Blog

Πώς διαβάζεται μια ετικέτα εύκολα από τον καταναλωτή; Στο πλαίσιο της παροχής ακόμα περισσότερων διατροφικών πληροφοριών, η ΕΕ έχει υιοθετήσει επιπλέον το Σύστημα Διατροφικής Αξιολόγησης-Σηματοδότησης των τροφίμων (NutriScore) με βάση τη διατροφική αξία των τροφίμων (πράσινο για τρόφιμα με μεγάλη διατροφική αξία, κίτρινο για τρόφιμα με μέση διατροφική αξία και κόκκινο για τρόφιμα με χαμηλή διατροφική αξία).

Η ΕΕ έχει υιοθετήσει κανόνες για την επισήμανση των τροφίμων και το ποιες πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται μέσω της ετικέτας στους καταναλωτές. Η ανάγνωσή τους δεν είναι εύκολη υπόθεση, στόχος όμως του συγκεκριμένου άρθρου είναι να αποτελέσει έναν σημαντικό βοηθό.

Η ανάπτυξη της βιομηχανίας και της τυποποίησης των τροφίμων και η ελεύθερη διακίνηση προϊόντων μέσω διακρατικών συμφωνιών έχουν καταστήσει, πολύ περισσότερο τα τελευταία χρόνια, υποχρεωτική την επισήμανση των τυποποιημένων τροφίμων. Αρχικά η τυποποίηση και η επισήμανση αποσκοπούσαν σχεδόν αποκλειστικά στην καλύτερη προώθηση των τροφίμων και στην παροχή ελάχιστων πληροφοριών στον καταναλωτή (ημερομηνία λήξης, περιεχόμενο).
Όμως, η αφύπνιση των καταναλωτών σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων, και κυρίως τα διάφορα διατροφικά σκάνδαλα που ξέσπασαν τις πέντε τελευταίες δεκαετίες, υποχρέωσαν τους διακρατικούς οργανισμούς, όπως η ΕΕ, να υιοθετήσουν κανόνες για την επισήμανση των τροφίμων και το ποιες πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται υποχρεωτικά μέσω της ετικέτας στους καταναλωτές.

Παρά ταύτα, οι διατροφικές πληροφορίες που υπάρχουν στις ετικέτες των τροφίμων είναι τόσες πολλές που αποτελούν ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες, όσον αφορά τους καταναλωτές, ειδικά εκείνους που δεν έχουν εκπαιδευτεί στην ανάγνωσή τους. Κάποιες από αυτές τις πληροφορίες σχετίζονται με την ιχνηλασιμότητα του τελικού προϊόντος, όπως ο αριθμός παρτίδας (lot ή batch number), κάποιες με τις συνθήκες και το χρόνο συντήρησής τους και κάποιες με τα οργανοληπτικά και φυσικοχημικά χαρακτηριστικά ή με τα χαρακτηριστικά που καθιστούν το τρόφιμο ευεργετικό για την υγεία (αλλεργιογόνα/δυσανεξιογόνα, ισχυρισμοί διατροφής και υγείας).
Προκειμένου να βοηθήσουμε τους καταναλωτές να «διαβάζουν» σωστά τις ετικέτες, θα παρουσιάσουμε τα σημαντικότερα πεδία που υπάρχουν σε μια ετικέτα.

