεκτίμηση των συμπτωμάτων και πρέπει να τονισθεί ότι η αντιμετώπιση των επειγόντων καρδιολογικών προβλημάτων, και κυρίως το έμφραγμα του μυοκαρδίου, γίνεται κανονικά όπως και πριν την επιδημία COVID-19.

Στη χώρα μας είναι προγραμματισμένες να ξεκινήσουν μελέτες από διάφορα κέντρα με σκοπό να γίνει καταγραφή όλων των οξέων στεφανιαίων συνδρόμων κατά τη διάρκεια της ενδημίας COVID-19 και να συγκριθεί με περσινά δεδομένα στους αντίστοιχους μήνες. Επίσης, θα ερευνηθεί αν η έκβαση των ασθενών ήταν η ίδια ή είχε διαφορές με την περσινή περίοδο.

H βέλτιστη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος κρίνεται απαραίτητη για τους ηλικιωμένους, κατά την κρίσιμη περίοδο της πανδημίας. Κι ενώ δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά δεδομένα  για την διατροφική υποστήριξη του γενικού πληθυσμού σε μια λοίμωξη όπως από τον COVID-19, η Διεθνής Εταιρεία ΑνοσοΔιατροφής (InternationalSociety of ImmunoNutrition) εξέδωσε ειδικές διατροφικές συστάσεις για τους ηλικιωμένους εν μέσω πανδημίας με στόχο ένα γερό ανοσοποιητικό σύστημα.

Γράφει η Ιωάννα Στεργίου, Msc Κλινική  Διατροφολόγος – Διαιτολόγος, συνεργάτιδα του Εργονομικού και Διατροφολογικού Κέντρου, στον Όμιλο ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ

Σύμφωνα με τις ειδικές συστάσεις, οι ηλικιωμένοι και οι φροντιστές τους θα πρέπει να φροντίσουν για:

1.     Αύξηση της πρόσληψης της βιταμίνης Ε (200 mg – 2 g / ημέρα): Η βιταμίνη Ε περιέχεται σε έλαια, ξηρούς καρπούς (π.χ. αμύγδαλα) και σπόρους (ηλιόσπορος, λιναρόσπορος), το αβοκάντο, καθώς και σε φρούτα όπως το μάνγκο και το ακτινίδιο.

2.     Αύξηση του ψευδαργύρου (30 mg – 220 mg / ημέρα): Το στοιχείο αυτό μπορεί να προέρχεται από ζωικές (οστρακοειδή, θαλασσινά, μοσχάρι) ή από  φυτικές πηγές (φύτρο σιταριού, φασόλια, ξηρούς καρπούς και τόφου).

3.     Αύξηση της βιταμίνης C (200 μg – 2 g / ημέρα): Πλούσια σε βιταμίνη C είναι τα  εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια, μανταρίνια, γκρέιπφρουτ, ακτινίδια), οι φράουλες, τα μούρα, το πεπόνι, οι ντομάτες, οι κόκκινες πιπεριές και το μπρόκολο.

4.     Αύξηση της βιταμίνης D, ιδιαίτερα για τα άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στον ορό (10 mg – 100 μg / ημέρα): Πηγές βιταμίνης Dείναι τα λιπαρά ψάρια (πχ σαρδέλα, σολομός), τα αυγά και ορισμένα εμπλουτισμένα τρόφιμα (γάλα, χυμοί).

Έχει αποδειχθεί ότι αυτά τα θρεπτικά συστατικά υποστηρίζουν την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και συγκεκριμένα των Τ και Β λεμφοκυττάρων (ανοσοαπόκριση και παραγωγή αντισωμάτων).

Σε γενικές γραμμές, η υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ψάρι και θαλασσινά, κρέας, γαλακτοκομικά κ.ά.), μπορεί να παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ένας ηλικιωμένος, χωρίς την πρόσθετη χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής και δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία που να υποστηρίζουν την χορήγηση συμπληρωμάτων για την πρόληψη και την θεραπεία λοιμώξεων, όπως η COVID-19.

Ωστόσο, στην τρίτη ηλικία η εμφάνιση φυσιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικοοικονομικών προβλημάτων όπως μείωση των αισθήσεων της γεύσης και της όσφρησης, γαστρεντερικές διαταραχές, απώλεια βάρους, κοινωνικός αποκλεισμός και άνοια, έχουν ως αποτέλεσμα την μειωμένη πρόσληψη ή/και απορρόφηση των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η εξατομικευμένη λήψη χαμηλών δόσεων συμπληρωμάτων βιταμινών και μετάλλων μπορεί να βοηθήσει στη κάλυψη των Συνιστώμενων Διαιτητικών Προσλήψεων των ηλικιωμένων.

