Blog

Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Ζερβομανωλάκης MD, PhD, MBA, MPH, Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Βόννης, Εξειδικευμένος στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση, Ιδρυτικό Μέλος Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of Life ΙΑΣΩ

Η πανδημία του κορωνοϊού COVID-19 αποτελεί εδώ και μερικούς μήνες μια νέα πραγματικότητα που αλλάζει την καθημερινότητα των γιατρών και των ασθενών τους σε όλο τον κόσμο και ανατρέπει αρκετά δεδομένα όπως τα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, οι αποφάσεις που καλείται να εφαρμόσει η Επιστημονική κοινότητα της Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής λαμβάνονται πάντα με γνώμονα την υγεία και την ασφάλεια τόσο του ζευγαριού  όσο και των παιδιών που πρόκειται να γεννηθούν μετά από αυτή τη διαδικασία.

Μετά την έξαρση των κρουσμάτων κορωνοϊού οι διεθνείς επιστημονικές εταιρείες δημοσίευσαν κατευθυντήριες οδηγίες, με βάση τις οποίες συστήθηκε η ολοκλήρωση όλων των προσπαθειών εξωσωματικής γονιμοποίησης που βρίσκονται σε εξέλιξη, η πραγματοποίηση της ωοληψίας και η κατάψυξη των ωαρίων ή εμβρύων που θα προκύψουν. Επιπλέον, συστήθηκε η αναβολή όλων των καινούριων προσπαθειών εξωσωματικής και όλων των προγραμματισμένων εμβρυομεταφορών κατεψυγμένων εμβρύων. Η μόνη εξαίρεση που μπορούσε να γίνει αφορούσε στις γυναίκες με καρκίνο που προχώρησαν σε κατάψυξη ωαρίων για διατήρηση γονιμότητας πριν την έναρξη της χημειοθεραπείας ή ακτινοβολίας.

Χάρη στα έγκαιρα μέτρα η Ελλάδα ανήκει στις χώρες που παρέμειναν ασφαλείς κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οπότε βρισκόμαστε στη φάση που σχεδιάζεται η επόμενη μέρα. Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής υπέδειξε πώς θα λειτουργήσουν οι Μονάδες Εξωσωματικής Γονιμοποίησης μόλις επιτραπεί η κανονική λειτουργία τους μέσα στις επόμενες μέρες. Συγκεκριμένα, θα πραγματοποιηθεί λεπτομερής έλεγχος του προσωπικού των Μονάδων με τεστ αντισωμάτων για τον κορωνοϊό. Ταυτόχρονα, τα ζευγάρια που έρχονται στη Μονάδα συμπληρώνουν ειδικό ερωτηματολόγιο με το ιστορικό και πιθανά συμπτώματα, υποβάλλονται σε τεστ τόσο στην έναρξη της θεραπείας όσο και κατά τη διάρκειά της, εφόσον παρουσιάσουν πυρετό, βήχα, δύσπνοια ή οποιοδήποτε άλλο σύμπτωμα παραπέμπει σε κρούσμα κορωνοϊού. Είναι αυτονόητο ότι σε όλες τις φάσεις τις διαδικασίας προσωπικό και ασθενείς φορούν τις απαραίτητες προστατευτικές μάσκες, αποφεύγεται ο συνωστισμός και αποφασίζεται η αναβολή της προσπάθειας μετά από οποιοδήποτε νέο σύμπτωμα. Στην περίπτωση αυτή πραγματοποιείται κατάψυξη των ωαρίων ή εμβρύων που θα προκύψουν, αφού δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι επηρεάζεται αρνητικά η ποιότητα του ωαρίου που καταψύχεται ή ότι υπάρχει ιικό φορτίο στο γενετικό υλικό που θα καταψυχθεί.

Είναι άραγε υπερβολικά αυτά τα μέτρα; Ξέρουμε ότι αυτή τη στιγμή μια γυναίκα που βρίσκεται σε εγκυμοσύνη δεν κινδυνεύει περισσότερο από το γενικό πληθυσμό αυτής της ηλικίας. Από τον αριθμό των γυναικών με κορωνοϊό που έχουν ήδη γεννήσει προκύπτει ότι ο ιός δεν μεταδόθηκε στο νεογνό μέσω του πλακούντα ούτε ανιχνεύτηκε στο αμνιακό υγρό. Επιπλέον, όσα ελάχιστα νεογνά διαπιστώθηκε ότι πάσχουν, μολύνθηκαν από το περιβάλλον μετά τη γέννησή τους. Αυτό που κάνει επιφυλακτική την επιστημονική κοινότητα είναι ότι όλα τα δημοσιευμένα περιστατικά αφορούν σε γυναίκες του τρίτου τριμήνου κύησης πριν τον τοκετό τους, οπότε η επίδραση του ιού δεν έχει ακόμη μελετηθεί στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης. Εξάλλου, αν μια γυναίκα νοσήσει βαριά στη διάρκεια της κύησης μπορεί να χρειαστεί εντατική θεραπεία ή λήψη φαρμάκων που αντενδείκνυνται στην κύηση, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία του νεογνού. Αυτό βέβαια δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι μια έγκυος σε αρχικό στάδιο πρέπει να προχωρήσει σε διακοπή κύησης ή ότι πρέπει να αποφευχθεί η φυσιολογική σύλληψη, γιατί δεν υπάρχουν ενδείξεις ανωμαλίας του εμβρύου λόγω ενδομήτριας λοίμωξης.

Η ισχυρή επιθυμία που νιώθει μια γυναίκα για να αποκτήσει παιδί είναι απόλυτα σεβαστή. Η Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή βοηθά να γίνει αυτή η επιθυμία πραγματικότητα, χωρίς να θέτει την υγεία της γυναίκας και του εμβρύου σε κίνδυνο. Ακόμη και αν όλη η ανθρωπότητα βιώνει μια πολύ δύσκολη πραγματικότητα αυτή την περίοδο, αργά η γρήγορα θα βρεθούν το φάρμακο και το εμβόλιο και θα έρθει η επόμενη μέρα. Προς το παρόν ακολουθούμε τις οδηγίες των ειδικών, κρατάμε την ελπίδα και την αισιοδοξία μας, εκμεταλλευόμαστε τη συγκυρία για να περάσουμε χρόνο με τους αγαπημένους μας ανθρώπους και μαζεύουμε ενέργεια για να πετύχουμε τους στόχους μας, όταν όλα γυρίσουν στον κανονικό τους ρυθμό.