Υποχρεωτικές ενδείξεις

Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 1169/2011, ο κατάλογος υποχρεωτικών ενδείξεων ενός τρόφιμου ή προϊόντος τρόφιμου είναι:
1. Η ονομασία του τρόφιμου ή του προϊόντος τρόφιμου.
2. Ο κατάλογος των συστατικών, όπου αναγράφονται όλα τα συστατικά με τα ποσοστά τους (εφόσον είναι άνω του 2%), με ταυτόχρονη επισήμανση των αλλεργιογόνων/δυσανεξιογόνων μέσω της αναγραφής τους με διαφορετική γραμματοσειρά και μέγεθος και μέσω της αναγραφής τους με τη μορφή «Το προϊόν παρασκευάστηκε σε μονάδα που επεξεργάζεται….(αλλεργιογόνο[α])» (Αρχή της Μεταφοράς).
3. Η καθαρή ποσότητα (e) του τρόφιμου. Αυτή στην περίπτωση στερεών τροφίμων εκφράζεται σε μονάδες μάζας (g ή kg, Διεθνές Σύστημα Μονάδων και oz, Αγγλοσαξονικό Μετρικό Σύστημα), ενώ στην περίπτωση υγρών τροφίμων σε μονάδες όγκου (L, Διεθνές Σύστημα Μονάδων και fl oz, Αγγλοσαξονικό Μετρικό Σύστημα).
4. Ο αριθμός παρτίδας και η ημερομηνία παραγωγής.
5. Η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας [«ανάλωση έως…» (best by…), «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από…» (best before…) και «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από το τέλος…» (best before by the end…)].
6. Τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αποθήκευσης και/ή συνθήκες χρήσης.
7. Το όνομα ή η εμπορική επωνυμία και η διεύθυνση της επιχείρησης τροφίμων ή της εν Ελλάδι αντιπροσωπείας (αν πρόκειται για εισαγόμενα προϊόντα).
8. Η χώρα καταγωγής ή ο τόπος προέλευσης.
9. Οδηγίες χρήσης, εφόσον η παράλειψή τους θα δυσχέραινε τη σωστή χρήση του τρόφιμου.
10. Ιδιαίτερα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά, όπως η οξύτητα (%) για λιπαρές (ελαιόλαδο, σπορέλαια, κ.λπ.) ή ο αλκοολικός βαθμός (% vol alc.) για κρασιά, μπύρες και αλκοολούχα ποτά.
11. Διατροφική δήλωση, δηλ. περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά τόσο ανά 100 gr ή mL (και στις αντίστοιχες ποσότητες σε oz ή fl oz, αν πρόκειται για το Αγγλοσαξονικό Μετρικό Σύστημα) και επί του καθαρού βάρους. Υποχρεωτικά αναγράφονται η ενέργεια, η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες (σάκχαρα, άμυλο, πολυόλες), λιπαρά οξέα (κορεσμένα, μονοακόρεστα, πολυακόρεστα, trans), καθώς και σε κάποιες βιταμίνες (A, D, C), μεταλλικά στοιχεία (κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο) και σε αλάτι.
12. Ισχυρισμοί υγείας και διατροφής, π.χ. «προϊόν πλούσιο σε ασβέστιο» (ισχυρισμός διατροφής) ή «το προϊόν συμβάλλει στην προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα» (ισχυρισμός υγείας). Για αμφότερους πρέπει να υπάρχει σχετική τεκμηρίωση από αναλύσεις και επιδημιολογικά δεδομένα, τα οποία στην περίπτωση των ισχυρισμών υγείας εξετάζονται από σχετική Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (E.F.S.A.).

Εδώ και σχεδόν δύο χρόνια που εξελίσσεται η πανδημία του κορονοϊού, ο κόσμος βιώνει μια συνθήκη ιδιαίτερη που αλλοιώνει την καθημερινότητά του. Σε κάποιες χώρες τα νούμερα (κρούσματα, θάνατοι) ήταν τραγικά, σε άλλες λιγότερο τραγικά. Το γενικό συμπέρασμα όμως μόνο θλίψη και απογοήτευση μπορεί να γεννήσει. Πληθώρα επιστημονικών άρθρων μας δείχνει ότι τα αρνητικά συναισθήματα συνδέονται άμεσα με κακές διατροφικές συμπεριφορές. Το ίδιο εύρημα φαίνεται να επιβεβαιώνεται και σε αυτήν εδώ την περίπτωση της πανδημίας που κατέκλυσε τον κόσμο με φόβο, πόνο και θυμό.