Επιμέλεια Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Ειδική καμπάνια σχετικά με τον κορωνοΐό για την άμεση ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του γενικού κοινού καθώς και των ατόμων που πάσχουν από τη νόσο του σακχαρώδη διαβήτη για τους τρόπους προστασίας από τον Covid-19 δημιούργησε η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (Ε.Δ.Ε.).

Η ειδική καμπάνια ενημέρωσης περιλαμβάνει τη δημιουργία ειδικού εικονογραφημένου δισέλιδου εντύπου οδηγιών για την προστασία των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη από τον κορωνοϊό, το οποίο εστάλη σε 11.317 φαρμακεία σε όλη την Ελλάδα, με σκοπό να διανεμηθεί σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη που τα επισκέπτονται.

Παράλληλα, δημιουργήθηκε ειδικό ενημερωτικό newsletter σχετικά με την προστασία των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη από τον κορωνοΐό, το οποίο εστάλη σε 27.682 επαγγελματίες υγείας (21.780 ιατρούς όλων των ειδικοτήτων και 5.938 Φαρμακοποιούς), και παραπέμπει με link στο δισέλιδο εικονογραφημένο έντυπο της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (Ε.Δ.Ε.).

Η Novo Νοrdisk Hellas στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας, καθώς και της ενημέρωσης του γενικού κοινού, των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη, της ιατρικής κοινότητας και των φαρμακοποιών όλης της χώρας, υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (Ε.Δ.Ε.).

Δείτε όλες τις οδηγίες εδώ

https://www.ede.gr/wp-content/uploads/2020/03/%CE%95%CE%94%CE%95_Odigies_Infographic_Covid-19_new.pdf

Επιμέλεια Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Η Ένωση Ασθενών Ελλάδας απευθύνει έκκληση στους πολίτες για εθελοντική αιμοδοσία, ιδιαίτερα την κρίσιμη αυτή περίοδο της πανδημίας.

Τα περιοριστικά μέτρα είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού, ωστόσο έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση τουλάχιστον κατά 40% στις μονάδες αίματος που συλλέγονται, σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας. Ως αποτέλεσμα, τίθεται σε κίνδυνο η υγεία και η ζωή πολλών συμπολιτών μας και κυρίως χρόνιων ασθενών που έχουν συνεχή ανάγκη για μετάγγιση, όπως τα άτομα με θαλασσαιμία, δρεπανοκυτταρική νόσο ή ογκολογικοί ασθενείς. Σε αυτούς προστίθενται και όλες οι έκτακτες χειρουργικές επεμβάσεις, καθώς και παθολογικά και παιδιατρικά περιστατικά.

Ήδη λαμβάνονται μέτρα ώστε η αιμοδοσία να γίνεται εκτός των χώρων των νοσοκομείων, για την προστασία της υγείας των αιμοδοτών. Η διαδικασία συνοδεύεται από  σχολαστική τήρηση όλων των κανόνων αντισηψίας και ελεγχόμενη ροή των εθελοντών, ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός.

Το Υπουργείο Υγείας και ο Ε.Ο.Δ.Υ. έχουν εκδώσει ειδικές οδηγίες για την αιμοεπαγρύπνηση, ορίζοντας ότι η συνέχιση της ροής της αιμοδοσίας όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά είναι αναγκαία. Απαιτείται ωστόσο μία κεντρική διαχείριση των νοσοκομείων, των κέντρων αιμοδοσίας και των αντίστοιχων αναγκών, ώστε να διασφαλίζεται ότι ούτε ένας πολίτης δεν θα μείνει χωρίς το πολύτιμο αυτό αγαθό.

Αναφορικά με τα άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα όπως αυτά της γρίπης, είτε τα ίδια, είτε οι οικείοι τους, θα πρέπει να αποφύγουν να δώσουν αίμα για τέσσερις εβδομάδες μετά το τέλος των συμπτωμάτων.

Τέλος, η Ένωση Ασθενών Ελλάδας καλεί την Πολιτική Προστασία να συμπεριλάβει για συμβολικούς και ουσιαστικούς λόγους στη βεβαίωση κατ’ εξαίρεση μετακίνησης πολιτών τη διατύπωση «Mετάβαση σε φαρμακείο ή επίσκεψη στον γιατρό ή επίσκεψη σε αίθουσα αιμοληψίας προς εθελοντική αιμοδότηση για τις ανάγκες του Συστήματος Υγείας».

Περισσότερες πληροφορίες παρατίθενται στην ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (www.ekea.gr), ενώ η εθελοντική οργάνωση Bloode(www.bloode.org) ενημερώνει το κοινό για τις σταθερές δομές εκτός νοσοκομείων όπου μπορούν να απευθύνονται οι αιμοδότες.