Αρκετά επιστημονικά δεδομένα υποστηρίζουν την άποψη πως ασθενείς με συννοσηρότητες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η υπέρταση ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και ενδεχομένως να έχουν υψηλότερη πιθανότητα για επιπλοκές σχετιζόμενες με τη νόσο COVID-19. Aναδρομικά δεδομένα προερχόμενα κατά κύριο λόγο από κινέζικες σειρές ασθενών υποδεικνύουν πως ασθενείς με COVID-19 και συνυπάρχων σακχαρώδη διαβήτη εμφάνισαν πιο σοβαρή νόσο και περισσότερες επιπλοκές.

Επιπλέον, αναφέρεται πως αρκετοί ασθενείς με COVID-19 εμφάνισαν σοβαρή υπεργλυκαιμία κατά την διάρκεια της νόσου, που αφορούσε κυρίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Οι Ιατροί της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Παρασκευή Καζάκου, Ασημίνα Μητράκου, Ευστάθιος Καστρίτης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος παραθέτουν τα μέχρι τώρα διαθέσιμα δεδομένα.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) αποτελεί μια από τις συχνότερες πολυσυστηματικές χρόνιες νόσους. Υπάρχουν ενδείξεις πως οι συγκεκριμένοι ασθενείς όταν νοσούν από COVID-19 παρουσιάζουν αυξημένη επίπτωση σοβαρής πνευμονίας,  συνδρόμου οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας και πολυοργανικής ανεπάρκειας. 20-50% των καταγεγραμμένων ασθενών με λοίμωξη COVID-19 είχαν συνυπάρχων ΣΔ με γεωγραφικά κριτήρια.

Επιδημιολογικές παρατηρήσεις από περιοχές με πληθώρα κρουσμάτων COVID-19  και αναφορές από τα αντίστοιχα κέντρα ελέγχου λοιμώξεων και τα εθνικά συστήματα υγείας έχουν αναδείξει πως ο κίνδυνος θανάτου από CΟVID-19 μπορεί να είναι 50% μεγαλύτερος σε ασθενείς με ΣΔ σε σύγκριση με τους υπόλοιπους ασθενείς.Πρόσφατα δεδομένα που ανακοινώθηκαν από την Ιταλία τοποθετούν το ΣΔ ως τη δεύτερη πιο συχνή νόσο, μετά την αρτηριακή υπέρταση, που συνδέεται με βαρύτερη λοίμωξη από COVID-19. Ταυτόχρονα, άλλες πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η λοίμωξη COVID-19 σχετίζεται με σοβαρή απορρύθμιση των τιμών του σακχάρου και εμφάνιση διαβητικής κετοξέωσης, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ασθενείς με ΣΔ τύπου .

Πολλές υποθέσεις που εξηγούν την αυξημένη επίπτωση και βαρύτητα της λοίμωξης COVID-19 σε διαβητικούς ασθενείς έχουν διατυπωθεί. Οι ασθενείς με ΣΔ παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων λόγω ανεπάρκειας του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς  επηρεάζεται η φαγοκυττάρωση, η χημειοταξία των ουδετερόφιλων και η κυτταρική ανοσία. Οι ανωτέρω παράγοντες φαίνεται να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αρχική αντιμετώπιση του ιού SARS-CoV-2 από το ανοσοποιητικό σύστημα.  Επιπλέον, ο ΣΔ τύπου 2 έχει μεγαλύτερη επίπτωση στους ηλικιωμένους ασθενείς και συχνά συνυπάρχει με καρδιαγγειακή νόσο, γεγονός που εξηγεί σε ένα βαθμό τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από τη νόσο CΟVID-19. Πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση 30 μελετών που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση ‘Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews’ και συμπεριέλαβε 6452 ασθενείς ανέδειξε ότι  ο ΣΔ συσχετίστηκε με αυξημένη βαρύτητα, θνησιμότητα και σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας σε ασθενείς που νόσησαν από COVID-19, αν και η συσχέτιση ήταν ασθενέστερη σε ηλικιωμένους ασθενείς και σε ασθενείς με υπέρταση. Στη συγκεκριμένη μετα-ανάλυση η συσχέτιση δε φάνηκε να είναι ιδιαίτερα ισχυρή σε ασθενείς με διάμεση ηλικία ≥55ετών (RR 1.92) σε σχέση με ασθενείς ηλικίας <55 ετών (RR 3.48). H συσχέτιση δηλαδή του ΣΔ (ως μοναδικού παράγοντα κινδύνου) με τη βαρύτητα, πρόοδο και θνησιμότητα της νόσου COVID-19 ήταν μεγαλύτερη σε νεότερους ασθενείς απουσία αρτηριακής υπέρτασης.

Οι ασθενείς με ΣΔ που δεν έχουν μολυνθεί από SARS-CoV-2 οφείλουν να εντατικοποιήσουν το γλυκαιμικό και μεταβολικό έλεγχο στα πλαίσια πρωτογενούς πρόληψης κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Αυτό περιλαμβάνει τη συμμόρφωση με την αντιδιαβητική αγωγή και τιτλοποίηση αυτής όπου είναι αναγκαίο, τον αυστηρό και συνεχή γλυκαιμικό έλεγχο (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (ΗbA1c) και μετρήσεις σακχάρου), καθώς και τον τακτικό έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και του λιπιδαιμικού προφίλ. Όπου είναι εφικτό, καλό είναι να ενθαρρύνεται η ιατρική παρακολούθηση των διαβητικών ασθενών μέσω διαδικτύου, για να μειωθεί η πιθανή έκθεση στο λοιμογόνο παράγοντα. Σύμφωνα με προσφάτως δημοσιευμένο άρθρο στο διεθνούς κύρους επιστημονικό περιοδικό  Lancet , ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων προτείνει τους εξής θεραπευτικούς στόχους: Γλυκόζη πλάσματος 72-144 mg/dl (*σε  ηλικιωμένους και ευπαθείς ομάδες ο στόχος χαμηλότερης γλυκόζης πλάσματος είναι 90 mg/dl), γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) <7%, μετρήσεις συστήματος συνεχούς καταγραφής : χρόνος εντός στόχου (70-180 mg/dl) >70% (*σε ηλικιωμένους και ευπαθείς ομάδες >50%) και για την υπογλυκαιμία (<70 mg/dl) χρόνος <4% (*<1% σε ηλικιωμένους και ευπαθείς ομάδες). Συνιστάται επίσης η τήρηση των γενικών μέτρων, όπως το τακτικό πλύσιμο των χεριών και η διατήρηση των φυσικών αποστάσεων. Επιπλέον, οι περισσότεροι ασθενείς με ΣΔ2 έχουν μεταβολικό σύνδρομο με συνυπάρχουσα υπέρταση και δυσλιπιδαιμία. Για το λόγο αυτό η συνέχιση της αντιυπερτασικής και υπολιπιδαιμικής αγωγής είναι εξαιρετικά σημαντική. Μεγάλη προσοχή απαιτείται και στην επαρκή ενυδάτωση των ασθενών γιατί τόσο ο πυρετός όσο και οι διάρροιες ως συμπτώματα της νόσου COVID-19 σε συνδυασμό με την απορρύθμιση του σακχάρου μπορεί να οδηγήσουν σε αφυδάτωση.