Είναι λογικό και αναμενόμενο σε περιόδους εξαιρετικά δύσκολες να αλλάζουν οι προτεραιότητες των ανθρώπων. Για παράδειγμα, ελάχιστοι θα αναρωτηθούν αν τα παιδιά τρέφονταν σωστά κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Οι σημερινοί παππούδες και γιαγιάδες έχουν να μοιραστούν άπειρες ιστορίες που περιγράφουν τα χρόνια της στέρησης τροφής. Για τότε που στις πόλεις δύσκολα γέμιζαν τα πιάτα με φαγητό, για τότε που στα χωριά μάζευαν χόρτα για να ταΐσουν την οικογένεια. Όταν ο άνθρωπος στερείται όμως βασικών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα της ελευθερίας, πόσο σημαντικό είναι να ασχοληθεί κανείς με το τι θα βάλει στο τραπέζι του; Φαγητό να είναι και τα υπόλοιπα δεν έχουν καμία αξία.Τα χρόνια πέρασαν όμως και στην Ελλάδα ήρθαν χρόνια ανάπτυξης και τα δεδομένα άλλαξαν. Η τροφή ήταν πλέον διαθέσιμη και σε πολλές περιοχές της χώρας άνθισε η Μεσογειακή Διατροφή, την οποία μελετούν παγκοσμίως για τα ευεργετικά της αποτελέσματα στην υγεία του ανθρώπου. Η χαρά όμως δεν κράτησε όσο θα ελπίζαμε να κρατήσει. Ο καταναλωτισμός και η αφθονία έμελλε να επηρεάσει και τον ευαίσθητο κόσμο των τροφίμων. Εν συντομία, οι παράγοντες που απομάκρυναν τον κόσμο από τις ιδανικές διατροφικές συμπεριφορές ήταν πολλοί και συνεχώς αυξανόμενοι. Μεγάλοι και μικροί άρχισαν να βλέπουν αλλαγές στο σώμα τους μέσα και έξω. Και, δυστυχώς, η πανδημία δεν ήρθε να αλλάξει αυτή την κατάσταση προς το καλύτερο.

Οι πρώτες εκτιμήσεις από τα διαιτολογικά γραφεία ήταν απογοητευτικές. Ο κόσμος εκτροχιάστηκε, όχι μόνο στο πλαίσιο της διατροφής. Πολλοί κλείστηκαν στα σπίτια τους και δεν αθλήθηκαν, άλλοι αποξενώθηκαν από φίλους και συγγενείς, με αποτέλεσμα να γκρεμιστεί μέσα τους το υποστηρικτικό περιβάλλον τους και να γιγαντωθούν τα αρνητικά συναισθήματα που βίωναν, κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν τον ελεύθερο χρόνο τους και μαγείρεψαν στα σπίτια τους όσο ποτέ άλλοτε… αλλά κατανάλωσαν μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού και δεν έλαβαν σοβαρά υπόψιν τους τη μειωμένη πλέον δραστηριότητά τους, αφού δεν έβγαιναν από το σπίτι ούτε για εργασία ούτε για άθληση. Ασφαλώς υπήρξαν και οι εξαιρέσεις, άνθρωποι που κυριολεκτικά γαντζώθηκαν από υγιεινές συμπεριφορές και αποτελούν φωτεινά παραδείγματα. Σε αυτούς πρέπει να σταθεί κανείς και να αναρωτηθεί γιατί μόνο αυτοί και όχι όλοι;

Η θετική ψυχολογία θα μπορούσε να είναι ο λόγος. Η διαδικασία αυτοβελτίωσης δεν είναι μια ευθεία όπου προχωράς από το ένα βήμα στο άλλο μέχρι να φτάσεις στο επιθυμητό σημείο. Για παράδειγμα, υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι έτοιμοι να κάνουν δίαιτα και αυτό το συνδέουν με την έλλειψη καλής ψυχολογίας. Το στρες αποτελεί βασικό επιβαρυντικό παράγοντα στο να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε μια ισορροπημένη διατροφή. Η ανασφάλεια που μας προκαλεί η πανδημία οδηγεί σε διαταραχή των ορμονών μας και επηρεάζει ενδοκρινολογικά ολόκληρο τον οργανισμό μας. Η κατανάλωση τροφής δημιουργεί στον οργανισμό την έκκριση ορμονών που τον κάνουν να νιώθει καλύτερα. Η διαταραχή αυτή συνδέεται άμεσα με αρχέγονα γονίδια επιβίωσής μας, δεδομένης της επαπειλούμενης ομοιόστασής μας, που μας οδηγούν να αναζητούμε περίσσεια τροφής. Η αυξημένη κατανάλωση τροφής δημιουργεί μια παροδική ψευδαίσθηση ότι το σώμα “στηλώνεται” καλύτερα, αντέχει περισσότερο και αυτό οφείλεται στο τρόπο που είναι δομημένο το ανθρώπινο σώμα και τα γονίδια που κουβαλάμε από την εποχή του ανθρώπου της ζούγκλας. Τότε που η περίσσεια τροφής ήταν αδιανόητη, η συντήρηση της ακόμα πιο δύσκολη.

Θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει το φαινόμενο που περιγράφετε παραπάνω σαν κύκλο. Στο κέντρο του είναι ο άνθρωπος που έχει σκοπό την αυτοβελτίωσή του. Η αυτοβελτίωση μπορεί να έρθει με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους, από πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις. Πολλοί άνθρωποι κατάφεραν να βελτιώσουν την ψυχολογία τους επειδή έδωσαν σημασία στον τρόπο που τρέφονται. Ο τρόπος που τρώμε δείχνει το βαθμό της φροντίδας που παρέχουμε στον εαυτό μας. Για να φροντίσει κανείς τον εσωτερικό του κόσμο, δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα. Αρκεί να δουλέψει προς όλες τις κατευθύνσεις, όσες μπορεί και σε όποιο βαθμό μπορεί. Για παράδειγμα, κάποιος που δεν καταφέρνει να αθληθεί καθημερινά, θα μπορούσε να ξεκινήσει με μικρές απαραίτητες δουλειές, όπως το να κατεβάζει τα σκουπίδια και να πηγαίνει ως το μανάβη της γειτονιάς δύο φορές την εβδομάδα. Επίσης, αν κάποιος δεν καταφέρνει να τρέφεται «άψογα», είναι πιο εύκολο να βάλει μικρούς και εφικτούς στόχους με το διαιτολόγο του, που θα τον οδηγήσουν σταδιακά στο να πετύχει το ζητούμενο. Ακόμα και στις περιπτώσεις που το άτομο δεν καταφέρνει να δει τη ζωή αισιόδοξα, υπάρχει η πιθανότητα ένας φίλος ή ένα βιβλίο να αποτελέσει πηγή έμπνευσης που θα το βοηθήσει να κάνει την αρχή.

Η αισιόδοξη οπτική, λοιπόν, δεν είναι τίποτα παραπάνω από το να καταφέρει το άτομο να δει τον εαυτό του στο κέντρο του κύκλου και να αναγνωρίσει τους τρόπους φροντίδας που θέλει να παρέχει στον εαυτό του: καλύτερη διατροφή, περισσότερη άσκηση, καλή διάθεση κ.ά. Θα αποτελέσει σημαντική διαφορά στην υπόσταση του ατόμου κάθε μικροσκοπικό βήμα προς την καλύτερη έκδοση του εαυτού του.

Έχουμε εισέλθει πια στην καρδιά του χειμώνα και πολύς κόσμος ανησυχεί μήπως αρρωστήσει. Για μια ακόμη χρονιά φέτος, υπό τη σκιά του COVID-19, ο φόβος είναι αισθητά μεγαλύτερος. Με ποιες τροφές και με ποια συμπληρώματα θα μπορέσετε να θωρακιστείτε στις –πολλαπλές- χειμερινές επιθέσεις, ιώσεων και μεταλλάξεων;