Οι ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 και αυξημένες τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (ΗbA1c) είναι ακόμη πιο επιρρεπείς σε λοιμώξεις λόγω επιβαρυμένης ανοσολογικής απόκρισης. Ως εκ τούτου, απαιτείται πιο εντατικός έλεγχος και κατάλληλη υποστηρικτική αγωγή για να μειώσουν το ενδεχόμενο διαβητικής κετοξέωσης, κυρίως αυτοί που λαμβάνουν αγωγή με αναστολείς του συμμεταφορέα τύπου 2 νατρίου-γλυκόζης (SGLT2). Σύμφωνα με την ειδική επιτροπή εμπειρογνωμόνων έχει παρατηρηθεί αύξηση της συχνότητας διαβητικής κετοξέωσης και σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 και CΟVID-19, αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται και σε καθυστερημένη προσέλευση στο νοσοκομείο. Επιπλέον, οι ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 και λιπώδες ήπαρ πιθανώς να είναι σε αυξημένο κίνδυνο για βαριά λοίμωξη από CΟVID-19 λόγω του κινδύνου αυξημένης φλεγμονώδους απάντησης γνωστής ως «καταιγίδα κυτταροκινών». Για το λόγο αυτό o εργαστηριακός έλεγχος της φλεγμονώδους υπεραντίδρασης (πχ. αυξημένη φερριτίνη, μειωμένος αριθμός αιμοπεταλίων, αυξημένη CRP ή TKE) κρίνεται απαραίτητος και ενδεχομένως να βοηθήσει στην αναγνώριση ασθενών στους οποίους η θεραπεία με  ανοσοτροποποιητικά φάρμακα  (π.χ. ανταγωνιστές κυτταροκινών) θα μπορούσε να συνεισφέρει στη βελτίωση της νόσου.

Η πλειοψηφία των ασθενών με ΣΔ τύπου 2 είναι συγχρόνως και υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Ο δείκτης μάζας σώματος είναι σημαντικός παράγοντας που καθορίζει τον όγκο αναπνοής και την οξυγόνωση κατά τη διάρκεια της μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής, κυρίως σε ύπτια θέση. Για το λόγο αυτό οι συγκεκριμένοι ασθενείς έχουν αυξημένο κίνδυνο αναπνευστικής ανεπάρκειας και επιπλοκών κατά τη διάρκεια της μηχανικής υποστήριξης. Οι ασθενείς με ΣΔ και παχυσαρκία εμφανίζουν διαταραχή στην προσαρμοστικότητα της ανοσολογικής απάντησης, η οποία χαρακτηρίζεται από μία κατάσταση χρόνιας και χαμηλού βαθμού φλεγμονής με υψηλές συγκεντρώσεις της προφλεγμονώδους ορμόνης λεπτίνης και χαμηλές συγκεντρώσεις της αντιφλεγμονώδους αντιπονεκτίνης.  Επιπλέον, η παχυσαρκία σχετίζεται με μειωμένη φυσική δραστηριότητα που επιδεινώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό διαταράσσει την ανοσολογική απάντηση (συμπεριλαμβανομένης της ενεργοποίησης των μακροφάγων και της αναστολής των κυτταροκινών) και οδηγεί σε επιπλοκές.

Η νόσηση με COVID-19 σε ασθενείς με ΣΔ μπορεί να οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε σοβαρές μεταβολικές διαταραχές και ως εκ τούτου απαιτείται τακτικός  καρδιομεταβολικός έλεγχος των ασθενών που έχουν νοσήσει σοβαρά.

Είναι ξεκάθαρο ότι ο Σακχαρώδης Διαβήτης, ιδιαίτερα όταν δεν είναι καλά ρυθμισμένος, εκθέτει τους ασθενείς με COVID-19 σε μεγαλύτερο κίνδυνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η συστηματική παρακολούθηση και επαγρύπνηση αποτελούν το κλειδί για την πιο ορθή αντιμετώπιση αυτών των ασθενών.

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού SARS-CoV-2, έχουν υιοθετηθεί αυστηρά μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, απομόνωσης και περιορισμού και πολλά υγειονομικά συστήματα  αναδιοργανώθηκαν για να αντιμετωπίσουν την τεράστια αύξηση των ασθενών που πάσχουν από COVID-19. Κατά την ίδια περίοδο, φαίνεται να έχουν σημειωθεί ορισμένες αλλαγές στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ασθενών που εισάγονται στο νοσοκομείο για άλλα νοσήματα. Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκοκείο Αλεξάνδρα, Ιωάννης Κανακάκης, Ευστάθιος Καστρίτης, Κωνσταντίνος Τσιτσιμπής και Θάνος Δημόπουλος ανασκόπησαν τη βιβλιογραφία γύρω από αυτό το θέμα.
Χθες δημοσιεύθηκε στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό New England Journal of Medicine ανάλυση που αφορά  τις εισαγωγές  στο νοσοκομείο για οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (δηλαδή οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου με ή χωρίς ανάσπαση του διαστήματος ST στο καρδιογράφημα ή ασταθή στηθάγχη) κατά τις πρώτες ημέρες της επιδημίας του COVID-19 στη Β. Ιταλία. Οι συγγραφείς πραγματοποίησαν μια αναδρομική ανάλυση των κλινικών και αγγειογραφικών χαρακτηριστικών των διαδοχικών ασθενών που εισήχθησαν για οξύ στεφανιαίο σύνδρομο σε 15 νοσοκομεία στη Βόρεια Ιταλία, τα οποία ήταν τα τοπικά νοσοκομεία  αναφοράς για θεραπείες που περιλάμβαναν πρωτογενή αγγειοπλαστική. Η περίοδος της μελέτης ήταν μεταξύ της πρώτης επιβεβαιωμένης περίπτωσης του COVID-19 στην Ιταλία (δηλαδή στις 20 Φεβρουαρίου 2020) και της 31ης Μαρτίου 2020. Οι συγγραφείς συνέκριναν τα ποσοστά νοσηλείας μεταξύ της περιόδου της μελέτης και δύο περιόδων ελέγχου: μιας αντίστοιχης περιόδου κατά το προηγούμενο έτος (δηλαδή 20 Φεβρουαρίου έως 31 Μαρτίου 2019) και μιας προηγούμενης περιόδου κατά το ίδιο έτος (1 Ιανουαρίου έως 19 Φεβρουαρίου 2020). Το κύριο καταληκτικό σημείο της μελέτης ήταν οι συνολικές εισαγωγές στο νοσοκομείο για οξύ στεφανιαίο σύνδρομο. Επίσης υπολόγισαν την επίπτωση για το κύριο καταληκτικό σημείο  διαιρώντας τον αριθμό των εισαγωγών με τον αριθμό των ημερών για κάθε χρονική περίοδο.Από τους 547 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν για οξύ στεφανιαίο σύνδρομο κατά την περίοδο της μελέτης, 420 (76.8%) ήταν άνδρες και η μέση ηλικία όλων των ασθενών (± SD) ήταν 68 ± 12 έτη. Από αυτούς τους ασθενείς, 248 (45.3%) εμφάνισαν έμφραγμα μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST (STEMI). Ο μέσος αριθμός εισαγωγών για οξύ στεφανιαίο σύνδρομο κατά τη διάρκεια της μελέτης ήταν 13.3 εισαγωγές ανά ημέρα. Αυτό το ποσοστό ήταν σημαντικά χαμηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό είτε κατά την προηγούμενη περίοδο του ίδιου έτους (συνολικός αριθμός εισαγωγών: 899, που αντιστοιχεί  σε 18 εισαγωγές ανά ημέρα, με λόγο σχετικών συχνοτήτων  0.74, με 95% διάστημα εμπιστοσύνης 0.66-0.82, Ρ < 0.001) ή το ποσοστό κατά το προηγούμενο έτος (συνολικός αριθμός εισαγωγών: 756, δηλαδή  18.9 εισαγωγές ανά ημέρα και λόγο σχετικών συχνοτήτων  0.70 με 95% διάστημα εμπιστοσύνης  0.63-0.78, p<0.001), δηλαδή ελάττωση κατά περίπου 24-30% σε σχέση με τις προηγούμενες περιόδους. Επιπλέον μετά την εφαρμογή του lockdown σε εθνική κλίμακα στην Ιταλία αναφέρουν περαιτέρω μείωση στις εισαγωγές στο νοσοκομείο για οξύ στεφανιαίο σύνδρομο.

Αυτή η αναφορά δείχνει μια σημαντική μείωση στις νοσηλείες που σχετίζονται με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο σε πολλά καρδιολογικά κέντρα στη Βόρεια Ιταλία κατά τις πρώτες μέρες της επιδημίας COVID-19, ενώ όπως αναφέρουν οι συγγραφείς πρόσφατα δεδομένα υποδηλώνουνσημαντική αύξηση της θνησιμότητας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου που δεν εξηγείται πλήρως μόνο από τις περιπτώσεις COVID-19.  Αυτή η παρατήρηση και τα δεδομένα από τη μελέτη οδήγησαν τους συγγραφείς να θέσουν και το ερώτημα εάν ορισμένοι ασθενείς πέθαναν από οξύ στεφανιαίο σύνδρομο χωρίς να ζητήσουν ιατρική βοήθεια κατά τη διάρκεια της πανδημίας του  COVID-19. (πηγή: New England Journal of Medicine;  April 28, 2020, DOI: 10.1056/NEJMc2009166)

Δεδομένα από την Ελλάδα

Μια αντίστοιχη μελέτη από τη Ελλάδα και το νοσοκομείο Αλεξάνδρα, η οποία έχει αποσταλεί προς δημοσίευση σε διεθνές περιοδικό, δείχνει μια σημαντική μείωση στην προσέλευση ασθενών στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Παθολογικού Τομέα. Η μελέτη ανέλυσε τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά των ασθενών που επισκέφθηκαν το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Παθολογικού Τομέα του νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», ενός δημόσιου τριτοβάθμιου νοσοκομείου του ΕΣΥ στο οποίο λειτουργούν και Πανεπιστημιακές Κλινικές.

Συγκρίθηκαν ο αριθμός και οι αιτίες των επισκέψεων στα επείγοντα κατά την ίδια χρονική περίοδο του 2019 και του 2020 (από 1 Μαρτίου έως 31 Μαρτίου). Τα περιοριστικά μέτρα στην  Ελλάδα ξεκίνησαν στις 11 Μαρτίου, αλλά οι πρώτες περιπτώσεις COVID-19 στην Ελλάδα σημειώθηκαν στα τέλη Φεβρουαρίου 2020 ήδη από το τέλος Φεβρουαρίου είχαν ανασταλεί εκδηλώσεις όπως πχ οι εκδηλώσεις του καρναβαλιού, ενώ τα δεδομένα και οι ειδήσεις της πανδημίας από την Ιταλία είχαν ήδη προκαλέσει γενική ανησυχία.