Κοινά συμπτώματα, όπως βήχας, πονόλαιμος, ρινική καταρροή και πυρετός, συνήθως υποδηλώνουν κοινό κρυολόγημα, μία από τις συχνότερες ασθένειες παγκοσμίως. Ο όρος “κοινό κρυολόγημα” είναι γενικός και αναφέρεται σε ήπιες ασθένειες του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος που προκαλούνται από πολυάριθμους ιούς. Ως εκ τούτου, οποιοσδήποτε ιός μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα στο ανώτερο αναπνευστικό κατατάσσεται στο κοινό κρυολόγημα.
Με βάση τις έρευνες, η διατήρηση ενός υγιούς ανοσοποιητικού συστήματος μειώνει πρώτον τις πιθανότητες εμφάνισης, δεύτερον τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τρίτον τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος. Παρόλο που οι μηχανισμοί ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος είναι περίπλοκοι, φαίνεται ότι ο τρόπος ζωής παίζει καθοριστικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού. Έχει αποδειχθεί ότι μία ισορροπημένη και πλήρης σε θρεπτικά συστατικά διατροφή σε συνδυασμό με άσκηση ασκεί προστατευτική δράση ενάντια στις λοιμώξεις, ενώ ο καθιστικός τρόπος ζωής, το έντονο στρες, το αλκοόλ, η αϋπνία και μία διατροφή πλούσια σε λιπαρά αποδυναμώνουν την άμυνα του οργανισμού.

Τα συστατικά που βοηθούν

Η θετική επίδραση της υγιεινής διατροφής στο κοινό κρυολόγημα είναι δεδομένη. Ποια όμως θρεπτικά συστατικά βοηθούν αποδεδειγμένα έναντι των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού και πώς μπορεί κάποιος να ενισχύσει αποτελεσματικά τον οργανισμό του;

Επιστημονικές αποδείξεις έναντι του κοινού κρυολογήματος έχουμε για τον ψευδάργυρο, τη βιταμίνη D, τη βιταμίνη C, τα προβιοτικά και την εχινάκεια. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια Τροφίμων (EFSA) έχει εγκρίνει την τεκμηρίωση ισχυρισμών υγείας που σχετίζονται με τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και τη γενικότερη άμυνα του οργανισμού για τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά. Πιο συγκεκριμένα:

✤ Ο ψευδάργυρος φαίνεται ότι μειώνει τη διάρκεια του κοινού κρυολογήματος κατά 33% και γι΄ αυτόν τον λόγο είναι σημαντικό οι ασθενείς να λάβουν συμπλήρωμα ψευδαργύρου τις πρώτες 24 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.
✤ Η λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D μεταξύ 400-2000 IU ημερησίως βοηθά στην πρόληψη των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ενώ μία ημερήσια δόση της τάξης των 4000 IU βοηθά την άμυνα του οργανισμού σε περιόδους έντονης πνευματικής λειτουργίας, όπως για παράδειγμα σε περίοδο εξετάσεων. Να σημειώσουμε ότι σε ασθενείς με έλλειψη βιταμίνης D είναι σημαντικό να ξεκινήσει η λήψη συμπληρώματος από το φθινόπωρο προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα επαρκές επίπεδο για τον χειμώνα.
✤ Όσον αφορά τη βιταμίνη C, η λήψη συμπληρώματος 1-2 γρ. ημερησίως επιδρά στη μείωση της διάρκειας και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων του κρυολογήματος. Η λήψη συμπληρώματος είναι σημαντική κυρίως για όσους παρουσιάζουν συχνές λοιμώξεις στο ανώτερο αναπνευστικό και σε αθλητές με έντονη σωματική δραστηριότητα.
✤ Τα συμπληρώματα προβιοτικών φαίνεται ότι μειώνουν τόσο την πιθανότητα εμφάνισης όσο και τη διάρκεια νόσησης από ιούς του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
✤ Τέλος, η προφυλακτική θεραπεία με εκχυλίσματα εχινάκειας (2400 mg/ημέρα για πρόληψη και 4000 mg/ημέρα κατά τα οξέα στάδια του κρυολογήματος) παρουσιάζει ευεργετική δράση στην πρόληψη ή τη θεραπεία του κοινού κρυολογήματος.
Είναι σημαντικό ωστόσο να θυμόμαστε ότι η υπερβολική δόση βιταμινών μπορεί να έχει τελικά αρνητική επίδραση, καθώς αναστέλλει τις οξειδωτικές διεργασίες που απαιτούνται για την άμυνα ενάντια σε ιούς και βακτήρια. Οφείλουμε να τονίσουμε ότι η δοσολογία και η συχνότητα λήψης του συμπληρώματος εξατομικεύεται ανά περίπτωση, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού ή του διαιτολόγου.

Συμβουλές για να θωρακίσετε τον οργανισμό σας

✤ Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος. Όσοι πάσχουν από παχυσαρκία φαίνεται ότι είναι πιο επιρρεπείς στις λοιμώξεις.
✤ Εμπλουτίστε τη διατροφή σας με περισσότερα φρούτα και λαχανικά. Πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα δρουν προστατευτικά.
✤ Έχετε τακτικά γεύματα. Φροντίστε να καταναλώνετε 3 κύρια γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό) και 2 ενδιάμεσα σνακ. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσετε μία πλήρη διατροφή.
✤ Πίνετε άφθονα υγρά και νερό. Η ενυδάτωση είναι σημαντική για ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα.
✤ Ξεκουραστείτε και κοιμηθείτε επαρκώς. Η ποιότητα του ύπνου επιδρά στην ξεκούραση του οργανισμού, η οποία είναι απαραίτητη για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού.
✤ Περιορίστε το άγχος. Ένα από τα πιο αποτελεσματικά αγχολυτικά είναι η σωματική δραστηριότητα. Επιλέξτε την άσκηση που σας ταιριάζει και τα οφέλη που έχετε να αποκομίσετε είναι πολλαπλά.

Η λήψη υδατανθράκων πριν, κατά τη διάρκεια αλλά και μετά από έντονη άσκηση είναι γνωστό ότι βελτιώνει την επίδοση και την αποκατάσταση, ιδιαίτερα σε αθλήματα αντοχής και σε διαλειμματικά ομαδικά αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο.

Τι θέση έχει στη διατροφή των αθλητών το μέλι;

Η Αμερικανική Αθλητιατρική Εταιρεία (American College of Sports Medicine) συστήνει τη λήψη 30-60 γρ. υδατανθράκων για κάθε ώρα άσκησης.
Η κατανάλωση μελιού από αθλητές διαφόρων αγωνισμάτων και αθλημάτων, όπως δρομείς, ποδηλάτες και ποδοσφαιριστές, μπορεί να αυξήσει σημαντικά την επίδοσή τους. Συγκεκριμένα, η βελτίωση της επίδοσης μετά από κατανάλωση μελιού είναι παρόμοια με άλλες γνωστές μορφές υδατανθράκων, όπως η δεξτρόζη και η γλυκόζη.

Όμως, το μέλι πέρα από τις επιδράσεις στην επίδοση οδηγεί και σε μείωση δεικτών της κόπωσης, του οξειδωτικού στρες και της φλεγμονής. Συγκεκριμένα, η λήψη 70 γραμμαρίων μελιού περίπου 90 λεπτά πριν από έντονη προπόνηση ποδηλασίας για 16 εβδομάδες φαίνεται να έχει σημαντική αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση. Αυτές οι δράσεις είναι σημαντικές διότι το υψηλό οξειδωτικό στρες στους σκελετικούς μύες μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκή αδυναμία και μυϊκή ατροφία, ενώ η χρόνια φλεγμονή μπορεί να συμβάλει περαιτέρω στη μυϊκή ατροφία.

Η διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα είναι επίσης σημαντική για τα αθλήματα που απαιτούν υψηλό επίπεδο τεχνικών δεξιοτήτων, όπως είναι τα περισσότερα ομαδικά αθλήματα. Αυτό συμβαίνει διότι ο εγκέφαλος είναι ένα από τα όργανα του ανθρώπου που στηρίζεται έντονα στη γλυκόζη, ώστε να λάβει την ενέργεια που χρειάζεται και να έχει τη βέλτιστη λειτουργία του. Χάρη στα θρεπτικά του συστατικά το μέλι είναι μία εξαιρετική τροφή σε αυτές τις περιπτώσεις, αφού μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στη διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης των αθλητών.