Από την ανάλυση προκύπτει ότι από 1 Μαρτίου έως 31 Μαρτίου 2020, οι συνολικές επισκέψεις στο Τμήμα των Παθολογικών επειγόντων του νοσοκομείου (δηλαδή για παθολογικά, καρδιολογικά, γαστρεντερολογικά περιστατικά) μειώθηκαν κατά 42.3% (δηλαδή από 1133 το 2019 σε 653 την ίδια ημερολογιακή περίοδο του 2020). Όσον αφορά τις επισκέψεις που αφορούσαν καρδιολογικά προβλήματα υπήρξε μείωση κατά 36.1%, για προβλήματα που απαιτούσαν εκτίμηση από γαστρεντερολόγο η μείωση ήταν 57% ενώ στα παθολογικά περιστατικά  η  μείωση ήταν 43% (λοιμώξεις, εγκεφαλικά επεισόδια, μη ειδικά συμπτώματα, αντιμετώπιση επιπλοκών καρκίνου κ.λπ.). Ο αριθμός των εισαγωγών μειώθηκε κατά 34.8% (217 κατά την περίοδο 2020 έναντι 333 κατά την ίδια ημερολογιακή περίοδο του 2019). Η κατανομή των ηλικιών των ασθενών που επισκέφτηκαν το τμήμα των επειγόντων ήταν παρόμοια και δεν υπήρχε σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο περιόδων στην ηλικιακή κατανομή των ασθενών που τελικά απαιτούσαν περαιτέρω νοσηλεία. Παρατηρήσαμε επίσης ότι οι επισκέψεις λόγω στηθάγχης ελαττώθηκαν κατά 36.5%, ο αριθμός των οξέων στεφανιαίων επεισοδίων  μειώθηκε κατά 30%, ο αριθμός των πρωτογενών αγγειοπλαστικών κατά 52% και οι επισκέψεις λόγω απορρύθμισης  καρδιακής ανεπάρκειας κατά  31.4% ενώ ο αριθμός των ασθενών με  εγκεφαλικό  επεισόδιο ελαττώθηκε κατά 66%. Επίσης ενδιαφέρον είναι ότι οι επισκέψεις λόγω πιθανής αιμορραγίας από το πεπτικό ελαττώθηκαν κατά  59.5%. Κατά την ίδια περίοδο οι περιπτώσεις  που απαιτούσαν εισαγωγή στην ΜΕΘ ελαττώθηκαν κατά 19%, αλλά η διαφορά αυτή δεν ήταν στατιστικά σημαντική.

Φαίνεται λοιπόν και από τα ελληνικά δεδομένα ότι κατά την περίοδο των περιοριστικών μέτρων και της πανδημίας υπάρχει μια σημαντική ελάττωση της προσέλευσης στα νοσοκομεία των ασθενών ακόμα και με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως καρδιολογικά προβλήματα, αγγειακά εγκεφαλικά  ακόμα κι αιμορραγίες του πεπτικού. Η ελάττωση αυτή παρατηρείται και στην Ελλάδα παρά το γεγονός ότι η επιδημία δεν έλαβε τις διαστάσεις που έλαβε σε άλλες χώρες , όπως πχ στην Β. Ιταλία ή στην Ισπανία. Τουλάχιστον όσον αφορά στην Ελλάδα, η ελάττωση αυτή οφείλεται μάλλον στον φόβο και τον δισταγμό των ασθενών να προσέλθουν παρά σε άλλους παράγοντες, καθώς στο σύστημα υγείας δεν πιέστηκε όσο στην Β. Ιταλία ή την Ισπανία. Οι συνέπειες αυτής της συμπεριφοράς δεν μπορούν ακόμα να εκτιμηθούν, αλλά τα δεδομένα είναι ανησυχητικά.

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Ο Ιανουάριος αποτελεί την πιθανή ημερομηνία του πιο αισιόδοξου σεναρίου για την ανάπτυξη εμβολίου, θεωρεί ο Dr Fauci, ένας από τους κορυφαίους λοιμωξιολόγους των ΗΠΑ και διευθυντής του National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIH), προσθέτοντας ότι θα καταβληθεί κάθε ανθρώπινη δυνατή προσπάθεια να είναι διαθέσιμο ένα αποτελεσματικό εμβόλιο μέχρι τότε.

Οι Καθηγητές της Ιατρικής Σχολής και του Τμήματος Βιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτρης Παρασκευής, Ιωάννης Τρουγκάκος, Ευστάθιος Καστρίτης και Θάνος Δημόπουλος συνοψίζουν τα μέχρι τώρα δεδομένα σχετικά με την ανάπτυξη εμβολίου για τον SARS-CoV-2.

Η κούρσα για την ανάπτυξη εμβολίου έναντι του νέου κορωνοϊού

Σε πολύ πρόσφατη δημοσίευση του πολύ σημαντικού επιστημονικού περιοδικού Nature περιγράφονται τα διαφορετικά είδη εμβολίων που βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο έναντι του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2.

Ειδικότερα αναφέρεται ότι την τρέχουσα περίοδο περισσότερα από 90 εμβόλια είναι υπό διερεύνηση έναντι του ιού SARS-CoV-2 ανά την υφήλιο. Για να επιτευχθεί η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου δοκιμάζονται καινοτόμες τεχνολογίες που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν και οι διαδικασίες επιταχύνονται σημαντικά. Έξι εμβόλια έχουν ήδη προχωρήσει σε στάδια κλινικών δοκιμών σε εθελοντές προκειμένου να ελεγχθεί η ασφάλεια τους, ενώ σε άλλα έχουν αρχίσει δοκιμές σε πειραματόζωα.

Πώς αναπτύσσεται η ανοσία μέσω εμβολίων;

Το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού αναγνωρίζει τα παθογόνα, όπως για παράδειγμα τον κορωνοϊό SARS-CoV-2, ως «ξένους» οργανισμούς. Όταν ο ιός μολύνει τα κύτταρα του ξενιστή (δηλαδή του ανθρώπου), πολλαπλασιάζεται και παράγει νέα ιικά σωμάτια τα οποία αναγνωρίζονται από το ανοσοποιητικό σύστημα το οποίο στη συνέχεια επάγει ανοσιακή απόκριση μέσω ανάπτυξης αντισωμάτων. Τα αντισώματα αλληλεπιδρούν ειδικά με πρωτεϊνες (αντιγόνα) του ιού εμποδίζοντας την περαιτέρω μόλυνση κυττάρων του ξενιστή, ενώ μέσω της ενεργοποίησης κυτταροτοξικών κυττάρων καταστρέφονται τα ανθρώπινα κύτταρα που έχουν μολυνθεί από τον ιό οπότε δεν μπορούν να παραχθούν νέα ιϊκά σωματίδια. Ετσι ο «εισβολέας» εξοντώνεται. Τα Β και Τ κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος που αναγνωρίζουν ειδικά το παθογόνο έχουν (συνήθως) μεγάλη διάρκεια ζωής και αποτελούν τα λεγόμενα «κύτταρα μνήμης» που προσφέρουν ανοσία.

Είδη εμβολίων

Η βασική αρχή ΟΛΩΝ των εμβολίων είναι να εκθέσουν τον οργανισμό σε ένα ΑΔΡΑΝΕΣ ιϊκό αντιγόνο το οποίο φυσικά δεν θα προκαλέσει νόσο, αλλά θα ενεργοποιήσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα προκειμένου να αναγνωρίζει ΑΜΕΣΑ τον ιό (σαν να υπήρχε προηγούμενη μόλυνση) και να τον αδρανοποιεί. Υπάρχουν αρκετές διαφορετικές τεχνολογίες ανάπτυξης εμβολίων.

* Εμβόλια Νουκλεϊκών οξέων (DNA, RNA): Τα εμβόλια που βασίζονται σε γενετικό υλικό (RNA ή DNA) του ιού είναι ασφαλή και σχετικά εύκολο να αναπτυχθούν. Η παραγωγή τους βασίζεται στη σύνθεση γενετικού υλικού του ιού το οποίο κωδικοποιεί για ένα ιϊκό αντιγόνο. Το γενετικό υλικό στη συνέχεια εισάγεται σε ανθρώπινα κύτταρα τα οποία παράγουν το ιϊκό αντιγόνο κινητοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Να σημειωθεί ότι, προς το παρόν, κανένα από τα υφιστάμενα εγκεκριμένα εμβόλια δεν έχει βασιστεί σε αυτήν τη τεχνολογία. Με την ανάπτυξη αυτού του τύπου εμβολίου δραστηριοποιούνται τουλάχιστον 20 ομάδες διεθνώς.

* Εμβόλια που βασίζονται σε ιικούς φορείς: Σε αυτήν την τεχνολογία παραγωγής εμβολίων χρησιμοποιείται ως φορέας ένας ιός, όπως της ιλαράς, ή ο αδενοϊός, που είναι γενετικά τροποποιημένος ώστε να παράγει πρωτεΐνες (αντιγόνα) του κορωνοϊού. Αυτοί οι ιοί είναι εξασθενημένοι και δεν προκαλούν νόσο. Υπάρχουν δύο τύποι τέτοιων φορέων: i) αυτοί που μπορούν να πολλαπλασιάζονται στα κύτταρα του ξενιστή και ii)  αυτοί που δεν μπορούν να πολλαπλασιαστούν γιατί βασικά τους γονίδια έχουν απενεργοποιηθεί. Σε αυτήν την κατηγορία εμβολίων ενεργοποιούνται 25 ομάδες.

– Ιικοί φορείς που μπορούν να πολλαπλασιαστούν σε ανθρώπινα κύτταρα (π.χ. εξασθενημένος ιός ιλαράς). Παράδειγμα τέτοιου εμβολίου είναι το πρόσφατα εγκεκριμένο εμβόλιο έναντι του ιού του Εbola. Αυτά τα εμβόλια είναι ασφαλή και προκαλούν ισχυρή ανοσιακή απάντηση, αν και ενδεχόμενη ανοσία στο φορέα (π.χ. στον ιό της ιλαράς) μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα του εμβολίου.

– Ιικοί φορείς που δεν πολλαπλασιάζονται (π.χ. εξασθενημένος αδενοϊός). Προς το παρόν, κανένα υφιστάμενο εγκεκριμένο εμβόλιο δεν έχει βασιστεί σε αυτήν την τεχνολογία η οποία χρησιμοποιείται εκτενώς σε γονιδιακή θεραπεία. Η χρήση ενισχυτών δόσης μπορεί να είναι απαραίτητες για να προκαλέσουν μακροχρόνια ανοσία.

* Εμβόλια που βασίζονται σε ιικές πρωτεΐνες:

– Εμβόλια που αφορούν σε χορήγηση ιϊκών πρωτεϊνών. Τα «παραδοσιακά» αυτά εμβόλια βασίζονται στην χορήγηση ιϊκών πρωτεϊνών ή τμήματων ιϊκής πρωτεΐνης (αντιγόνων) στον άνθρωπο. Με αυτήν την κατηγορία εμβολίων ασχολούνται 28 ερευνητικές ομάδες διεθνώς οι οποίες εστιάζονται στην εξωτερική πρωτεΐνη του ιού (spike) και συγκεκριμένα στο τμήμα της πρωτεΐνης που αλληλεπιδρά με τον υποδοχέα των κυττάρων του ξενιστή. Τα εμβόλια αυτά, προκειμένου να προκαλέσουν ικανοποιητική ανοσία, συνηθώς απαιτούν τη συγχορήγηση ανοσο-ενισχυτικών και πιθανώς πολλές δόσεις χορήγησης. Παρόμοια εμβόλια είχαν αναπτυχθεί επιτυχώς κατά του ιού SARS-CoV (επιδημία SARS του 2003) σε πιθήκους, αλλά δεν έχουν δοκιμαστεί σε ανθρώπους.

– Εμβόλια που βασίζονται σε κενά ιϊκά σωματίδια που μοιάζουν με το ιό. Τα κενά ιϊκά σωμάτια που χρησιμοποιούνται σε αυτή την κατηγορία εμβολίων προσομοιάζουν τη δομή του κορωναϊού αλλά δεν είναι μολυσματικά επειδή δεν διαθέτουν γενετικό υλικό. Πέντε ομάδες εργάζονται σε εμβόλια αυτού του τύπου, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν ισχυρή ανοσιακή απάντηση, αλλά είναι σχετικά δύσκολο να παρασκευαστούν.

* Εμβόλια που θα βασίζονται στον ίδιο τον κορωνοϊο SARS-CoV-2: Τουλάχιστον 7 ερευνητικές ομάδες προσπαθούν να αναπτύξουν εμβόλιο στη βάση αυτής της επίσης «παραδοσιακής» τεχνολογίας η οποία βασίζεται στη χρήση εξασθενημένων ή αδρανοποιημένων εκδοχών του κορονωϊού. Πολλά υφιστάμενα εμβόλια (π.χ. έναντι της ιλαράς ή της ευλογιάς) έχουν βασιστεί σε αυτήν την τεχνολογία αλλά χρειάζονται εκτεταμμένες δοκιμές προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφάλεια τους. Στη βάση αυτών των τεχνολογιών αναφέρονται γενικά δύο κατηγορίες εμβολίων.

– Εμβόλια που αφορούν σε εξασθενημένο ιό. Ο ιός εξασθενεί συνήθως μέσω χορήγησης σε πειραματόζωα ή ανθρώπινα κύτταρα όπου συσσωρεύει μεταλλαγές οι οποίες μειώνουν τη νοσηρότητα του. Στην παρούσα φάση γίνεται προσπάθεια να εξασθενήσει ο κορωνοϊός μέσω κατευθυνόμενων γενετικών αλλαγών που θα οδηγούν σε μειωμένη αποτελεσματικότητα παραγωγής ιϊκών πρωτεϊνών.