Υψίστης σημασίας είναι και το γεύμα του αθλητή μετά την προπόνηση. Στόχοι ενός μεταπροπονητικού γεύματος είναι η λήψη υδατανθράκων για την αναπλήρωση του μυϊκού γλυκογόνου, η λήψη πρωτεϊνών για τη μυϊκή αποκατάσταση και η λήψη υγρών για τη σωστή ενυδάτωση. Έχει φανεί πως ένα τέτοιο εξαιρετικά αποτελεσματικό μεταπροπονητικό γεύμα είναι η λήψη 120 γραμμαρίων μελιού σε συνδυασμό με 40 γραμμάρια πρωτεΐνης ορού γάλακτος διαλυμένα σε νερό. Μάλιστα, αυτό το γεύμα φάνηκε πως μετά το πέρας ενός προπονητικού προγράμματος με βάρη είχε καλύτερα αποτελέσματα από τον συνδυασμό λήψης πρωτεΐνης ορού γάλακτος με σουκρόζη ή μαλτοδεξτρίνη.

Διαθρεπτική αξία

✤ Τα κυριότερα είδη μελιού είναι το μέλι ανθέων ή μέλι νέκταρος και το μέλι μελιτώματος. Καθένα από αυτά περιέχει θρεπτικά συστατικά σε διαφορετικές αναλογίες που εξαρτώνται από το είδος της μέλισσας, το είδος των ανθέων αλλά και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Στις αναλογίες των θρεπτικών συστατικών οφείλεται το χρώμα, η γεύση και οι ιδιότητες του μελιού. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 200 ενώσεις στο μέλι, όπως σάκχαρα, πρωτεΐνες, βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, καθώς επίσης και πολυφαινόλες.
✤ Λόγω της πληθώρας των συστατικών που περιέχει, του έχουν αποδοθεί πολλές βιολογικές ιδιότητες, όπως αντιοξειδωτικές, αντιμικροβιακές, επουλωτικές, αντιφλεγμονώδεις, ανοσοκατασταλτικές και καρδιοπροστατευτικές. Ήδη από την αρχαιότητα το μέλι χρησιμοποιείτο παραδοσιακά στην Αίγυπτο, στην αρχαία Ελλάδα και στην Κίνα για την επούλωση τραυμάτων και για διάφορες νόσους του γαστρεντερικού, όπως τα πεπτικά έλκη. Επιπλέον, χρησιμοποιείτο ως θεραπεία για τον βήχα, τον πονόλαιμο, ενώ στην Ινδία ως θεραπεία για λοιμώξεις των οφθαλμών.
✤ Το μέλι αποτελεί μία συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε σάκχαρα, για αυτό και η κατανάλωση του προτείνεται να γίνεται με μέτρο. Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει η καθημερινή κατανάλωση σακχάρων να μην ξεπερνά το 10% των θερμίδων που προσλαμβάνουμε.
✤ Το μέλι αποτελείται κυρίως από φρουκτόζη και γλυκόζη σε ποσοστό 60-95%. Μία κουταλιά της σούπας μέλι αποδίδει περίπου 65 θερμίδες. Συχνά προτείνεται η αντικατάσταση της ζάχαρης με το μέλι, επειδή το μέλι μπορεί να συμβάλει σε έναν μικρό βαθμό στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών μας σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.
✤ Στον πίνακα που ακολουθεί αναγράφονται οι ποσότητες των θρεπτικών συστατικών που βρίσκονται σε 100 γραμμάρια μέλι.

Συμπερασματικά, το μέλι είναι μία τροφή που μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός υγιεινού διαιτολογίου για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Αν πρόκειται για αθλητές και αθλούμενους, αποτελεί εξαιρετική πηγή υδατανθράκων τόσο πριν, όσο και μετά την προπόνηση ή τον αγώνα σε ποσότητες 50-120 γραμμάρια ανά γεύμα, ανάλογα με τις εξατομικευμένες ανάγκες του καθενός. Από την άλλη, αν πρόκειται για τον γενικό πληθυσμό, το μέλι μπορεί να συμπεριληφθεί στην καθημερινή διατροφή, αρκεί η κατανάλωσή του να γίνεται με μέτρο και να μην υπερβαίνει τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.