– Εμβόλια που βασίζονται σε αδανοποιημένο ιό. Σε αυτόν τον τύπο εμβολίου ο ιός χορηγείται αδρανοποιημένος στον οργανισμό. Η παραγωγή αυτών των μη μολυσματικών ιών απαιτεί μεγάλες αρχικές ποσότητες μολυσματικών ϊικών σωματιδίων.

Σε πολύ πρόσφατη δημοσίευση στο περιοδικό SCIENCE περιγράφονται επιτυχείς δοκιμές ενός νέου εμβολίου το οποίο φαίνεται να παρέχει προστασία σε πιθήκους έναντι του κορωνοϊού SARS-CoV-2. Το εμβόλιο αυτό αφορά σε εξασθενημένη εκδοχή του ιού, δεν προκάλεσε παρενέργειες στους πιθήκους και ήδη (από τις 16 Απριλίου) έχουν ξεκινήσει κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.

Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Ποιος είναι ο σωστός τρόπος εφαρμογής της μάσκας; Και πώς την αφαιρούμε με ασφάλεια;

Δείτε το πολύ χρήσιμο βίντεο που δημιούργησε ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός.

Η σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων και η επαναλειτουργία των σχολικών μονάδων αποτελεί μία πρόκληση με αβεβαιότητες για την Πολιτεία και την επιστημονική κοινότητα και ταυτόχρονα πηγή ανησυχίας για πολλές οικογένειες στις οποίες είτε ένα παιδί, είτε ένας γονέας ζει με χρόνια ασθένεια, υποστηρίζει σε ανακοίνωσή της η Ένωση Ασθενών Ελλάδας, η οποία

με επιστολή της προς το Υπουργεία Παιδείας και Υγείας, ζητά από την κυβέρνηση να προβεί αμέσως στη συγκεκριμενοποίηση των κριτήριων και των θεραπευτικών κατηγοριών που οφείλουν να συνεχίσουν την κοινωνική απομόνωση και με ποιους όρους.

“Η επαναλειτουργία των σχολείων τις επόμενες εβδομάδες, μας φέρνει και πάλι αντιμέτωπους με το ερώτημα ποιοι μαθητές είναι σε θέση να παρακολουθήσουν δια ζώσης τα μαθήματα χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους ή την υγεία μελών της οικογένειάς τους, εφόσον είναι χρόνιοι ασθενείς. Πώς θα προστατεύσουμε τους μαθητές που ζουν με σακχαρώδη διαβήτη, κυστική ίνωση ή μεσογειακή αναιμία; Πώς θα επιστρέψουν στο σχολείο μαθητές που ο γονέας τους είναι ογκολογικός ασθενής, ανοσοκατεσταλμένος ή μεταμοσχευμένος;

Για τους μαθητές και τις μαθήτριες που συνίσταται η μη επιστροφή στις σχολικές μονάδες, θα πρέπει να προβλεφθεί η απαλλαγή από τις απουσίες και η περαιτέρω αξιοποίηση της τηλε-εκπαίδευσης ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα χάσουν την τάξη. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να δημιουργηθεί στο σχολικό περιβάλλον η σύγχυση που προκλήθηκε από τις αποφάσεις των υπουργείων Εργασίας και Εσωτερικών, τα οποία δεν περιέλαβαν την πλειονότητα των χρόνιων παθήσεων στους δικαιούχους άδειας ειδικού σκοπού. Ως αποτέλεσμα, άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες υποχρεώνονται να συνεχίσουν να εργάζονται σε συνθήκες συγχρωτισμού, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία τους.

Η ταχύτερη δυνατή διασαφήνιση των ασθενών που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και επομένως συνίσταται προς το παρόν η αποχή από τις σχολικές αίθουσες ή η λήψη επιπρόσθετων προστατευτικών μέτρων αποτελεί αναγκαία συνθήκη για να κερδίσουμε το στοίχημα της επαναλειτουργίας των σχολικών μονάδων και να εξαλείψουμε το ενδεχόμενο εσφαλμένης ερμηνείας και επομένως εφαρμογής των σχετικών συστάσεων”, αναφέρει η ανακοίνωση.

Επιμέλεια : Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Εν μέσω της πανδημίας COVID– 19, αναδεικνύεται με τον πιο εμφατικό τρόπο, η αξία των εμβολίων ως ασπίδα ατομικής και συλλογικής προστασίας. Τη φετινή Εβδομάδα Εμβολιασμού (20-26 Απριλίου) τα φώτα πέφτουν στους Επαγγελματίες Υγείας (Γιατρούς, Νοσηλευτές, Μαίες και Επισκέπτες Υγείας), στον καθημερινό αγώνα που δίνουν στην αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID- 19 και την σημαντική συμβολή τους στη διάδοση του εμβολιασμού.

Το τελευταίο διάστημα, το σύνολο σχεδόν του φαρμακευτικού κλάδου, σε συνεργασία με πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα και άλλους φορείς καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια στην ανάπτυξη ενός ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου εναντία στο ιό SARS–COV-2. Συνολικά, περίπου 18 υποψήφια εμβόλια βρίσκονται σε προ κλινική ή κλινική φάση, δίνοντας αισιόδοξα μηνύματα για την έξοδο από αυτή την παγκόσμια υγειονομική κρίση.

Ο ΣΦΕΕ, με την ευκαιρία της Εβδομάδας Εμβολιασμού, τονίζει τη σημασία του εμβολιασμού στην εξάλειψη απειλητικών για τη ζωή νοσημάτων.

Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., κάθε χρόνο 2-3 εκατομμύρια θάνατοι σε όλη την υφήλιο προλαμβάνονται μέσω του εμβολιασμού, ενώ 750.000 παιδιά σώζονται από αναπηρία. Επίσης, εκτιμάται ότι μπορούν να αποφευχθούν 1,5 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως, εάν αυξηθεί η εμβολιαστική κάλυψη. Στη χώρα μας, από τον προηγούμενο Οκτώβριο μέχρι σήμερα, 364 άτομα νοσηλεύτηκαν στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ) με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη, εκ των οποίων μόνο το 15% είχε εμβολιαστεί, ενώ καταγράφηκαν 130 θάνατοι από γρίπη. Επίσης, από το 2017 έχουν εκδηλωθεί πάνω από 3.000 κρούσματα ιλαράς. Εξίσου ανησυχητική είναι η καταγραφή, κάθε χρόνο 580 κρουσμάτων φυματίωσης.

Για όλους τους παραπάνω λόγους καθίσταται ακόμη περισσότερο αναγκαία η τήρηση του υπάρχοντος Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού για όλες τις ηλικιακές ομάδες, βρέφη, παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο για την Δημόσια Υγεία, θα πρέπει να επιτευχθούν ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά εμβολιαστικής κάλυψης και να αποφευχθούν καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς, όπως τονίζει ο Π.Ο.Υ.

Οι εταιρίες μέλη του ΣΦΕΕ κάθε χρόνο καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την έγκαιρη διάθεση επαρκούς ποσότητας εμβολίων, ώστε να καλύπτονται οι υγειονομικές ανάγκες του πληθυσμού. Ωστόσο, το κόστος αυτής της προσπάθειας καλύπτεται πλήρως από τις εταιρίες μέσω των υπέρμετρων υποχρεωτικών επιστροφών (clawback), που προέκυψαν μετά από τη μείωση της Δημόσιας Φαρμακευτικής Δαπάνης.

Η χώρα μας οφείλει να διασφαλίσει χωρίς περιορισμούς την επαρκή διάθεση εμβολίων για το επόμενο διάστημα, όπου -σύμφωνα και με την ιατρική κοινότητα- αναμένεται έξαρση εποχικής γρίπης και άλλων νοσημάτων. Θα χρειαστούν για την περίοδο 2020-2021, 30%-50% επιπρόσθετος όγκος εμβολίων σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο όπου η δαπάνη για τον εμβολιασμό έφτασε περίπου τα 150 εκ ευρώ και αναμένεται να υπερβεί τα 200 εκ ευρώ για την τρέχουσα περίοδο.

Η ένταξη της δαπάνης του εμβολιασμού σε κονδύλια πρόληψης, όπως γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θα αναδείξει τη σημασία των εμβολίων στην προστασία της Δημόσιας Υγείας και θα εντείνει τις προσπάθειες όλων σε δράσεις που στόχο έχουν την αύξηση της εμβολιαστικής κάλυψης, το οποίο θα οδηγήσει σε μακρόχρονα οφέλη για το σύστημα και την υγεία του πληθυσμού. Παράλληλα, θα διασφαλίσει και τη βιώσιμη χρηματοδότηση της πρόληψης, η οποία, όπως αναφέρεται στη Σύσταση του Συμβουλίου των Υπουργών Υγείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει αναδειχθεί ως επιδιωκόμενος στόχος για κάθε κράτος-μέλος .

Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) ως υπεύθυνος κοινωνικός εταίρος παραμένει αρωγός της πρόληψης και υποστηρίζει την αξία της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην ευρεία εφαρμογή των εμβολιαστικών προγραμμάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, τονίζει τη σημασία της θέσπισης Εμβολιαστικών Στόχων και τη δημιουργία συστήματος καταγραφής και παρακολούθησης των εμβολιασμών.

Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, σημείωσε σχετικά: «Η ανάπτυξη μιας συνολικής και δομημένης πολιτικής υγείας για την πρόληψη και τον εμβολιασμό είναι αναγκαία στην προάσπιση της Δημόσιας Υγείας, καθώς θα πρέπει να αποτελεί επένδυση στη Δημόσια Υγεία και προτεραιότητα της Πολιτείας. Αποτελεί σημαντική πρωτοβουλία η εξαγγελία του Υπουργείου Υγείας για τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών, μια ενέργεια η υλοποίηση της οποίας θα εξασφαλίσει τεκμηριωμένα στοιχεία για την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού αλλά και τεκμηριωμένα στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Όμως η πρωτοβουλία αυτή θα είναι ημιτελής αν δεν συνοδευτεί από την δημιουργία ανεξάρτητου κονδυλίου πρόληψης, για την κάλυψη του κόστους των εμβολίων που θα χρειαστούν, ώστε να καταφέρουμε μια αποτελεσματική στρατηγική παρέμβαση για την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας. Η χρηματοδότηση για τα εμβόλια (δηλαδή για την πρόληψη) πρέπει να είναι πρόσθετη, επιπλέον της υπάρχουσας φαρμακευτικής δαπάνης και ταυτόχρονα να απεμπλακεί από την μέγγενη του clawback. Έτσι μπορεί να διασφαλιστεί επαρκής ποσότητα εμβολίων για τη χώρα μας. Η κίνηση αυτή πρέπει να αποτελεί άμεση προτεραιότητα, διότι μόνο έτσι θα εξασφαλιστεί έγκαιρα επάρκεια σε εμβόλια λόγω της παγκόσμιας ζήτησης. Με την κατάλληλη αναπροσαρμογή, το κονδύλι αυτό θα καλύψει τις ανάγκες και για το εμβόλιο κατά του COVID 19 το οποίο αναμένεται το 2021, και το οποίο η λογική επιτάσσει να συμπεριληφθεί μόλις κυκλοφορήσει στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών».

Επιμέλεια : Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας

Σε μία ακόμη δωρεά προς το υγειονομικό σύστημα της χώρας, την πιο κρίσιμη στιγμή της πανδημίας κατά του COVID-19, προχώρησε ο Όμιλος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη (ΟΦΕΤ), με τη βιομηχανία InterMed.

Η διοίκηση του Ομίλου, παρέδωσε στο υπουργείο Υγείας (μετά από δωρεάν χορήγηση οινοπνεύματος από το υπουργείο Ανάπτυξης), πάνω από 14.000 λίτρα αντισηπτικού ΔΩΡΕΑΝ, με προδιαγραφές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί αμιγώς για νοσοκομειακή χρήση.

Η παραγωγή υλοποιήθηκε στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις της φαρμακοβιομηχανίας InterMed, η οποία διέθεσε ανθρώπινο δυναμικό και πόρους, προκειμένου να υλοποιηθεί το σχέδιο. Μάλιστα σήμερα Δευτέρα 27 Απριλίου 2020, ολοκληρώνεται η παράδοση του υλικού.

Με αίσθημα κοινωνικής και ιστορικής ευθύνης η διοίκηση του ΟΦΕΤ, προχωρά στη νέα αυτή δωρεά προς το Ελληνικό Κράτος, μετά τη δωρεάν διάθεση του Unikinon (με δραστική ουσία τη χλωροκίνη) σε Ελλάδα και Κύπρο, η οποία βρίσκεται ήδη από τις 3 Απριλίου 2020 σε όλα τα νοσοκομεία αναφοράς. Η δωρεά του Unikinon, αφορούσε σε 24 εκατ. δόσεις για την Ελλάδα και 60.000 δόσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία.

Επιμέλεια : Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας